Logisch
Zoals Jij
Jouw leven voelt
Loyaliteit, angst, leren vertrouwen
Leef
Ook de bubbel is logisch
Jouw kijk op de wereld, het venster waar jij doorheen kijkt. Het is niet altijd vanzelfsprekend om nieuwe vensters op te zoeken. Om je kijk op de wereld opnieuw te bezien. Want wat moet een ander wel niet van denken. Dit is een blog over de helden die in een familieopstelling iets willen onderzoeken of willen bijdragen aan de zoektocht van een ander.
Als je maar genoeg in je eigen bubbel blijft, dan wordt je als vanzelf bevestigd in de ideeën en gedachten die je hebt. Je wordt voortdurend zelfs positief bevestigd. Je voelt je gesteund. En als het even mee zit is het onbegrijpelijk dat anderen niet zien wat jij ziet. Sterker nog, een ander idee of gedachte voelt als een aanval op waar jij in gelooft. En je in je bubbel ook bevestigd ziet.
Zuigkracht van de Bubbel
Ik denk dat iedereen wel beseft hoe gemakkelijk je in een bubbel wordt gezogen. Het heeft eigenlijk ook wel voordelen, die bubbel. Individuele verantwoordelijkheid wordt ingesloten in groepsverantwoordelijkheid. Je hoeft je niet te verdedigen of een eigen mening vormen over wat je ziet en hoort. Je bent loyaal aan de groep. En die ander? Die snapt het gewoon nog niet.
Het is verleidelijk om nu naar de actualiteit te springen. Naar alle polarisatie. Op zoveel verschillende gebieden. Maar ik neem je mee naar een andere bubbel. Naar de bubbel van jouw familie! Een bubbel die drijft op het familiegeweten. Waar onuitgesproken geldt: “Zo doen wij dat bij ons. En als je bij ons wilt horen doe en denk je zoals wij willen”. Punt uit. Eigenlijk precies zoals in de grote wereld.
Het vraagt Lev om te Leven
Wat moet …….. er wel niet van denken. De angst om niet geaccepteerd te worden, houdt velen in het gareel. Zij die eruit springen omdat ze het anders willen doen, moeten doorgaans grote offers brengen. En vergis je niet. Je kunt je verstoten voelen zonder dat iemand er iets van merkt. Omdat je ogenschijnlijk ‘meedraait in het geheel’. En tegelijk niet dúrft te vertellen.
Bubbels conditioneren. Ze houden je doen en laten binnen de grenzen. Bubbels geven een vorm van (schijn)veiligheid. En beperken je als de grenzen van de bubbel hermetisch zijn afgesloten. En ook hier geldt: Jij bent zélf de persoon die de grenzen dicht houdt. Omdat een open grens uitnodigt om verantwoordelijkheid te nemen. Om ontoelaatbaar risico toe te laten.
Een pijnlijke werkelijkheid. Soms.
Na je geboorte ben je afhankelijk van anderen. Zonder de zorg van een ander zou je het niet hebben overleefd. Je moeder staat het dichtst bij. Met haar was je al samen één. De loyaliteit die groeit vanuit deze afhankelijk is groot. Je moest wel. Je wordt verstoten door niet loyaal te zijn aan ‘de wetten’ van de groep. Een kinderlijke gedachte. Soms een pijnlijke werkelijkheid.
Ik ontmoet steeds meer mensen die kennis hebben van familieopstellingen. En heb al veel mogen begeleiden in een familieopstelling. Je zou haast gaan denken dat iedereen wel weet heeft van deze therapeutische manier van werken. Over bubbel gesproken. Er kennis van hebben genomen, er van hebben gehoord. Het is niet gelijk aan omarmen. En dat is oké.
Wat zullen ZE er van vinden?
Loyaliteit aan het familiegeweten kan je eigen onderzoek in de weg zitten. “Wat zullen “ze” er wel niet vinden? Maar wie is dan die “ze”? De eigen familie? Omdat je ervoor schaamt iets naar buiten te brengen wat in de familie hoort te blijven? Bang om buiten te worden gesloten? De reactie van de groep waarmee je een(familie)opstelling mee uitwerkt? Of bang voor je zelf?
In een familieopstelling tracht ik zicht op helderheid te geven. Welke dynamieken spelen er en waar is iemand verstrikt geraakt. Los maken uit die verstrikking is geen quick-fix. Hoe rationeel je het ook wilt benaderen. Dat is niet de ingang. Voelen waar je verstrikt bent geraakt en voelen hoe je daar los van komt. Het is tegemoet komen aan een dieper weten. Maar ja ……. Voelen.
Voelen kunnen we allemaal
Het is zo fijn om te zien hoe representanten die al een aantal malen hebben gerepresenteerd steeds beter durven te vertrouwen op hun gevoel. Ja…. Je helpt hiermee de vraagsteller met de vraag. Maar bovenal help jij jezelf door te leren te vertrouwen op wat je voelt. Want voelen, dat kunnen we allemaal. We moeten het misschien alleen weer leren te doen. En toe te staan.
Wat we ervaren vanuit ons familiesysteem. Het is zo persoonlijk en tegelijkertijd zo universeel. Iedereen herkent wel iets bij zich zelf. Omdat die herkenning er is valt het oordeel weg. Je ontmoet een stuk(je) van jezelf. En dan gaat die opstelling opeens ook een beetje over jou. Dit is de bron van de gevoelde veiligheid. “Het is eigenlijk best logisch allemaal” was een reactie van een jonge deelneemster tijdens een opstelling. Niks geen zweverigheid.
Jouw verhaal
je werkelijkheid
in werkelijkheid
een droom
Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Vaak poppen dergelijke zinnen vanuit ‘het niets’ op. Uitgesproken blijken ze toch heel treffend te zijn. Er is iets (aan)geraakt. Er is herkenning, soms een voelbare erkenning. Wat het ook is, als je wordt (aan)geraakt komt er iets binnen. Dat is fijn!
Het creëert ruimte in jezelf. Ruimte om verder te gaan in jouw proces. Telkens weer een laag dieper. In het je aangeraakt weten laat je iets van je eigen verhaal los. Want jouw verhaal is jouw manier van betekenis geven. Betekenis aan wat jij hebt ontmoet in het leven. Om te kunnen leven.
Stop maar met je verhaal
Stop maar met je verhalen was het indringende advies. In begeleiding kan het er echt ‘stevig’ aan toe gaan. Want in die ene zin kun je zoveel méér horen. Bijv. “Wordt eens volwassen” of “Stop met slachtoffer zijn”. Oh, wat pijnlijk. Omdat het appelleert aan wat je zo goed kent van ‘toen’.
Vertrouwen en de veiligheid gaf mij voldoende bedding om er bij te kunnen blijven. Om niet weg te drijven in verdriet of boosheid. Maar om mijn verhaal nog eens van een afstand te beoordelen. Zachtjes voor mijzelf uit te spreken. En de ontstane barsten aan te kijken. En binnen te laten komen.
Jouw eigen verhaal
Ook jij hebt je eigen verhaal. Waarschijnlijk zelfs meerdere verhalen. Allemaal gecreëerd om betekenis te geven. Zodat je grip kunt houden. Je veilig kunt weten in gevoelde onveiligheid. Om schuld over te kunnen nemen die niet de jouwe is. Om excuus te hebben waarvoor geen excuus bestaat.
Jouw verhalen, vooral op existentieel niveau, verwijzen naar jouw manier van overleven. Het zijn jouw verhalen die je hebben geholpen en aangezet tot overleving. In een werkelijkheid die geen werkelijkheid kan zijn. Wat de onthulde werkelijkheid des te pijnlijker laat voelen.
Wie heeft de regie over jouw verhaal
Weg blijven van pijn houdt verlangen in stand. Verlangen naar wat er niet was. Of maar kon zijn. Vast houden aan je verhaal is overleving. Een metgezel in je leven. Uit handen geven van je verhaal is als opgeven. In de praktijk betekent loslaten daarom meestal: Je verhaal herschrijven.
Met andere details. En met één doel. Je onbewust verlangen in stand houden. De werkelijkheid is nu eenmaal te pijnlijk om vast te pakken. Je verhaal herschrijven lucht (voor even) op. Je bent trots op jezelf dat je een stap hebt gezet. Zonder te beseffen dat een overlevingsdeel van jou nog steeds de regie heeft.
Woorden: Koren op je molen
Zonder iets vast te pakken valt er niets los te laten. Het is een zin die direct een vraag oproept. “Ja, maar HOE dan?” Ik heb gemerkt hoe gemakkelijk je dán weer terug kunt schieten in lethargie. En tegelijkertijd wanhopig kunt zijn. Woorden kunnen worden gepareerd. Ontkent en vervangen door andere woorden.
Het is koren op de molen van jouw overlevingsdelen. Met alle onrust, verlangen, bezig zijn, lezen, bestuderen en dromen ten spijt. Er is maar weinig vooruitgang. Zonder het te beseffen wordt alles door jezelf gefilterd. Zodat het behapbaar en te verduren blijft. Wat een innerlijke kracht!
Woorden helpen je niet verder
Het idee alleen al. Dat een deel van Jezelf je verlangen ‘dwarsboomt’. Uit liefde en overleving. Stel dat je dat zou kunnen erkennen. Dan is dat wellicht voor jou al de grootste te nemen stap. Erkennen dat iets in jou je wilt behoeden voor oude pijn. Er als een schildwacht voor gaat staan.
Dan begrijp je waarschijnlijk ook dat woorden je niet verder helpen. Dat je deze als vanzelf pareert en vervangt door andere. Wat overblijft is voelen en doorleven. En hoewel je er misschien helemaal niet wilt zijn. Er is een plek in jou waar je voelt wat klopt. Zodat je het in liefde vast kunt pakken.
Hoe verhoud jij je tot je verlangen
Je eigen proces is altijd jouw proces. En vaak duurt dat een leven lang. Eenmaal begonnen zie je telkens nieuwe lagen. Die afgepeld mogen worden. Op jouw tempo. Voor jouw proces zijn geen toverformules. Of een Quick-fix. Hoe graag je dat ook zou willen. Hoe veel er ook wordt ‘beloofd’.
Jouw proces, jouw verlangen kent een uniek tempo en stappenplan. Het gras groeit niet sneller door eraan te trekken. Het kan alleen sneller groeien met ‘gezonde voeding’ als basis. Hoe jij je verhoudt tot je verlangen, met alle delen in jou. Het is het bevoelen waard.
Zowel in groepsverband als in individueel werk worden delen van jezelf gerepresenteerd. Met als vertrekpunt: Jouw verlangen, uitgedrukt in een zin. Een volgende stap in jouw persoonlijke ontwikkeling.
Schuld en Onschuld
twee zijden van dezelfde medaille
die alleen in samenhang
bijdragen aan jouw energie
Een blog over handen wassen. Over verschoond blijven. Verschoond van schuld.
Een unheimisch gevoel
Beladen woorden in mijn praktijk zijn de woorden schuld en onschuld. In vrijwel alle gesprekken waar deze woorden vallen is een toelichting vereist. Soms als vraag gesteld, vaker door middel van een non-verbale vragende blik. Schuld is doorgaans omkleed met een unheimisch gevoel. Iets wat je liever wilt vermijden. Schuldig zijn wordt meestal gelijkgetrokken met veroordeelt worden. Buitengesloten en afgewezen. Er is niets ergers dan geen lid meer kunnen zijn van de groep waartoe je behoort. Schuld mag er daarom bij voorkeur niet zijn! Liever blijf je onschuldig.
Het verleggen van schuld
De veroordeling van Jezus en de daaropvolgende kruisiging is een bekend bijbels verhaal wat jaarlijks tijdens Pasen wordt herdacht. De Romeinse heersers en veel joden wilden af van de lastpak en onruststoker. Pilatus, de Romeinse gouverneur, wilde echter voorkomen dat de kruisiging van Jezus tot ernstige onlusten zou leiden. Hij zette daarom een slimme strategie in. Laat het Joodse volk zélf beslissen wat er moest gebeuren met Jezus. Voor Pilatus toch nog onverwacht eisten de Joden de kruisiging van Jezus. Door de schuld bij de ander te leggen kon Pilatus zijn handen in onschuld wassen.
Onschuld houdt je ingesloten
Je handen wassen in onschuld. Als je daartoe besluit laat je weten geen verantwoordelijkheid te willen dragen. Wellicht zelfs elke betrokkenheid ontkennen. Het is daarom verhelderend om voor je zelf te onderzoeken waar jij je handen in onschuld wast of hebt gewassen. Maak het niet te groot. Een leugentje om ‘bestwil’ is al een voorbeeld van onschuldig blijven. Onschuldig blijven, opdat je niets te verwijten valt. Dat je ingesloten kunt blijven in de veiligheid van de groep. Wel of geen verantwoordelijkheid nemen heeft zijn weerslag op jouw (gevoel van) persoonlijke veiligheid.
Staan voor je overtuiging
Neem nu deze uitspraak: “Ik vind het een mooie gedachte dat iedereen op aarde een aantal persoonlijke lessen heeft te leren. En dat iedereen zelf heeft gekozen waar hij is geboren.” Het feit dat je benoemt dat het ‘een gedachte’ is houdt je onschuldig. Immers zodra je iets van weerstand/afwijzing voelt bij de ander, dan refereer je aan het feit dat het maar een gedachte is. Heel veilig. Want je wordt niet ‘aangevallen’ om een gedachte. Door te zeggen: “Voor mij staat vast dat……”. Neem je een duidelijk standpunt in. Het is jouw overtuiging waar je voor staat. Staan voor je overtuiging is schuld nemen.
Geven en nemen in balans
Geven en nemen in balans. Het is een van de principes die gelden in systemisch werken. Een principe die bijdraagt aan het kunnen stromen van de energie in het systeem. Door te nemen laadt je een schuld op jezelf. Een schuld die wordt voldaan door iets terug te geven. Het liefst iets meer dan je hebt ontvangen. Want, dan ben jij onschuldig en heeft de ander een schuld aan jou. Telkens iets meer geven dan je ontvangt brengt een beweging, energie, op gang. Niet kunnen aannemen wat wordt gegeven betekent geen schuld willen nemen. Jij blijft onschuldig en de energie stokt.
Onschuld? Eigen veiligheid eerst
Veiligheid is een sterke interne, onbewuste drijfveer. Onschuld is voedend voor jouw veiligheidsgevoel. Ontzeggen van die voeding is echter je onveiligheid vergroten. En vervolgens ontstaan er onbewust patronen waarin jij de ruimte bij de ander laat. Waar jij een stapje terug doet. De deugd van bescheidenheid omarmend. Zodat jij onschuldig kunt blijven. In je bescheidenheid voel jij je goed. Je hebt immers oog voor de noden van de ander. Dat jij jouw verlangen projecteert op de ander, dáár bij jij je niet van bewust. In je onschuld voel jij je verheven en goed. En knaagt het van binnen. Wie is er voor mij?
Het zit tussen je oren
Schuld en onschuld. Twee zijden van dezelfde medaille. Hoewel het een levensbeweging is, een beweging die stroomt, brengt het velen niets meer dan een kramp. Een verstijving. Een tegenhouden of inhouden van de energie laat deze stollen. En gestolde energie zet zich vast in het lichaam. Wordt zichtbaar in allerlei klachten en symptomen die geen aantoonbare medische grond hebben. Het “zit tussen de oren” wordt er dan wel gezegd. Maar hoe kan de pijn in je benen of voeten, die je écht wel voelt, nu tussen de oren zitten? Welke schuld vermijd je nu?
Onschuld: Ongezegd laten
Iets ongezegd laten. Negeren. Uitsluiten. Buitensluiten. Niet willen accepteren. Het zijn allemaal vormen van onschuldig willen blijven. Jezelf ontslaan van een misschien pijnlijke verantwoordelijkheid. Omkleed met goed klinkende excuses als: “Het is maar beter zo”. “Het heelt wel in de tijd”. “Het is niet aan mij om dit aan te roeren” (aan wie dan wel?). Grote kans dat je geen schuld op je wilt nemen uit angst. Angst voor afwijzing. Of angst voor de emoties van de ander. Angst voor de beschuldiging van bemoeial. Inderdaad, het gaat doorgaans over angst. Misschien wel de grootste rem op LEVEN.
Miskennen door ontkenning van het leven
Je handen wassen in onschuld. Ik heb in dit blog met heel verschillende voorbeelden duidelijk gemaakt hoe schuld en onschuld hoort bij het leven. En dat miskennen van deze dynamiek daardoor ontkennen van Leven is. Bijzonder toch? Hopelijk helpt dit blog jou te ontdekken hou jij je verhoudt tot schuld en onschuld. En welke rol angst in je leven speelt. En de invloed hiervan op jouw energie. Of je energiek bent of juist futloos omdat jouw energie telkens opnieuw weglekt.
Alles is energie
en in resoneren
met elkaar verbonden
Alles is in essentie energie en in resoneren met elkaar verbonden. Met die zin is een belangrijk antwoord op de vraag “hoe werkt dat nu” van familieopstellingen gegeven. Resoneren is meetrillen op aanwezige energie. Het trillen van alles is een voortdurende beweging en (her)ordening. Een ontwikkeling die er op is gericht om te komen tot een dynamische balans van alles. Die beweging (ontwikkeling) stagneert wanneer bepaalde patronen zich blijven herhalen. Dat stagneert de beweging en er ontstaat disbalans. In een familieopstelling wordt ordening in het systeem aangebracht,
Verbinden met bron en ordening
Levensvragen hebben veelal betrekking op ordening. Bert Hellinger heeft daarnaar veel onderzoek gedaan met de werkvorm ‘familieopstellingen’. Drie principes bleken daarin van doorslaggevend belang inzake ordening van systemen. De principes zijn: ‘Binding; Ordening; Balans’. 1. Alles wat tot het systeem behoort dient te worden ingesloten. 2. Alles heeft zijn eigen unieke plek in het systeem in te nemen. 3. Een balans tussen nemen en geven houdt energie in beweging. In een familieopstelling verbindt jij je met je bron en de ordening van het leven.
Een impuls voor een beweging
Een opstelling is een moment van heroriëntatie en verzoening. Het geeft een impuls om je plek in te nemen en je anders te gaan verhouden, waardoor er een beweging naar de toekomst mogelijk is. Deze beweging van de ziel wordt vaak omschreven met het woord ‘magisch’. Met een opstelling komt er een proces op gang. Zonder vooraf bepaald tijdspad. Soms kun je de flow van het leven direct ervaren én het kan zijn dat jouw proces meer tijd nodig heeft. Opgedaan inzicht, een oplossingsrichting, het geeft jou handvatten om je (opnieuw) te verhouden tot wat er is.
Familieopstelling in Midden-Drenthe
Ik begeleid maandelijks familieopstellingen met representanten in Smilde, Midden-Drenthe. We beginnen altijd met het zo scherp mogelijk formuleren van jouw vraag. (Deze hoeft vooraf niet bekend gemaakt te worden). Representanten worden gevraagd om te resoneren met de energie in het systemisch veld. Zo wordt ruimtelijk het innerlijk beeld zichtbaar gemaakt. Alsof het een levend schilderij betreft. Als begeleider bevraag ik de representanten over gevoel en waarneming in de opstelling. Op enig moment kom je zelf in de opstelling om de energie van de ordening te ervaren.
Zicht op helderheid
Ik ben mij ervan bewust hoe spannend het voor jou als vraagsteller kan zijn. (Maar ook als je als representant deelneemt). Jouw vraag is immers heel persoonlijk! Op verzoek kan er ook een ‘blinde opstelling’ worden gedaan. Dat betekent dat jouw vraag niet bekend wordt gemaakt aan de representanten. Voor de werking van de opstelling maakt het geen verschil. Er zijn veel verschillende manieren om een opstelling te begeleiden. Mijn werkwijze is om te laten ontstaan wat er al is. En te werken met dát wat zich aandient. Wetend dat elke opstelling zicht geeft op meer helderheid.
Energie laten stromen vraagt geen kracht
Tegen de stroom inroeien vraagt veel inzet en kracht. Je mee laten voeren met de stroom daarentegen gaat moeiteloos en kost weinig tot geen energie. Verstrikt zijn in je systeem van herkomst haalt je uit die flow. Loyaliteit aan het familiegeweten, heftige traumatische gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden, ze kunnen het stromen van jouw energie stagneren. Door opnieuw te ordenen kom je steviger in het leven te staan. Je leert je opnieuw te verhouden tot wat zich aandient. Vanuit je eigen unieke plek in jouw systeem. Het wordt gemakkelijker en vanzelfsprekender.
Ziekte, trauma of niet kunnen kiezen?
Vrijwel alle vragen kunnen worden opgesteld in een opstelling. Het is belangrijk om te weten dat een vraag altijd over jou dient te gaan. Vragen kunnen heel divers zijn. Tijdens de maandelijkseopstellingen werk ik doorgaans niet met thema’s. Alles mag er zijn. Of het nu over keuze’s gaat waar je voor staat, over ziekte of trauma, of omdat je geen grenzen aan kunt geven en jezelf daardoor voortdurend verliest. Als representant kun je worden uitgenodigd om een iets of iemand in de opstelling te representeren. Vaak wordt je dan ook geraakt in delen van jezelf. Hieronder enkele “voorbeeld-vragen”:
Ik voel me altijd zo verantwoordelijk, hoe kan ik hier mee om leren gaan?
Hoe vind ik meer rust in mezelf?
Hoe komt het dat ik steeds tegen dezelfde problemen aanloop?
De ruzies met mijn partner verlopen telkens volgens een vast patroon en het lukt me niet om dit te veranderen.
Ik laat iedereen over mijn grenzen gaan.
Het lukt mij niet om een partner te vinden.
Hoe kan ik (betere) keuzes maken?
Ik wil dingen veranderen in mijn leven. Maar het lukt mij maar niet.
Hoe kan ik een baan vinden die echt bij me past?
Er is geen vertrouwelijkheid tussen mij en mijn zus. Waarom?
Wat maakt dat ik mij zo snel afgewezen voel?
Welke rol speelt mijn ziekte in mijn leven en hoe kan ik die plaatsen?
Hoe kunnen mijn kinderen opgroeien zonder dat ze mijn problemen overnemen?
Er is zo vaak strijd: met mijn partner, met mijn familie, met collega’s. Ik wil dat anders!
Waar is mijn plek? Ik voel me nergens echt thuis.
Een terugkerend patroon in je leven dat je wilt veranderen.
Psychische klachten zoals depressie, overspannenheid en psychosen,
Ik regel altijd alles, hoe kan ik daar van loskomen?
Tot Slot
Ik geef tot slot graag weer wat Bert Hellinger ondermeer over opstellingen heeft gezegd: ‘Wanneer je het totaal kunt zien, kun je zien wat zich aan de harmonie onttrekt. Het geeft je een allesomvattend, kritisch onderscheidingsvermogen. Op een dergelijke diepe waarneming rustende kritiek kan worden overgebracht op een manier die anderen niet veroordeelt, maar hen juist motiveert en stimuleert. Oordelen die uit werkelijk inzicht voorkomen zijn constructief en vrij van dogma’s.
Alles omvattende inzichten kunnen niet bereikt worden enkel en alleen door het verstand. Lichaam, geest en ziel dienen in het beoordelingsproces te worden meegenomen, zodat we ons instinctief kunnen ontwikkelen in een richting die onze groei bevordert en die zich weg beweegt van alles dat ons niet te dienste staat’.
Wat anderen hebben gezegd:
“Familie opstelling: afgestemd en ruimte voor wat er is.”
“Ik heb in november 2022 bij Joan een familieopstelling gedaan als representant. Joan is integer en heeft veel kennis van het systemisch werken. Er gebeurden prachtige dingen tijdens het uitwerken van de vragen van de vraagstellers. Joan geeft alle ruimte aan de deelnemers. Tevens is de ruimte waar de opstellingen worden gedaan een fijne ruimte.”
“Door Joan zijn zorgvuldige, geduldige, respectvolle en dragende manier waarop hij een familieopstelling begeleid voel ik mij altijd zeer op mijn gemak. Het is voor mij boeiend om te zien hoe Joan op die manier, samen met de vraagsteller, eerst tot een, op dat moment belangrijke, kern van de vraag weet te komen. Ik ervaar dat de familieopstellingen die dan volgen vaak diepgaand en indrukwekkend zijn, zowel voor de vraagstellers als voor andere aanwezigen. Daarnaast vind ik het bijzonder en bevestigend dat vraagstellers regelmatig aangeven hoezeer hun familie tot leven komt via representanten die onbekend zijn met hun familie. Oude (onbewuste) lasten van de familie die gedragen worden kunnen zo door middel van een opstelling losgelaten worden. En er blijken nauwelijks vragen te zijn waar geen familieopstelling bij past.”
De energie kan niet stromen
als er in de onderstroom
onzichtbare lijnen lopen
die ongewenst bepalen wat er gebeurt
Systemisch werk gaat over systemen. Dat we deel uit maken van een systeem. Van meerdere systemen zelfs. Het team waar je op je werk deel van uit maakt, de volleybal vereniging, het zijn allemaal groepen waar je als deelnemer mede vorm geeft aan die groep. Wat elke deelnemer afzonderlijk inbrengt heeft invloed op de hele groep. Doordat de delen van het geheel invloed hebben op het geheel wordt het beschouwd als een systeem. Je familie is een speciaal systeem. Je kunt je er namelijk niet aan onttrekken. Zelfs niet als je dat zou willen. Een blog over generaties en hun invloed.
De magie van het getal 7
Zeven is een magisch getal. Zeven staat in veel culturen voor compleetheid. Het geeft aan dat iets af is. Iets kan niet beter worden dan het is, of juist niet erger. Dit gegeven ligt ongetwijfeld aan de oorsprong van de gedachte dat ‘iets’ wat niet is aangekeken 7 generaties lang doorwerkt. Dat is een enorm lange tijd: Ik ben geboren in 1963; Vader 1939; Opa 1898; Over-groot opa 1865; Over-over-groot opa 1837; Over-over-over-groot opa 1797; Over-over-over-over-groot opa in 1750. We gaan zeven generaties terug voordat voor het eerst in onze familielijn de achternaam Meints is gebruikt.
Generaties van over-leven
Wat heeft zich in al die generaties afgespeeld? Wat is in de schaduw verborgen omdat het geen aandacht mocht krijgen? Mijn voorouder van 7 generaties terug was scheper (herder) op de Ballooëler heide. De idyllische gedachten die opkomen bij het ronddwalen op de heide zal weinig raakvlakken hebben met het over-leven in die tijd. Slavernij, oorlogen, het zijn de grote gebeurtenissen die zich hebben afgespeeld in deze geschetste periode. Hoeveel impact dat heeft gehad is moeilijk te achterhalen. Hoogstens te verbeelden. Op gezinsniveau ging het waarschijnlijk vooral over armoede, hard werken, niet achterom kijken en overleven.
Alles wat niet verwerkt kan worden zet zich vast in het celgeheugen
Het leeft door de generaties heen
Alles wat niet kon worden verwerkt, onder invloed van leefomstandigheden en gebruiken, heeft zich vastgezet in het celgeheugen van het lichaam. En zo leeft het voort door de generaties heen. Er zijn zoveel voorbeelden (te bedenken) die daarop van toepassing zijn. Denk hierbij aan stil geboren kinderen, miskramen, ongewenste afgebroken zwangerschappen. Of de schande van zwangerschap om vervolgens afstand (moeten) doen van het geboren kind. Dochters die niet mochten (door)leren, ze waren anders nodig. Of dat de dochter ongewild de rol van de overleden moeder in het gezin moest overnemen.
Er is zoveel
Zojuist las ik op Facebook een aangrijpend bericht over een gefusilleerde verzetsstrijder in mijn geboortedorp. Nog heftiger is het hoe een jongetje van zes jaar mee werd gevraagd die gefusilleerde jonge verzetsstrijder op te halen. Volgens het verhaal zag hij als oude man nog steeds voor zich hoe de voeten van deze neergeschoten man buiten de kar staken. Hij heeft er nooit met iemand anders over kunnen praten. Je kunt je (nu, in deze tijd) niet voorstellen hoe zo iets heeft kunnen gebeuren. Illegaal slachten; onderduikers; NSB, er is zoveel!
Ingeëtst in het DNA
En er zijn veel gezinnen die aan de oorlogstijd geen specifiek slechte herinneringen hebben. Het leven op het platteland ging gewoon door, en er was voldoende te eten. Je hoofd buigen als de paarden worden gevorderd? Dat gebeurde nu eenmaal. Je kunt slechts raden hoeveel impact dit gehad moet hebben. Ook in onze families zijn er jonge jongens afgereisd voor deelname aan de oorlog in Indie. Onder het mom van politioneel werk. Orde herstellen. Eenmaal weer thuis ging dat boek dicht. Er werd niet gepraat over de indrukken die desondanks in het DNA zijn ingeëtst.
De grootste kracht zit verscholen in de kwetsbaarheid
Niet zeuren, gewoon doorgaan
Tegenwoordig is het steeds gebruikelijker om actief te werken aan het verwerken van gebeurtenissen die een grote impact hebben (gehad) op je leven. Dat deze beweging door een grote groep mensen nog steeds als zwakte wordt gezien maakt het niet gemakkelijker. Daar spreekt trouwens een grote, maar onbewuste loyaliteit uit naar hen die ons voorgingen. Die wel de kracht hadden om het verdriet en de boosheid weg te slikken en vervolgens door te gaan. Zo is het nu eenmaal. Punt. Niet zeuren, gewoon doorgaan. Het leven gaat nu eenmaal niet over rozen.
Manifesteren om te kunnen helen
Afgelopen zomer was ik in de Jacobus-kerk in Rolde. Op een plek waar theoretisch gezien Claas Meints, de (naam)stamvader ook geweest zou kunnen zijn. Honderden jaren aan gebeurtenissen, levenservaringen en trauma’s zijn sindsdien door de familielijn gegaan. Vele zullen, naar ik hoop, op enige manier zijn verwerkt. Maar hoeveel is er weggestopt? Om vervolgens te worden ‘vergeten’ en opgeslagen in het celgeheugen? Met als gevolg dat de gebeurtenis zich ergens in de daaropvolgende generaties alsnog manifesteert om te kunnen worden geheeld.
Werken met en in de onderstroom
In de tweede alinea las je over het getal zeven. Wat staat voor compleetheid. Het getal geeft aan dat iets af is. Iets kan niet beter worden dan het is, of juist niet erger. De systemen waar je over las in de eerste alinea streven altijd naar heel zijn. Pas als iets is verwerkt en een plek heeft gekregen wordt het ingesloten. Daar waar jij nú door wordt gehinderd, wat niet met gebruikelijke methoden is op te lossen, juist dát kan wel eens de oplossing voor een dieper liggende ervaring zijn. Met een (familie) opstelling werken we met de onderstroom. Wat mag worden aangekeken?
De bovenstroom is wat je ziet, het ongeziene in de onderstroom bepaalt de richting
Uitsluiting: Een groot thema
Het fijne van werken met opstellingen is dat wat echt aangekeken kon/mocht worden ook daadwerkelijk kan helen. Je ziet dat er op dat moment rust komt in de opstelling en daarmee in het systeem. Uitsluiting is en blijft een groot thema. Uitsluiting van mensen, maar ook van ervaringen of ‘dingen’. En dat is niet het enige. Hoe is jouw overmatig geven (en jezelf wegcijferen) in balans te brengen met nemen? Of breng je met jouw geven de balans terug in wat eerder overmatig is genomen? In oorlogstijd gaat de dood vergezeld van veel verkrachtingen. Levens nemen en leven geven?
Er is nog veel te ontdekken
Ik zie een groeiend bewustzijn hoe (niet verwerkte) gebeurtenissen uit het verleden impact hebben op het heden. En ik ervaar om mij heen ook de ontkenning van deze denkrichting. Dat is oké. Zelf ervaar ik ook telkens opnieuw de grenzen van wat ik aan kan nemen. Daar is loyaliteit aan het familiegeweten debet aan. Door de grenzen telkens iets op te rekken wordt het bewustzijn wel verruimd. En een grens verlegd. Het het lichaam verhaalt, geeft signalen af. Om je er bewust van te maken wat er voor jou nog is te doen. Een bijdrage die heelt. Toen, nu en straks. Er is nog veel te ontdekken.
Als jij geen eigen plek inneemt, ontneem je onbewust de unieke plek van de ander
Hij is helemaal op zijn plek
“Jij kent Jochem toch ook? Hij heeft een nieuwe baan! Ik ben zó blij voor hem. Hij is nu helemaal op zijn plek. Je merkt het aan álles. Meer ontspannen en zo. Eindelijk zijn plek gevonden”. Zou Jochem dan (on)bewust naar zijn plek hebben gezocht? Waarschijnlijk is het anders gegaan. Jochem heeft een nieuwe baan gezocht én gevonden. Een wezenlijk verschil. Staan op je eigen plek is een plek waar jouw energie volop stroomt. Dat geeft plezier, ontspanning en letterlijk energie. De bewering omkeren kan. Wel met een ander resultaat. In dit blog meer over ‘plek’.
Over liefde en intentie
Systemisch werk gaat over ordening. Alles heeft een orde. Een eigen unieke plek in het grotere geheel. De doelman heeft als taak doelpunten te voorkomen. De spits om ze juist te maken. Jouw eigen plek is de plek die jou toebehoort. De leidinggevende geeft leiding. De werknemer neemt leiding aan. Soms gaat dat anders. Maar liefde maakt plekverwisseling vaak onbegrepen. Je gaat immers met de beste intenties van je plek. Iemand moet het toch doen? Wie neemt anders verantwoordelijkheid. Hoe ken jij jouw plek? En is hoe jij thuis jouw plek inneemt vergelijkbaar met hoe jij dat doet op het werk? Waarschijnlijk wel.
Met innemen onbewust ontnemen
Wat is jouw plek eigenlijk? Jouw plek wordt bepaald op basis van functie, leeftijd, takenpakket, ervaring, scholing of hiërarchie. Om te onthouden: Als jij een andere plek inneemt, ontneem je onbewust iemands plek. Klinkt logisch. Toch blijkt dat in de praktijk deze plekverwisseling wordt toegestaan. En dat heeft gevolgen. Want van je plek gaan leidt altijd tot problemen. Omdat de energiestroom stagneert. Komt soms zelfs helemaal tot stilstand. Wat je ziet speelt zich af in de bovenstroom. Wat niet zichtbaar is speelt zich af in de onderstroom. Het zichtbare is de bovenstroom.
Er is altijd een plek
Je ouders hebben het samen niet gemakkelijk gehad. – Jij zag dat als geen ander. -> Onbewust werd jij de steun van je moeder. – De trainer van de groep heeft het lastig. Deelnemers zijn passief en laten zich moeilijk inspireren. -> Jij redt de trainer door heel actief mee te werken. – In jullie relatie wordt jouw mannelijke energie gemist. -> Jij voegt je (nog meer) naar je partner en neemt geen eigen plek.
De ouder in je leidinggevende
De vraag “ken jij jouw plek” gaat over ordening. Jij hebt een unieke plek in het systeem. Een unieke plek met eigen verantwoordelijkheden. In jouw familiesysteem is de kinderrij een voorbeeld van (horizontale) ordening. Jij tov ouders en grootouders is een verticale ordening. Jij kunt niet de moeder zijn van je moeder. Als jongste zus kun je nooit de oudste zijn. In beide gevallen kun jij je wel zo gaan gedragen. Waarmee de ordening wordt verstoord. Wat invloed heeft op het stromen van de energie. Dezelfde ordening tref je aan op het werk. Je leidinggevende -> ouder. Je nieuwe collega -> jongste zus
Er is behoefte aan jou
Door van je plek te gaan denk je een behoefte in te vullen. Uit liefde en/of gevoel voor verantwoordelijkheid. Je werkt onbewust oplossingsgericht voor een dieper liggend [probleem. En omdat het zo goed voelt is stoppen geen optie. De uitspraak ‘zo ben ik nu eenmaal’ ken je goed. Wat aangeeft dat plek verwisseling in meerdere systemen terugkomt. Voorbeelden van plek verwisseling::
Je zo verantwoordelijk voelen dat niet alleen eigen taken maar vooral taken van anderen worden uitgevoerd.
Een leidinggevende bespreekt met een van zijn medewerkers het functioneren van een directe collega van de medewerker.
Medewerker geeft (niet rechtstreeks) ongevraagd advies en heeft aanmerkingen op welke manier er leiding gegeven moet worden.
Leidinggevende neemt geen verantwoordelijkheid voor zijn handelen.
Er wordt meer ruimte genomen dan past bij de functie.
Na promotie binnen de eigen afdeling je oude functie ( ivm je collega’s) niet los kunnen laten.
De onderstroom bepaalt. Altijd!
Het systeem zal er alles aan doen om te blijven functioneren. Ook als jij van jouw plek gaat of bent gegaan. De symptomen zijn de zichtbare problemen van wat in de onderstroom is verborgen. Er is een wetmatigheid. De onderstroom bepaalt altijd de richting.
Een jonge nieuw aangenomen manager die de kennis van medewerker die al dertig jaar werkzaam is in het bedrijf negeert gaat van zijn plek in de ordening met betrekking tot anciënniteit.
Een medewerker die een beslissing van het management naast zich neerlegt en zijn eigen koers vaart stelt zichzelf in de hiërarchie boven de manager en is van zijn plek geschoten.
Het begint in onschuld
Vaak zie je vanuit ogenschijnlijk onschuldige situaties de ruimte ontstaan waardoor iemand van zijn plek kan gaan. Niet vanuit een verkeerde intentie, integendeel vaak. Door onbewuste loyaliteit aan het gehele systeem ontstaan die verschuivingen van plek. De positieve intenties worden omarmd en vanuit gemak, loyaliteit, of een andere reden toegestaan. Situaties blijven zo jarenlang bestaan. Ze missen hun uitwerking niet in de onderstroom van de onderneming. Een goed vraag die gesteld mag worden: Voor welk probleem is dit chronische symptoom een oplossing?
Samenvattend
Er zijn verschillende ordeningen in het systeem. In de verschillende ordeningen kun je dus verschillende plekken innemen. Als manager of ondernemer sta je op de 1e plek in de hiërarchie. In de ordening van leeftijd misschien op plek 6. Samenvattend:
Van je plek gaan gebeurt veelal met de beste intenties.
Van je plek gaan is veelal te herleiden naar je eigen systeem van herkomst.
Jouw eigen plek (weer) innemen in de ordening van het systeem geeft rust in het systeem.
Er zijn verschillende ordeningen in systemen. Leeftijd, ervaring, opleiding, hiërarchie etc.
Problemen in het systeem die niet kunnen worden opgelost met reguliere oplossingen zijn veelal een symptoom van een dieper liggend probleem in het systeem.
Van je plek gaan komt als een boemerang bij jou terug.
