Onverwerkt koloniaal verleden als systemisch trauma
Het verleden lijkt soms ver weg, maar de echo’s ervan zijn als systemisch trauma nog steeds hoorbaar in onze samenleving. Zeven generaties terug—dat klinkt als een eeuwigheid.
Maar als je telt vanaf 2025, kom je ergens tussen 1755 en 1800 uit.
Een tijd waarin Nederland diep geworteld zat in de trans-Atlantische slavernij en koloniale overheersing. De West-Indische Compagnie handelde in mensen, de Vereenigde Oost-Indische Compagnie dreef handel over de wereldzeeën, en de koloniale machtsstructuren bepaalden wie waarde had en wie niet.
“Wat niet wordt erkend, blijft zich herhalen — systemisch trauma zoekt altijd een uitweg in de volgende generaties.”
Dat verleden is niet verdwenen. Het leeft voort in de structuren van onze samenleving. In de verhalen die we wel of niet vertellen, en in de overlevingsstrategieën die van generatie op generatie worden doorgegeven.
Ongelijkheden, identiteitsvragen, spanningen rondom racisme en discriminatie—het zijn geen losstaande fenomenen, maar echo’s van een geschiedenis die nog niet is verwerkt.
En als iets niet is verwerkt, werkt het door. In families. In bedrijven. En in de manier waarop we naar onszelf en anderen kijken.
Kinderen nemen onbewust de overlevingsstrategieën en emotionele lading van hun ouders over. Als een gemeenschap generaties lang onderdrukking heeft ervaren, blijft dat voelbaar in diepgeworteld wantrouwen, schaamte of een voortdurende overlevingsmodus.
Trauma is niet alleen een individueel proces; het kan zich ook collectief vastzetten. Wanneer een samenleving een pijnlijk stuk geschiedenis niet onder ogen wil zien, sijpelt dat door in onbewuste patronen.
Intergenerationele overdracht van pijn
Kinderen nemen onbewust de overlevingsstrategieën en emotionele lading van hun ouders over. Als een gemeenschap generaties lang onderdrukking heeft ervaren, blijft dat voelbaar in diepgeworteld wantrouwen, schaamte of een voortdurende overlevingsmodus.
Institutionele ongelijkheid
Het is geen toeval dat bepaalde groepen structureel benadeeld worden op de arbeidsmarkt, binnen het onderwijs of in de gezondheidszorg. Systemen die ooit bedoeld waren om macht in stand te houden, blijven bestaan als ze niet bewust worden doorbroken.
Identiteitsproblemen
“Waar hoor ik thuis?” Die vraag speelt bij veel nazaten van tot slaaf gemaakten en voormalige koloniën. De geschiedenis wordt vaak pas halverwege verteld—met een focus op vooruitgang en beschaving, zonder de erkenning van het trauma dat eraan voorafging.
Die vervreemding kan zich uiten in gevoelens van leegte of het ontbreken van innerlijke richting. In het blog ‘Waarom voel ik me zo leeg, ondanks dat ik ‘alles’ heb?’ ga ik dieper in op dit thema vanuit identiteitscoaching.
Collectieve ontkenning of minimalisering – systemisch trauma in de maak
Hoe lang is het Nederlandse koloniale verleden afgedaan als een onschuldige handelstransactie? De pijn van generaties werd vaak weggewuifd met zinnen als: “Maar Nederland heeft ook veel goeds gebracht.” Erkenning kwam traag op gang, en zolang iets niet erkend wordt, kan het ook niet helen.
Systemische coaching als weg naar verwerking van systemisch trauma
Systemische coaching biedt een manier om naar de diepere, onbewuste dynamieken te kijken. Want wat in het familiesysteem of in de maatschappij niet wordt verwerkt, zoekt een uitweg in de volgende generaties. Door stil te staan bij wat er onder de oppervlakte speelt, ontstaat er ruimte voor een nieuw perspectief.
1. Zichtbaar maken wat onbewust speelt
Veel patronen die we meedragen, hebben een oorsprong die we niet altijd overzien. Schaamte, schuld, woede, ontkenning—ze komen ergens vandaan. In systemisch werk kijken we naar hoe deze gevoelens generaties lang zijn doorgegeven en wat dat betekent voor het nu.
2. De historische lijn in beeld brengen
Een familieopstelling of organisatieopstelling kan helpen om inzicht te krijgen in hoe het koloniale verleden doorwerkt in het heden.
Hoe heeft slavernij of koloniale overheersing doorgewerkt in jouw familie?
Welke overtuigingen over macht, onderdanigheid of identiteit zijn doorgegeven?
Waar zit de bevroren pijn in het systeem en wat heeft erkenning nodig?
Wat niet aangekeken en erkend kan worden, blijft zich in volgende generaties aandienen. Erkenning is noodzakelijk voor heling.
3. Erkennen in plaats van veroordelen
Heling begint niet bij schuld, maar bij erkenning. Dit betekent ruimte maken voor het hele verhaal—voor de pijn die er is en de emoties die daarbij horen. Zowel voor nazaten van tot slaaf gemaakten als voor mensen met voorouders die profiteerden van het systeem.
4. De impact op het heden begrijpen
In families kan trauma zich uiten in destructieve patronen, zoals angst voor autoriteit, gevoelens van minderwaardigheid of een neiging tot controle.
In organisaties zie je koloniale erfenissen terug in hiërarchische structuren en machtsongelijkheid.
In de samenleving blijft systemisch trauma zichtbaar in polarisatie en heftige reacties op gesprekken over het koloniaal verleden.
5. Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen plek
Ieder van ons draagt iets met zich mee. Wat we daarmee doen, bepaalt of we trauma’s blijven doorgeven of doorbreken. Dit betekent:
Je eigen familiegeschiedenis onderzoeken en erkennen.
Bewust worden van diepgewortelde overtuigingen en gedragspatronen.
Actief bijdragen aan heling, bijvoorbeeld door open gesprekken te voeren en ruimte te geven aan verhalen die lang niet gehoord werden.
Jezelf zijn in je relatie is niet vanzelfsprekend. Onbewuste patronen, overlevingsstrategieën en familieloyaliteiten beïnvloeden je plek. Systemisch werk helpt deze dynamieken zichtbaar te maken. Door bewustwording en erkenning van wat speelt, kun je oude patronen doorbreken en je relatie versterken, met meer ruimte voor wie jij werkelijk bent. Lees meer over jouw plek.
Familiebedrijven en de doorwerking van het koloniale verleden
In familiebedrijven komen familiegeschiedenis en zakelijke structuren samen. Dit betekent dat verborgen dynamieken—zoals machtsverhoudingen, loyaliteiten en overlevingsstrategieën—sterk doorwerken in de manier waarop het bedrijf functioneert.
Denk aan:
Hiërarchische structuren die onbewust lijken op koloniale machtsverhoudingen.
Ongeschreven regels zoals: “We doen alleen zaken met mensen zoals wij.”
Onbewuste loyaliteiten aan een verleden dat niet besproken mag worden.
Een generatiewisseling in een familiebedrijf is altijd een gevoelig proces, maar wanneer er een koloniale geschiedenis meespeelt, kan het extra complex worden. De jongere generatie wil vernieuwen, inclusiever werken en misschien zelfs een ander verhaal vertellen over het verleden. Maar de oudere generatie kan vasthouden aan tradities, soms zonder te begrijpen waarom.
In familiebedrijven vloeien twee systemen samen: het familiesysteem en het bedrijfssysteem. Deze verwevenheid is zowel een kracht als een uitdaging. Loyaliteit, tradities en onuitgesproken verwachtingen spelen een rol. Dit maakt familiebedrijven uniek en complex. Systemische opstellingen helpen dynamieken zichtbaar te maken.
Wat als we de geschiedenis niet langer uit de weg gaan?
Een systemische benadering helpt om deze dynamieken zichtbaar te maken en te doorbreken. Dit vraagt om:
Bewustwording van historische patronen binnen het bedrijf.
Ruimte voor dialoog tussen generaties, zonder beschuldiging maar mét erkenning.
Een nieuwe visie op leiderschap waarin oude overtuigingen niet langer onbewust de koers bepalen.
Van trauma naar transformatie
Dit werk gaat niet over blijven hangen in het verleden, maar over ruimte maken voor de toekomst. Zolang trauma niet erkend wordt, blijft het in verborgen patronen aanwezig. Pas wanneer we durven kijken naar wat er werkelijk speelt—binnen families, bedrijven en de samenleving—kan er beweging ontstaan.
Wil je dieper ingaan op hoe systemische coaching kan helpen bij dit thema? Of ben je benieuwd hoe deze dynamieken zichtbaar worden in jouw organisatie of familiebedrijf? Laten we het gesprek openen.
Schuld en het onbewuste gevolg
Er zijn meer systemische trauma’s die aandacht vragen. Trauma’s die in het nu impact hebben, maar waar de koppeling met de bron niet gemakkelijk wordt gemaakt. Zou de bovengemiddelde hulp die Nederland en de Nederlanders hebben geboden na de tsunami in 2004 niet te maken hebben met ons koloniaal verleden? Alsof een schuldgevoel de portemonnee bezit.
Recente gebeurtenissen
Of nog recenter. Zoals Duitsland vierkant achter Israël blijft staan ondanks de misdaden tegen de menselijkheid die Israël pleegt, vanwege de schuld van de Holocaust.
Zo heeft Nederland verhoudingsgewijs de meeste Joden in de oorlog op transport laten zetten. Heeft Nederland de teruggekeerde Joden behandeld op een manier die nu alle voorstellingsvermogen te boven gaat.
Is die niet volledig erkende schuld onbewust de reden om Israël nu niet te veroordelen?
“Erkenning is geen schuld bekennen, maar ruimte maken voor wat vergeten, verzwegen of verdrongen is.”
Conclusie
Het koloniale verleden van Nederland is geen afgesloten hoofdstuk, maar een levende realiteit die doorwerkt in onze structuren, relaties en zelfbeelden. Door dit verleden te erkennen en de systemische trauma’s die daaruit voortkomen te adresseren, kunnen we werken aan een inclusievere en rechtvaardigere samenleving.
Systemische coaching biedt handvatten om deze diepgewortelde patronen te herkennen en te transformeren, zowel op individueel als collectief niveau.
Wil je meer weten over hoe systemische coaching kan bijdragen aan het verwerken van koloniale trauma’s? Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek.
Verticale en horizontale loyaliteit in relaties: patronen herkennen en doorbreken
In dit blog neem ik je mee in het spanningsveld van verticale en horizontale loyaliteit – en hoe die onzichtbare draden onze partnerrelaties beïnvloeden.
“Ik voel me verscheurd tussen mijn ouders en mijn partner. Alsof ik moet kiezen.”
Ze zegt het zacht, maar haar stem trilt. We zitten samen in een systemisch coachgesprek en ik zie wat ik vaker zie: de verwarring tussen liefde en loyaliteit. Tussen trouw zijn aan waar je vandaan komt en ruimte maken voor waar je naartoe wilt.
Misschien herken jij dat ook. Dat je ergens voelt dat je ‘vrij’ zou moeten zijn om je eigen keuzes te maken, maar dat er iets onderhuids knaagt. Een schuldgevoel. Een angst om een ander tekort te doen.
Wat is verticale loyaliteit?
Verticale loyaliteit is de loyaliteit die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Je ouders, grootouders, overgrootouders – het is de lijn van afkomst. De verticale as van het familiesysteem.
Je wordt geboren in een familie, en daarmee ontvang je een plek, een geschiedenis, een set van waarden en overtuigingen. Die zijn er, of je het wilt of niet. En vaak ook: of je ze kent of niet.
Het is een diepgewortelde loyaliteit. Kinderen zijn van nature trouw. Zelfs als ze worden afgewezen of niet gezien, blijven ze loyaal.
En juist daarin kan het ingewikkeld worden.
Want wat als jij als kind geleerd hebt dat liefde voorwaardelijk is? Dat je stil moet zijn om de vrede te bewaren? Of dat je er pas echt toe doet als je zorgt voor anderen?
Dan nestelt die boodschap zich diep vanbinnen. Je past je aan. Je wordt ‘braaf’, sterk, zorgend, onzichtbaar of verantwoordelijk.
Niet omdat je dat wilt, maar omdat het nodig was. En die overlevingsstrategie – die ooit helpend was – neem je later vaak onbewust mee in je relaties.
Hoe verticale en horizontale loyaliteit elkaar danig in de weg kunnen zitten.
Hoe beïnvloedt verticale loyaliteit je partnerkeuze?
We kiezen geen partner in het luchtledige.
We kiezen – vaak onbewust – iemand die iets spiegelt van ons familiesysteem. Iemand die een vertrouwde dynamiek oproept. Niet per se omdat het fijn is, maar omdat het bekend voelt.
Een voorbeeld:
Stel, je groeide op met een afwezige vader en een moeder die altijd de boel draaiende hield. Grote kans dat je je aangetrokken voelt tot een partner die óók emotioneel afwezig is. En dat je zelf degene wordt die regelt, draagt en de ander probeert ‘wakker’ te schudden.
Je herhaalt een oud patroon, in de hoop dat het dit keer anders afloopt. Alsof je alsnog iets kunt rechtzetten wat vroeger misging.
Dat is geen bewuste keuze, maar een innerlijke beweging die voortkomt uit loyaliteit: een verlangen om het systeem te helen, door het opnieuw te spelen.
Wat is horizontale loyaliteit?
Horizontale loyaliteit ontstaat tussen mensen van gelijke orde: partners, vrienden, collega’s. Het is gebaseerd op wederkerigheid, verbinding, geven en ontvangen in balans.
In een gezonde partnerrelatie betekent dat:
Je kiest bewust voor elkaar.
Je neemt verantwoordelijkheid voor je eigen gevoelens.
Je ziet de ander als een gelijkwaardige, niet als vervanging van een ouder of kind.
Maar als verticale loyaliteiten nog sterk meespelen, is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Dan kan het zijn dat je in je relatie niet helemaal aanwezig bent.
Dat je nog zo verweven bent met je familie van herkomst, dat je geen echte ruimte kunt maken voor de ander.
Of dat je onbewust van je partner verwacht dat die jouw oude pijn heelt.
Soms staan verticale en horizontale loyaliteit op gespannen voet. Je wilt trouw blijven aan je ouders, maar je voelt ook dat je partner iets anders van je vraagt. Of andersom: je partner dringt aan op verandering, terwijl jij diep vanbinnen voelt dat dat ‘verraad’ zou zijn aan je familie.
Voorbeeld uit de praktijk:
Sanne en David wonen samen. Sanne wil verhuizen naar een andere stad, dichter bij haar werk. Maar David stribbelt tegen. Zijn ouders wonen vijf minuten verderop en hij ziet ze dagelijks. “Ik kan mijn moeder toch niet alleen laten?” zegt hij.
Wat hij eigenlijk zegt: “Mijn loyaliteit naar mijn moeder weegt zwaarder dan mijn loyaliteit naar jou.”
Niet omdat hij dat wil, maar omdat hij onbewust gevangen zit in een loyaliteitspatroon. Hij voelt zich verantwoordelijk, misschien zelfs schuldig als hij kiest voor zichzelf.
En Sanne? Die voelt zich buitengesloten. Niet belangrijk genoeg. Terwijl David juist het gevoel heeft dat hij verscheurd wordt tussen twee liefdesbanden.
Wat of beter wie staat er tussen de partners?
Schuldgevoel als signaal van innerlijke loyaliteit
Wanneer je je schuldig voelt in je relatie, is dat vaak een signaal dat er iets speelt op de laag van loyaliteit.
Schuldgevoel is niet per se slecht – het wijst ons op een innerlijk conflict. Maar als het je blijft verlammen of als je keuzes gaat maken om een ander maar niet te kwetsen, dan raakt het destructief.
Let op signalen zoals:
Je durft geen grenzen te stellen, uit angst dat de ander zich afgewezen voelt.
Je blijft zorgen, ook als het ten koste van jezelf gaat.
Je kunt moeilijk nee zeggen tegen je ouders, zelfs als je partner daardoor gefrustreerd raakt.
Herkenbaar? Dan is het tijd om stil te staan bij wat er écht speelt.
Van onbewuste herhaling naar bewuste keuze
De beweging die systemisch werk mogelijk maakt, is die van onbewuste herhaling naar bewuste keuze. Je hoeft je niet ‘los’ te maken van je familie, maar je mag wél je plek innemen.
Je plek als volwassen kind van je ouders én als partner van je geliefde.
Dat vraagt moed. En soms ook rouw. Want het kan betekenen dat je bepaalde illusies moet loslaten:
Dat je je ouders kunt redden.
Dat je alsnog krijgt wat je vroeger gemist hebt.
Dat je altijd iedereen tevreden kunt houden.
Maar wat je ervoor terugkrijgt, is vrijheid.
Praktische stappen: breng balans tussen verticale en horizontale loyaliteit
Word je bewust van je overlevingsrol
Ben jij de redder, de zorgdrager, de pleaser? Waar komt die neiging vandaan? En wat heb je eigenlijk zelf nodig?
Erken je schuldgevoel, maar laat het niet leidend zijn
Vraag je af: van wie is dit eigenlijk? En wat zou er gebeuren als ik toch voor mezelf kies?
Spreek je uit naar je partner
Durf te delen wat er onder je gedrag zit. Niet als verdediging, maar als uitnodiging tot verbinding.
Zet je ouders op hun plek – innerlijk
Je hoeft dat niet letterlijk tegen ze te zeggen. Maar beeld je in dat je je buigt voor hun lot, en vervolgens je eigen pad gaat. Dat je zegt: “Dank jullie wel. En nu ga ik verder.”
Oefen in gelijkwaardige liefde
Niet zorgen om te pleasen, niet liefhebben uit tekort, maar elkaar ontmoeten als volwassen mensen.
Tot slot: liefde vraagt om een vrije plek
Als systemisch coach zie ik keer op keer hoe bevrijdend het is als mensen zich bewust worden van hun innerlijke loyaliteiten. Het geeft ruimte. Niet om alles achter je te laten, maar juist om met mildheid te kijken naar waar je vandaan komt.
En om van daaruit écht aanwezig te zijn in je relatie. Niet meer als het kind dat iets probeert goed te maken, maar als volwassene die kiest voor verbinding.
Dus: waar ben jij nog trouw uit angst of schuld, in plaats van uit liefde?
Durf je te onderzoeken wat jouw plek is – tussen waar je vandaan komt en waar je naartoe wilt?
De vraag is niet: Hoe kom ik hier vanaf? De vraag is hoe kan ik hiermee leven op een manier die mij en mijn relatie voedt?
Wil je hier dieper naar kijken?
In mijn coaching begeleid ik mensen die vastlopen in oude patronen en op zoek zijn naar vrije, liefdevolle verbindingen – met zichzelf én met de ander.
Nieuwsgierig? Neem een kijkje op de Relatie in Balans pagina of plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Want liefde kan pas stromen als jij jouw plek inneemt.
In elke relatie schuilt een verborgen contract: onuitgesproken verwachtingen die de dynamiek sturen. Deze impliciete afspraken veroorzaken vaak spanningen, maar bieden ook kansen voor groei. Door deze verwachtingen te bespreken en te hercontracteren, ontstaat ruimte voor transparantie en wederzijds begrip. Dit proces vraagt om zelfreflectie, empathie en moed, maar leidt tot sterkere en meer authentieke relaties.
Een genogram helpt om familiepatronen en generatiegebonden trauma’s te herkennen. Onbewuste dynamieken beïnvloeden ons denken, voelen en handelen. Door inzicht te krijgen in deze patronen, kun je bewuste keuzes maken en destructieve cycli doorbreken. Een genogram biedt zo een krachtig hulpmiddel voor persoonlijke groei en emotionele heling.
Het familiegeweten stuurt onzichtbare regels binnen families en dwingt loyaliteit af. Hoewel dit veiligheid biedt, kan het persoonlijke vrijheid beperken. Bewustwording van deze dynamiek helpt balans te vinden tussen trouw blijven aan jezelf en verbonden blijven met je familie, zodat je persoonlijke groei en verbinding kunt verenigen.
In Transactionele Analyse verwijst een Spel naar onbewuste patronen met voorspelbare uitkomsten. Deze patronen, geworteld in je levensscript, kun je doorbreken door bewustwording, reflectie en nieuwe keuzes.
Ontsnap uit de loop en creëer vrijheid in je communicatie en relaties.
Dagelijks Niet welkom Pijn door afwijzing Wat heb IK gedaan Buitengesloten
Er niet bij horen is een pijnlijke ervaring
Buitengesloten zijn voelt pijnlijk. Of dit nu op je werk, binnen je familie of in een vriendengroep gebeurt – de afwijzing voelt rauw en oneerlijk.
Waarom gebeurt dit? Ligt het aan jou, aan de anderen, of is er een diepere reden?
Vanuit systemisch perspectief is buitensluiting vaak geen toeval, maar een signaal van een onderliggende dynamiek. Ontdek in dit blog de vier systemische oorzaken van buitensluiting en wat je kunt doen om jouw plek in te nemen.
In een groter geheel buitengesloten worden
In systemisch werk wordt niet alleen gekeken naar individuen. Juist het grotere geheel waar zij deel van uitmaken is van belang.Een team, een familie, een organisatie, een vriendengroep.
Binnen zo’n systeem heeft iedereen een plek, een functie en een rol – soms bewust, vaak onbewust.
Wanneer iemand buitengesloten raakt, is dat zelden een toevallige of willekeurige gebeurtenis. Het signaleert meestal dat het systeem iets probeert op te lossen, te behouden of te herstellen.
De vraag is dus niet alleen: “Waarom overkomt dit mij?”, maar ook: “Wat betekent deze dynamiek voor het geheel?”
Om daar een antwoord op te vinden zet ik een stap achteruit. Al uitzoomend kijk ik naar vier mogelijke systemische oorzaken van buitensluiting.
“Uitsluiting gaat zelden over jou als persoon, maar over wat je vertegenwoordigt in een systeem dat zich wil beschermen.”
Waarom word jij buitengesloten? 4 systemische verklaringen
1. Je vertegenwoordigt iets wat het systeem niet kan dragen
Soms draag je – zonder het te beseffen – iets met je mee dat anderen liever niet onder ogen zien. Misschien stel je kritische vragen, breng je nieuwe ideeën in, of zie je dingen die anderen als vanzelfsprekend beschouwen. Dit kan ongemak oproepen.
Denk aan een nieuwe collega die in een team komt waar al jaren op een bepaalde manier wordt gewerkt. Hij of zij merkt inefficiënties op, stelt veranderingen voor en doorbreekt onbewust de ongeschreven regels van de groep.
Dit kan weerstand oproepen: het systeem reageert door deze persoon op afstand te houden. Niet omdat hij of zij iets verkeerd doet, maar omdat de verandering die deze persoon belichaamt, nog niet welkom is.
Een mogelijke stap die je kunt zetten is..
Vraag jezelf af: Breng ik iets in dat confronterend is voor de groep?
Besef dat weerstand niet altijd over jou als persoon gaat, maar over wat je symboliseert.
Zoek een balans tussen jezelf uitspreken en aansluiten bij wat de groep kan dragen.
2. Je vervult onbewust een vergeten of uitgesloten plek
In systemisch werk zien we vaak dat buitensluiting niet op zichzelf staat. Mogelijk zelfs verbonden zijn met eerdere uitsluitingen. Misschien is er in de geschiedenis van het team, de organisatie of zelfs je familie iemand geweest die werd buitengesloten, vergeten of genegeerd.
En misschien neem jij – onbewust – die plek in.
Dit kan zich uiten in het gevoel dat je er niet mag zijn, dat je geen bestaansrecht hebt binnen de groep. Soms zien mensen een patroon in hun leven waarin ze steeds opnieuw buitengesloten worden, alsof het iets is dat hen blijft achtervolgen.
Kijk of je onbewust een plek inneemt die eigenlijk niet van jou is. (plekverwisseling)
Erken deze dynamiek en laat los wat niet van jou is.
Een deur staat symbool voor toegang en welkom zijn. Een dichte deur versterkt het gevoel van geen-toegang hebben.
3. Je neemt jouw eigen plek (nog) niet volledig in.
Soms sluiten mensen zichzelf – onbewust – een beetje buiten. Ze nemen hun plek niet helemaal in, spreken zich niet uit, of houden zich klein. Waardoor ‘het systeem’ reageert door hen ook letterlijk op afstand te houden.
Misschien herken je dit: Je voelt je niet helemaal op je gemak in de groep, twijfelt of je er wel thuishoort. En juist dat zorgt ervoor dat anderen je niet volledig opnemen in het geheel.
Er zijn mogelijkheden!
Vraag jezelf af: Durf ik echt aanwezig te zijn?
Let op je houding: straal je uit dat je erbij hoort?
Werk aan je innerlijke overtuiging dat jij er mag zijn.
4. Het systeem heeft een ‘zondebok’ nodig
Soms heeft een groep een zondebok nodig – bijvoorbeeld iemand op wie de spanningen, frustraties of onopgeloste conflicten geprojecteerd worden. Dit zie je vaak in teams of families waar onderhuidse problemen spelen.
In plaats van het echte probleem aan te pakken, wordt er één persoon aangewezen als ‘de vreemde eend in de bijt’.
Dit kan enorm pijnlijk zijn, vooral als je merkt dat de afwijzing weinig met jou persoonlijk te maken heeft, maar meer met de dynamiek van de groep.
Zet daarom een stap en…
Besef dat dit mechanisme vaker voorkomt en niet over jou als persoon gaat.
Vraag je af: Wat speelt hier op een dieper niveau?
Als de dynamiek destructief is, overweeg dan of je binnen deze groep wilt blijven.
“Soms betekent buitengesloten worden niet dat je nergens thuishoort, maar dat je onderweg bent naar een plek waar je écht past.”
Wat je doet als je buitengesloten wordt
Merk je dat je wordt buitengesloten? In dat geval is de eerste neiging vaak om harder je best te doen. Vooral meer bewijzen dat je erbij hoort. Bijvoorbeeld door te pleasen of je aan te passen.
Maar als we systemisch kijken, vraagt buitensluiting om een andere benadering.
Onderzoek deze 4 stappen in plaats van ‘harder te gaan werken’:
1. Onderzoek de dynamiek
Wat speelt er in de groep als geheel?
Welke patronen zie je?
2. Neem je eigen plek in
Sta je volledig in je kracht?
Of houd je jezelf onbewust klein?
3. Accepteer dat sommige systemen jou niet kunnen opnemen
Soms is een systeem (nog) niet klaar voor wat jij brengt.
Dat betekent niet dat er iets mis is met jou.
4. Herken je patronen
Word je vaker buitengesloten?
Zou dit te maken kunnen hebben met een diepere systemische oorzaak?
Buitengesloten worden doet pijn, maar het weerspiegelt vaak meer het systeem dan jou. Misschien draag je iets mee dat gezien wil worden, herhaalt een oude dynamiek zich, of ben je op weg naar een plek waar je wél volledig welkom bent.
Niet elk systeem kan jou opnemen – en dat is oké. Door te begrijpen waarom dit gebeurt, kun je bewuste keuzes maken en jouw plek innemen.
Wil je begeleiding bij het onderzoeken van systemische patronen in jouw leven? Plan nu een gratis kennismakingsgesprek.
Uitsluiting en Buitensluiten. Het komt veelvuldig voor. In kleine kring of grote organisaties. In landen. Werelddelen. In de hele wereld. Het systeem zoekt manieren om weer heel te zijn. Symptomen zijn er om jouw te laten zien. Er is meer. Kijk verder. Neem verantwoordelijkheid.
De onderworpen structuur ontstaat door jezelf weg te cijferen en verantwoordelijkheden van anderen over te nemen. Dit leidt tot uitputting, verlies van eigenheid en onderdrukte emoties. Door je plek terug te vinden, grenzen te stellen en bewust met je patronen om te gaan, creëer je ruimte en energie voor jezelf
Heldere ordening is essentieel voor harmonie en succes in organisaties. Een verstoorde plekverdeling leidt tot onrust, conflicten en ineffectiviteit. Dit blog legt uit hoe systemische principes helpen om dynamieken te herkennen en te herstellen, met praktijk voorbeelden en concrete tips.
Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou ook nog interessant:
Een werknemer die terugkeert na afwezigheid kan moeite hebben zijn plek terug te vinden. Leidinggevenden moeten open communiceren, veranderingen erkennen en zowel de terugkerende als tijdelijke werknemer waarderen. Zo ontstaat een werkomgeving waarin iedereen zich gezien voelt en soepel kan (her)integreren.
Bestaansrecht is essentieel voor je eigenwaarde. Het gaat om meer dan overleven; het is een diep gevoel van erkenning en waarde. Wanneer bestaansrecht ontbreekt, kan dit leiden tot mentale pijn en onzichtbaarheid. Zelferkenning, praten, en zelfzorg zijn de eerste stappen om je eigenwaarde te herstellen.
Echt contact begint bij jezelf. Veel mensen trekken zich terug uit angst voor afwijzing, maar zonder verbinding is er geen groei. Dit artikel onderzoekt waarom contact maken essentieel is, welke patronen ons ervan weerhouden en hoe we bewuster in contact kunnen blijven—zowel met onszelf als met anderen.
Mijn Plek innemen Waar ik sta Niet kleiner, niet groter Aanwezig
Kun jij jouw plek innemen?
Ik weet niet hoe het voor jou is, maar ik heb momenten in mijn leven gehad waarin ik het gevoel had dat ik niet helemaal aanwezig was. Alsof ik ergens aan de zijlijn stond te wachten, in plaats van midden in mijn eigen leven.
Soms voelde ik me machteloos, gevangen in omstandigheden waar ik geen invloed op leek te hebben. Op andere momenten was ik juist degene die de touwtjes in handen nam, misschien zelfs iets té veel.
Een energievretende dynamiek
Pas later begon ik te begrijpen dat deze gevoelens niet op zichzelf stonden, maar deel waren van een diepere dynamiek: die van slachtofferschap en daderschap.
Misschien herken jij dit ook. Dat je je klein voelt in bepaalde situaties, alsof je stem niet telt. Of dat je juist altijd de verantwoordelijkheid op je neemt, omdat er anders niets gebeurt. In beide gevallen neem je niet écht je eigen plek in. Je past je aan een oud patroon aan, een systeem dat ooit veilig voelde, maar nu niet meer werkt.
Laten we hier eens dieper induiken. Misschien ontdek je onderweg wel iets over jezelf.
“Je eigen plek innemen betekent niet groter of kleiner zijn dan je bent, maar simpelweg de ruimte vullen die voor jou bedoeld is.”
Wat betekent het om je eigen plek in te nemen?
Je eigen plek innemen klinkt simpel, maar in de praktijk is het vaak een worsteling. Het betekent dat je de ruimte die voor jou is bedoeld, werkelijk vult. Dat je je niet langer kleiner maakt dan je bent, maar ook niet groter. Dat je verantwoordelijkheid neemt voor jezelf, zonder die af te schuiven op een ander of het leven.
Als je écht op jouw plek staat, voel je dat. Er is rust, stevigheid, een diep weten: hier hoor ik te zijn. Maar wanneer je vastzit in een dynamiek van slachtofferschap of daderschap, voelt het juist alsof je steeds uit evenwicht wordt gehaald. Alsof er iets wringt in je relaties, in je werk, in jezelf.
Waarom gebeurt dit? En misschien nog belangrijker: hoe kom je eruit?
De slachtofferhouding: Het gevoel dat het leven jou overkomt
Ik ken de slachtofferhouding van binnenuit. Er waren periodes waarin ik wachtte op verandering. Wachtte op erkenning. Wachtte tot iemand zou zien hoe moeilijk het voor me was. En ja, soms was er onrecht, soms had ik gelijk. Maar zolang ik bleef wachten, gebeurde er niets.
Een slachtofferhouding kan subtiel zijn. Misschien herken je dit:
Machteloos voelen en het idee hebben dat anderen je tegenhouden.
Erkenning of verandering verwachten van buitenaf.
Een oorzaak buiten jezelf zoeken voor je gevoelens of situatie.
Twijfelen aan je eigen kracht en vermogen om dingen te veranderen.
Wat ik zelf leerde, is dat slachtofferschap me beschermde tegen iets waar ik eigenlijk bang voor was: verantwoordelijkheid nemen. Want zodra ik écht zou erkennen dat ik mijn eigen keuzes kon maken, betekende dat ook dat ik niet langer anderen kon aanwijzen als oorzaak van mijn pijn. Dat was confronterend. Maar het was ook bevrijdend.
Als je in de slachtofferrol blijft hangen, geef je jouw kracht weg. Je wacht, hoopt, verlangt – maar je beweegt niet. Je blijft een kind dat kijkt naar de wereld alsof die iets schuldig is. Maar hoe pijnlijk sommige ervaringen ook zijn geweest, de enige die jou kan bevrijden, ben jij zelf.
De daderhouding: De drang om de controle te houden
Dan is er de andere kant: daderschap. Misschien voel jij je hier meer in thuis. Of ben jij altijd degene die de leiding neemt, die zorgt, die oplost. Misschien voel jij je ongeduldig wanneer anderen zich zwak of hulpeloos opstellen.
Ik heb zelf ook momenten gehad waarop ik dacht: Als ik het niet doe, gebeurt het niet. Of: Waarom zou ik wachten? Ik neem gewoon het heft in handen.
Het lijkt krachtig, maar in werkelijkheid is het ook een overlevingsstrategie. Achter een daderhouding zit vaak een diepgewortelde angst om de controle te verliezen. De angst om machteloos te zijn, om afhankelijk te worden, om geraakt te worden door de pijn die je ooit hebt gevoeld.
Hoe herken je deze houding?
Snel de leiding nemen, zelfs als dat niet jouw taak is.
Frustratie of irritatieJe voelen bij mensen die ‘zwak’ lijken.
Je verantwoordelijk voelen voor anderen, soms meer dan voor jezelf.
Eigen kwetsbaarheid vermijden door sterk en daadkrachtig te zijn.
Wat houdt je tegen?
Als je altijd in de daderrol zit, sta je niet écht op je eigen plek. Je staat op de plek van een ander. Misschien heb je ooit geleerd dat het veiliger is om de leiding te nemen dan om afhankelijk te zijn. Maar zolang je die rol blijft vasthouden, ontzeg je jezelf iets essentieels: echte verbinding.
Jouw kracht ligt niet in controle, maar in overgave aan wat er werkelijk is – inclusief jouw eigen onzekerheden.
“Zolang je in de slachtofferrol wacht op verandering, geef je je kracht weg. De enige die jou kan bevrijden, ben jij zelf.”
De dynamiek tussen slachtoffer en dader: Hoe deze rollen elkaar voeden
Wat ik ontdekte, is dat slachtoffer- en daderhoudingen elkaar voeden. Een slachtoffer heeft een dader nodig om zich slachtoffer te voelen. Een dader heeft een slachtoffer nodig om zich machtig te voelen. En het pijnlijke is: we wisselen soms ongemerkt van rol.
Omdat jij je misschien slachtoffer voelt in je relatie, maar ben je dader op je werk.
Of misschien voel je je machteloos naar je ouders toe, maar dwingend naar je kinderen.
Misschien voel je je slachtoffer in conflicten, maar manipuleer je vervolgens subtiel om toch gelijk te krijgen.
Het is een dans die zich blijft herhalen – tot je besluit eruit te stappen.
Een slachtoffer-houding aannemen maakt je kleiner en voorkomt dat jij je eigen plek in volle omvang in kunt nemen
Uit de dynamiek stappen: Je échte plek innemen
De sleutel is verantwoordelijkheid. Niet de verantwoordelijkheid om alles te dragen, maar de verantwoordelijkheid om jezelf te dragen.
Wat jij kunt doen:
1. Onderzoek jouw rol. Wees eerlijk naar jezelf: in welke situaties voel jij je slachtoffer? Waar neem jij de daderhouding aan? Dit herkennen is de eerste stap.
2. Neem je kracht terug. Als je vaak in de slachtofferrol zit: welke keuzes kun jij nú maken? Waar kun je jezelf meer serieus nemen?
3. Geef verantwoordelijkheid terug. Als je de neiging hebt om dader te zijn: waar draag jij te veel? Wat mag een ander zelf oplossen?
4. Sta in jouw eigen plek. Niet boven iemand. Niet onder iemand. Gewoon op jouw plek. Zonder excuses, zonder bewijsdrang.
5. Durf te voelen. Waar de dynamiek ooit begon, zit vaak oude pijn. Die kan pas helen als je bereid bent hem echt te voelen.
Je hoeft niet meer te wachten
Ik geloof dat iedereen zijn plek heeft. Dat jij jouw plek hebt. Maar niemand kan die voor jou innemen. Dat kun je alleen zelf.
Dus waar sta jij? Voel je dat je nog aan de zijlijn staat? Of durf je de stap te zetten, de verantwoordelijkheid te nemen en te zeggen: Dit is mijn plek. Ik ben hier. Ik vul deze ruimte, gewoon omdat ik besta.
Jouw plek wacht op jou.
Misschien is de tijd gekomen om jouw unieke PLEK eindelijk onvoorwaardelijk in te nemen.
In dit blog verken ik de relatie tussen macht en controle, en hoe deze onze emoties en gedrag beïnvloeden. Ik duik in de psychologische drijfveren achter onze controlebehoefte en bespreek de dramadriehoek als model om deze dynamieken te begrijpen. Praktische tips helpen je om gezonder met controle om te gaan en je eigen plek te kunnen innemen
Sta jij op jouw plek? In systemisch werk draait alles om ordening. Als je van je plek gaat, raakt de balans verstoord en ontstaan conflicten, stress en energieverlies. Door patronen te herkennen en los te laten wat niet van jou is, kun je jouw plek innemen en rust ervaren.
Leven in je hoofd creëert afstand tot je emoties, wat leidt tot stress, leegte en vermoeidheid. Door stilte, lichaamsbewustzijn, schrijven, geduld en verbinding te zoeken, kun je opnieuw contact maken met je gevoel. Dit proces bevordert rust, intuïtie en authentieke relaties.
Het familiegeweten bevat ongeschreven regels die onze loyaliteit en gedrag binnen de familie sturen. Dit biedt veiligheid, maar kan persoonlijke vrijheid beperken. Bewustwording helpt om de balans te vinden tussen tradities en zelfontwikkeling, waardoor ruimte ontstaat voor verbinding met zowel jezelf als je familie
Licht Na donker Draag wat is Adem mee met verandering Lot
Een onacceptabel lot?
Soms slaat het lot in als een bliksemflits. Een ziekte, een ongeluk, een verlies—het overkomt jou of iemand die je dierbaar is. Het leven verandert in een oogwenk en lijkt nooit meer hetzelfde te worden. Misschien herken je dat gevoel van machteloosheid, dat innerlijke verzet tegen iets waar je nooit voor hebt gekozen.
Maar hoe accepteer je iets wat je niet wilt? Hoe ga je om met het lot van een ander, zonder erin verstrikt te raken? En misschien nog wel belangrijker: hoe laat je het lot daar waar het hoort, zonder je schuldig of onverschillig te voelen?
In dit blog duik ik dieper in de vraag waarom acceptatie zo moeilijk is, hoe je een kantelpunt in aanvaarding kunt bereiken en hoe je stopt met het (onbewust) dragen van het lot van een ander.
Wat betekent het lot eigenlijk?
Het woord “lot” roept bij iedereen iets anders op. Misschien zie jij het als een onontkoombare bestemming, terwijl een ander het ziet als toeval. In spirituele zin wordt het soms verbonden met karma of goddelijke leiding. Maar hoe je het ook noemt, één ding blijft hetzelfde: het lot confronteert je met de oncontroleerbaarheid van het leven.
Dat maakt het zo lastig. Je had misschien een bepaald toekomstbeeld, een gevoel van zekerheid, en ineens wordt dat onderuitgehaald. Het lot dwingt je om je verhouding tot het leven opnieuw te bekijken.
Voor degene die getroffen wordt door een zwaar lot is het een harde realiteit. Maar ook voor de mensen om hen heen roept het veel op: medeleven, machteloosheid, schuldgevoelens. Want hoe dichtbij je ook staat, het lot van een ander is niet jouw lot. En toch… voelt het soms wel zo.
“Acceptatie betekent niet opgeven, maar erkennen wat is—zonder verzet. Dat opent ruimte voor nieuwe betekenis en innerlijke rust.”
Waarom voelt het lot zo zwaar?
Accepteren betekent erkennen wat is, zonder verzet. Maar wanneer het lot je iets afneemt—gezondheid, een dierbare, een toekomst—voelt acceptatie als opgeven. Het kan zelfs voelen als verraad aan wat je verloren hebt. Je komt in een innerlijke strijd terecht tussen vasthouden en loslaten.
Drie diepgewortelde menselijke neigingen maken acceptatie extra moeilijk:
1. De illusie van controle
We willen geloven dat we het leven kunnen sturen. Dat als we maar gezond eten, positief denken en hard werken, we tegenslag kunnen vermijden. Het lot breekt die illusie op brute wijze af. En dat is pijnlijk.
2. Angst voor betekenisloosheid
“Waarom ik?” of “Waarom zij?” Het zoeken naar een reden is menselijk. We willen ergens betekenis aan geven. Maar wat als er geen logische verklaring is? Dat kan een diep gevoel van existentiële angst oproepen.
3. De neiging om pijn te vermijden
Acceptatie betekent voelen—verdriet, boosheid, angst. Maar die emoties kunnen overweldigend zijn. Soms is het makkelijker om ze weg te duwen, om in de strijdmodus te blijven in plaats van in overgave te zakken.
Toch is verzet vaak vermoeiender dan aanvaarding. Het is als proberen een rivier tegen de stroom in te laten lopen. Hoe harder je vecht, hoe meer je vast komt te zitten.
Het kantelpunt: van verzet naar berusting
Misschien herken je het: eerst is er alleen maar weerstand. Maar op een gegeven moment gebeurt er iets. Er komt een kantelpunt waarop de strijd afneemt en er een vorm van berusting ontstaat.
Dit kantelpunt komt vaak wanneer:
De realiteit niet langer ontkend kan worden. Op een gegeven moment besef je dat vechten tegen het onvermijdelijke geen zin meer heeft.
De focus verschuift. In plaats van te blijven hangen in wat verloren is, richt je je op wat er nog wél is.
Je een diepere betekenis vindt. Soms brengt een moeilijk lot inzichten met zich mee, waardoor je met meer rust kunt omgaan met de situatie.
Dit proces kost tijd. Soms maanden, soms jaren. Maar het is een natuurlijke beweging die je helpt het leven opnieuw vorm te geven.
Een open hand met zand dat wegwaait – Het symboliseert loslaten en de vergankelijkheid van controle.
Wanneer het lot van een ander te zwaar op je drukt
Als iemand in je omgeving getroffen wordt door een zwaar lot, kan dat jou diep raken. Misschien voel je zelfs dat jij een deel van de last moet dragen. Dit is een vorm van identificatie: je verliest jezelf in het lijden van de ander.
Waarom gebeurt dit?
Je wilt de pijn van de ander verlichten. Machteloosheid is ondraaglijk, dus probeer je (onbewust) iets van de last over te nemen.
Je voelt je schuldig. Waarom blijft jouw leven ‘normaal’ terwijl dat van de ander instort?
Je stapt in de redderrol. Zeker bij dierbaren kan de drang ontstaan om oplossingen te vinden of de ander ‘sterk’ te houden.
Hoe goedbedoeld ook, het dragen van andermans lot helpt vaak niemand. Niet jou, maar ook de ander niet.
“Het lot dragen van een ander helpt niemand. Grenzen stellen is geen afstand, maar een vorm van liefdevolle betrokkenheid.”
Hoe laat je het lot van een ander waar het hoort?
Loslaten betekent niet dat je onverschillig wordt. Het betekent dat je aanwezig blijft zonder jezelf te verliezen.
Drie manieren om je eigen energie te bewaken:
Erken dat het lot van de ander niet van jou is. Je kunt ondersteunen, maar je kunt het niet overnemen.
Maak onderscheid tussen medeleven en medelijden. Medelijden zuigt je mee in de pijn, terwijl medeleven je toestaat liefdevol aanwezig te zijn.
Zorg goed voor jezelf. Jouw kracht ligt in hoe jij met je eigen energie omgaat. Grenzen stellen is niet egoïstisch, maar noodzakelijk.
Soms is de meest liefdevolle keuze om iemand zijn eigen weg te laten gaan, hoe moeilijk dat ook voelt.
Hoe zwaar een lot ook voelt, het bevat vaak lessen. Misschien leert het je om te vertragen, om los te laten, of om te waarderen wat er is. Misschien helpt het je om sterker te worden in grenzen stellen of om je prioriteiten te herzien.
Uiteindelijk is het lot niet alleen iets wat je treft, maar ook iets waar je mee kunt werken. En dat is een perspectiefverschuiving die ruimte maakt voor groei.
Het lot heb je te laten waar het hoort.
Niet uit afstandelijkheid, maar uit respect. Voor het lot van de ander, én voor je eigen pad.
Wat betekent acceptatie voor jou?
Hoe ga jij om met onverwachte gebeurtenissen in je leven? Laat een reactie achter of deel je ervaring.
Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant:
Vrijheid is meer dan de afwezigheid van beperkingen. Het gaat over autonomie: jezelf kunnen zijn binnen de verbondenheid met anderen. Echte vrijheid vraagt om acceptatie, zelfreflectie en loslaten van controle.
Door bewuste keuzes en innerlijke groei kun je balans vinden tussen persoonlijke ruimte en je plek in het grotere geheel.
Sta jij op jouw plek? In systemisch werk draait alles om ordening. Als je van je plek gaat, raakt de balans verstoord en ontstaan conflicten, stress en energieverlies. Door patronen te herkennen en los te laten wat niet van jou is, kun je jouw plek innemen en rust ervaren.
Holistisch denken en systemisch werken gaan uit van onderlinge verbondenheid. We zijn geen losse individuen, maar deel van een groter geheel. Door systemisch te kijken, ontdekken we hoe familiepatronen, onbewuste overtuigingen en verborgen dynamieken ons beïnvloeden. Dit inzicht helpt om patronen te doorbreken en een diepere balans te vinden.
Eén Alles stroomt Verbinding is overal Systemen onthullen verborgen dynamieken Holistisch
Alles en iedereen verbonden
Soms voelt het leven alsof je in een stroom zit die je meesleurt. Zonder dat je precies begrijpt waarom. Je herhaalt steeds dezelfde patronen. Je loopt tegen dezelfde problemen aan, of je voelt een onverklaarbare last op je schouders.
Maar stel nu dat die last niet alleen van jou is. Wat nu als die wortels van je worstelingen dieper liggen dan je dacht?
Een ander perspectief
Holistisch denken en systemisch werken bieden een ander perspectief op deze vragen. Ze laten zien dat we niet op onszelf staan, maar onderdeel zijn van grotere systemen—families, organisaties, de samenleving als geheel.
Wanneer je leert kijken naar deze onderlinge verbanden, ontstaat er ruimte om vastzittende patronen te doorbreken.
Wetenschappelijk onderzoek
Zelfs de wetenschap begint dit idee te onderbouwen. De kwantummechanica laat zien dat alles in het universum met elkaar verweven is, zelfs op een niveau dat onze logica overstijgt.
Wat betekent dit voor ons dagelijks leven? En hoe kunnen we deze inzichten gebruiken om oude patronen los te laten?
In dit blog duik ik in de principes van holistisch denken en systemisch werken. Hoe vullen ze elkaar aan? En belangrijker nog: hoe kunnen ze jou helpen om meer helderheid en balans in je leven te brengen?
Wat is holistisch denken?
Holistisch denken betekent dat je de wereld ziet als een geheel waarin alles met elkaar samenhangt. In plaats van alleen naar symptomen te kijken, zoek je naar de diepere oorzaken.
Dit principe is niet nieuw. In het taoïsme wordt bijvoorbeeld al eeuwenlang gesproken over de onderlinge afhankelijkheid van alles wat leeft. In de psychologie groeit het besef dat lichaam, geest en emoties niet los van elkaar staan. En in de natuurkunde?
Daar wordt de verbondenheid van alles wetenschappelijk aangetoond.
“Holistisch denken laat ons zien dat we geen losse individuen zijn, maar deel van een groter geheel dat inwerkt op ons leven.”
Kwantummechanica: alles is met elkaar verweven
Een van de meest fascinerende ontdekkingen binnen de moderne wetenschap is het principe van kwantumverstrengeling. Dit houdt in dat twee deeltjes, hoe ver ze ook van elkaar verwijderd zijn, direct met elkaar verbonden blijven. Verandert het ene deeltje?
Dan verandert het andere direct, zonder enige vertraging, alsof ze één geheel vormen.
Niets is los van het grotere geheel
Dit doorbreekt het klassieke idee van oorzaak en gevolg. Als alles op het diepste niveau van de werkelijkheid verbonden is, wat betekent dat dan voor ons? Zijn wij, net als deze deeltjes, op een fundamentele manier verbonden met de mensen om ons heen? Met onze familiegeschiedenis? Met de patronen van vorige generaties?
Holistisch denken en systemisch werken vertrekken vanuit hetzelfde fascinerende uitgangspunt. Je kunt niets los zien van het grotere geheel.
Systemisch werken: de onzichtbare draden van het verleden
Systemisch werken kijkt niet alleen naar de samenhang in het hier en nu, maar ook naar de dynamieken die generaties lang worden doorgegeven.
Binnen systemisch werk is een van de belangrijkste principes dat systemen een natuurlijke ordening kennen. Wanneer die ordening wordt verstoord, ontstaan er problemen. Dit zie je terug in families, maar ook in bedrijven en de samenleving als geheel.
Een voorbeeld: stel dat een grootvader door de familie is buitengesloten vanwege een familiegeheim. Zijn kleinkind, dat hem nooit heeft gekend, kan generaties later een diep gevoel van ‘er niet bij horen’ ervaren.
Zonder precies te weten waarom. Dit is een systemische dynamiek. Jouw verleden werkt door in het heden, totdat het is erkend en geheeld kan worden.
Systemisch werken helpt om deze verborgen patronen zichtbaar te maken. Bijvoorbeeld via persoonlijke familieopstelling. Dit is een krachtige methode waarmee je de onbewuste structuren binnen een systeem kunt ervaren en veranderen.
Een van de grootste oorzaken van menselijke worstelingen is de illusie van afgescheidenheid. We denken dat we op eigen kracht door het leven gaan.
De illusie van afgescheidenheid
Een van de grootste oorzaken van menselijke worstelingen is de illusie van afgescheidenheid. We denken dat we op eigen kracht door het leven gaan, terwijl we in werkelijkheid onlosmakelijk verbonden zijn met de systemen om ons heen.
Is wat je doet ook van jou?
Dit zie je bijvoorbeeld in relaties. Misschien heb je de neiging om altijd voor anderen te zorgen, zonder zelf ruimte in te nemen. Dit lijkt op het eerste gezicht een persoonlijke karaktertrek, maar systemisch gezien kan het een overgenomen patroon zijn.
Misschien was jouw moeder er altijd voor anderen en voelde ze zich schuldig als ze iets voor zichzelf deed. Onbewust neem jij dat patroon over.
Dynamiek wordt zichtbaar
Hetzelfde gebeurt op organisatieniveau. Een familiebedrijf waarin de oprichter nooit erkend is, kan generaties later nog steeds worstelen met leiderschapsproblemen. Zolang de werkelijke dynamiek niet zichtbaar wordt, blijven dezelfde patronen zich herhalen.
Door systemisch te kijken, kun je ontdekken welke patronen jou onbewust beïnvloeden. Dat is vaak confronterend, maar ook bevrijdend.
“Systemisch werken onthult verborgen dynamieken, waardoor we kunnen begrijpen waarom we steeds weer in dezelfde patronen vastlopen.”
Holistisch denken en systemisch werken in de praktijk
Hoe kun je deze inzichten toepassen in je eigen leven? Hier zijn enkele praktische manieren:
1. Kijk naar het grotere geheel
Wanneer je steeds tegen dezelfde problemen aanloopt, vraag jezelf dan af: welke patronen spelen hier een rol? Is dit iets wat alleen bij mij hoort, of zit er een diepere lijn in mijn familie of omgeving?
2. Erken de geschiedenis
Je denk misschien dat je onafhankelijk je eigen keuzes maakt. Terwijl je sterk wordt beïnvloed door de generaties voor jou. Wat is er gebeurd in jouw familiegeschiedenis? Welke thema’s keren telkens terug?
3. Let op je lichaam
Jouw lichaam is een spiegel van je innerlijk. Terugkerende spanning of lichamelijke klachten kunnen wijzen op onderliggende emotionele of systemische blokkades. Wat probeert je lichaam je te vertellen?
4. Onderzoek je overtuigingen
Veel van de menselijke overtuigingen zijn niet van jezelf, maar aangeleerd door de systemen waar je bent voortgekomen. Vraag jezelf af: is deze gedachte werkelijk van mij, of heb ik hem ergens opgepikt?
5. Werk met opstellingen
Wil je dieper inzicht krijgen in je onbewuste patronen? Dan kan een (persoonlijke) familie- of organisatieopstelling hulp bieden. Deze ervaringsgerichte manier helpt je om verborgen dynamieken zichtbaar te maken en ruimte te creëren voor verandering.
De kracht van eenheid
Holistisch denken en systemisch werken nodigen je uit om verder te kijken dan de oppervlakte en je open te stellen voor de onderliggende lagen van je bestaan. Niet door te forceren, maar door te erkennen wat er is.
Wanneer je dat doet, komt er ruimte voor echte transformatie.
Wanneer je écht gaat voelen dat alles met elkaar verbonden is, verandert je kijk op het leven. Je realiseert je dat je niet alleen verantwoordelijk bent voor jezelf, maar ook een rol speelt in grotere systemen.
Dit besef kan rust en helderheid brengen, omdat je begrijpt waar bepaalde gevoelens en patronen vandaan komen.
Zicht op helderheid
Wil jij ontdekken hoe systemisch werk jou kan helpen? Neem de tijd om stil te staan bij je eigen patronen. En als je voelt dat je hierin begeleid wilt worden, neem dan contact op om je te laten ondersteunen.
Wil je beginnen met je eigen onderzoek naar patronen en bijzonderheden in jouw familiesysteem? Dat is dit blog over Genogram een goed begin.
Want uiteindelijk is alles één.
Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant:
Een genogram helpt om familiepatronen en generatiegebonden trauma’s te herkennen. Onbewuste dynamieken beïnvloeden ons denken, voelen en handelen. Door inzicht te krijgen in deze patronen, kun je bewuste keuzes maken en destructieve cycli doorbreken. Een genogram biedt zo een krachtig hulpmiddel voor persoonlijke groei en emotionele heling.
De vijf systemische werkwoorden—Uitreiken, Aannemen, Dragen, Leunen en Buigen—helpen balans en verbinding in het leven te herstellen. Elk werkwoord staat symbool voor een dynamiek in persoonlijke en relationele groei. Door bewust te reflecteren en deze principes te integreren, ontstaat ruimte voor heling, kracht, en vertrouwen in de natuurlijke stroom van het leven.
Het familiegeweten stuurt onzichtbare regels binnen families en dwingt loyaliteit af. Hoewel dit veiligheid biedt, kan het persoonlijke vrijheid beperken. Bewustwording van deze dynamiek helpt balans te vinden tussen trouw blijven aan jezelf en verbonden blijven met je familie, zodat je persoonlijke groei en verbinding kunt verenigen.
