Als je geen hoop meer hebt

Als je geen hoop meer hebt

Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles. En dan is er niets meer waar je op zou hoeven hopen

Mijn kinderlijke identificatie met de held

Ik heb iets met de WOII. Of op zijn minst gehad. Als kind verslond ik oorlogsboeken. Vast uit een onbewust willen identificeren met de held. En vanuit dat perspectief kon ik iets niet begrijpen. Hoe konden mensen zich in grote getale laten ombrengen. Zonder veel tegenstand te bieden. Is het leven dan niets om voor te vechten? Zelfs al had ik in die de middelen gehad. En al had ik een passend antwoord gevonden. Ik had het niet eens kúnnen begrijpen. En toen kwam onlangs er een zin voorbij. Een zin van Bert Hellinger: Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles! Het kreeg opeens betekenis.

Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles

Ik neem je mee in deze betekenisvolle zin. De zin lijkt haaks te staan op de uitspraak: Hoop doet Leven. Wees eerlijk. Geen hoop meer hebben. Dát geeft toch een gevoel van machteloosheid. Het is klaar, het doet er niet meer toe. In het stervensproces is opgeven een teken. Een teken van naderend einde. Geef je dan op? Of geef jij je dan over? Dit is geen blog over stervensbegeleiding of rouw. Maar (hoop op) leven en sterven behoren tot dezelfde medaille. Overgave is mijn betekenis aan geen hoop meer (nodig) hebben. En dan toch alles blijken te hebben. Overgave aan wat er is.

De macht uit handen geven

Hoe resoneer jij op de woorden overgave en opgeven? Als iets om tegen de strijden? Omdat opgeven geen optie is? Weet dat alles waar je tegen strijdt groeit. Iets NIET willen resulteert in een onbewust willen. Door “niet(s)” te benoemen heb je dat een plek gegeven. En wat een plek heeft bestaat, is er. De wil om te strijden heeft een oorzaak. Overgeven voelt als toegeven, machteloos zijn. Zonder macht om invloed uit te oefenen op het eindresultaat. Machteloosheid maakt je klein, kwetsbaar zelfs. Lastig mee om te gaan. Terwijl je macht uit handen geven juist zo’n groots gebaar is.

Loslaten in het sterven

Ik identificeerde mij met helden. In stille verwondering, met verlangen om (zo) iemand te zijn. Om gezien te worden. Van betekenis. Er toe doen. Mijn aanname is dat iedereen ergens een voorbeeld heeft. Als richting voor het leven. Als bevestiging. Dat kunnen ouders/verzorgers zijn. Uit een grotere kring, of uit een imaginaire wereld. Hier komt het ego erbij. Je hebt het ego nodig ter bescherming van jezelf. Waarden, normen, overleven. Maar het ego staat jouw overgave in de weg. En het ego niet willen, maakt het juist groter. Weet dat in het sterven het ego (pas) echt wordt losgelaten.

Je mag je ego aannemen

Een mooie eerste stap is het ego aannemen. Want dát is er. En het heeft zeker een functie. Overleven in de huidige maatschappij zonder ego? Het is maar weinigen gegeven om het ego zo los te laten. Maar als je jouw ego aan kan nemen, zonder strijd. Dan wordt het minder groot. Dan is het verleden en de toekomst minder belangrijk. Dan ben je in staat meer HIER te zijn. En er is ook niet meer dan Nú. ‘Alles’ kan alleen in het NU bestaan. Aanvaarden dat wat er is, alles is… geeft rust. Als jij je kunt overgeven aan het grotere geheel, wat heb je dan nog meer nodig? Het voelt voor mij groot en groots.

Van laat-varen naar aan-vaarden

Wat mij al jong heeft geïntrigeerd is hoe mensen ‘iets’ kunnen ondergaan. Iets wat niet fijn, of zelfs met de dood bekocht moest worden. De weg naar de gaskamer gaan zonder noemenswaardig in verzet te komen. Het lot wat deze mensen te wachten stond lag vast. Er was geen hoop meer. En aanvaarden lukt pas als je hoop op een andere uitkomst laat varen. Aannemen wat er is. Voor het ego is er dan niets meer te doen. Met deze eigen uitleg denk ik te begrijpen wat Bert Hellinger bedoelde. Met aannemen wat er nu is hoef je geen uitweg te zoeken. Wat geeft dat een rust.

Zoveel lichter geworden

Iets van die rust kunnen deelnemers van een (familie)opstelling ook zo ervaren. “Zo is het” is een uitspraak die zó gevoeld kan worden. Dat kunnen aannemen, ervoor kunnen buigen lijkt alsof er een last afvalt. Zoals een deelnemer onlangs zei: “Als ik nu op de weegschaal ga staan, moet ik wel minder wegen. Ik voel mij zoveel lichter geworden.” Natuurlijk komt het voor dat het niet gaat. Dat het aannemen voor nu nog te zwaar is. En dat is prima. Weet dan dat er iets in beweging is gezet. En dan is er tijd nodig. Tijd om te verteren . Tijd om het ego te laten wennen aan wat er is.

Weet je welkom met elke vraag, twijfel of verwondering.