De Vier Basiscomponenten van Verbindende Communicatie

Voordat je maar de oefeningen gaat, in het kort: De essentie van Verbindende communicatie wordt vaak samengevat in vier basiscomponenten die helpen bij het verduidelijken van wat we voelen en nodig hebben, zonder dat we beschuldigingen of veroordelingen uiten. Deze componenten zijn:

1. Waarnemingen

Dit betreft het objectief waarnemen van wat er gebeurt zonder evaluaties of interpretaties. We beschrijven simpelweg wat er is, zonder een oordeel te vellen. Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen “Jij luistert nooit naar me”, zou je kunnen zeggen: “Je hebt de afgelopen tien minuten niet gereageerd op wat ik zei.”

2. Gevoelens

Het uiten van onze gevoelens zonder de ander de schuld te geven. Gevoelens zijn de interne reacties die we hebben op wat er gebeurt. In plaats van “Je maakt me boos”, zou een gewelddadige communicatiestijl kunnen zijn: “Ik voel me gefrustreerd” of “Ik voel me verdrietig.” Het is belangrijk om onze gevoelens te onderscheiden van gedachten of oordelen, zoals “Je bent gemeen.”

3. Behoeften

Gevoelens worden vaak veroorzaakt door onvervulde behoeften. Verbindende communicatie richt zich op het identificeren van de onderliggende behoefte die de emotie veroorzaakt. In plaats van te zeggen “Jij hebt me in de steek gelaten,” kun je zeggen: “Ik heb behoefte aan steun en samenwerking.” Het uiten van je behoeften maakt het gemakkelijker voor de ander om te begrijpen wat er speelt en hoe ze kunnen helpen.

4. Verzoeken

In plaats van eisen te stellen, biedt VC ruimte voor verzoeken die de ander uitnodigen om bij te dragen aan het vervullen van je behoeften. Bijvoorbeeld, in plaats van te zeggen “Je moet naar me luisteren”, zou een verzoek kunnen zijn: “Zou je een moment kunnen nemen om te luisteren naar wat ik te zeggen heb?” Het verzoek is specifiek, haalbaar en gericht op samenwerking.

OEFENINGEN

Theorie vertalen naar je eigen praktijk en ervaringen. En dan ook nog gaan oefenen! Veel lastiger ga je het niet krijgen. De grootste valkuil is doorgaans de gedachte dat jij je ‘per direct’ een nieuwe vaardigheid eigen kunt maken. Uitzonderingen bevestigen de regel, maar geloof me, zo werkt het meestal niet. Kleine stappen zetten en erop voorbereid zijn dat het een langduriger proces is, is een verstandig uitgangspunt.

Ik heb 30 praktijkvoorbeelden voor je verzameld.om Verbindende Communicatie (VC) te oefenen. Ze zijn gebaseerd op de vier basiscomponenten: waarnemingen, gevoelens, behoeften en verzoeken. Pak de voorbeelden die jou aanspreken, vertaal ze naar je eigen woorden en begin gewoon. Want het werkt!

JE EIGEN BEHOEFTEN VERDUIDELIJKEN

• Situatie: Je voelt je gestrest omdat je te veel verantwoordelijkheden hebt.

Waarneming: “Ik heb de afgelopen week vier deadlines tegelijk gehad.”

Gevoelens: “Ik voel me overweldigd.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan meer balans en tijd voor mezelf.”

Verzoek: “Zou het mogelijk zijn om deadlines in overleg te spreiden?”

EMPATHIE IN EEN MOEILIJKE SITUATIE TONEN

• Situatie: Iemand uit je omgeving is verdrietig door verlies.

Waarneming: “Het klinkt alsof je erg veel verdriet voelt.”

Gevoelens: “Je voelt je misschien overweldigd of leeg?”

Behoeften: “Ik kan me voorstellen dat je behoefte hebt aan steun.”

Verzoek: “Kan ik iets voor je doen of er op een specifieke manier voor je zijn?”

VRIENDSCHAPPEN VERDIEPEN

• Situatie: Je vriend reageert minder vaak op berichten en je voelt afstand.

Waarneming: “Ik heb gemerkt dat je minder vaak reageert op mijn berichten.”

Gevoelens: “Ik voel me onzeker.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan contact en verbinding in onze vriendschap.”

Verzoek: “Kunnen we binnenkort samen afspreken om bij te praten?”

“Verbindende communicatie helpt je om zonder oordeel gevoelens en behoeften duidelijk te maken, waardoor conflicten vreedzamer opgelost worden.”

EMPATHIE TONEN AAN EEN VRIEND

• Situatie: Een vriend klaagt over werkstress.

Waarneming: “Ik hoor je zeggen dat je werkdruk erg hoog is.”

Gevoelens: “Klinkt alsof je je uitgeput voelt.”

Behoeften: “Heb je behoefte aan meer balans of ondersteuning?”

Verzoek: “Hoe kan ik je nu het beste ondersteunen?”

AANSPREKEN VAN DE BUURMAN

• Situatie: De buurman maakt regelmatig lawaai.

Waarneming: “Ik hoor vaak harde muziek na 22.00 uur.

Gevoel: “Dat maakt me geïrriteerd.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan rust in de avond.”

Verzoek: “Zou je de muziek zachter kunnen zetten na 22.00 uur?”

EEN GEMEENSCHAPPELIJK STRAATPROJECT

• Situatie: Je buurman doet zijn deel niet in een buurtproject. Je zegt:

Waarneming: “Ik zie dat je niet hebt bijgedragen aan de tuinactie.

Gevoel: “Ik voel me gefrustreerd.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan samenwerking.”

Verzoek: “Zou je volgende keer kunnen meedoen?”

GRENZEN STELLEN AAN EEN FAMILIELID

• Situatie: Een familielid blijft ongevraagd advies geven.

Waarneming: “Ik merk dat je vaak advies geeft als ik iets deel.”

Gevoelens: “Ik voel me soms overweldigd.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan ruimte om mijn eigen keuzes te maken.”

Verzoek: “Zou je eerst willen vragen of ik advies wil, voordat je het geeft?”

EEN CONFLICT MET JE PARTNER OPLOSSEN

• Situatie: Je partner vergeet steeds om afspraken in de agenda te zetten.

Waarneming: “Ik zie dat je onze afspraak met vrienden niet in de agenda hebt gezet.”

Gevoelens: “Dat maakt me bezorgd.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan helderheid over onze planning.”

Verzoek: “Zou je willen proberen afspraken meteen in te vullen als we ze maken?”

MISVERSTANDEN IN EEN FAMILIERELATIE OPLOSSEN

• Situatie: Een familielid reageert bot. Je zegt:

Waarneming: “Je reageerde kortaf op mijn vraag.”

Gevoel: “Ik voel me gekwetst.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan respectvolle communicatie.”

Verzoek: “Kunnen we rustig bespreken wat je dwarszit?”

PROBLEMEN IN EEN RELATIE BESPREKEN

• Situatie: Je partner vergeet een afspraak. Je zegt:

Waarneming: “Je was niet op tijd voor onze afspraak.”

Gevoel: “Ik voel me teleurgesteld.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan aandacht voor onze tijd samen.”

Verzoek: “Kunnen we volgende keer een reminder instellen?”

BETERE COMMUNICATIE TUSSEN VRIENDEN

• Situatie: Een vriend zegt vaak afspraken af. Je zegt:

Waarneming: “Ik zie dat je onze plannen regelmatig annuleert.”

Gevoel: “Ik voel me teleurgesteld.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan betrouwbaarheid in onze vriendschap.”

Verzoek: “Kunnen we een tijd kiezen die voor ons allebei werkt?”

OUDER-KIND COMMUNICATIE VERBETEREN

• Situatie: Je kind weigert zijn speelgoed op te ruimen.

Waarneming: “Ik zie dat het speelgoed nog overal op de grond ligt.”

Gevoelens: “Ik voel me moe omdat ik behoefte heb aan een opgeruimde ruimte.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan samenwerking.”

Verzoek: “Zou je het speelgoed nu kunnen opruimen?”

DISCUSSIES OVER SCHERMTIJD VAN DE TELEFOON

• Situatie: Je puber zit langer op zijn/haar telefoon dan afgesproken.

Waarneming: “Ik zie dat je al twee uur op je telefoon zit, terwijl we hadden afgesproken dat het één uur zou zijn.”

Gevoelens: “Dat maakt me bezorgd.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan balans tussen schermtijd en andere activiteiten, zoals schoolwerk en rust.”

Verzoek: “Zou je nu je telefoon kunnen wegleggen en een planning met me kunnen maken voor het gebruik ervan deze week?”

OVERDREVEN REACTIE OP REGELS

• Situatie: Je puber reageert boos of overdreven wanneer je een grens stelt, bijvoorbeeld over uitgaan.

Waarneming: “Ik hoor dat je boos reageert op mijn beslissing om je vanavond niet te laten gaan.”

Gevoelens: “Ik voel me gefrustreerd, omdat ik het gevoel heb dat je me niet probeert te begrijpen.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan wederzijds respect en begrip voor elkaars standpunten.”

Verzoek: “Zullen we samen zitten en bespreken waarom ik deze beslissing heb genomen en hoe jij je erbij voelt?”

KRITIEK OP SCHOOLPRESTATIES

• Situatie: Je puber heeft een slechte cijferlijst en lijkt weinig motivatie te hebben.

Waarneming: “Ik zie dat je de afgelopen drie toetsen onvoldoende hebt gemaakt.”

Gevoelens: “Ik maak me zorgen, omdat ik wil dat je je kansen op school benut.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan duidelijkheid over wat je nodig hebt om beter te presteren.”

Verzoek: “Kun je me uitleggen hoe je je voelt over school en wat ik kan doen om je te ondersteunen?”

“Oefeningen in verbindende communicatie verbeteren je empathie, waardoor je effectief en respectvol met anderen kunt communiceren.”

CONFLICTEN OVER ROMMEL IN HUIS

• Situatie: De kamer van je puber is een rommel en afspraken hierover worden genegeerd.

Waarneming: “Ik zie dat je kamer nog steeds niet is opgeruimd, ondanks onze afspraak van gisteren.”

Gevoelens: “Ik voel me geïrriteerd, omdat ik het belangrijk vind dat we onze afspraken nakomen.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan samenwerking en verantwoordelijkheid in het huishouden.”

Verzoek: “Zou je nu je kamer kunnen opruimen of een tijdstip aangeven wanneer je dat gaat doen?”

ONVOLDOENDE OPENHEID OVER GEVOELENS

• Situatie: Je puber lijkt zich terug te trekken en niet te praten over wat hem/haar dwarszit.

Waarneming: “Ik merk dat je de laatste tijd veel op jezelf bent en weinig deelt over hoe het met je gaat.”

Gevoelens: “Ik voel me bezorgd, omdat ik graag wil dat je je gehoord en gesteund voelt.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan verbinding en vertrouwen in onze relatie.”

Verzoek: “Zou je willen delen wat je bezighoudt, en hoe ik je kan helpen?”

ALS OUDER OMGAAN MET EMOTIONELE PUBERS

• Situatie: Je puber weigert zijn huiswerk te maken. Je zegt:

Waarneming: “Ik zie dat je het huiswerk niet hebt afgemaakt.”

Gevoel: “Ik voel me bezorgd.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan verantwoordelijkheid nemen.”

Verzoek: “Kunnen we samen een plan maken?”

WERKNEMERS ONDERLING: SAMENWERKEN IN EEN PROJECT

• Situatie: Een collega mist een deadline, wat jouw werk vertraagt. In plaats van te oordelen, zeg je:

Waarneming: “Ik merk dat de deadline voor jouw onderdeel niet gehaald is.”

Gevoel: “Dat maakt me gestrest.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan duidelijkheid om mijn planning aan te passen.”

Verzoek: “Kun je me laten weten wat je nodig hebt om dit af te ronden?”

WERKNEMER NAAR LEIDINGGEVENDE: FEEDBACK GEVEN

• Situatie: Je voelt je overweldigd door extra taken. Je zegt:

Waarneming: “Ik zie dat mijn takenpakket de afgelopen maand is uitgebreid.”

Gevoel: “Ik voel me overbelast.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan balans en werkbare verwachtingen.”

Verzoek: “Kunnen we samen prioriteiten stellen?”

LEIDINGGEVENDE NAAR WERKNEMER: PRESTATIE BESPREKEN

• Situatie: Een werknemer haalt consequent doelen niet. Je zegt:

Waarneming: “Ik zie dat je drie deadlines hebt gemist deze maand.”

Gevoel: “Dat maakt me bezorgd.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan duidelijkheid over wat er speelt.”

Verzoek: “Kun je uitleggen hoe we dit samen kunnen verbeteren?”

FEEDBACK OP JE WERK GEVEN

• Situatie: Je collega komt vaak te laat naar teamvergaderingen, wat jou stoort.

Waarneming: “Ik heb gemerkt dat je de laatste drie teamvergaderingen pas na 15 minuten binnenkwam.”

Gevoelens: “Dat voelt voor mij frustrerend.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan punctualiteit om onze tijd effectief te benutten.”

Verzoek: “Zou je voortaan op tijd kunnen komen, zodat we allemaal samen kunnen starten?”

EEN TEAMLEIDER AANSPREKEN

• Situatie: Je teamleider geeft onduidelijke instructies, wat voor verwarring zorgt.

Waarneming: “Ik merk dat de instructies voor het laatste project onduidelijk waren.”

Gevoelens: “Dat voelt verwarrend voor mij.”

Behoeften: “Ik heb behoefte aan duidelijkheid om goed te kunnen werken.”

Verzoek: “Kun je voortaan meer details in de instructies opnemen?”

EEN MENINGSVERSCHIL MET EEN COLLEGA AANPAKKEN

• Situatie: Je collega spreekt je ideeën tijdens een vergadering steeds tegen.

Waarneming: “Ik merk dat je mijn ideeën vaak tegenspreekt in vergaderingen.”

Gevoelens: “Ik voel me niet gehoord.”Behoeften: “Ik heb behoefte aan wederzijds respect en openheid.”

Verzoek: “Zou je in de toekomst kunnen uitleggen waarom je een idee niet ziet zitten, zodat we een gesprek kunnen aangaan?”

SAMENWERKEN IN EEN TEAM: IDEEËN DELEN

• Situatie: Een collega negeert jouw inbreng in een vergadering. Je zegt:

Waarneming: “Ik merk dat mijn ideeën niet worden besproken.”

Gevoel: “Dat maakt me ontmoedigd.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan erkenning voor mijn input.”

Verzoek: “Kunnen we mijn voorstel ook bespreken?”

KLANTENSERVICE: OMGAAN MET EEN BOZE KLANT

• Situatie: Een klant uit frustratie. Je zegt:

Waarneming: “Ik hoor dat je ontevreden bent over onze service.”

Gevoel: “Dat maakt me betrokken.”

Behoefte: “Ik wil graag bijdragen aan een oplossing.”

Verzoek: “Kun je uitleggen wat je nodig hebt?”

OP DE WERKVLOER: CONFLICTEN OPLOSSEN

• Situatie: Een collega maakt een negatieve opmerking. Je zegt:

Waarneming: “Ik hoorde je zeggen dat mijn aanpak inefficiënt is.”

Gevoel: “Dat maakt me onzeker.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan constructieve feedback.”

Verzoek: “Kun je aangeven wat volgens jou kan verbeteren?”

LEIDINGGEVENDE NAAR TEAM: AANMOEDIGING GEVEN

• Situatie: Het team presteert goed, maar er is meer nodig. Je zegt:

Waarneming: “Ik zie dat jullie hard werken om deadlines te halen.”

Gevoel: “Ik ben trots, maar ook bezorgd.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan een duurzame aanpak.”

Verzoek: “Wat kunnen we samen doen om de werklast te verdelen?”

WERNEMER NAAR LEIDINGGEVENDE: VERZOEK OM HULP

• Situatie: Je voelt je vastlopen. Je zegt:

Waarneming: “Ik merk dat ik moeite heb met mijn huidige project.”

Gevoel: “Ik voel me overweldigd.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan begeleiding.”

Verzoek: “Kunnen we samen een strategie bespreken?”

KLANTENSERVICE: POSITIEVE FEEDBACK

• Situatie: Een klant geeft goede feedback. Je zegt:

Waarneming: “Ik hoor dat je tevreden bent met onze service.”

Gevoel: “Dat maakt me dankbaar.”

Behoefte: “Ik heb behoefte aan waardering in ons werk.”

Verzoek: “Zou je een review willen achterlaten?”

Met deze voorbeelden kun je Verbindende Communicatie oefenen in diverse situaties. Door regelmatig te oefenen, verbeter je je empathie en het vermogen om vreedzaam en constructief te communiceren. Omdat deze manier van communiceren voor jou heel ongemakkelijk kan voelen is het een goede start om te beginnen met luisteren.

Probeer (je eigen) patroneren te herkennen en wordt bewust van de mogelijk ineffectiviteit van jouw manier van communiceren. Dat creëert voor jou de ruimte voor een volgende stap. Zelfs met een klomp in je maag.

Meer informatie over Verbindend communiceren lees je hier: