Jouw verhaal
je werkelijkheid
in werkelijkheid
een droom
Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Vaak poppen dergelijke zinnen vanuit ‘het niets’ op. Uitgesproken blijken ze toch heel treffend te zijn. Er is iets (aan)geraakt. Er is herkenning, soms een voelbare erkenning. Wat het ook is, als je wordt (aan)geraakt komt er iets binnen. Dat is fijn!
Het creëert ruimte in jezelf. Ruimte om verder te gaan in jouw proces. Telkens weer een laag dieper. In het je aangeraakt weten laat je iets van je eigen verhaal los. Want jouw verhaal is jouw manier van betekenis geven. Betekenis aan wat jij hebt ontmoet in het leven. Om te kunnen leven.
Stop maar met je verhaal
Stop maar met je verhalen was het indringende advies. In begeleiding kan het er echt ‘stevig’ aan toe gaan. Want in die ene zin kun je zoveel méér horen. Bijv. “Wordt eens volwassen” of “Stop met slachtoffer zijn”. Oh, wat pijnlijk. Omdat het appelleert aan wat je zo goed kent van ‘toen’.
Vertrouwen en de veiligheid gaf mij voldoende bedding om er bij te kunnen blijven. Om niet weg te drijven in verdriet of boosheid. Maar om mijn verhaal nog eens van een afstand te beoordelen. Zachtjes voor mijzelf uit te spreken. En de ontstane barsten aan te kijken. En binnen te laten komen.
Jouw eigen verhaal
Ook jij hebt je eigen verhaal. Waarschijnlijk zelfs meerdere verhalen. Allemaal gecreëerd om betekenis te geven. Zodat je grip kunt houden. Je veilig kunt weten in gevoelde onveiligheid. Om schuld over te kunnen nemen die niet de jouwe is. Om excuus te hebben waarvoor geen excuus bestaat.
Jouw verhalen, vooral op existentieel niveau, verwijzen naar jouw manier van overleven. Het zijn jouw verhalen die je hebben geholpen en aangezet tot overleving. In een werkelijkheid die geen werkelijkheid kan zijn. Wat de onthulde werkelijkheid des te pijnlijker laat voelen.
Wie heeft de regie over jouw verhaal
Weg blijven van pijn houdt verlangen in stand. Verlangen naar wat er niet was. Of maar kon zijn. Vast houden aan je verhaal is overleving. Een metgezel in je leven. Uit handen geven van je verhaal is als opgeven. In de praktijk betekent loslaten daarom meestal: Je verhaal herschrijven.
Met andere details. En met één doel. Je onbewust verlangen in stand houden. De werkelijkheid is nu eenmaal te pijnlijk om vast te pakken. Je verhaal herschrijven lucht (voor even) op. Je bent trots op jezelf dat je een stap hebt gezet. Zonder te beseffen dat een overlevingsdeel van jou nog steeds de regie heeft.
Woorden: Koren op je molen
Zonder iets vast te pakken valt er niets los te laten. Het is een zin die direct een vraag oproept. “Ja, maar HOE dan?” Ik heb gemerkt hoe gemakkelijk je dán weer terug kunt schieten in lethargie. En tegelijkertijd wanhopig kunt zijn. Woorden kunnen worden gepareerd. Ontkent en vervangen door andere woorden.
Het is koren op de molen van jouw overlevingsdelen. Met alle onrust, verlangen, bezig zijn, lezen, bestuderen en dromen ten spijt. Er is maar weinig vooruitgang. Zonder het te beseffen wordt alles door jezelf gefilterd. Zodat het behapbaar en te verduren blijft. Wat een innerlijke kracht!
Woorden helpen je niet verder
Het idee alleen al. Dat een deel van Jezelf je verlangen ‘dwarsboomt’. Uit liefde en overleving. Stel dat je dat zou kunnen erkennen. Dan is dat wellicht voor jou al de grootste te nemen stap. Erkennen dat iets in jou je wilt behoeden voor oude pijn. Er als een schildwacht voor gaat staan.
Dan begrijp je waarschijnlijk ook dat woorden je niet verder helpen. Dat je deze als vanzelf pareert en vervangt door andere. Wat overblijft is voelen en doorleven. En hoewel je er misschien helemaal niet wilt zijn. Er is een plek in jou waar je voelt wat klopt. Zodat je het in liefde vast kunt pakken.
Hoe verhoud jij je tot je verlangen
Je eigen proces is altijd jouw proces. En vaak duurt dat een leven lang. Eenmaal begonnen zie je telkens nieuwe lagen. Die afgepeld mogen worden. Op jouw tempo. Voor jouw proces zijn geen toverformules. Of een Quick-fix. Hoe graag je dat ook zou willen. Hoe veel er ook wordt ‘beloofd’.
Jouw proces, jouw verlangen kent een uniek tempo en stappenplan. Het gras groeit niet sneller door eraan te trekken. Het kan alleen sneller groeien met ‘gezonde voeding’ als basis. Hoe jij je verhoudt tot je verlangen, met alle delen in jou. Het is het bevoelen waard.
Zowel in groepsverband als in individueel werk worden delen van jezelf gerepresenteerd. Met als vertrekpunt: Jouw verlangen, uitgedrukt in een zin. Een volgende stap in jouw persoonlijke ontwikkeling.
Als jij geen eigen plek inneemt, ontneem je onbewust de unieke plek van de ander
Hij is helemaal op zijn plek
“Jij kent Jochem toch ook? Hij heeft een nieuwe baan! Ik ben zó blij voor hem. Hij is nu helemaal op zijn plek. Je merkt het aan álles. Meer ontspannen en zo. Eindelijk zijn plek gevonden”. Zou Jochem dan (on)bewust naar zijn plek hebben gezocht? Waarschijnlijk is het anders gegaan. Jochem heeft een nieuwe baan gezocht én gevonden. Een wezenlijk verschil. Staan op je eigen plek is een plek waar jouw energie volop stroomt. Dat geeft plezier, ontspanning en letterlijk energie. De bewering omkeren kan. Wel met een ander resultaat. In dit blog meer over ‘plek’.
Over liefde en intentie
Systemisch werk gaat over ordening. Alles heeft een orde. Een eigen unieke plek in het grotere geheel. De doelman heeft als taak doelpunten te voorkomen. De spits om ze juist te maken. Jouw eigen plek is de plek die jou toebehoort. De leidinggevende geeft leiding. De werknemer neemt leiding aan. Soms gaat dat anders. Maar liefde maakt plekverwisseling vaak onbegrepen. Je gaat immers met de beste intenties van je plek. Iemand moet het toch doen? Wie neemt anders verantwoordelijkheid. Hoe ken jij jouw plek? En is hoe jij thuis jouw plek inneemt vergelijkbaar met hoe jij dat doet op het werk? Waarschijnlijk wel.
Met innemen onbewust ontnemen
Wat is jouw plek eigenlijk? Jouw plek wordt bepaald op basis van functie, leeftijd, takenpakket, ervaring, scholing of hiërarchie. Om te onthouden: Als jij een andere plek inneemt, ontneem je onbewust iemands plek. Klinkt logisch. Toch blijkt dat in de praktijk deze plekverwisseling wordt toegestaan. En dat heeft gevolgen. Want van je plek gaan leidt altijd tot problemen. Omdat de energiestroom stagneert. Komt soms zelfs helemaal tot stilstand. Wat je ziet speelt zich af in de bovenstroom. Wat niet zichtbaar is speelt zich af in de onderstroom. Het zichtbare is de bovenstroom.
Er is altijd een plek
Je ouders hebben het samen niet gemakkelijk gehad. – Jij zag dat als geen ander. -> Onbewust werd jij de steun van je moeder. – De trainer van de groep heeft het lastig. Deelnemers zijn passief en laten zich moeilijk inspireren. -> Jij redt de trainer door heel actief mee te werken. – In jullie relatie wordt jouw mannelijke energie gemist. -> Jij voegt je (nog meer) naar je partner en neemt geen eigen plek.
De ouder in je leidinggevende
De vraag “ken jij jouw plek” gaat over ordening. Jij hebt een unieke plek in het systeem. Een unieke plek met eigen verantwoordelijkheden. In jouw familiesysteem is de kinderrij een voorbeeld van (horizontale) ordening. Jij tov ouders en grootouders is een verticale ordening. Jij kunt niet de moeder zijn van je moeder. Als jongste zus kun je nooit de oudste zijn. In beide gevallen kun jij je wel zo gaan gedragen. Waarmee de ordening wordt verstoord. Wat invloed heeft op het stromen van de energie. Dezelfde ordening tref je aan op het werk. Je leidinggevende -> ouder. Je nieuwe collega -> jongste zus
Er is behoefte aan jou
Door van je plek te gaan denk je een behoefte in te vullen. Uit liefde en/of gevoel voor verantwoordelijkheid. Je werkt onbewust oplossingsgericht voor een dieper liggend [probleem. En omdat het zo goed voelt is stoppen geen optie. De uitspraak ‘zo ben ik nu eenmaal’ ken je goed. Wat aangeeft dat plek verwisseling in meerdere systemen terugkomt. Voorbeelden van plek verwisseling::
Je zo verantwoordelijk voelen dat niet alleen eigen taken maar vooral taken van anderen worden uitgevoerd.
Een leidinggevende bespreekt met een van zijn medewerkers het functioneren van een directe collega van de medewerker.
Medewerker geeft (niet rechtstreeks) ongevraagd advies en heeft aanmerkingen op welke manier er leiding gegeven moet worden.
Leidinggevende neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn handelen.
Er wordt meer ruimte genomen dan past bij de functie.
Na promotie binnen de eigen afdeling je oude functie ( ivm je collega’s) niet los kunnen laten.
De onderstroom bepaalt. Altijd!
Het systeem zal er alles aan doen om te blijven functioneren. Ook als jij van jouw plek gaat of bent gegaan. De symptomen zijn de zichtbare problemen van wat in de onderstroom is verborgen. Er is een wetmatigheid. De onderstroom bepaalt altijd de richting.
Een jonge nieuw aangenomen manager die de kennis van medewerker die al dertig jaar werkzaam is in het bedrijf negeert gaat van zijn plek in de ordening met betrekking tot anciënniteit.
Een medewerker die een beslissing van het management naast zich neerlegt en zijn eigen koers vaart stelt zichzelf in de hiërarchie boven de manager en is van zijn plek geschoten.
Het begint in onschuld
Vaak zie je vanuit ogenschijnlijk onschuldige situaties de ruimte ontstaan waardoor iemand van zijn plek kan gaan. Niet vanuit een verkeerde intentie, integendeel vaak. Door onbewuste loyaliteit aan het gehele systeem ontstaan die verschuivingen van plek. De positieve intenties worden omarmd en vanuit gemak, loyaliteit, of een andere reden toegestaan. Situaties blijven zo jarenlang bestaan. Ze missen hun uitwerking niet in de onderstroom van de onderneming. Een goed vraag die gesteld mag worden: Voor welk probleem is dit chronische symptoom een oplossing?
Samenvattend
Er zijn verschillende ordeningen in het systeem. In de verschillende ordeningen kun je dus verschillende plekken innemen. Als manager of ondernemer sta je op de 1e plek in de hiërarchie. In de ordening van leeftijd misschien op plek 6. Samenvattend:
Van je plek gaan gebeurt veelal met de beste intenties.
Van je plek gaan is veelal te herleiden naar je eigen systeem van herkomst.
Jouw eigen plek (weer) innemen in de ordening van het systeem geeft rust in het systeem.
Er zijn verschillende ordeningen in systemen. Leeftijd, ervaring, opleiding, hiërarchie etc.
Problemen in het systeem die niet kunnen worden opgelost met reguliere oplossingen zijn veelal een symptoom van een dieper liggend probleem in het systeem.
Van je plek gaan komt als een boemerang bij jou terug.
Het systeem zoekt manieren om weer heel te zijn. Symptomen zijn er om jouw te laten zien.
Spoiler: Dit is geen handleiding
Wat zou er pijnlijker kunnen zijn. Er niet bij mogen horen. Buiten de groep vallen. De reden kan divers zijn. Ook hoe het buitensluiten ontstaat. Misschien wordt jij wel buitengesloten. Of maak jij jezelf schuldig aan uitsluiting. Terwijl jij er van overtuigd bent ‘het goede’ te doen. Wat je weer onschuldig maakt. Je kunt ook jezelf buiten de groep sluiten. Op een manier alsof jij wórdt buitengesloten. Als je een handleiding voor uitsluiting verwacht zal ik je teleurstellen. Wel geef ik inzicht. Wat betekent buitensluiten vanuit systemisch perspectief.
Het systemisch perspectief
Het systeem is de context waarin je (aanwezig) bent. In het familiesysteem is de familie de context. Het team waarin je werkt is een systeem. De overkoepelende organisatie van het team is een systeem op zich. Jij maakt deel uit van verschillende systemen. Soms overlappend. In het systeem kun je zien hoe deelnemers zich verhouden. Maar de onderstroom bepaalt de richting van het systeem. Wat zich onzichtbaar afspeelt in het systeem wordt de onderstroom genoemd. Je voelt dat er iets is. Je kunt er alleen geen vinger opleggen. ‘Stroomt’ het niet? Terugkerende problemen? Het is tijd voor het onderzoeken van de onderstroom.
Laat de energie maar stromen
Het familiesysteem wijkt af van overige systemen. Op een belangrijk punt. Jij blijft namelijk altijd lid van jouw familiesysteem. Overige systemen kún jij verlaten*). Het familiesysteem wordt ook wel ‘systeem van herkomst’ genoemd. Is het systeem gezond? Dan kan de energie in het systeem volop stromen. Er zijn aan een aantal systemische principes voldaan. 1. Iedereen en alles behorend tot het systeem hoort erbij. 2. Iedereen heeft een eigen unieke plek. 3. Er is balans in geven en nemen in het systeem. Deze drie principes worden Binding, Ordening en Balans genoemd.
Als niet iedereen erbij mag horen
Buitensluiten is het onderwerp. Deel van het principe Binding. Je hebt gelezen dat energie stroomt als aan 3 principes wordt voldaan. Buitensluiten of uitsluiten heeft direct invloed op de energie van het systeem. Heb je weet van uitsluiting? Fijn! Stoppen heeft direct een positief effect. Was het maar zo gemakkelijk. Er is altijd reden om iemand of iets buiten te sluiten. En die reden is voor uitsluiters legitiem. Ook al kun je die legitimiteit betwisten. Bewust of onbewust buitensluiten? ‘Etnisch profileren’, ‘die-buitenlanders’, toeslagen-schandaal’, ‘de collega die altijd ziekelijk is’, de vijftig+-er’. De voorbeelden zijn (te) talrijk.
Onzichtbare invloed maakt het gevaarlijk
Wij mensen zijn groepsdieren. Hoe individueel we ook lijken te zijn. Je hebt de ander nog altijd nodig. Om te kunnen leven en te groeien in je levenstaak. Binnen de groep is er sprake van ongeschreven regels. Wil jij je daar niet aan conformeren? Dán worden pogingen tot uitsluiting in gang gezet. Dat kán heel bewust en aan de oppervlakte zichtbaar zijn. Maar misschien nog vaker onbewust en verborgen in de onderstroom. Dan is het onzichtbaar. En met veel invloed. Een gevaarlijke combinatie voor de energie in het systeem.
Ze geven het onzichtbare weer
Problemen laten zich vaak als symptomen zien. Steekt het probleem telkens opnieuw de kop op? Onmogelijk met reguliere liggende aanpak op te lossen? Symptomen zijn veelal chronisch. Ze geven weer wat je juist niet ziet. Zie het symptoom als je probleem. Dan is het logisch dat je dáár de oplossing voor zoekt. Zonder blijvend resultaat. Symptomen laten jou juist iets zien! Symptomen van een groot personeels verloop. Hoog ziekteverzuim. Resultaten die onverklaarbaar achterblijven. Het kán oplosbaar zijn. Tenzij het dus symptomen blijken te zijn. Maar hoe weet je dat?
Het effect is dramatisch
Buitensluiten en uitsluiten kent een risico. Welke ongeschreven regels ken jij in jouw team? En zijn dat ze allemaal? Deelnemer zijn in een groep gaat over lidmaatschap en leiderschap. Vervreemd raken in de groep gaat ten koste van kwaliteit en energie. Het systeem wil uitsluiting voorkomen. Zijn ‘wapen’ zijn de symptomen. Buitensluiten is de bescherming van de groep. “De Nederlandse identiteit” behouden betekent anderen uitsluiten. Het maakt je onschuldig. Roddelen bij de koffietafel gaat over uitsluiten. De voorbeelden zijn groot en klein. Het effect is altijd dramatisch.
Doorbreek de ban
Jij mag er niet bij zijn. Verdwijn! Maar als verdwijnen niet lukt. Omdat je financieel aan elkaar gebonden bent. Of omdat jouw organisatie een familiebedrijf is. Dan gaat onbewust uitsluiten soms over in bewust wegpesten. Weet dat iedereen beweegt in systemen. En elke beweging heeft weerslag op alle deelnemers van dat systeem. Onschuldig ten opzichte van de groep. Schuldig naar wat buitengesloten wordt. Geen gemakkelijke dynamiek. Doorbreek de ban. En merk hoe de energie in het systeem weer kan stromen.
*Aanvulling: Een oprichter van een onderneming kan zijn bedrijf verkopen en weggaan. Toch blijft hij als oprichter met het systeem verbonden.
