Binding Iedereen hoort Erbij in systemen. Uitsluiting verstoort de verbinding. Samen.
Verdoving geeft meer pijn dan verzachting
Dit blog is het eerste deel van de serie “BOB aan het werk”. BOB staat niet voor een persoon, maar is een afkorting van drie basisprincipes uit het systemisch werk. In dit blog zoom ik in op de eerste B: Binding. Binding gaat over erbij horen, het gevoel van verbondenheid en de gevolgen van uitsluiting binnen teams en organisaties.
Wat is binding in een systeem?
We maken allemaal deel uit van verschillende systemen. Denk aan je familiesysteem, het team waarin je werkt, een sportvereniging, of een tijdelijke werkgroep. Al deze systemen hebben een eigen dynamiek en structuur. Maar binnen elk systeem geldt een cruciale regel: iedereen hoort erbij.
In je familiesysteem – je systeem van herkomst – kun je nooit buiten het systeem vallen, ongeacht wat er gebeurt. Maar in organisaties is dat anders. Uitsluiting, bewust of onbewust, kan grote gevolgen hebben voor de samenwerking en prestaties van een team. Binding zorgt ervoor dat iedereen zich verbonden voelt met het systeem en zijn of haar plek inneemt.
Niemand mag worden uitgesloten
Wanneer iemand binnen een systeem wordt uitgesloten, ontstaan er dynamieken die symptomen veroorzaken. Deze symptomen zijn vaak hardnekkig en komen terug, zelfs als je de oppervlakkige problemen probeert op te lossen. Denk bijvoorbeeld aan:
Hoog ziekteverzuim.
Veel verloop in medewerkers.
Teams die achterblijven in resultaten.
Een WIJ/ZIJ-gevoel tussen medewerkers en management.
Ik wil dit toelichten met een aantal praktijkvoorbeelden.
“Uitsluiting verstoort systemen; alleen door binding te herstellen kan een team zijn volledige potentieel benutten.”
Praktijkvoorbeeld 1: Het “staartfiliaal”
Een groepsmanager in de detailhandel was verantwoordelijk voor meerdere filialen. Eén filiaal, dat al jaren aan de staart bungelde, zorgde voor veel problemen. Het filiaal kende:
Hoog ziekteverzuim: Medewerkers meldden zich regelmatig ziek.
Achterblijvende resultaten: Doelstellingen werden zelden gehaald.
Veel verloop: De bedrijfsleiding wisselde regelmatig van persoon.
Hoewel de sfeer in het team redelijk goed was, bleef de situatie zich herhalen. Gesprekken met de groepsmanager zorgden slechts tijdelijk voor verbetering.
De oorzaak?
In de loop der jaren was er binnen het management vaak gesproken over het sluiten van het filiaal. Deze onzekerheid zorgde ervoor dat medewerkers zich buitengesloten voelden. Uitspraken zoals “Wij horen er toch niet bij” en “Wat wij doen, doet er niet toe” illustreerden de dynamiek. Het team voelde dat ze geen onderdeel waren van het grotere systeem. Pas toen deze uitsluiting werd erkend, kwam er ruimte voor herstel.
Praktijkvoorbeeld 2: Een overname en het WIJ/ZIJ-gevoel
Na jaren van onzekerheid werd een concurrerend bedrijf overgenomen. Medewerkers die jarenlang met trots in hun bedrijf hadden gewerkt, voelden de gevolgen van de verandering direct. Een nieuwe leiding bracht nieuwe regels en een andere werkwijze. Het werd hen op verschillende manieren duidelijk gemaakt dat hun eerdere prestaties en beloningen “buitenproportioneel” waren.
Hierdoor ontstond een WIJ/ZIJ-dynamiek:
Het overgenomen personeel voelde zich niet gewaardeerd.
Ze kregen het idee dat hun ervaring en prestaties er niet toe deden.”
Nieuwe leidinggevenden namen besluiten zonder rekening te houden met de bestaande cultuur.
De gevolgen?
Onrust, hoog verloop en dalende prestaties. Pas toen de nieuwe organisatie actief begon te werken aan binding, door het verleden te erkennen en verbinding te zoeken met de medewerkers, keerde het vertrouwen langzaam terug.
Hoe herken je uitsluiting in jouw organisatie?
Uitsluiting, bewust of onbewust, laat zich zien in symptomen die vaak chronisch zijn. Herken je een van de volgende signalen?
1. Hoog ziekteverzuim ondanks maatregelen.
2. Veel verloop in medewerkers of leidinggevenden.
3. Teams die niet presteren zoals verwacht.
4. Onrust en conflicten binnen teams.
5. Vacatures die moeilijk te vullen zijn.
Dit zijn vaak tekenen dat er iets speelt in de onderstroom van jouw organisatie.
Praktische tips om binding te herstellen
Wil je de binding in jouw team of organisatie versterken? Hier zijn enkele concrete stappen:
1. Erken iedereen in het systeem: Zorg dat medewerkers zich gezien en gehoord voelen. Eer ook de geschiedenis van een team of filiaal.
2. Zorg voor duidelijke communicatie: Onzekerheid over bijvoorbeeld sluitingen of overnames kan binding enorm verstoren. Communiceer open en transparant.
3. Luister naar de onderstroom: Let op de signalen van medewerkers. Het gaat vaak niet om wat gezegd wordt, maar om wat niet wordt uitgesproken.
4. Voorkom WIJ/ZIJ-denken: Zorg dat alle groepen zich onderdeel voelen van het geheel, zeker na een fusie of overname.
5. Ga op zoek naar de oorzaak: Richt je niet alleen op de symptomen (zoals ziekteverzuim), maar kijk naar wat er écht speelt in de dynamiek van het systeem.
“Wanneer iedereen zich gezien en erkend voelt, ontstaat de basis voor samenwerking, vertrouwen en duurzame prestaties in organisaties.”
Welke voorbeelden herken jij?
Misschien herken je deze situaties in je eigen werk. Een medewerker die stelselmatig wordt genegeerd. Een teamlid dat niet wordt betrokken bij belangrijke beslissingen. Of een nieuwe collega die moeite heeft om zijn of haar plek te vinden.
Iedereen hoort erbij. Binding is een cruciaal fundament voor het succes van jouw team of organisatie. Laat uitsluiting niet de onderstroom bepalen en werk samen aan een systeem waarin iedereen zijn plek kent.
Deel jouw ervaring!
Heb jij voorbeelden van binding of uitsluiting binnen jouw organisatie? Hoe ging je hiermee om? Laat het weten in de reacties!
Door te stoppen met verdoving ontdek je niet alleen de pijn, maar ook je kracht, veerkracht en vermogen tot heling. Je leert om pijn te dragen zonder erin te verdrinken, en ontdekt een authentieke versie van jezelf.
Generaties als spiegel: Systemisch Werk en De Invloed van Familietrauma
Hoe beïnvloeden onze voorouders wie we vandaag zijn? Ontdek de kracht van generatiewerk en hoe systemisch werk helpt om de onderstroom van je familiegeschiedenis te begrijpen.
Systemisch werk gaat over systemen. Dat we deel uit maken van een systeem. Van meerdere systemen zelfs. Het team waar je op je werk deel van uit maakt, de volleybal vereniging, het zijn allemaal groepen waar je als deelnemer mede vorm geeft aan die groep. Wat elke deelnemer afzonderlijk inbrengt, heeft invloed op de hele groep.
Doordat de delen van het geheel invloed hebben op het geheel wordt het beschouwd als een systeem. Je familie is een speciaal systeem. Je kunt je er namelijk niet aan onttrekken. Zelfs niet als je dat zou willen. Een blog over generaties en hun invloed.
Oude verhalen mogen een plek hebben
De impact van het getal 7 in generatiewerk
Het getal 7 in systemisch werk is een magisch getal. Zeven staat in veel culturen voor compleetheid. Het geeft aan dat iets af is. Het kan niet beter worden dan het is, of juist niet erger. Dit gegeven heeft een oorsprong in oude verhalen. Iets wat in de generaties niet is aangekeken werkt 7 generaties lang door.
Dat is een enorm lange tijd: Ik ben geboren in 1963; Vader 1939; Opa 1898; Over-groot opa 1865; Over-over-groot opa 1837; Over-over-over-groot opa 1797; Over-over-over-over-groot opa in 1750. We gaan zeven generaties terug voor dat het eerst in onze familielijn de achternaam Meints is gebruikt.
Generaties van over-leven
Wat heeft zich in al die generaties afgespeeld? Wat is in de schaduw verborgen omdat het geen aandacht mocht krijgen? Mijn voorouder van 7 generaties terug was scheper (herder) op de Ballooëler heide. De idyllische gedachten die opkomen bij het ronddwalen op de heide zal weinig raakvlakken hebben met het over-leven in die tijd. Slavernij, oorlogen, het zijn de grote gebeurtenissen die zich hebben afgespeeld in deze geschetste periode.
Hoeveel impact dat heeft gehad is moeilijk te achterhalen. Hoogstens te verbeelden. Op gezinsniveau ging het waarschijnlijk vooral over armoede, hard werken, niet achterom kijken en overleven.
Alles wat niet verwerkt kan worden zet zich vast in het celgeheugen
Het trauma leeft door de generaties heen
Alles wat niet kon worden verwerkt, onder invloed van leefomstandigheden en gebruiken, heeft zich vastgezet in het celgeheugen van het lichaam. En zo leeft het trauma voort door de generaties heen. Het generatietrauma is geboren.
Er zijn zoveel voorbeelden (te bedenken) die daarop van toepassing zijn. Denk hierbij aan stil geboren kinderen, miskramen, ongewenste afgebroken zwangerschappen. Of de schande van zwangerschap om vervolgens afstand (moeten) doen van het geboren kind. Dochters die niet mochten (door)leren, ze waren anders nodig. Of dat de dochter ongewild de rol van de overleden moeder in het gezin moest overnemen.
Er zijn zoveel verborgen verhalen
Zojuist las ik op Facebook een aangrijpend bericht over een gefusilleerde verzetsstrijder in mijn geboortedorp. Nog heftiger is het hoe een jongetje van zes jaar mee werd gevraagd die gefusilleerde jonge verzetsstrijder op te halen. Volgens het verhaal zag hij als oude man nog steeds voor zich hoe de voeten van deze neergeschoten man buiten de kar staken.
Hij heeft er nooit met iemand anders over kunnen praten. Je kunt je (nu, in deze tijd) niet voorstellen hoe zo iets heeft kunnen gebeuren. Illegaal slachten; onderduikers; NSB, Indië, er is zo veel geheim gebleven.
Onverwerkt Trauma wordt ingeëtst in het DNA
En er zijn veel gezinnen die aan de oorlogstijd geen specifiek slechte herinneringen hebben. Het leven op het platteland ging gewoon door, en er was voldoende te eten. Je hoofd buigen als de paarden worden gevorderd? Dat gebeurde nu eenmaal. Je kunt slechts raden hoeveel impact dit gehad moet hebben.
Ook in onze families zijn er jonge jongens afgereisd voor deelname aan de oorlog in Indië. Onder het mom van politioneel werk. Orde herstellen. Eenmaal weer thuis ging dat boek dicht. Er werd niet gepraat over de indrukken die in het DNA zijn ingeëtst. Het geheim doorbrak de orde thuis.
Niet zeuren, gewoon doorgaan
Tegenwoordig is het steeds gebruikelijker om actief te werken aan het verwerken van gebeurtenissen die een grote impact hebben (gehad) op je leven. Dat deze beweging door een grote groep mensen nog steeds als zwakte wordt gezien maakt het niet gemakkelijker.
Daar spreek trouwens een grote, maar onbewuste loyaliteit uit naar hen die ons voorgingen.
Die wel de kracht hadden om het verdriet en de boosheid weg te slikken en vervolgens door te gaan. Zo is het nu eenmaal. Punt. Niet zeuren, gewoon doorgaan. Het leven gaat nu eenmaal niet over rozen.
Pas als het wordt aangekeken is heling mogelijk
Manifesteren om te kunnen helen
Afgelopen zomer was ik in de Jacobus-kerk in Rolde. Op een plek waar theoretisch gezien Claas Meints, de (naam)stamvader ook geweest zou kunnen zijn. Honderden jaren aan gebeurtenissen, levenservaringen en trauma’s zijn sindsdien door de familielijn gegaan. Vele zullen, naar ik hoop, op enige manier zijn verwerkt. Maar hoeveel is er weggestopt?
Trauma’s doorgeven in het celgeheugen
Weggestopt, om vervolgens te worden ‘vergeten’ en opgeslagen in het celgeheugen. Maar daarmee is het niet klaar! Zo ontwikkeld zich een generatietrauma. Een trauma dat zich in de daaropvolgende generaties alsnog manifesteert. Om verwerkt en geheeld. te worden.
Werken met en in de onderstroom
Werken met en in de onderstroom
In de tweede alinea las je over het getal zeven. Wat staat voor compleetheid. Het getal geeft aan dat iets af is. Iets kan niet beter worden dan het is, of juist niet erger. De systemen waar je over las in de eerste alinea streven altijd naar heel zijn. Pas als iets is verwerkt en een plek heeft gekregen wordt het ingesloten.
Daar waar jij nú door wordt gehinderd, wat niet met gebruikelijke methoden is op te lossen, juist dát kan wel eens de oplossing voor een dieper liggende ervaring zijn. Met een (familie) opstelling werken we met de onderstroom. Wat mag worden aangekeken?
De bovenstroom is wat je ziet, het ongeziene in de onderstroom bepaalt de richting
Uitsluiting: Een groot thema
Het fijne van werken met opstellingen is dat wat echt aangekeken kon/mocht worden ook daadwerkelijk kan helen. Je ziet dat er op dat moment rust komt in de opstelling en daarmee in het systeem. Uitsluiting is en blijft een groot thema. Uitsluiting van mensen, maar ook van ervaringen of ‘dingen’.
En dat is niet het enige. Hoe is jouw overmatig geven (en jezelf wegcijferen) in balans te brengen met nemen? Of breng je met jouw geven de balans terug in wat eerder overmatig is genomen? In oorlogstijd gaat de dood vergezeld van veel verkrachtingen. Een onbewuste balans in het nemen en geven van LEVEN?
Er is nog veel te ontdekken
Ik zie een groeiend bewustzijn hoe (niet verwerkte) gebeurtenissen uit het verleden impact hebben op het heden. En ik ervaar om mij heen ook de ontkenning van deze denkrichting. Dat is oké.
Zelf ervaar ik ook telkens opnieuw de grenzen van wat ik (nu) aan kan nemen.
Daar is loyaliteit aan het familiegeweten debet aan. Door de grenzen telkens iets op te rekken wordt het bewustzijn wel verruimd. En een grens verlegd. Het lichaam verhaalt, geeft signalen af. Om je er bewust van te maken wat er voor jou nog is te doen. Een bijdrage die heelt. Toen, nu en straks. Er is nog veel te ontdekken.
Nog even over patronen
Generaties lang was over-leven een invulling van leven. Een invulling die net zo lang doorwerkt totdat geheeld kan worden wat is gesepareerd. Want alleen kunnen leven laat de energie volop stromen. Dat wat in de onderstroom nog aangekeken mag worden bepaalt ongewenst wat er nu gebeurt. Het blog over generaties als spiegel in de invloed van trauma’s uit het verleden.
Welke patronen uit jouw familielijn zou jij willen helen?
In onwetendheid zit je onschuld,
in weten ontstaat je schuld
Bewust
Dit is een blog over bewust-zijn, on-bewust en bewust worden. Waar jij je niet bewust van bent heeft bestaansrecht. Want het is er. Zelfs als jij er geen weet van hebt. Als je ergens niet van op de hoogte bent kun je je handen in onschuld wassen. “Dat hoef ik allemaal niet te weten”. Het is een uitspraak waarmee je kunt vastklampen aan onschuld. Wat niet weet, wat niet deert? Om het onbewuste te transformeren naar bewustzijn raak je iets van je onschuld kwijt. Zou dat je dan gelukkiger maken? In dit blog schrijf ik vanuit een persoonlijke invalshoek over die transformatie.
Met kennis van nu, gisteren afwijzen
Ik ben mij ervan bewust. Wat wil zeggen dat ik er weet van heb. Het proces van bewust worden is doorgaans er ook een van verwarring. En van verwarring wordt gezegd dat het de poort is naar een nieuwe realiteit. En dat klopt mijns inziens ook. Verwarring ontstaat als je huidige kijk op de wereld ter discussie wordt gesteld. Nu is het niet erg om een beeld bij te stellen. De ontwikkeling gaat op veel gebieden echt razendsnel. Wat maakt dat je er met nieuw opgedaan inzicht naar kunt gaan kijken. Met de kennis van vandaag kan gisteren worden afgewezen.
Groeien door je beeld te vergroten
Er zijn legio voorbeelden waarin je wordt ‘uitgenodigd’ om je beeld bij te stellen. Je hebt ongetwijfeld je eigen voorbeelden voor het oprapen. Alleen al in het volwassen en/of ouder worden wordt je ermee geconfronteerd. Je mag het beschouwen als groeien. Persoonlijk is mijn verwarring het grootst als ‘een ander beeld’ raakt aan het familiegeweten. Dan ligt er opeens een grotere drempel waar ik overheen heb te stappen. (Of ik beslis om dat (nog) niet te doen). Want in het familiegeweten zit opgesloten hoe wij het doen, hoe wij onszelf met ons eigen waarheden zien.
Bizar hoe je vastzit in een format
Mijn mening over de GGZ was gevormd in de jaren 70. Net als het beeld inclusief oordeel wat ik had van Zuid-Molukkers (ik ben geboren en getogen in Boven Smilde waar de schoolkaping heeft plaatsgevonden). Maar ook de verwachting dat je altijd je best doet, hard werkt en dat afspraak, afspraak is. Zoals je ook vanzelfsprekend overal op tijd bent. En niet onbelangrijk: Resultaat is wat telt. De weg ernaar toe is minder interessant. Als ik nu op Facebook naar oude foto’s uit mijn jeugd voorbij zie komen weet ik gelijk tot welke groep iemand behoorde. Christelijk of openbaar. Bizar eigenlijk.
Trouw aan de groep maakt je onschuldig
Bovenstaand geeft aan hoe ik was geconditioneerd voor het leven. Daar stond ik indertijd niet bij stil. De waarheid was keurig afgebakend. Dat is duidelijk. Het doet beseffen waar je bijhoort. En omdat we als mens een groepsdier zijn is dat best handig. Wat je doet, is er onbewust op gericht om bij de groep, het familiegeweten te blijven horen. En om je eigen groep hechter/sterker te maken is het afwijzen van andere groepen eigenlijk een hulpmiddel. Het geweten zorgde ervoor dat je onschuldig kon blijven zolang je maar trouw bleef aan de groep. Anders was je schuldig.
Weerstand: Liefdevolle loyaliteit
Trouw blijven aan je familiegeweten: Loyaliteit. Ook wel liefdesband genoemd. En dat laatste raakt een diepere laag. Onschuldig kunnen zijn in die liefdesband. Met de kennis van nu ben ik mij ervan bewust hoe groot dat woord onschuldig is. En wat er allemaal ‘uitgevreten’ kan worden. En dat iemand zich daarbij toch nog onschuldig kan voelen. Je daarvan bewust worden is iets van je eigen onschuld verliezen. En reken maar dat dát op zijn minst verwarrend is en uitmondt in weerstand. Als de ‘waarheid’ vanuit het familiegeweten ter discussie wordt gesteld is weerstand de verdediger.
Goede intenties zijn niet genoeg
Loyaal zijn aan het familiegeweten maakt je in je handelen onschuldig. Dat je daarmee anderen veroordeelt, dát kwam helemaal niet in mij op. Loyaal zijn aan dat geweten is handelen vanuit de beste intenties. En wat een onbegrip/boosheid ontstond er als mijn goede intenties (die iedereen toch begrijpt??) niet op waarde werden geschat. Ik ben daar vaak op vastgelopen. Omdat ik aangeboden/opgelegde feedback niet aan kon nemen bleef ik vastzitten in mijn loyaliteit. Nog beter je best doen, nog meer zónder de ander. Met als gevolg meer verwarring en nog meer onbegrip.
Wat wil je eigenlijk zélf?
Bewust worden van je eigen handelen gaat verder dan ‘weten hoe je het doet’. Bewust worden van eigen handelen betekent dat je keuzes hebt te maken. Wat wil ik zélf? Dat betekent niet minder dan losmaken uit delen van het familiegeweten. Delen die je belemmeren om voluit te leven. En losmaken gaat altijd gepaard met weerstand. Je laat iets van onschuld achter om schuldig te kunnen worden. Alleen de woorden schuld en onschuld hebben tijd nodig om in te kunnen dalen. Omdat je mag leren ervaren dat onschuld en schuld niet gelijk staat aan goed en fout.
Bewustwording: meer dan het individu
Bewust worden om je bewustzijn te vergroten is een individueel proces. Maar het is ook méér dan een individueel proces. Vele actuele gebeurtenissen, al dan niet vergezeld van het stempel CRISIS, vergroten het bewustzijn van (groepen) mensen. Er wordt op allerlei manieren ‘aan de deur geklopt’. En in reactie daarop zie je in een sterk geïndividualiseerde maatschappij, waarin iedereen zijn eigen boontjes wordt geacht te doppen, de behoefte ontstaan om samen naar een oplossing te zoeken. Een behoefte en in meer of mindere mate weerstand. Uit loyaliteit naar het systeem van herkomst.
Wanneer is het nu eens klaar?
Het vergroten van mijn bewustzijn heeft mij van alles gebracht. Woorden die daarvan iets kunnen omschrijven zijn: pijnlijk; vervelend; een leeg gevoel; hoop; verwachting; blijdschap; tranen; verdriet; wanhoop; geluk; eenzaamheid; nieuwgierigheid. Het leest misschien niet als een hartelijke uitnodiging om jezelf telkens opnieuw te bevragen en te onderzoeken. En toch gun ik jou een dergelijk proces. Ook al is het er een van vallen en opstaan. Voor mij eens grote thema’s als GGZ en Zuid-Molukkers hebben daardoor een gezonder perspectief gekregen. En telkens komen er nog nieuwe inzichten bij. Je bent immers nooit te oud om te leren.
Manifestatie van wat is buitengesloten
Iedereen heeft wel iets van ‘wat er niet mocht zijn’ naar de schaduw verbannen. Waardoor het vervolgens gedwongen uit beeld verdwijnt. Je bent je er niet meer van bewust. Als mensen hebben we echter een diepe ‘drive’ om heel te willen zijn. Compleet zijn, alles ingesloten. Met reden. Want alles wat van onszelf wordt buitengesloten komt eens naar de oppervlakte. Hoe zich dat laat zien is voor iedereen verschillend. Waarbij ziekte een mogelijke manifestatie is om het buitengeslotene zichtbaar te laten worden. In de oosterse heelkunde een gegeven.
Het streven van de mens: Heel worden!
Bewustzijn van jezelf. Ik gun het jou, mijzelf en iedereen. Meer bewustzijn ontwikkelen ten aanzien van jezelf geeft je uiteindelijk de ruimte om werkelijk die plek in te nemen die al die tijd al voor jou is gereserveerd. Elke stap daar naar toe, is een zinvolle stap. Hoe klein ze ook zijn. Want uiteindelijk wil ieder mens heel zijn.
Het systeem zoekt manieren om weer heel te zijn. Symptomen zijn er om jouw te laten zien.
Spoiler: Dit is geen handleiding
Wat zou er pijnlijker kunnen zijn. Er niet bij mogen horen. Buiten de groep vallen. De reden kan divers zijn. Ook hoe het buitensluiten ontstaat. Misschien wordt jij wel buitengesloten. Of maak jij jezelf schuldig aan uitsluiting. Terwijl jij er van overtuigd bent ‘het goede’ te doen. Wat je weer onschuldig maakt. Je kunt ook jezelf buiten de groep sluiten. Op een manier alsof jij wórdt buitengesloten. Als je een handleiding voor uitsluiting verwacht zal ik je teleurstellen. Wel geef ik inzicht. Wat betekent buitensluiten vanuit systemisch perspectief.
Het systemisch perspectief
Het systeem is de context waarin je (aanwezig) bent. In het familiesysteem is de familie de context. Het team waarin je werkt is een systeem. De overkoepelende organisatie van het team is een systeem op zich. Jij maakt deel uit van verschillende systemen. Soms overlappend. In het systeem kun je zien hoe deelnemers zich verhouden. Maar de onderstroom bepaalt de richting van het systeem. Wat zich onzichtbaar afspeelt in het systeem wordt de onderstroom genoemd. Je voelt dat er iets is. Je kunt er alleen geen vinger opleggen. ‘Stroomt’ het niet? Terugkerende problemen? Het is tijd voor het onderzoeken van de onderstroom.
Laat de energie maar stromen
Het familiesysteem wijkt af van overige systemen. Op een belangrijk punt. Jij blijft namelijk altijd lid van jouw familiesysteem. Overige systemen kún jij verlaten*). Het familiesysteem wordt ook wel ‘systeem van herkomst’ genoemd. Is het systeem gezond? Dan kan de energie in het systeem volop stromen. Er zijn aan een aantal systemische principes voldaan. 1. Iedereen en alles behorend tot het systeem hoort erbij. 2. Iedereen heeft een eigen unieke plek. 3. Er is balans in geven en nemen in het systeem. Deze drie principes worden Binding, Ordening en Balans genoemd.
Als niet iedereen erbij mag horen
Buitensluiten is het onderwerp. Deel van het principe Binding. Je hebt gelezen dat energie stroomt als aan 3 principes wordt voldaan. Buitensluiten of uitsluiten heeft direct invloed op de energie van het systeem. Heb je weet van uitsluiting? Fijn! Stoppen heeft direct een positief effect. Was het maar zo gemakkelijk. Er is altijd reden om iemand of iets buiten te sluiten. En die reden is voor uitsluiters legitiem. Ook al kun je die legitimiteit betwisten. Bewust of onbewust buitensluiten? ‘Etnisch profileren’, ‘die-buitenlanders’, toeslagen-schandaal’, ‘de collega die altijd ziekelijk is’, de vijftig+-er’. De voorbeelden zijn (te) talrijk.
Onzichtbare invloed maakt het gevaarlijk
Wij mensen zijn groepsdieren. Hoe individueel we ook lijken te zijn. Je hebt de ander nog altijd nodig. Om te kunnen leven en te groeien in je levenstaak. Binnen de groep is er sprake van ongeschreven regels. Wil jij je daar niet aan conformeren? Dán worden pogingen tot uitsluiting in gang gezet. Dat kán heel bewust en aan de oppervlakte zichtbaar zijn. Maar misschien nog vaker onbewust en verborgen in de onderstroom. Dan is het onzichtbaar. En met veel invloed. Een gevaarlijke combinatie voor de energie in het systeem.
Ze geven het onzichtbare weer
Problemen laten zich vaak als symptomen zien. Steekt het probleem telkens opnieuw de kop op? Onmogelijk met reguliere liggende aanpak op te lossen? Symptomen zijn veelal chronisch. Ze geven weer wat je juist niet ziet. Zie het symptoom als je probleem. Dan is het logisch dat je dáár de oplossing voor zoekt. Zonder blijvend resultaat. Symptomen laten jou juist iets zien! Symptomen van een groot personeels verloop. Hoog ziekteverzuim. Resultaten die onverklaarbaar achterblijven. Het kán oplosbaar zijn. Tenzij het dus symptomen blijken te zijn. Maar hoe weet je dat?
Het effect is dramatisch
Buitensluiten en uitsluiten kent een risico. Welke ongeschreven regels ken jij in jouw team? En zijn dat ze allemaal? Deelnemer zijn in een groep gaat over lidmaatschap en leiderschap. Vervreemd raken in de groep gaat ten koste van kwaliteit en energie. Het systeem wil uitsluiting voorkomen. Zijn ‘wapen’ zijn de symptomen. Buitensluiten is de bescherming van de groep. “De Nederlandse identiteit” behouden betekent anderen uitsluiten. Het maakt je onschuldig. Roddelen bij de koffietafel gaat over uitsluiten. De voorbeelden zijn groot en klein. Het effect is altijd dramatisch.
Doorbreek de ban
Jij mag er niet bij zijn. Verdwijn! Maar als verdwijnen niet lukt. Omdat je financieel aan elkaar gebonden bent. Of omdat jouw organisatie een familiebedrijf is. Dan gaat onbewust uitsluiten soms over in bewust wegpesten. Weet dat iedereen beweegt in systemen. En elke beweging heeft weerslag op alle deelnemers van dat systeem. Onschuldig ten opzichte van de groep. Schuldig naar wat buitengesloten wordt. Geen gemakkelijke dynamiek. Doorbreek de ban. En merk hoe de energie in het systeem weer kan stromen.
*Aanvulling: Een oprichter van een onderneming kan zijn bedrijf verkopen en weggaan. Toch blijft hij als oprichter met het systeem verbonden.
