Plek Niet mijn Verlies, aanpassen, schikken Leer je plek nemen Ruimte
Inleiding: Alles voor harmonie
Zeg jij vaak JA terwijl je vanbinnen een duidelijke NEE voelt? Voel jij je voortdurend verantwoordelijk voor anderen? Schik je je automatisch naar de wensen van je omgeving? Misschien merk je dat je harmonie wilt bewaren, zélfs als dat betekent dat je jezelf wegcijfert.
Als dit herkenbaar is, herken je vast iets van jezelf uit de onderworpen structuur. Deze structuur wordt gekenmerkt door een patroon van aanpassen, schuldgevoelens en het niet innemen van je eigen plek. In dit blog ontdek je hoe deze dynamiek werkt, hoe ze ontstaat, én belangrijker nog, hoe je meer ruimte kunt maken voor jezelf. Op je eigenlijk plek.
Wat is de onderworpen structuur?
De onderworpen structuur draait om een innerlijk conflict: je wilt NEE zeggen, maar je zegt JA. Jouw focus ligt op het ontzien van anderen, zelfs als dit betekent dat je je eigen behoeften opzijzet.
Je schikt je naar autoriteit, vermijdt conflicten en probeert harmonie te bewaren, ook al kost dat je energie. Vaak voel je je schuldig als je iets voor jezelf doet. Dit gedrag is niet zomaar ontstaan, maar komt voort uit diepere lagen van je familiesysteem en je persoonlijke geschiedenis.
Hoe ontstaat de onderworpen structuur?
De oorsprong van de onderworpen structuur ligt vaak in je jeugd. Misschien voelde je je verantwoordelijk voor het geluk van je ouders of moest je als kind op jonge leeftijd emotioneel of praktisch inspringen. Vanuit liefde ben je dan de last van anderen gaan dragen. Maar door die verantwoordelijkheid op je te nemen, verliet je je eigen plek in het familiesysteem.
Systemische dynamiek
1. Verantwoordelijkheid overnemen
Als derde kind bijvoorbeeld, kun je onbewust de verantwoordelijkheden van je oudere broers of zussen overnemen, of zelfs de rol van een ouder invullen. Dit gebeurt vaak uit liefde en loyaliteit.
2. Ruimte innemen voor de ander
Je voelt de pijn of last van een ander en wilt die wegnemen. Maar door de plek van die ander in te nemen, raakt het systeem uit balans. De ander kan zijn eigen verantwoordelijkheden niet volledig dragen en jij raakt uitgeput.
Praktijkvoorbeeld: Marieke’s verhaal
Marieke, 42 jaar, groeide op in een gezin waarin haar moeder vaak ziek was. Al vanaf haar achtste nam ze huishoudelijke taken over en zorgde ze voor haar jongere broers. Ze werd geprezen om haar zorgzaamheid en verantwoordelijkheid.
Als volwassene merkt Marieke dat ze zich schuldig voelt wanneer ze tijd voor zichzelf neemt. Ze heeft moeite om haar eigen behoeften serieus te nemen en zegt zelden NEE, zelfs als ze zich overbelast voelt. Haar relaties lijden hieronder omdat ze wrok opbouwt tegenover de mensen voor wie ze zorgt.
Door systemisch werk ontdekte Marieke dat ze onbewust de plek van haar moeder had ingenomen. Ze leerde haar eigen grenzen aan te geven en haar plek als kind in het systeem terug te vinden. Dit gaf haar de ruimte om zichzelf te ontwikkelen zonder voortdurend verantwoordelijk te zijn voor anderen.
“Je eigen plek innemen geeft balans in je leven en creëert gezonde verbindingen met anderen.”
Wat gebeurt er als je jouw plek verlaat?
Wanneer je jouw plek in het systeem verlaat en verantwoordelijkheden van anderen overneemt, ontstaat er disbalans. De gevolgen hiervan kunnen zich op meerdere vlakken manifesteren:
1. Verlies van levenskracht
Door de lasten van anderen te dragen, put je jezelf uit. Het continu wegcijferen van je eigen behoeften kost energie en kan leiden tot vermoeidheid of zelfs fysieke klachten.
2. Gebrek aan eigenheid
Je raakt verwijderd van wie je bent en wat je zelf nodig hebt. Dit kan een gevoel van leegte of ontevredenheid geven.
3. Onderdrukte woede
Wanneer je jezelf steeds op de laatste plaats zet, kan onbewuste woede ontstaan. Die woede wordt vaak niet geuit, maar manifesteert zich in subtiele wrok, passief-agressief gedrag of een gevoel van onrechtvaardigheid.
Praktische stappen om ruimte te maken voor jezelf
1. Erken je patroon
Bewustwording is de eerste stap naar verandering. Vraag jezelf af:
In welke situaties zet ik mezelf structureel op de laatste plaats?
Wat voel ik als ik aan mijn eigen behoeften denk? Schuld, angst, of misschien boosheid?
Door deze vragen eerlijk te beantwoorden, krijg je meer inzicht in je gedrag.
2. Zeg NEE met liefde
Grenzen stellen hoeft niet hard of confronterend te zijn. Je kunt bijvoorbeeld zeggen:
Ik begrijp dat je dit nodig hebt, maar ik kan hier nu niet aan voldoen.
Ik heb nu even tijd voor mezelf nodig.
Dit kan in het begin ongemakkelijk voelen, maar door consistent te oefenen, bouw je zelfvertrouwen op.
“Grenzen stellen is geen egoïsme, maar een manier om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen welzijn.”
3. Vind je eigen plek
Systemisch gezien is het essentieel dat iedereen zijn eigen plek inneemt. Stel jezelf de vraag:
Sta ik op mijn eigen plek in mijn familiesysteem?
Neem ik verantwoordelijkheden over die niet van mij zijn?
Een opstelling of systemische coaching kan ik je helpen om dit te onderzoeken en je plek terug te vinden.
4. Beweeg en voel je lijf
Fysieke beweging helpt om onderdrukte emoties zoals woede en verdriet los te laten. Denk aan:
Dansen of joggen om spanning te ontladen.
Yoga om contact te maken met je lichaam.
Schrijven om je gevoelens te uiten.
Praktijkvoorbeeld: Marieke’s stappen
Marieke begon met het uitspreken van haar grenzen, zoals “Nee, ik kan vandaag niet koken, want ik heb tijd voor mezelf nodig.” Ook volgde ze yogalessen om haar lijf beter te voelen en leerde ze in een opstelling dat haar schuldgevoel niet van haar was, maar uit haar familiesysteem kwam. Deze inzichten gaven haar vrijheid.
Stevig geworteld op jouw eigen plek. Dat is jouw ruimte.
Conclusie: Maak ruimte voor jezelf
De onderworpen structuur laat zien hoe diepgewortelde patronen je leven en relaties kunnen beïnvloeden. Maar het goede nieuws is dat je jouw eigen plek kunt terugvinden en ruimte voor jezelf kunt creëeren.
Het gaat er niet om de ander in de steek te laten, maar om verantwoordelijkheid te dragen voor je eigen leven. Door je grenzen te bewaken, NEE te leren zeggen en je plek in te nemen, creëer je niet alleen meer energie voor jezelf, maar ook gezonde verhoudingen met anderen. (Lees hier over grenzen stellen én het stappenplan)
Wil jij ontdekken hoe je meer ruimte kunt maken voor jezelf?
Systemisch coaching kan je helpen om inzicht te krijgen in je patronen en stappen te zetten naar meer autonomie. Neem contact op voor een gratis telefonisch kennismakingsgesprek en ontdek wat ik voor jou kan betekenen.
Karakterstructuren Verlangen, controle Beschermend, gevormd, belemmerend Ontdek je ware kracht Masker
Inleiding: Wat zijn karakterstructuren?
Heb je ooit het gevoel gehad dat je steeds in dezelfde patronen vervalt, ongeacht hoe hard je probeert ze te doorbreken? Misschien merk je dat je jezelf vaak terugtrekt, conflicten vermijdt of jezelf juist altijd opoffert voor anderen.
Deze patronen kunnen te maken hebben met wat in systemisch werk en lichaamswerk bekend staat als karakterstructuren: beschermingsmechanismen die je als kind hebt ontwikkeld om met pijnlijke ervaringen om te gaan.
In dit blog leg ik uit wat karakterstructuren zijn, hoe ze ontstaan, en wat de impact ervan is op je leven. Ook ontdek je hoe je met deze structuren kunt werken om meer vrijheid en verbinding in je leven te ervaren.
Wat zijn karakterstructuren?
Een karakterstructuur is een combinatie van mentale, sociale en lichamelijke houding. Een die ontstaat in de vroege kindertijd. Het is een beschermingsmechanisme dat zich vormt wanneer je als kind geconfronteerd wordt met een botsing tussen je diepste behoeften en de werkelijkheid die je wordt aangeboden.
Voorbeeld: Stel, je hebt als baby een diepe behoefte aan nabijheid van je moeder. Als die nabijheid vaak ontbreekt, ontwikkel je een overlevingsstrategie om met dat gemis om te gaan. Bijvoorbeeld door jezelf emotioneel terug te trekken of te vechten voor aandacht.
Karakterstructuren zijn meer dan alleen gedragspatronen; ze zitten diep in je lichaam opgeslagen. Hoe je staat, beweegt en reageert op anderen kan onbewust worden beïnvloed door deze structuren.
“Karakterstructuren beschermen je, maar beperken ook je vrijheid. Bewustwording opent de weg naar verbinding en groei.”
Hoe ontstaan karakterstructuren?
Karakterstructuren worden gevormd in de eerste zeven levensjaren, een periode waarin een kind volledig afhankelijk is van zijn omgeving. In deze fase neemt een kind signalen uit zijn omgeving als een spons op. Als aan fundamentele behoeften zoals veiligheid, erkenning of nabijheid niet wordt voldaan, zet het kind een verdedigingsmechanisme op om zichzelf te beschermen.
Wanneer zo’n mechanisme zich herhaaldelijk herhaalt, kan het vast komen te zitten in het lichaam en in je gedrag. Het wordt dan een karakterstructuur.
De zes karakterstructuren
Hieronder lees je een overzicht van de zes karakterstructuren, inclusief hun kenmerken en hoe ze ontstaan.
1. Angstige structuur
Kenmerken: Je voelt je ongemakkelijk in je lijf en vaak onveilig in de wereld. Je trekt je terug en vermijdt nabijheid.
Ontstaan: Wanneer een kind zich in de vroege levensfase niet welkom of gewenst voelt.
IMPACT:
Je leeft vanuit een onbewuste overtuiging dat je er niet mag zijn. Dit uit zich in afstandelijkheid en een neiging om jezelf af te sluiten.
Voorbeeld: Jan, 35 jaar, heeft moeite om emotioneel open te zijn in relaties. Hij voelt zich vaak overweldigd door nabijheid en trekt zich terug, wat leidt tot conflicten met zijn partner.
2. Verlangende structuur
Kenmerken: Je verlangt naar erkenning en aandacht, maar durft dit niet uit te spreken. Je neigt ertoe jezelf weg te cijferen of onbewust te manipuleren om aan je behoeften te voldoen.
Ontstaan: Wanneer een kind niet krijgt wat het nodig heeft, zoals liefde of emotionele steun.
IMPACT:
Je kunt moeite hebben met het stellen van grenzen en voelt je afhankelijk van anderen voor je geluk.
Voorbeeld: Sophie, 29 jaar, zorgt altijd voor anderen, maar voelt zich vaak teleurgesteld als die aandacht niet wordt teruggegeven.
3. Versmeltende structuur
Kenmerken: Je hebt een sterke behoefte aan nabijheid en verbinding en vindt het moeilijk om zelfstandig keuzes te maken.
Ontstaan: Wanneer een kind onvoldoende ruimte krijgt om zichzelf te ontwikkelen en zich voortdurend moet aanpassen aan de ander.
IMPACT:
Je kunt moeite hebben met autonomie en grenzen stellen, wat vaak leidt tot frustratie in relaties.
Voorbeeld: Lisa, 40 jaar, merkt dat ze altijd bezig is met het pleasen van haar partner en kinderen, terwijl ze weinig tijd voor zichzelf overhoudt.
4. Overheersende structuur
Kenmerken: Je bent gericht op controle, succes en het vermijden van kwetsbaarheid. Je neemt de leiding en wilt voorkomen dat anderen jou kunnen raken.
Ontstaan: Wanneer een kind zichzelf moet bewijzen om liefde of erkenning te verdienen.
IMPACT:
Je kunt afstandelijk overkomen en hebt moeite om je kwetsbaar op te stellen.
Voorbeeld: Mark, 45 jaar, is succesvol in zijn carriëre, maar voelt zich vaak leeg en eenzaam omdat hij moeite heeft om anderen dichtbij te laten.
5. Onderworpen structuur
Kenmerken: Je past je aan, zegt JA terwijl je NEE voelt, en zet jezelf vaak op de laatste plaats.
Ontstaan: Wanneer een kind leert dat het zichzelf moet wegcijferen om liefde of acceptatie te krijgen.
IMPACT:
Je kunt vastzitten in patronen van overgave en schuldgevoel, met diep verborgen woede.
Voorbeeld: Karin, 38 jaar, merkt dat ze voortdurend over haar eigen grenzen gaat om anderen tevreden te stellen, wat leidt tot uitputting en frustratie.
6. Afwerende structuur
Kenmerken: Je hebt een sterke behoefte aan controle en perfectionisme, met een onderliggende angst voor afwijzing.
Ontstaan: Wanneer een kind leert dat het perfect moet zijn om liefde te verdienen.
IMPACT:
Je hebt moeite om jezelf kwetsbaar op te stellen en bent bang om afgewezen te worden.
Voorbeeld: Tom, 33 jaar, stelt hoge eisen aan zichzelf en anderen, wat vaak leidt tot conflicten en teleurstelling.
“Je bent niet je patronen; door ze te begrijpen en los te laten, ontdek je wie je werkelijk bent.”
Jij bent geen masker
Het is belangrijk om te begrijpen dat je geen karakterstructuur bent. Deze structuren zijn overlevingsmechanismen die je op jonge leeftijd hebt ontwikkeld om je te beschermen. Hoewel je waarschijnlijk kenmerken van meerdere structuren zult herkennen, zijn er meestal één of twee die dominanter aanwezig zijn.
Hoe werk je met karakterstructuren?
Het doorbreken van karakterstructuren begint met bewustwording. Hier zijn enkele praktische stappen om ermee aan de slag te gaan:
1. Erken je patronen
Observeer jezelf in dagelijkse situaties. Stel vragen als: “Wanneer ga ik over mijn grenzen heen?” of “Wat maakt dat ik me afsluit in relaties?”
2. Werk met je lichaam
Karakterstructuren zijn in je lichaam opgeslagen. Beweging zoals yoga, dans of joggen kan helpen om spanning en onderdrukte emoties los te laten.
Voorbeeld: Sophie begon met wekelijkse yoga om haar gevoel van verbondenheid met haar lichaam te versterken. Dit hielp haar grenzen beter aan te voelen.
3. Zet kleine stappen
Verandering hoeft niet groot te zijn. Begin met kleine acties, zoals het oefenen van NEE zeggen in veilige situaties.
4. Zoek ondersteuning
Systemisch werk en lichaamswerk zijn effectieve manieren om karakterstructuren te onderzoeken en los te laten.
Conclusie: Ontmasker jezelf
Karakterstructuren kunnen je leven en relaties diepgaand beïnvloeden, maar ze hoeven je niet te beperken. Door bewust te worden van je patronen en actief ruimte te maken voor verandering, kun je meer vrijheid en verbinding ervaren.
Wil jij ontdekken welke karakterstructuren jou beïnvloeden? Plan een gratis telefonisch kennismakingsgesprek en leer hoe systemisch coaching jou kan helpen om jezelf te ontmaskeren en vrijer te leven.