Famile
Onzichtbare regels
Loyaliteit die bindt
Vrijheid voelt soms beklemmend
Verbinding

Het familie-geweten spreekt: Loyaliteit, tradities en zelfbewustzijn

In een groep spelen ongeschreven regels een grote rol. Ongeacht hoe die groep is samengesteld. Je familie is eveneens een groep van mensen. Met daarin een eigen set van regels. Regels die doorgaans niet worden uitgesproken. Je zou ze kunnen herkennen aan deze uitspraak: “Zo doen wij dat bij ons”. 

Zes woorden die de kern van de familie weergeven. Het is een bevestiging van de groep en een uitnodiging aan jou om deel te nemen. Deze regels bieden een gevoel van bestaansrecht en veiligheid, Om te blijven bestaan vraagt de groep jouw onvoorwaardelijk lidmaatschap. Dit is het ongeschreven familiegeweten. Verbonden zijn met je oorsprong.

Wat is het familie-geweten?

Het geweten dient als een kompas voor ons gedrag. Naast ons persoonlijke geweten, dat ons richting geeft in individuele keuzes, bestaat er ook een groepsgeweten. Wanneer de groep ‘familie’ heet, spreken we van het familie-geweten. Dit kader verschilt per familie. Hier wordt bepaalt wat wel en niet acceptabel is in deze specifieke groep.. Dit verschil is vooral in deze tijd duidelijk zichtbaar. Mensen worden regelmatig geconfronteerd met de vraag: aan wie, wat, of welke tradities ben je loyaal? Gevolgd door: en wie of wat laat je daarmee los? 

Pittig. Kiezen is immers ook verliezen.

Loyaliteit en de spagaat van vrijheid

Een cliënte vertelde eens: “Pas toen ik verkering kreeg, zag ik opeens hoe het óók kon zijn. Dat er andere regels kunnen gelden in een gezin. Best verwarrend. Want het was fijn bij mijn vriend thuis. Ik was er vaak en graag. Tegelijkertijd voelde ik thuis de maar nauwelijks bedekte teleurstelling.” Deze ervaring is typerend voor de loyaliteit die vaak onbewust naar onze familie wordt gevoeld. Wanneer je je afzet tegen je familie, kan dat je het gevoel geven dat je buiten de groep komt te staan.

Die nieuwe vrijheid kan bevrijdend voelen, maar de spanning tussen de oude loyaliteit en de nieuwe ruimte brengt wel een prijs met zich mee.

“Het familie-geweten biedt veiligheid, maar kan ook een onzichtbare grens zijn voor persoonlijke vrijheid.”

Los maken van verwachtingen

Het familie-geweten is een overlevingsstructuur, zowel voor de groep als voor het individu. Als kind ben je afhankelijk van je familie, waardoor je je aanpast aan de normen en waarden van die groep. Loyaliteit verzekert je van een plek binnen de groep. Wanneer je je bewust wordt van dit familiegeweten, krijg je inzicht in hoe je verbonden bent met je familie, maar ook hoe je er soms door gebonden bent. Dit bewustzijn kan je helpen bij het begrijpen van oude patronen en emoties die spelen. Vooral als je je probeert los te maken van bepaalde verwachtingen.

De rol van tradities en rituelen

Tradities en rituelen spelen een belangrijke rol in het ondersteunen van het familie-geweten. Ze geven structuur en bevestigen de waarden van de groep. Denk daarbij aan jaarlijkse feesten, familiebijeenkomsten, of andere gezamenlijke momenten. Deze rituelen geven houvast en versterken de verbinding met je familie.

Maar in de moderne tijd zien we dat veel van deze tradities verdwijnen. Dit kan leiden tot een gevoel van ‘los zand’. De consistente verbinding van de groep verdwijnt en maakt plaats voor een verzameling individuen die elk hun eigen pad volgen.

Ruimte en onzekerheid

Het verlies van rituelen brengt een vorm van onzekerheid met zich mee. Waar rituelen ooit een duidelijke plek gaven binnen de familie, ontstaat er nu ruimte voor eigen keuzes, maar ook voor verwarring. Zonder de vaste kaders van de groep ontstaat de vraag: hoe blijf ik loyaal aan mezelf zonder de band met mijn familie volledig kwijt te raken? Dit kan leiden tot een zoektocht naar nieuwe manieren om verbondenheid te voelen, of dat nu is met oude gebruiken of met nieuwe rituelen die je zelf creëert.

Anders alleen, toch samen

Het kan betekenen dat je oude gewoontes loslaat en nieuwe vormen van verbondenheid onderzoekt. Dit proces is niet altijd eenvoudig, omdat het loskomen van vertrouwde patronen vaak gepaard gaat met gevoelens van verlies of onzekerheid. Maar juist in deze ruimte kan er iets nieuws ontstaan—een manier van zijn die trouw is aan jezelf, zonder dat je de waardevolle verbinding met je familie hoeft te verliezen.

Bewustzijn als sleutel tot vrijheid

Bewust worden van het familie-geweten helpt je om keuzes te maken die in lijn zijn met je eigen waarden, terwijl je je ook bewust bent van de kracht van tradities en loyaliteit. Het geeft je de mogelijkheid om te onderzoeken waar je vandaan komt, waar je naartoe wilt, en wat je nodig hebt om je zowel verbonden als vrij te voelen.

Of je nu teruggrijpt naar oude tradities of nieuwe vormen van verbondenheid zoekt, het belangrijkste is dat je jezelf serieus neemt in wat je voelt en ervaart. Je hebt het recht om je eigen weg te gaan, en om tegelijkertijd de kracht van je oorsprong te waarderen. Zo kun je balans vinden tussen het oude en het nieuwe, tussen gebondenheid en vrijheid. En daarmee geef je jezelf de ruimte om volledig aanwezig te zijn, in verbinding met jezelf en met de mensen om je heen.

Heb het goed,

Joan