De aarde is een pannenkoek
Waar je overtuigd van bent, dáár geloof je in. Maar is dat nog relevant?
En ik ben niet goed genoeg
Ben jij ervan overtuigd dat de aarde rond is? Velen zullen je in die overtuiging volgen. Een minderheid niet. Jouw overtuigingen zijn (vaak onbewuste) ideeën die je hebt. Over jezelf, over anderen, over de wereld. Daarbij zijn ze sterk geïntegreerd. Overtuigingen hebben invloed op jouw denken, voelen en handelen. Ze zijn helpend, maar kunnen je ook beperken. Jij hebt jouw overtuigingen onbewust eigen gemaakt, In reactie op wat je hebt ontmoet in het leven. Op dát moment was de overtuiging voor jou zeker relevant. Hij paste in en bij de groep waarin jij thuis was.
Klopt jouw overtuiging wel?
Want klopt jouw overtuiging nú nog wel? Verschillende overtuigingen op een rij:
- Zelfbeeld overtuigingen: dit zijn overtuigingen over onszelf. Als: ”Ik ben niet goed genoeg” of “Ik ben niet slim”.
- Waarde overtuigingen: dit zijn overtuigingen over wat belangrijk is in het leven. Denk aan: “Geld is het belangrijkste in het leven” of “Geluk is het belangrijkste in het leven”.
- Wereldbeeld overtuigingen: dit zijn overtuigingen over hoe de wereld werkt. Voorbeelden: “De aarde is een pannenkoek” of “Alle mensen zijn goed”.
Is jouw overtuiging relevant?
Overtuigingen hebben invloed op jouw dagelijks leven. Ze beïnvloeden jouw gedrag en hoe je reageert op situaties. Dat maakt het belangrijk om je bewust te zijn van jouw overtuigingen. Als jij denkt niet goed genoeg te zijn rem jij jezelf onbewust af. In de vooronderstelling dat jij het toch niet goed genoeg kunt. Overtuigingen zijn niet per definitie fout. Ze zijn ook niet voor niets ontstaan. Maar zijn ze NÚ nog relevant? Wat je als kind niet lukte hoeft als volwassene geen probleem te zijn. En die platte pannenkoek. Klopt die wel met de feiten zoals we die kennen?
Wat je gelooft is wat je doet
Het is een klein bruggetje. Van overtuiging naar irrationele gedachten. Irrationele gedachten sturen je een kant op. Vergezeld van spanning. Ik moet……. En dat moet lukken, anders ben ik niet oké. ‘Moeten’ vergezeld van oordeel en zelf opgelegde straf in één gedachte. “Mijn huis moet altijd netjes zijn, dat vind iedereen” – “Je bent een sloddervos”. “Je werkt altijd door tot het klaar is, dat hoort iedereen te doen” – “Je bent een luilak”. “Ik moet het perfect doen, fouten maken is jezelf onvoldoende voorbereiden” – “Je bent dom als je fouten maakt”. Je kent vast meer voorbeelden!
Het pantser, ingesmeerd met groene zeep
Merk je op hoe eisend jouw gedachten zijn? Voor jou, omdat je altijd alles goed moet doen? Voor anderen als je eist dat er wordt gewerkt, geleefd, volgens jouw norm? Heb je eenmaal deze gedachten omarmd. Omdat je ervan overtuigd bent dat hét zo hoort. Dan heb je onbewust een pantser opgebouwd. Een harnas aangetrokken. Ingesmeerd met groene zeep. Zodat alle ratio die op je af komt zonder moeite van je af glijdt. Irrationele gedachten helpen je niet verder. Je wordt er eerder klein, onzeker, bang, boos en verdrietig van.
Word je bewust van je gedachten patroon
Het gaat er niet om of je gedachten goed of fout zijn. Of je gelijk hebt, of dat ze logisch zijn. Het zijn bovenal gedachten die jou niet verder helpen. Ze zijn ineffectief als:
- ze leiden tot ineffectief gedrag/emoties, waarmee je zelf niet uit de voeten kunt
- er geen onderbouwing is met feitelijke gegevens;
- niet logisch consistent zijn oftewel de redenering klopt niet.
We kennen ze allemaal. Irrationele gedachten. En toch steken ze telkens weer de kop op. Wordt je er bewust van. Omarm hoe jij dit doet. En als je wilt ga je oefenen.
Leer anders kijken
Oefenen met RET. Een methode om gedrag of emoties om te buigen. Om te buigen van ineffectief naar effectief. Het komt voort uit de cognitieve gedragstherapie. Met hulp van RET leer je anders tegen een lastige situatie aan te kijken. Leidend naar ander gedrag en ander gevoel in lastige situaties. Gaat het als vanzelf? Helaas. Er is werk te verzetten. Weliswaar met ogenschijnlijk eenvoudige stappen. Maar toch. Het is belangrijk om te weten waar je in gelooft. Irrationele gedachten en patronen zijn sterk verankerd in je overtuigingen. Het is goed om die (vooraf) te leren kennen.
Op zoek naar jouw gedachten
Een (A) gebeurtenis roept een (B) gedachte op. Dit wekt (C) gevoelens en gedrag op.
Stel dat je een taak hebt uit te voeren. En de gedachte “ik ben niet goed genoeg” komt boven. Dan wordt je gevoel en gedrag bepaalt door wat je denkt. In plaats van dat je ‘open’ begint aan de taak. Deze tussenstap van gedachten vindt razendsnel plaats. En meestal onbewust. Je geeft een waardeoordeel aan je gedachte. Je wordt er klein, onzeker, bang, boos en verdrietig van. Hoe jij jouw gedachten beoordeelt heeft effect op jouw gedrag en emotie. Op zoek dus naar jouw gedachten in diverse situaties.
Ik RET mij in plaats van RED mij
RET is de afkorting van rationeel-emotieve therapie. Met onderstaand stappenplan kun jij zelf aan de slag. Gedachten waarvan je overtuigd bent kunnen je helpen én belemmeren. Wat je gelooft is wat je doet. Met het stappenplan ga je op zoek. Naar de gebeurtenis, de gedachte en het gevoel/gedrag. Dat zijn de stappen 1 t/m 5. Vervolgens is het tijd voor verandering. Stap 6 t/m 8.
STAP 1
Beschrijf de A
Wat is de gebeurtenis, aanleiding of de situatie die het ongewenste gevoel en gedrag oproept?
STAP 2
Beschrijf de C
Wat is de ongewenste niet-productieve emotie en het daarmee samenhangende gedrag?
STAP 3
Formuleer de gewenste C
Hoe wil jij je gaan voelen als dergelijke situaties zich voordoen? Hoe wil jij je gaan gedragen?
STAP 4
Beschrijf de belangrijkste B
Wat zijn de gedachten waarmee je C veroorzaakt? Beschrijf de interpretaties, maar vooral ook de evaluaties.
STAP 5
Daag de irrationele gedachte uit waarmee je het ongewenste gevoel en gedrag veroorzaakt en stel deze ter discussie.
—————————————–
STAP 6
Vervang de irrationele gedachtendie onder B zijn gevonden door rationele gedachten. De antwoorden van stap 5 leveren helpen je om rationele gedachten te formuleren.
STAP 7
Beproef het resultaat
Test in je fantasie of in de werkelijkheid uit of je door de nieuwe B’s, de meer rationele gedachten, beter op de situatie kunt reageren. Hoe voelt het om er zo tegen aan te kijken?
STAP 8
Maak je eigen oefenprogramma en voer deze uit om de meer rationele en productieve denkwijze in je gedrag in te voeren.