Van rouwen naar leven: Hoe onverwerkte jeugdtrauma’s je tegenhouden
Leeg
Het glas
Van toen wil
Ik zo graag vullen
Rouwen
Het glas van toen is leeg gebleven
Leven in het nú. Wie streeft er niet naar? Er is juist daarom een groot aanbod van adviezen over mindfulness, loslaten en zelfontwikkeling. Maar wat als het verleden je steeds blijft achtervolgen? Wat als oude wonden, onbewust of niet, nog steeds bepalen hoe jij je nú voelt en gedraagt?
Als je in je jeugd iets essentieels hebt gemist—liefde, erkenning, veiligheid—dan blijft die leegte vaak bestaan, zelfs als je rationeel begrijpt dat die tijd voorbij is. Je kunt proberen het gat te vullen door je aan te passen aan anderen, controle uit te oefenen of erkenning te eisen, maar uiteindelijk blijf je vastzitten in een herhaling van het verleden.
In dit blog ga ik dieper in op hoe onverwerkte jeugdtrauma’s doorwerken in het heden, hoe overlevingsmechanismen je gevangen kunnen houden en hoe je kunt rouwen om wat nooit is geweest—zodat je eindelijk vrij kunt leven.
In het blog: “Van angst naar aarde: Hoe je écht kunt landen in jezelf”
lees je meer over al vroeg in het leven ervaren onveiligheid.
Over het ervaren van tekort lees je in het blog:
“https://joanmeints.nl/het-orale-masker-balans-in-geven-en-ontvangen/“
De onzichtbare erfenis van een onveilige jeugd
Een veilige, liefdevolle jeugd is geen vanzelfsprekendheid. Wie opgroeit in een gezin waar emotionele of fysieke veiligheid ontbreekt, leert al vroeg om zich aan te passen. Als kind kun je niet weglopen uit een onveilige situatie. Dus het zoekt manieren om te overleven.
Een veelvoorkomend overlevingsmechanisme is hyperalertheid: constant scannen of de situatie veilig is en anticiperen op de behoeften van anderen. Dit kan later in het leven leiden tot perfectionisme, pleasen of een diepgewortelde angst om fouten te maken.
Andere strategieën kunnen zijn:
- Emotionele afvlakking: Gevoelens onderdrukken om pijn te vermijden.
- Controlebehoefte: De omgeving strak willen regisseren om onzekerheid te beperken.
- Vermijding: Moeite hebben met diepe verbindingen, uit angst opnieuw gekwetst te worden.
- Wantrouwen: Verwachten dat anderen je toch niet zullen geven wat je nodig hebt.
Deze mechanismen helpen in eerste instantie om pijnlijke ervaringen te verdragen. Maar uiteindelijk, op volwassen leeftijd, houden ze je vast in patronen die je beperken.
“Overlevingsmechanismen hielpen je toen, maar houden je nu gevangen—pas na rouw opent de deur naar een vrijer leven.”
Hoe overlevingsmechanismen je vandaag nog beïnvloeden
Overlevingsstrategieën verdwijnen niet vanzelf. Ze blijven actief, vaak zonder dat je het doorhebt. Misschien herken je dit:
- Je hebt moeite met grenzen stellen
Je zegt vaak “ja” terwijl je “nee” bedoelt, uit angst om anderen teleur te stellen.
- Je zoekt constant bevestiging
Je voelt je onzeker als anderen geen waardering uitspreken en hebt moeite om uit jezelf tevreden te zijn.
- Je past je extreem aan
Je stemt je gedrag af op wat anderen willen, zonder stil te staan bij je eigen behoeften.
- Je hebt een diep gevoel van miskenning
Je voelt je vaak niet gezien of gewaardeerd, wat kan leiden tot frustratie en boosheid.
- Je hebt moeite met vertrouwen
Je vindt het lastig om op anderen te bouwen en verwacht eerder afwijzing dan acceptatie.
Al deze patronen komen voort uit een onvervuld verlangen: het verlangen naar de erkenning die je vroeger niet hebt gekregen. En zolang je dat gemis niet onder ogen ziet, blijf je onbewust proberen het alsnog te krijgen.
Op verschillende manieren, die uiteindelijk allemaal NIET werken.
Het gevaar van pleasen en wantrouwen
Eén van de meest voorkomende reacties op een gemis uit de jeugd is pleasen. Je probeert het anderen naar de zin te maken. Door het goed te doen voor de ander, hoop je op erkenning.
Dit patroon begint vaak subtiel: je doet graag iets voor een ander, je bent attent, je stemt je af. Maar als die inspanningen niet worden gewaardeerd of beantwoord, groeit de frustratie. Waarom krijg ik niets terug? Waarom ziet niemand hoeveel ik geef?
Pleasen is eigenlijk een verborgen ruilhandel:
- Als ik maar genoeg geef, dan krijg ik liefde.
- Als ik me maar aanpas, dan mag ik er zijn.
- Als ik het maar perfect doe, dan ben ik waardevol.
Wanneer die wederkerigheid uitblijft, kan dat omslaan in wantrouwen. Anderen worden gezien als onrechtvaardig, egoïstisch of ondankbaar. Het ik-zij denken groeit: ik geef zoveel, en zij waarderen het niet.
Op maatschappelijk niveau zien we dit terug in het wantrouwen richting instituties en autoriteiten. Wie in het verleden geen erkenning heeft gekregen, kan gevoelig zijn voor het gevoel opnieuw niet gehoord te worden.
Maar de kern van het probleem ligt niet buiten onszelf. De werkelijke vraag is: blijf je wachten op iets wat nooit zal komen? Het lege kopje van toen kan immers onmogelijk nog worden gevuld.
“Zolang je niet rouwt, blijf je onbewust het verleden herhalen.”
De sleutel tot verandering: rouwen om wat nooit is geweest
De enige manier om los te komen van oude patronen is door te erkennen wat er ontbreekt. Zolang je (onbewust?) blijft proberen om het verleden alsnog te laten goedmaken—door anderen, door succes, door controle—blijf je erin vastzitten.
Rouwen is de sleutel.
Waarom rouwen?
Omdat rouw betekent dat je stopt met wachten. Dat je erkent dat het glas van toen leeg is gebleven, dat je ouders niet konden geven wat je nodig had, dat het gemis echt is.
Dit is geen makkelijke stap. Rouw betekent doorvoelen wat je altijd hebt vermeden. Het betekent pijn toelaten, zonder te proberen die weg te redeneren of op te lossen. Maar het betekent ook bevrijding.
Hoe je door te rouwen van overleven naar leven gaat
Wil je stoppen met het herhalen van het verleden? Dan kun je beginnen met deze stappen:
- 1. Erken wat er ontbreekt
Durf onder ogen te zien wat je in je jeugd hebt gemist. Niet om in een slachtofferrol te blijven hangen, maar om helderheid te krijgen.
- 2. Doorbreek de automatische patronen
Herken wanneer je vervalt in pleasen, controle of vermijding. Stel jezelf de vraag: probeer ik hier alsnog te krijgen wat ik vroeger miste?
- 3. Stop met wachten op erkenning van buitenaf
Anderen kunnen je jeugd niet herstellen. De erkenning moet van binnenuit komen. Dit betekent leren om jezelf te waarderen, los van externe goedkeuring.
- 4. Sta jezelf toe te rouwen
Gun jezelf de tijd om verdriet toe te laten. Misschien is dat door therapie, schrijven, of simpelweg voelen zonder weg te rennen.
- 5. Creëer je eigen vervulling
Wat heb jij nodig om je goed te voelen? Wat geeft jou rust, vreugde en betekenis? Zoek naar manieren om jezelf te geven wat je vroeger niet hebt gekregen.
“Zonder erkenning van je pijn blijf je wachten op iets wat nooit komt, terwijl loslaten de weg naar heling is.”
Conclusie: van leegte naar vervulling
Zolang je niet rouwt om wat je hebt gemist, blijf je onbewust proberen het alsnog te krijgen. Dat kan zich uiten in pleasen, in controle, in wantrouwen of in een diep gevoel van miskenning. Maar telkens wanneer dat mechanisme zich herhaalt, herhaal je het verleden.
De weg naar bevrijding ligt niet in het blijven zoeken naar erkenning, maar in het accepteren van de leegte. Als je rouwt om wat nooit is geweest, kun je eindelijk stoppen met zoeken.
Dan kun je niet alleen overleven, maar echt leven.
Wil je ook het pad van ‘overleven’ naar ‘leven’ lopen? Leren rouwen om wat er niet is geweest?
Boek een gratis kennismaking of plan jouw coach sessie:
Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant:
Van symbiose naar autonomie: Hoe je jezelf terugvindt
Ontdek hoe je van symbiose naar autonomie gaat door jezelf terug te vinden. Leer grenzen stellen, schuldgevoelens loslaten en authentieke verbindingen creëeren.
Ken jij jouw plek? Fijn! Neem je deze ook in?
In je familie is de kinderrij een voorbeeld van (horizontale) ordening. Jij tov ouders en grootouders is een verticale ordening. Eenzelfde ordening tref jij ook op je werk.
Hechting, trauma en angst voor afwijzing: (mijn) reis door het onderbewuste!
Onze diepste patronen ontstaan door hechting, trauma en angst voor afwijzing. Overlevingsstrategieën beschermen ons, maar houden ons ook vast. Door bewustzijn en verantwoordelijkheid kunnen we oude structuren doorbreken en leren voelen wat écht van ons is. Heling is geen eindpunt, maar een voortdurende reis naar meer vrijheid en authenticiteit.
