De energie kan niet stromen
als er in de onderstroom
onzichtbare lijnen lopen
die ongewenst bepalen wat er gebeurt
Systemisch werk gaat over systemen. Dat we deel uit maken van een systeem. Van meerdere systemen zelfs. Het team waar je op je werk deel van uit maakt, de volleybal vereniging, het zijn allemaal groepen waar je als deelnemer mede vorm geeft aan die groep. Wat elke deelnemer afzonderlijk inbrengt heeft invloed op de hele groep. Doordat de delen van het geheel invloed hebben op het geheel wordt het beschouwd als een systeem. Je familie is een speciaal systeem. Je kunt je er namelijk niet aan onttrekken. Zelfs niet als je dat zou willen. Een blog over generaties en hun invloed.
De magie van het getal 7
Zeven is een magisch getal. Zeven staat in veel culturen voor compleetheid. Het geeft aan dat iets af is. Iets kan niet beter worden dan het is, of juist niet erger. Dit gegeven ligt ongetwijfeld aan de oorsprong van de gedachte dat ‘iets’ wat niet is aangekeken 7 generaties lang doorwerkt. Dat is een enorm lange tijd: Ik ben geboren in 1963; Vader 1939; Opa 1898; Over-groot opa 1865; Over-over-groot opa 1837; Over-over-over-groot opa 1797; Over-over-over-over-groot opa in 1750. We gaan zeven generaties terug voordat voor het eerst in onze familielijn de achternaam Meints is gebruikt.
Generaties van over-leven
Wat heeft zich in al die generaties afgespeeld? Wat is in de schaduw verborgen omdat het geen aandacht mocht krijgen? Mijn voorouder van 7 generaties terug was scheper (herder) op de Ballooëler heide. De idyllische gedachten die opkomen bij het ronddwalen op de heide zal weinig raakvlakken hebben met het over-leven in die tijd. Slavernij, oorlogen, het zijn de grote gebeurtenissen die zich hebben afgespeeld in deze geschetste periode. Hoeveel impact dat heeft gehad is moeilijk te achterhalen. Hoogstens te verbeelden. Op gezinsniveau ging het waarschijnlijk vooral over armoede, hard werken, niet achterom kijken en overleven.
Alles wat niet verwerkt kan worden zet zich vast in het celgeheugen
Het leeft door de generaties heen
Alles wat niet kon worden verwerkt, onder invloed van leefomstandigheden en gebruiken, heeft zich vastgezet in het celgeheugen van het lichaam. En zo leeft het voort door de generaties heen. Er zijn zoveel voorbeelden (te bedenken) die daarop van toepassing zijn. Denk hierbij aan stil geboren kinderen, miskramen, ongewenste afgebroken zwangerschappen. Of de schande van zwangerschap om vervolgens afstand (moeten) doen van het geboren kind. Dochters die niet mochten (door)leren, ze waren anders nodig. Of dat de dochter ongewild de rol van de overleden moeder in het gezin moest overnemen.
Er is zoveel
Zojuist las ik op Facebook een aangrijpend bericht over een gefusilleerde verzetsstrijder in mijn geboortedorp. Nog heftiger is het hoe een jongetje van zes jaar mee werd gevraagd die gefusilleerde jonge verzetsstrijder op te halen. Volgens het verhaal zag hij als oude man nog steeds voor zich hoe de voeten van deze neergeschoten man buiten de kar staken. Hij heeft er nooit met iemand anders over kunnen praten. Je kunt je (nu, in deze tijd) niet voorstellen hoe zo iets heeft kunnen gebeuren. Illegaal slachten; onderduikers; NSB, er is zoveel!
Ingeëtst in het DNA
En er zijn veel gezinnen die aan de oorlogstijd geen specifiek slechte herinneringen hebben. Het leven op het platteland ging gewoon door, en er was voldoende te eten. Je hoofd buigen als de paarden worden gevorderd? Dat gebeurde nu eenmaal. Je kunt slechts raden hoeveel impact dit gehad moet hebben. Ook in onze families zijn er jonge jongens afgereisd voor deelname aan de oorlog in Indie. Onder het mom van politioneel werk. Orde herstellen. Eenmaal weer thuis ging dat boek dicht. Er werd niet gepraat over de indrukken die desondanks in het DNA zijn ingeëtst.
De grootste kracht zit verscholen in de kwetsbaarheid
Niet zeuren, gewoon doorgaan
Tegenwoordig is het steeds gebruikelijker om actief te werken aan het verwerken van gebeurtenissen die een grote impact hebben (gehad) op je leven. Dat deze beweging door een grote groep mensen nog steeds als zwakte wordt gezien maakt het niet gemakkelijker. Daar spreekt trouwens een grote, maar onbewuste loyaliteit uit naar hen die ons voorgingen. Die wel de kracht hadden om het verdriet en de boosheid weg te slikken en vervolgens door te gaan. Zo is het nu eenmaal. Punt. Niet zeuren, gewoon doorgaan. Het leven gaat nu eenmaal niet over rozen.
Manifesteren om te kunnen helen
Afgelopen zomer was ik in de Jacobus-kerk in Rolde. Op een plek waar theoretisch gezien Claas Meints, de (naam)stamvader ook geweest zou kunnen zijn. Honderden jaren aan gebeurtenissen, levenservaringen en trauma’s zijn sindsdien door de familielijn gegaan. Vele zullen, naar ik hoop, op enige manier zijn verwerkt. Maar hoeveel is er weggestopt? Om vervolgens te worden ‘vergeten’ en opgeslagen in het celgeheugen? Met als gevolg dat de gebeurtenis zich ergens in de daaropvolgende generaties alsnog manifesteert om te kunnen worden geheeld.
Werken met en in de onderstroom
In de tweede alinea las je over het getal zeven. Wat staat voor compleetheid. Het getal geeft aan dat iets af is. Iets kan niet beter worden dan het is, of juist niet erger. De systemen waar je over las in de eerste alinea streven altijd naar heel zijn. Pas als iets is verwerkt en een plek heeft gekregen wordt het ingesloten. Daar waar jij nú door wordt gehinderd, wat niet met gebruikelijke methoden is op te lossen, juist dát kan wel eens de oplossing voor een dieper liggende ervaring zijn. Met een (familie) opstelling werken we met de onderstroom. Wat mag worden aangekeken?
De bovenstroom is wat je ziet, het ongeziene in de onderstroom bepaalt de richting
Uitsluiting: Een groot thema
Het fijne van werken met opstellingen is dat wat echt aangekeken kon/mocht worden ook daadwerkelijk kan helen. Je ziet dat er op dat moment rust komt in de opstelling en daarmee in het systeem. Uitsluiting is en blijft een groot thema. Uitsluiting van mensen, maar ook van ervaringen of ‘dingen’. En dat is niet het enige. Hoe is jouw overmatig geven (en jezelf wegcijferen) in balans te brengen met nemen? Of breng je met jouw geven de balans terug in wat eerder overmatig is genomen? In oorlogstijd gaat de dood vergezeld van veel verkrachtingen. Levens nemen en leven geven?
Er is nog veel te ontdekken
Ik zie een groeiend bewustzijn hoe (niet verwerkte) gebeurtenissen uit het verleden impact hebben op het heden. En ik ervaar om mij heen ook de ontkenning van deze denkrichting. Dat is oké. Zelf ervaar ik ook telkens opnieuw de grenzen van wat ik aan kan nemen. Daar is loyaliteit aan het familiegeweten debet aan. Door de grenzen telkens iets op te rekken wordt het bewustzijn wel verruimd. En een grens verlegd. Het het lichaam verhaalt, geeft signalen af. Om je er bewust van te maken wat er voor jou nog is te doen. Een bijdrage die heelt. Toen, nu en straks. Er is nog veel te ontdekken.
Een ontmoeting
op zielsniveau
is niet vrijblijvend.
Je kunt geraakt worden
In contact zijn is het ervaren van een verbinding met een ander. In contact ben je ‘hier en nu’. Met aandacht voor elkaar. Als je erop let zie je hoe jij je spiegelt naar de ander. Dezelfde houding, dezelfde gebaren. In dat contact is er ontspanning, wederzijds respect, vertrouwen. Is er ruimte om je eigen unieke plek in te nemen en de ander haar eigen plek te gunnen. In het contact kun je aanraken en aangeraakt worden. Een voorwaarde voor hechting. Contact is voor ons als mens een levensvoorwaarde. Een natuurlijk uitreiken en toe naderen.
Op het schoolplein wordt er heftig rondgerend, vooral de jongens rennen in vliegende vaart achter elkaar aan en proberen voortdurend, door het maken van schijnbewegingen en het maken van scherpe bochten tijdens het rennen, contact te voorkomen. Want als je wordt aangeraakt, dan ben je AF.
Tijdens de intervisie bijeenkomst worden er verhalen verteld. Een verhaal in het bijzonder raakt haar. Het roept een gevoel van medeleven op. Onder dit opkomende gevoel van medeleven en verdriet ligt de herkenning van haar eigen verhaal. Ze slikt en verdwijnt in haar eigen wereld.
Aanraken en je aangeraakt weten
De keerzijde van contact maken is isoleren. Je vermijdt het contact. Het is gedrag wat je hebt ontwikkeld in reactie op je angst om gekwetst te worden. In het isoleren bescherm je een pijnlijk deel van jou. Contact gaat over (aan)raken en (aan)geraakt worden. Dat is groter dan alleen een lichamelijke aanraking. Misschien ben jij je er helemaal niet van bewust dat jij je terugtrekt en daarmee het contact verbreekt. Het is het onderzoeken waard of jij je terugtrekt omdat je gekwetst wordt of dat je telkens verwacht gekwetst te worden.
Wisselwerking in het contact
Om deel uit te kunnen maken van het veld van mensen waartoe je behoort is contact een eerste vereiste. Het is een uitreikende beweging die vanuit het lichaam wordt ingezet. Je zoekt contact en je laat het contact van de ander toe. Dan ontstaat er een wisselwerking waaruit je kunt groeien en jezelf ontwikkelen. Je weet je opgenomen en gedragen in de groep waartoe je behoort door de uitreiking die jij doet. Als het wederzijdse contact is gemaakt en de energie in het contact stroomt wordt je bevestigd in wie je bent. Het overlevingsgedrag kan zich ontspannen.
Het project wat zij onder handen heeft vervuld haar met trots. Weliswaar met vallen en opstaan lukt het haar om iets nieuws te creëren. Ze kan niet wachten tot het eindresultaat daar is en ze alleen kan gaan genieten van wat is bereikt. Ze vindt het lastig om haar project met anderen te delen. Ze gaat haar eigen weg. Waardoor haar in ieder geval de kritische op- en aanmerkingen bespaard. Die heeft ze in haar verleden al genoeg gehad.
Hij vertelt wat hij van de groepsbijeenkomst vindt. Zijn ontevredenheid over hoe het gaat roept bij de ander weerstand op. De leden van de groep voelen zich aangevallen en verweren zich. Hij beseft dat hij weer in zijn oude valkuil is gestapt en een gevoel van machteloosheid en verdriet overvalt hem. Kon hij maar weggaan.
Het uitdovende vonkje
Het is best spannend om contact te maken. Je reikt uit naar de ander in de hoop dat je uitreiking wordt aangenomen. Is dat het geval dán voel je je bevestigd. Maar wordt je uitreiking niet aangenomen of beantwoord op een voor jou onplezierige manier dan kun jij je gekwetst voelen. Iedereen ontwikkelt wel manieren om zich te wapenen tegen (teveel) gekwetst worden in het contact maken. Het vonkje van het contact maken dooft hoe dan ook uit als de uitreiking niet wordt beantwoord. En iedereen heeft in de basis het contact met de ander nodig om te ervaren dat je bestaat.
De impact voor het kind
Contact maken, uitreiken en daarin beantwoord worden. Is dat gelukt, dan is hechting de volgende stap. Je kunt je voorstellen hoe groot de impact is op het kind als zijn uitreiking naar de groep waartoe hij behoort niet wordt aangenomen. Een levensvoorwaarde wordt niet vervuld. Als er geen contact gemaakt kan worden blijft de hechting buiten bereik. Langdurig verstoken zijn van contact is de bodem onder eenzaamheid, wanhoop en angst. Op existentieel niveau. Met mogelijke gevolgen voor het contact (kunnen) maken op latere leeftijd.
Fysieke aanraking als fundament
Ons eerste contact als pas geboren mens is de fysieke aanraking. Nu is het heel gewoon dat de moeder huid-op-huid contact maakt na de geboorte. En dat ook bij couveuse baby’s, zo goed als het kan, huid contact wordt gemaakt. Dat is echter niet altijd zo geweest. Naast het lijfelijk contact kun je ook nú behoefte hebben om door waardering en erkenning (aan)geraakt worden. Dezelfde behoefte blijft. Het is niet voor niets een existentiële behoefte. Contact is onderdeel van de cyclus van het leven: Contact | Hechting | Intimiteit | Sexualiteit | Scheiden | Rouwen | Zingeving.
Blijf je in contact?
Het is een vraag die mij persoonlijk raakt. Het is ook een vraag die dikwijls aan mij is gesteld. Niet zonder reden. Hoewel ik heb geleerd dat fysieke aanraking een fijne manier van contact maken is, heb ik dat na de Corona weer helemaal opnieuw moeten leren. En geconstateerd dat er ook iets is veranderd. Er zijn zoveel verschillende manieren om uit contact te gaan. En ja, ik ken er wel een paar. Wat mij helpt is dat ik het beter kan herkennen. Wanneer kan ik blijven en wanneer heb ik de neiging om te vertrekken.
Misschien herken je iets van onderstaande manieren. Bij jezelf of een ander.
Terugtrekken
Het helemaal eens zijn met de ander
Buigen
Pantseren
Stekels opzetten
Vluchten
Lawaai maken
Te belangstellend zijn
Recht doen aan levensbelang
Als je open, kwetsbaar, nabij en aanraakbaar kunt zijn zijn, dan nodig je iemand anders ook uit om dat te zijn. Het verdiept het contact. Als alles wat er van je zelf is, er ook werkelijk mag zijn kun je elkaar ontmoeten op zielsniveau. En dat is geen vrijblijvende ontmoeting. Wel een heel wezenlijke. En dat doet recht aan het levensbelang van het contact met alle relaties uit jouw veld.
Structuren kunnen je belemmeren in het voluit leven van je leven. Hoeveel lef heb jij om te leven?
Werken aan je eigen vrijheid
Dit is een kort verhaal dat gaat over Jezelf ontwikkelen. Over werken aan je eigen vrijheid. Met de bereidheid om te blijven leren. Het verhaal is metaforisch geschreven. Ontleend aan het verhaal uit het boek ‘Op verhaal komen’ van Wibe Veenbaas. Een prachtig verhaal. Want metaforische verhalen raken op een diepere laag. Graag deel ik dit verhaal over de kleine ijsbeer. Ik werd geraakt toen het aan mij werd voorgelezen. Door de tekst en de vertelkracht. Dat het jou mag raken.
Bewegen in het onbekende
Het verhaal dat gaat over een baby ijsbeer. Geboren in een dierentuin, ergens in Europa. Er waren de laatste tijd veel ijsbeertjes geboren. Meer dan er plaats was in de dierentuin. Vandaar dat de ijsbeer van dit verhaal moest verhuizen. Op hele leeftijd op weg naar een nieuwe dierentuin. Het verhaal vertelde niet waar de nieuwe dierentuin was gelegen. Er werd wel verteld over blijdschap. Hoe blij de directeur van deze dierentuin over de komst van kleine ijsbeer. In zijn dierentuin was er tot nu toe nog geen enkele ijsbeer.
Doen wat je al kent
Pas toen de jonge ijsbeer arriveerde realiseerde de directeur zich dat hij er nog geen eigen hok voor had. De ijsbeer kreeg een klein hok als voorlopig verblijf. En wat doet een ijsbeer in een klein hok? Juist… die gaat ijsberen. Hij sjokte in zijn hok drie stappen de ene kant op en drie stappen de andere kant op. Drie stappen heen en drie stappen terug, drie stappen heen, drie stappen terug…. Uren, dagen, weken en maanden gingen voorbij.
Niet voldoen aan de verwachting
In de tussentijd werd er voor de ijsbeer een schitterend hok gemaakt. Compleet met een rotspartij, bomen en een eigen beekje om in te zwemmen. Na enkele maanden was het klaar. En iedereen was uitgenodigd om de verhuizing bij te wonen. Het kleine hok werd met een hijskraan in het nieuwe verblijf geplaatst. Het hok ging open…. Iedereen keek vol verwachting toe hoe de ijsbeer zijn nieuwe verblijf zou gaan verkennen. En wat deed de ijsbeer met al die ruimte? Hij sjokte drie stappen de ene kant op en drie stappen de andere kant op. Drie stappen heen en drie stappen terug.
Maanden later…
De mensen waren teleurgesteld. Toen bleef de belangrijke vraag over: Wanneer zou de ijsbeer de volgende stap zetten? Het duurde even, maar een paar maanden later zwom en spartelde de ijsbeer in de beek. Hij sliep onder de bomen, rolde in het zand en scharrelde onder de struiken op de rotsen. Alsof het nooit anders was geweest. En niemand wist meer dat hij ooit nog alleen maar heen en weer had gelopen. Die drie stappen heen en drie stappen terug. Bijzonder hè? Die vrijheid.
Durf te bewegen in de nieuwe ruimte
Jezelf ontwikkelen, blijven leren, is werken aan je eigen vrijheid. Een vrijheid die begint met in beweging komen, met het openen van deuren die nieuwe ruimtes zichtbaar maken. Dat is, hoewel onontbeerlijk, slechts de eerste stap. De volgende stap is het durven bewegen in die nieuwe ruimte. Jezelf losweken van vaste de patronen die eens de beste keus voor je waren en je zo goed hebben geholpen. En na een tijdje zul je vergeten zijn dat je ooit alleen in die kleine ruimte, waar alles overzichtelijk en onder controle was, bezig bent geweest.
Ik hoop je te hebben geïnspireerd met dit herkenbare verhaal van onthechting. Van oud en nieuw. Van onwetendheid naar vrijheid.
Macht
voorkom keuzes
een pijnlijk verlies
schijnt aan de horizon.
Controle
Macht of Controle
Geen macht meer hebben. Machteloos zijn. Gevangen zitten in onmacht. En er is geen ontsnappen mogelijk! Veel dramatischer gaat het niet worden. Maar wat als je hoofdrolspeler blijkt te zijn in dit drama? Dan kan ik mij voorstellen dat je flink resoneert op een zin als: “Veel dramatischer gaat het niet worden”.
Of heb je nu zo iets van ‘Macht?’. Nee, daar heb ik niets mee! Oké, ik verander het woord ‘Macht’ in ‘Controle’. Wat is er dan voor jou anders? Of heeft ‘controle’ voor jou net zo’n negatieve lading? Kan ik mij voorstellen. Controle is namelijk een vorm van macht.
Verliezen heeft consequenties
Controle is ‘de macht houden’ over wat er gebeurt. Heb jij de controle over jezelf, dan heb je macht over jezelf. Hoe groter jouw macht. Hoe groter het verlies als de macht uit je handen glipt. Want macht verliezen heeft nu eenmaal consequenties. Waarvan de grootste je diep zal raken. Je hebt je zelf verloren.
Tenminste…… in jouw gedachten. In de rest van dit artikel gebruik ik het woord ‘controle’. Verliezen heeft consequenties. Maar overmatig controle houden vanzelfsprekend ook. In de praktijk blijkt iets te moeten verduren een zware taak. Maar liever het bekende dan het onbekende verduren.
Jouw existentieel verlies
Zou het dan toevallig zijn? Toevallig dat jij telkens te horen krijgt: ‘Laat het toch los’. Goed bedoelt natuurlijk, maar wat moet jij daar nu mee. Je hele leven is ingericht op controle, op macht over jezelf. Controle omdat. Ja! Waarom eigenlijk? Wat is de oorsprong? Waar komt de drang of beter, de dwang tot controle vandaan?
Waar ben je bang voor? Wat kan er gebeuren? Of…. wat is er gebeurd? Dat je deze manier van (over) leven zo hebt geïntegreerd? Dit loslaten is betekent vrijwillig een existentieel verlies ondergaan. Dát zou echt een gigantische prestatie zou zijn. Chapeau, als je dát lukt.
Ultieme overgave gevraagd
Is loslaten dan onmogelijk? Nee! Ik ben van mening dat iedereen het kan (leren). Loslaten wat jou belemmert in je levensenergie. En zijn praktijk voorbeelden genoeg. Maar niet zelden gaat daar iets groots aan vooraf. Een gebeurtenis die soms letterlijk je wereld op zijn kop zet.
Bijvoorbeeld: Ernstig ziek zonder hoop op uitzicht. Waardoor je, graag of niet, wel tot overgave wordt gedwongen. Overgeven aan wat het leven je aanreikt. Overgeven aan machteloosheid. De ultieme vorm van overgave en loslaten die we allemaal eens ondergaan is het sterven.
Je hebt altijd een keuze
Ik hoop dat ons allen het eerste bespaard mag blijven, en dat het onvermijdelijke tweede nog een geruime tijd zal duren. In de tussentijd…….. Is er werk te doen! Want je ergens aan vastklampen zal iedereen herkennen. Of het nu groots of heel klein is. Loslaten gaat niet vanzelf. Je ego zorgt daar wel voor.
Maar als je bovenstaand op je in laat werken. Dan wordt het onvermijdelijk. Dan kun je er niet meer omheen. Om geblokkeerde energie te laten stromen heb je iets te doen. Er is persoonlijk werk aan de winkel. Tenzij je natuurlijk heel bewust tot de laatste dag wil wachten. Dat kan jouw te respecteren keuze zijn.
Pittig? Nou reken maar!
Het werk wat je hebt te doen is onderzoekswerk. Leer je zelf eens kennen. Maar weet…. alles wat je van jezelf kent, dát bén je niet. Wie dan wel? Dat is nu precies het onderzoek wat je kunt starten. Met vragen als:
Wie ben ik eigenlijk?
Wat maakt dat ik doe wat ik altijd doe?
Hoe helpt mijn manier van reageren op jou, mij?
Waardoor voel ik mij bang?
Wat maakt mij boos? En wat is daarvan de onderliggende reden?
Aan wie of wat wordt ik herinnerd als ik boos wordt?
Waar voel ik opeens pijn in de buik?
Is er een trigger zodat ik weer een hoofdpijnaanval krijg?
Kun jij aannemen wat wordt gezien?
Veel onderzoek kun je zelf doen. Door open te staan voor wat er is. Door jezelf de twijfel te gunnen. En als het lukt zonder oordeel. (Een pittige opgave op zich) Het is alsof jij jezelf opnieuw ontmoet. Met andere ogen bekijkt. Vanuit een ander perspectief.
Maar, omdat het jezelf betreft meestal slechts ‘licht’ confronterend. Je leert jezelf het best kennen in de ontmoeting met de ander. Daarom een stap die je niet kúnt overslaan. Die ‘ander’ kan iedereen zijn. Je partner, je vriend of vriendin, je collega. Het is aan jou of je aan wilt nemen wat wordt gezien. dat wat de ander jou spiegelt.
Tot op de bodem. En vaak net erboven
Zo kondigde Arjen Lubach zijn onderzoeken aan. Mooie disclaimer om aan te geven dat niet overal naar is gekeken. Dat geldt ook voor jouw persoonlijk onderzoek. Altijd net boven de bodem. Daar bescherm jij jezelf onbewust teveel voor. In mijn blogs (en in de praktijk) schrijf en spreek ik over terugkerende onderwerpen.
Loyaliteit, magische liefde, van je plek gaan, jouw schaduw, afgesplitste traumatische delen etc. Bewegingen die jou helpen om bij je pijn weg te blijven. Ga je voor de bodem? Dan heb je de ander nodig. Altijd. Welke keuze je ook maakt, deze is altijd te respecteren.
Wat ik jou gun: Leer jezelf helemaal kennen
Waartoe ik je uitnodig: Kom en ga jezelf ontmoeten…..
