door Joan | apr 3, 2023 | Coaching
In onwetendheid zit je onschuld,
in weten ontstaat je schuld
Bewust
Dit is een blog over bewust-zijn, on-bewust en bewust worden. Waar jij je niet bewust van bent heeft bestaansrecht. Want het is er. Zelfs als jij er geen weet van hebt. Als je ergens niet van op de hoogte bent kun je je handen in onschuld wassen. “Dat hoef ik allemaal niet te weten”. Het is een uitspraak waarmee je kunt vastklampen aan onschuld. Wat niet weet, wat niet deert? Om het onbewuste te transformeren naar bewustzijn raak je iets van je onschuld kwijt. Zou dat je dan gelukkiger maken? In dit blog schrijf ik vanuit een persoonlijke invalshoek over die transformatie.
Met kennis van nu, gisteren afwijzen
Ik ben mij ervan bewust. Wat wil zeggen dat ik er weet van heb. Het proces van bewust worden is doorgaans er ook een van verwarring. En van verwarring wordt gezegd dat het de poort is naar een nieuwe realiteit. En dat klopt mijns inziens ook. Verwarring ontstaat als je huidige kijk op de wereld ter discussie wordt gesteld. Nu is het niet erg om een beeld bij te stellen. De ontwikkeling gaat op veel gebieden echt razendsnel. Wat maakt dat je er met nieuw opgedaan inzicht naar kunt gaan kijken. Met de kennis van vandaag kan gisteren worden afgewezen.
Groeien door je beeld te vergroten
Er zijn legio voorbeelden waarin je wordt ‘uitgenodigd’ om je beeld bij te stellen. Je hebt ongetwijfeld je eigen voorbeelden voor het oprapen. Alleen al in het volwassen en/of ouder worden wordt je ermee geconfronteerd. Je mag het beschouwen als groeien. Persoonlijk is mijn verwarring het grootst als ‘een ander beeld’ raakt aan het familiegeweten. Dan ligt er opeens een grotere drempel waar ik overheen heb te stappen. (Of ik beslis om dat (nog) niet te doen). Want in het familiegeweten zit opgesloten hoe wij het doen, hoe wij onszelf met ons eigen waarheden zien.
Bizar hoe je vastzit in een format
Mijn mening over de GGZ was gevormd in de jaren 70. Net als het beeld inclusief oordeel wat ik had van Zuid-Molukkers (ik ben geboren en getogen in Boven Smilde waar de schoolkaping heeft plaatsgevonden). Maar ook de verwachting dat je altijd je best doet, hard werkt en dat afspraak, afspraak is. Zoals je ook vanzelfsprekend overal op tijd bent. En niet onbelangrijk: Resultaat is wat telt. De weg ernaar toe is minder interessant. Als ik nu op Facebook naar oude foto’s uit mijn jeugd voorbij zie komen weet ik gelijk tot welke groep iemand behoorde. Christelijk of openbaar. Bizar eigenlijk.
Trouw aan de groep maakt je onschuldig
Bovenstaand geeft aan hoe ik was geconditioneerd voor het leven. Daar stond ik indertijd niet bij stil. De waarheid was keurig afgebakend. Dat is duidelijk. Het doet beseffen waar je bijhoort. En omdat we als mens een groepsdier zijn is dat best handig. Wat je doet, is er onbewust op gericht om bij de groep, het familiegeweten te blijven horen. En om je eigen groep hechter/sterker te maken is het afwijzen van andere groepen eigenlijk een hulpmiddel. Het geweten zorgde ervoor dat je onschuldig kon blijven zolang je maar trouw bleef aan de groep. Anders was je schuldig.
Weerstand: Liefdevolle loyaliteit
Trouw blijven aan je familiegeweten: Loyaliteit. Ook wel liefdesband genoemd. En dat laatste raakt een diepere laag. Onschuldig kunnen zijn in die liefdesband. Met de kennis van nu ben ik mij ervan bewust hoe groot dat woord onschuldig is. En wat er allemaal ‘uitgevreten’ kan worden. En dat iemand zich daarbij toch nog onschuldig kan voelen. Je daarvan bewust worden is iets van je eigen onschuld verliezen. En reken maar dat dát op zijn minst verwarrend is en uitmondt in weerstand. Als de ‘waarheid’ vanuit het familiegeweten ter discussie wordt gesteld is weerstand de verdediger.
Goede intenties zijn niet genoeg
Loyaal zijn aan het familiegeweten maakt je in je handelen onschuldig. Dat je daarmee anderen veroordeelt, dát kwam helemaal niet in mij op. Loyaal zijn aan dat geweten is handelen vanuit de beste intenties. En wat een onbegrip/boosheid ontstond er als mijn goede intenties (die iedereen toch begrijpt??) niet op waarde werden geschat. Ik ben daar vaak op vastgelopen. Omdat ik aangeboden/opgelegde feedback niet aan kon nemen bleef ik vastzitten in mijn loyaliteit. Nog beter je best doen, nog meer zónder de ander. Met als gevolg meer verwarring en nog meer onbegrip.
Wat wil je eigenlijk zélf?
Bewust worden van je eigen handelen gaat verder dan ‘weten hoe je het doet’. Bewust worden van eigen handelen betekent dat je keuzes hebt te maken. Wat wil ik zélf? Dat betekent niet minder dan losmaken uit delen van het familiegeweten. Delen die je belemmeren om voluit te leven. En losmaken gaat altijd gepaard met weerstand. Je laat iets van onschuld achter om schuldig te kunnen worden. Alleen de woorden schuld en onschuld hebben tijd nodig om in te kunnen dalen. Omdat je mag leren ervaren dat onschuld en schuld niet gelijk staat aan goed en fout.
Bewustwording: meer dan het individu
Bewust worden om je bewustzijn te vergroten is een individueel proces. Maar het is ook méér dan een individueel proces. Vele actuele gebeurtenissen, al dan niet vergezeld van het stempel CRISIS, vergroten het bewustzijn van (groepen) mensen. Er wordt op allerlei manieren ‘aan de deur geklopt’. En in reactie daarop zie je in een sterk geïndividualiseerde maatschappij, waarin iedereen zijn eigen boontjes wordt geacht te doppen, de behoefte ontstaan om samen naar een oplossing te zoeken. Een behoefte en in meer of mindere mate weerstand. Uit loyaliteit naar het systeem van herkomst.
Wanneer is het nu eens klaar?
Het vergroten van mijn bewustzijn heeft mij van alles gebracht. Woorden die daarvan iets kunnen omschrijven zijn: pijnlijk; vervelend; een leeg gevoel; hoop; verwachting; blijdschap; tranen; verdriet; wanhoop; geluk; eenzaamheid; nieuwgierigheid. Het leest misschien niet als een hartelijke uitnodiging om jezelf telkens opnieuw te bevragen en te onderzoeken. En toch gun ik jou een dergelijk proces. Ook al is het er een van vallen en opstaan. Voor mij eens grote thema’s als GGZ en Zuid-Molukkers hebben daardoor een gezonder perspectief gekregen. En telkens komen er nog nieuwe inzichten bij. Je bent immers nooit te oud om te leren.
Manifestatie van wat is buitengesloten
Iedereen heeft wel iets van ‘wat er niet mocht zijn’ naar de schaduw verbannen. Waardoor het vervolgens gedwongen uit beeld verdwijnt. Je bent je er niet meer van bewust. Als mensen hebben we echter een diepe ‘drive’ om heel te willen zijn. Compleet zijn, alles ingesloten. Met reden. Want alles wat van onszelf wordt buitengesloten komt eens naar de oppervlakte. Hoe zich dat laat zien is voor iedereen verschillend. Waarbij ziekte een mogelijke manifestatie is om het buitengeslotene zichtbaar te laten worden. In de oosterse heelkunde een gegeven.
Het streven van de mens: Heel worden!
Bewustzijn van jezelf. Ik gun het jou, mijzelf en iedereen. Meer bewustzijn ontwikkelen ten aanzien van jezelf geeft je uiteindelijk de ruimte om werkelijk die plek in te nemen die al die tijd al voor jou is gereserveerd. Elke stap daar naar toe, is een zinvolle stap. Hoe klein ze ook zijn. Want uiteindelijk wil ieder mens heel zijn.
Weet je welkom om jezelf te komen ontmoeten.
door Joan | mei 20, 2022 | Coaching
Vorm
vast pakken
om te vervormen
verloren is de oorsprong.
Loyaliteit
Aangesproken op loyaliteit
Loyaliteit, loyaal zijn, loyaal gevonden worden. Maar loyaliteit heeft een grens. Al heb ik zelf ervaren hoe diffuus die kan zijn. En wat is het lastig als die grens wordt benoemd. Waarom eigenlijk? Inmiddels kan ik zo voelen waar dat vandaan komt. Want loyaliteit blijkt een liefdesband te zijn.
Geen wonder dat aanmerkingen op loyaliteit je in een spagaat trekt. Helemaal in je systeem van herkomst. Loyaliteit komt veel voorbij in mijn praktijk. Dit blog gaat over die verschillende loyaliteiten. Misschien herken je iets van jezelf. Neem het aan, pak het stevig beet. Zodat je het later wat meer los kunt laten.
Arbeidsethos en familiegeweten
Je ziet het overal. Het verlangen naar loyale (onvoorwaardelijke?) medewerkers spat er vanaf. Sla de personeelsadvertenties er op maar eens op na. Niet met zoveel woorden, maar wat dacht je van…. “We verwachten geen negen tot vijf mentaliteit”. Loyaliteit is blijkbaar een verdienste. Iemand die loyaal is, daar kan ik van op aan!
Wat een onvoorwaardelijkheid wordt hier gevraagd. Het is een onvoorwaardelijkheid die ik wel ken. Eentje die zo gemakkelijk onder het kopje arbeidsethos wordt geschaard. En dan het oordeel als hier anders naar wordt gekeken. Het groeps- of familiegeweten.
Activeren van loyaliteit
In kwetsbare situaties wordt jouw loyaliteit gemakkelijk geactiveerd. Ben je afhankelijk van de ander? Een goede voedingsbodem voor een vorm van loyaliteit. Tegenovergesteld zie je nu op de arbeidsmarkt gebeuren. Er is veel vraag naar werknemers. Dat zet loyaliteit in een ander daglicht.
Want als ZZP-er heb je meer regie over jouw wensen. Je maakt je los van de groep waartoe je behoorde. Je bent minder gebonden aan. En zeker minder verbonden mee. Speelt loyaliteit zich dan voornamelijk op de werkvloer af? Nee, absoluut niet. Ik zal dat verder toelichten.
Loyaliteit is een liefdesband
Ieder mens is vanuit zijn ouders ontstaan. Loyaliteiten zijn liefdesbanden die op een onbewuste laag besloten liggen. Je bent gebonden aan je familie en de gemeenschappen erom heen. Deze gebondenheid zet onzichtbare dynamieken in beweging. Een onbewuste laag met onzichtbare dynamieken.
Dat zie je terug in hoe jij nu je relaties aangaat. Het is een weergave van hoe je leefde in je systeem van herkomst. Je deed wat toen het beste was. Wat maakte dat jij erbij hoorde en een eigen plek had in het systeem. Persoonlijke ontwikkeling is jezelf ontmoeten. Met vragen als: Wie” ben ik” en “Wie ben ik in de ogen van jou”.
Betrokkenheid en liefde
Het familiesysteem drijft op onderlinge betrokkenheid en liefde. Vervuld van belofte én risico. Enerzijds de belofte van veiligheid. Anderzijds het risico van afwijzing en er niet meer bij horen. Dualiteit. Twee zijden van dezelfde medaille. Het maakt je ontvankelijk voor plekverwisseling en vervorming van loyaliteit
Over plek-verwisseling en magische liefde lees je in een ander blog. In dit blog lees je meer over horizontale- en verticale loyaliteit. En hoe dat op kan spelen bij het starten van een nieuwe relatie. Om vervolgens van vier loyaliteiten de vervormingen te bespreken: Overdreven- Gespleten- Negatieve- en Onzichtbare loyaliteit.
Horizontaal versus verticaal
Horizontale en verticale loyaliteit is ontleend aan de contextuele therapie. Een therapie die handelt over de dynamische verbondenheid van een persoon met zijn relaties. Iedereen is lid is van een familiesysteem. Ieder lid heeft in dat systeem een eigen unieke plek. Verticale loyaliteit zijn onomkeerbare relaties. Het is loyaliteit tussen verschillende generaties: Groutouder-Ouder-Kind. Horizontale loyaliteit speelt zich af tussen eenzelfde generatie. Partnerrelatie, vriendschapsrelatie of collegiale banden. Relaties op basis van gelijkheid en wederzijdse verplichtingen en rechten.
Projectie van loyaliteit
Horizontale loyaliteit mist het onomkeerbare karakter van verticale loyaliteit. Deze twee loyaliteiten kunnen behoorlijk botsen. Verticale loyaliteitsbanden zijn diep geworteld. Je ziet en voelt de spanning opborrelen als deze liefdesband er niet openlijk mag zijn. In mijn aanbod “Een nieuw begin” is hier aandacht voor. Wat neem jij mee uit je vorige relatie? Welke oude bindingen leiden tot projecties? Projecties die je ook hebben op je collega’s. Elke huidige relatie biedt kansen. Kansen om te helen wat ooit uit verbinding is geraakt. Dit geldt niet alleen voor partnerrelaties.
Als vorm verloren gaat
Elke loyaliteit heeft een zwakke kant. En een krachtige kant. Soms raakt de loyaliteit vervormd, Jij bent klem komen te zitten in je familiesysteem. Op een plek in het oudersysteem terecht gekomen. Jouw vervorming van loyaliteit wordt door een ander wellicht als kwaliteit ervaren: Geen nee kunnen zeggen. Meer verantwoordelijkheid nemen dan je toekomt. Past precies bij “We verwachten geen negen tot vijf mentaliteit” uit de tweede paragraaf. In een andere vervorming is uithoudingsvermogen de grote kracht. Het snel zien van beide kanten van een medaille. Mét inlevingsvermogen.
Overdreven loyaliteit: Parentificatie
Overdreven loyaliteit, is identificatie met de plek van ouders, Van een of beide. De oorzaak ligt in overbelasting van de ouder(s). Dat kan een tijdelijke overbelasting zijn. Of een zwaar levenslot van ouder(s) en/of grootouder(s). Identificeren is je onbewuste beweging om die plek over te nemen. In het voortdurend scannen hoe het met je ouder(s) gaat ben je alert geworden. Alert op de last van een ander. Jouw groot verantwoordelijkheidsgevoel krijgt veel voor elkaar. Veel doen geeft je het goede gevoel. Hulp vragen is lastig. Zorg voor een hogere rangorde gaat als vanzelf.
Aanvaarden dat jij niet alles alleen kunt doen. Meer zorg voor jezelf (mentaal en lichamelijk). Afgrenzen van verantwoordelijkheden. Matig je neiging om alles te willen voorkomen. En je neiging gespitst te zijn op wat ‘daar anders moet’.
Gespleten loyaliteit: Triangulatie
Kun je even loyaal zijn naar beide ouders? Of gaat loyaliteit naar de een ten koste van de ander. Dat laatste brengt je in een spagaat. Je hebt het gevoel dat jij de relatie moet redden. Helemaal als ouders afzonderlijk steun zoeken bij jou. Omdat ze er samen niet uitkomen. Partijdig zijn of bemiddelen. Beide geeft innerlijk strijd. Loyaal naar de een is tegelijkertijd dis-loyaal zijn naar de ander. Alsof je altijd een van de twee in de steek laat. Maar als kind heb je beide ouders nodig. Het is onmogelijk om te kiezen. Heb je meerdere leidinggevenden? Een beetje spanning tussen hen, geeft jou stress.
Waar stroomde de liefde wel tussen je ouders? Wanneer was er wel een eenheid? Als je dit leert zien kan de afbakening herstellen. Als jij op je plek kunt blijven staan kan jouw kwaliteit zich ontvouwen: Er zorg voor dragen dat zaken en gevoelens gedeeld kunnen worden. Professioneel heb je te leren om keuzes te maken. Oefenen om je Volwassen ego positie in te schakelen. Want elke keuze heeft consequenties. Kiezen is de helft verliezen.
Negatieve loyaliteit
Hoe kan er geluk bestaan als er zoveel lijden is? Het zware lot van ouders rustend op kinderschouders activeert het ondermijnen van eigen gezondheid en succes van het kind. In gebonden zijn aan het lot van je ouders blijf je hun trouw. Een onuitgesproken belofte: Ik kom niet verder dan jullie. Een bijzondere dynamiek waardoor je niet je volle potentie gebruikt. Het is moeilijk om in het licht te staan. Lastig om successen te vieren. In de onderlaag zit woede. Je hebt je eigen geluk op moeten geven. In je werk blijf je vooral zoeken naar verbeterpunten. Alsof er een taboe rust op positieve ervaringen
Je hebt oog voor verlies en verdriet. Waar jij je gemakkelijk mee identificeert. Dat maakt de energie zwaar en stroperig. Alle lichtheid is verdwenen. Je hebt je eigen leven te nemen. Door te verduren wat er in het leven van je ouders speelde. Je hebt te buigen voor je ouders en te zeggen: ter ere van jullie en alle pijn die er is, maak ik er wat van. Professioneel heb je de pijn van anderen in te sluiten zonder je hier verantwoordelijk voor te maken.
Onzichtbare loyaliteit
Als kind kun je ‘weten’ dat iets in het systeem werd buitengesloten. Er treedt dan een identificatie op met dat ‘iets’. Zodat het een plek krijgt in het systeem. Dat ‘iets’ kan een geheim zijn, een trauma, een verzwegen persoon. Er werd in ieder geval niet over gesproken. Onzichtbare loyaliteiten zijn weer beklemmend. Een leidinggevende met deze dynamiek strijden een strijd die niet de zijne is. Er moet ‘recht gedaan worden’. Maar niemand weet waar recht aan gedaan moet worden. Het vertroebelt de onderlinge communicatie. Onzichtbare loyaliteit is moeilijk vast te pakken.
In onzichtbare loyaliteit gaat het over ‘iets’ wat niet mocht bestaan. Het systeem wil altijd heel zijn. Dat betekent dat wat buitengesloten is, ingesloten moet worden. Vaak raakt een kind geïdentificeerd met dat ‘iets’. En dat kan generaties later zijn. De helende taak is om het buitengeslotene alsnog een plek te geven. Je zet hiermee jouw onrust om in je kwaliteit. In familieopstellingen komt deze dynamiek veel naar voren. Professioneel wordt er ook iets van je gevraagd. Sta open voor wat in het verleden in het bedrijf speelde. En wat nu nog opgeruimd dient te worden.
Samenvattend
Loyaliteit en plek als ingang in de ontmoeting met Jezelf. Het is een liefdesband. Maar wel een met een grens, En juist op dat snijvlak zit spanning. Juist daar wordt in de schaduw geplaatst wat niet mag worden aangekeken. Uit loyaliteit.
Weet je welkom, met alles wat er is.
