Werken
Altijd bezig
Zonder pauze doorgaan
Wachten op échte waardering
Spaarzegels.

Stop met de spaarzegels, voorkom een burn-out

Spaaracties zijn populair. Of het nu gaat om koopzegels of loyaliteitspunten, we vinden het fijn om te sparen en beloond te worden. Maar wist je dat we onbewust ook mentale spaarzegels verzamelen? Dit gebeurt vooral op de werkvloer en kan je energie, motivatie en zelfs je gezondheid kosten.

Hoe werkt dit mechanisme? Waarom leidt het vaak tot teleurstelling? En hoe doorbreek je deze gewoonte zonder je inzet of werkplezier te verliezen?

In dit blog ontdek je hoe mentale spaarzegels jouw effectiviteit en welzijn beïnvloeden, en krijg je praktische tips om dit patroon te doorbreken.

Wat zijn mentale spaarzegels?

Mentale spaarzegels zijn onbewuste strategieën die je inzet om erkenning, waardering of bevestiging te krijgen. Ze ontstaan vaak al in de opvoeding of vroege werkervaringen en worden later versterkt in de werkomgeving.

Voorbeelden van mentale spaarzegels op het werk:

• Overuren maken zonder klagen

Je werkt langer dan nodig in de hoop dat iemand dit ziet en waardeert.

• Geen pauzes nemen

Door te blijven doorwerken laat je zien hoe betrokken je bent én heb je het TE druk.

• Altijd klaarstaan voor collega’s

Je lost problemen op voordat anderen het vragen, omdat je een goede teamspeler wilt zijn.

• Geen ‘nee’ durven zeggen

Uit angst om als minder loyaal gezien te worden neem je steeds extra taken aan

• Perfectie nastreven

Je werkt langer aan details dan nodig, zodat niemand iets op je werk kan aanmerken.

Met het verzamelen van deze ‘zegels’ hoop je op erkenning. Maar wat als je volle spaarkaart niet ingewisseld kan worden?

Het probleem met mentale spaarkaarten

Veel mensen ontdekken vroeg of laat dat hun mentale spaarkaart niet geaccepteerd wordt. In plaats van lof en waardering krijgen ze opmerkingen als:

• “Je hoeft echt niet altijd als laatste weg te gaan.”

• “Waarom neem je geen pauze? Dat is niet gezond.”

• “Je lost alles zelf op, maar waarom vraag je geen hulp?”

Deze reacties kunnen verwarrend en zelfs pijnlijk zijn. Je hebt je immers jarenlang ingespannen in de verwachting dat dit beloond zou worden. Maar in werkelijkheid zien anderen jouw extra inspanningen vaak niet zoals jij ze bedoeld hebt.

Wat jij als betrokkenheid ziet, kan voor anderen overkomen als een gebrek aan zelfzorg of zelfs als inefficiëntie.

Waarom verzamelen we mentale spaarzegels?

Dit gedrag komt voort uit diepgewortelde overtuigingen, zoals:

• “Mijn inzet moet vanzelf opvallen.”

Ik verwacht dat anderen zien hoe hard ik werk, zonder dat ik dit expliciet benoem.

• “Nee zeggen is egoïstisch.”

Omdat het afwijzen van extra werk betekent dat ik minder betrokken ben.

• “Als ik het niet doe, doet niemand het.”

Ik voel mij onmisbaar en neem daardoor steeds meer verantwoordelijkheid op me.

• “Ik moet het verdienen om gezien te worden.”

Erkenning krijg ik pas als ik voortdurend bewijs dat IK hard werk.

Deze overtuigingen kunnen onbewust worden overgenomen uit je opvoeding, vroegere werkervaringen of zelfs de bedrijfscultuur waarin je werkt.

De gevolgen van mentale spaarzegels

Op de korte termijn lijkt dit gedrag misschien effectief. Je voelt je nuttig en gewaardeerd. Maar op de lange termijn kan het serieuze nadelen hebben:

• Uitputting en stress

Door steeds over je grenzen te gaan, raak je mentaal en fysiek uitgeput.

• Frustratie en teleurstelling

Wanneer erkenning uitblijft, kun je verbitterd raken.

• Minder effectiviteit

Doordat je altijd ‘aan’ staat, maak je mogelijk minder slimme keuzes in je werk.

• Moeilijke samenwerking

Collega’s kunnen zich geïntimideerd voelen door jouw inzet, of vinden het lastig om jou taken uit handen te nemen.

Wil je dit patroon, jouw pad naar een burn-out, doorbreken? Dan is bewustwording de eerste stap.

Wat kun jij doen? 3 reflectievragen

Wil je minder afhankelijk zijn van externe bevestiging? Stel jezelf dan de volgende vragen:

• 1. Welke mentale spaarzegels verzamel ik?

Herken je jezelf in een van de eerder genoemde voorbeelden? Hoe vaak zet je dit gedrag in?

• 2. Wat verwacht ik als ‘beloning’ voor deze zegels?

Hoop je op een compliment? Meer verantwoordelijkheid? Een promotie? En is die verwachting realistisch?

• 3. Wat heb ik écht nodig om me gewaardeerd te voelen?

Is het erkenning van anderen, of kun je waardering ook uit jezelf halen? Kun je op een andere manier aangeven wat je nodig hebt?

Voor leidinggevenden: hoe herken en doorbreek je deze route naar een burn-out in je team?

Als leidinggevende kun je medewerkers helpen om gezonder om te gaan met hun inzet. Hier zijn zeven praktische tips:

• 1. Maak verwachtingen expliciet

Zorg dat medewerkers weten wat je wel én niet van hen verwacht. Dit voorkomt dat ze denken dat overwerken noodzakelijk is.

• 2. Check regelmatig het begrip

Vraag medewerkers hoe ze jouw verwachtingen interpreteren. Wat betekent ‘goede inzet’ voor hen?

• 3. Geef verantwoordelijkheid op maat

Zorg dat taken passen bij iemands functie en capaciteiten, zodat niemand zich gedwongen voelt om te veel op zich te nemen.

• 4. Stimuleer zelfzorg

Moedig medewerkers aan om pauzes te nemen en een gezonde werk-privé balans te behouden.

• 5. Waardeer inzet op een gezonde manier

Geef oprechte complimenten zonder overmatige nadruk op overuren of extra werk.

• 6. Maak duidelijke afspraken over extra inzet

Als iemand vaker extra werk oppakt, bespreek of dit een uitzondering blijft of structureel iets betekent voor de functie.

• 7. Delegeer effectief

Stimuleer dat werk beter verdeeld wordt, zodat niet steeds dezelfde mensen extra verantwoordelijkheid dragen.

Conclusie: bewuste inzet zonder spaarzegels

Mentale spaarzegels lijken een slimme strategie om waardering te krijgen, maar kunnen uiteindelijk leiden tot uitputting, frustratie , misverstanden en een burn-out. Door bewust stil te staan bij je eigen motivatie en verwachtingen, kun je een gezondere balans vinden tussen inzet en zelfzorg.

Werk je als leidinggevende? Dan kun je je team ondersteunen door verwachtingen helder te maken en een cultuur te creëren waarin erkenning niet afhankelijk is van onzichtbare inspanningen.

Wil je dieper ingaan op dit thema? Neem contact op voor een coachgesprek en ontdek hoe je effectiever werkt zonder mentale spaarzegels te verzamelen.

Klaar om dit patroon en pad naar je burn-out te doorbreken? Boek nu een gesprek en zet de eerste stap!

Heb het goed,

Joan

Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant:

Afgrenzen in 10 stappen

Zet vandaag nog jouw eerste stap met dit 10-stappenplan

Afgrenzen beschermt jezelf en versterkt relaties. Angst voor afwijzing maakt het afgrenzen niet gemakkelijk. Door je eigen plek te vinden, leer je “nee” zeggen zonder verbinding te verliezen. Wederzijds respect, verantwoordelijkheid en authentieke verbinding is je uiteindelijke opbrengst.

Burn-out: Beschermen of laten gebeuren?

Moet je iemand beschermen tegen een burn-out of is de ervaring noodzakelijk voor verandering? Dit artikel onderzoekt de patronen achter burn-out, de diepgewortelde overlevingsstrategieën en de rol van bewustwording. Misschien ligt de sleutel niet in ingrijpen of loslaten, maar in het stellen van de juiste vragen.

MAAK RUIMTE VOOR JEZELF: hoe je jouw plek in het systeem terugvindt

De onderworpen structuur ontstaat door jezelf weg te cijferen en verantwoordelijkheden van anderen over te nemen. Dit leidt tot uitputting, verlies van eigenheid en onderdrukte emoties. Door je plek terug te vinden, grenzen te stellen en bewust met je patronen om te gaan, creëer je ruimte en energie voor jezelf