Ontmoeten
is meer dan iemand tegenkomen
of bij elkaar zijn.
Je ontmoet niet zoveel mensen
Dit is een blog over woorden. Over iets wat vastzit. Of juist overstroomt. Een blog over willen vertellen. En niet (meer) worden gehoord. Want er is geen tijd, en wel een wachtrij. Er is geen onwil, het is alleen te groot om aan te horen. En dan valt het stil. Woorden blijven onuitgesproken. Omdat ze niet aangenomen kunnen worden.
Zelfredzaamheid als heilige graal
Verdriet, boosheid, eenzaamheid, radeloosheid, machteloosheid, angst, twijfel. Zeven woorden. Jij kent er vast nog wel een paar. Ik (her)ken ze ook. Niet doorlopend, niet altijd en sommige woorden heel zelden. Maar ik ken ze wel. In de dualiteit van ons bestaan is er voor elke gevoel en emotie ook een andere zijde van die medaille. En wij zijn als mensen groepsdieren. Al heeft het neo-liberale denken geprobeerd dat te ontkrachten en het individualisme en zelfredzaamheid als de heilige graal in de wereld heeft gezet. En met succes! Als een handschoen die precies leek te passen.
Groepsdieren hebben de groep nodig
Tijdens de wandelingen met de hond kom ik dagelijks langs een weiland. Keurig omheind. Een plek voor ezels en paarden. Die net zulke groepsdieren zijn als wij. Dieren die verpieteren als ze voortdurend op zichzelf zijn aangewezen. En reken maar dat de ezel zijn ongenoegen luidkeels kenbaar maakte toen hij alleen in het weiland moest staan. Het paard, soms ook alleen, maakte geen lawaai. Hij was stil en je zag hem gewoon langzaamaan verpieteren. Totdat er een metgezel in de wei werd bijgeplaatst. De gedragsverandering was onmiskenbaar. En niet te missen.
De ontmoeting als overleving
We laten als mens een vergelijkbaar gedrag zien. Heb je het gevoel hebt dat je geen onderdeel van de of een groep (meer) bent, dán gebeurt er iets. Ook als je denkt dat het bij jou wel meevalt. Omdat je altijd wel door mensen wordt omringd. Mensen hebben de ontmoeting met de ander nodig om te (over)leven. Om te kunnen delen, te groeien en zich te ontplooien. Helaas lijkt een steeds grotere wereld de persoonlijke wereld te doen krimpen. Waardoor steeds meer mensen in de massa op zichzelf zijn aangewezen. En wat niet gezegd kan worden vervolgens inslikken.
Al het verlies kent een periode van rouw
Vooruitkijken! Doorgaan! Niet achterom kijken, wat is geweest is immers geweest. De toekomst ligt voor je! En wat is er daardoor toch weinig tijd om elkaars woorden aan te horen. Of om gehoord te worden. De behoefte is ontzettend groot. Maar wie durft die behoefte nog uit te spreken? Iets verliezen betekent rouwen. Hoe groter het gevoelde verlies hoe meer rouw er genomen moet worden. Rouw beperkt zich niet tot het verliezen van een medemens. Al het verlies wat je ervaart kent een periode van rouw. Het is nodig is om je verlies te verwerken. En deze verwerking kent géén tijdsformaat.
Onmacht als bron van gestapelde afwijzing
Gedeelde smart is halve smart. In oude gezegdes en spreuken zit veel wijsheid opgesloten. Je smart delen is niet vragen om oplossingen. Je smart delen is nabijheid voelen, een luisterend oor krijgen. Is je gehoord weten en erkenning voelen voor je smart. Delen is uitreiken naar de ander. Volgens mij willen we dat allemaal. Op zijn minst diep van binnen. Maar we zijn bang geworden. Bang om afgewezen te worden. Bang om in het verdriet van de ander gezogen te worden. En een professioneel oor betekent: Wachten op je beurt. Opnieuw onbedoeld afgewezen?
Zullen we opnieuw beginnen?
Nabijheid ervaren gaat in de contactcirkel over intimiteit. Kunnen en durven delen. Niet noodzakelijkerwijs met woorden. Als je elkaar op een laag kunt ontmoeten waar de nabijheid meer zegt dan woorden is dat heling voor de ziel. Het is de ultieme vorm van gehoord en aangenomen worden met alles wat er is. Doordat we in de huidige tijd zo onthecht (kunnen) zijn, verstild het hart en bemoeilijkt dat de ontmoeting. Luisteren zonder oordeel, we kunnen het allemaal (opnieuw leren). Luisteren zodat er gehoord kan worden. Waardoor jouw woorden (emoties) zich niet vast hoeven te zetten in het lichaam, met alle gevolgen van dien.
Op het moment van schrijven is het Pasen, het voorjaar ontluikt.
Script Onbewust patroon Steeds dezelfde uitkomst Zie jij het patroon? Doorbreek
Een onbewust levensplan – telkens hetzelfde resultaat
IWaarom reageer je steeds op dezelfde manier in bepaalde situaties? Waarom lijken sommige patronen zich keer op keer te herhalen? In dit blog schrijf ik over script, een begrip uit de Transactionele Analyse dat helpt om ons gedrag en interactiepatronen beter te begrijpen.
Wat is een script eigenlijk? Is het nuttig om te hebben, of juist iets waar je vanaf moet? Kort gezegd verwijst een script naar een mentaal patroon dat je in je leven hebt opgebouwd. Je zou het kunnen zien als jouw persoonlijke handleiding: een set overtuigingen en verwachtingen die je, vaak onbewust, hebt ‘geprogrammeerd’ over hoe situaties zullen verlopen.
Dat lijkt handig. Je hoeft er niet meer over na te denken, want je reactie staat al vast. Maar wat als je script je gevangenhoudt in steeds dezelfde uitkomsten?
“Jouw levensscript bepaalt hoe je reageert op situaties.”
Wat is een levensscript?
Een script bestaat uit diepgewortelde overtuigingen en verwachtingen die je al vroeg in je leven hebt gevormd. Deze overtuigingen bepalen hoe jij sociale interacties aangaat en hoe je reageert op situaties.
Definitie van script:
“Het script is het onbewuste levensplan waarmee mensen hun leven vormgeven. Het jonge kind ontwikkelt dit plan op basis van ouderlijke programmering en vroege ervaringen. Hoewel autonomie mogelijk is, leven veel mensen volgens een (vermeende) opdracht van hun opvoeders.”
Scripts helpen om de wereld voorspelbaar te maken. Maar als je ‘in script’ bent, betekent dit vaak dat je minder flexibel bent in interacties. Je handelt niet zozeer vanuit bewuste keuze, maar vanuit een automatische reactie.
“Je reageert niet op de realiteit, maar op wat je denkt dat er zal gebeuren. Je script stuurt je onbewust.”
Waar komt jouw script vandaan?
Scripts ontstaan uit verschillende bronnen:
Opvoeding en familiedynamiek: Veel scripts zijn overgenomen van ouders of grootouders. “Zo doen wij dat in onze familie.”
Persoonlijke ervaringen: Een ingrijpende gebeurtenis kan ervoor zorgen dat je een bepaald script ontwikkelt als beschermingsmechanisme.
Culturele invloeden: In sommige culturen wordt bijvoorbeeld geleerd om conflicten te vermijden, terwijl in andere confrontatie juist wordt aangemoedigd.
Omdat scripts vaak onbewust zijn, kan het lastig zijn om te zien hoe ze jouw gedrag sturen. Toch kan het confronterend zijn als je merkt dat jouw script telkens dezelfde problemen veroorzaakt.
Voorbeelden van scripts in de praktijk
1. Miranda en haar plek in een groep
Elke keer als Miranda deel uitmaakt van een nieuwe groep, voelt zij zich ongemakkelijk. Ze weet niet hoe ze zich moet verhouden tot de anderen. Haar reactie? Zij trekt zich terug en wacht af. Pas als ze begrijpt ‘hoe de hazen lopen’, komt zij uit zijn schulp en probeert ze controle te krijgen.
Maar telkens opnieuw blijkt dat de groep dit niet accepteert. Haar script – eerst afwachten en dan de touwtjes in handen nemen – levert haar steeds dezelfde uitkomst op. Niet geaccepteerd worden.
2. Koos en zijn werkethos
Koos nam ontslag bij zijn eerste baan, omdat hij zich onrechtvaardig behandeld voelde. Thuis werd dat niet met gejuich ontvangen, maar Koos hield vol: hij kon niet anders. Hij vond binnen twee weken een nieuwe baan en bevestigde zo voor zichzelf: zie je wel, als je maar hard werkt, komt het goed.
In zijn nieuwe baan werkte hij opnieuw keihard. Maar ook daar gebeurde hetzelfde: na twee weken werd hij door collega’s genegeerd. Koos zag het patroon niet, maar zijn script – hard werken en erkenning verwachten – botste met de dynamiek in zijn omgeving.
Waarom herhaalt een script zich steeds?
Een script is een automatisme. Het bepaalt hoe je reageert op situaties, zonder dat je je daarvan bewust bent.
Je verwachtingen en overtuigingen sturen je gedrag. Je reageert niet op de realiteit, maar op wat je denkt dat er zal gebeuren.
De uitkomst voelt voorspelbaar en vertrouwd. Zelfs als het script niet positief uitpakt, voelt het bekend – en dus veilig.
Je script wordt bevestigd door de omgeving. Mensen reageren op jouw script, waardoor het steeds opnieuw in stand blijft.
Het is gemakkelijk om de oorzaak van een negatieve uitkomst toe te wijzen aan de ander: Als zij nou anders deden… dan was het probleem er niet. Maar wat als het niet aan de ander ligt, maar aan je eigen script?
Scripts binnen families: patronen die generaties meegaan
Sommige scripts zijn niet alleen persoonlijk, maar ook familiegebonden. Een veelvoorkomend familiescript is bijvoorbeeld:
Conflicten vermijden. In sommige gezinnen wordt alles gedaan om confrontaties uit de weg te gaan. Problemen worden genegeerd of indirect opgelost.
Presteren om gewaardeerd te worden. In andere families is hard werken dé manier om liefde en erkenning te verdienen.
Altijd zorgen voor een ander. Sommige families dragen de overtuiging dat het eigen welzijn ondergeschikt is aan dat van anderen.
Dit soort scripts kunnen generaties lang onbewust worden doorgegeven. Maar wat als je merkt dat jouw script je belemmert?
“Verandering begint bij bewustwording: herken je script, onderzoek je overtuigingen en neem verantwoordelijkheid voor je eigen gedragspatronen.”
Kun je je script veranderen?
Ja, maar het begint bij bewustwording. Zolang je niet ziet dat je in script zit, blijf je handelen volgens dezelfde patronen.
Stappen om uit je script te stappen:
1. Onderzoek je overtuigingen. Wat geloof jij over jezelf, anderen en het leven? Zijn deze overtuigingen waar, of slechts aangeleerd?
2. Herken je script-matig gedrag. Welke situaties roepen bij jou steeds dezelfde reactie op?
3. Erken je emoties. Welke gevoelens komen op als je tegen je script ingaat? Angst, schuld, onzekerheid?
4. Vraag feedback. Anderen kunnen je vaak beter spiegelen dan je zelf kunt.
5. Zoek begeleiding. Een coach of therapeut kan je helpen om je script te herkennen en te doorbreken.
Verandering is geen quick fix. Je script heeft zich in de loop van jaren ontwikkeld, en het loslaten ervan vraagt tijd, oefening en doorzettingsvermogen.
Jij bent ‘werk in uitvoering’
Net als iedereen ben jij een proces van groei en ontwikkeling. Scripts veranderen is niet eenvoudig – je komt onvermijdelijk valkuilen en weerstand tegen. Maar hoe beter je jouw overlevingsmechanismen leert kennen, hoe beter je ze kunt doorbreken.
“Scripts voelen vertrouwd, maar houden je gevangen in herhaling.”
Herken jij jezelf in deze patronen?
Blijf je vastzitten in dezelfde situaties zonder te begrijpen waarom? Wil je ontdekken hoe jouw levensscript je gedrag stuurt – en vooral hoe je het kunt doorbreken? Bewustwording is de eerste stap naar echte verandering.
Neem de regie over jouw script! Ga aan de slag met zelfonderzoek, vraag feedback of zoek begeleiding. Wil je hier dieper op ingaan? Plan een gratis, vrijblijvend, gesprek voor meer inzichten, of maak een afspraak voor een coach sessie.
Doorbreek je patronen. Creëer nieuwe mogelijkheden. Begin vandaag.
Misschien zijn deze blogs ook interessant voor jou om te lezen:
Weet je dat je een Spel speelt? In Transactionele Analyse verwijst een Spel naar onbewuste patronen met voorspelbare uitkomsten. Deze patronen, geworteld in je levensscript, kun je doorbreken door bewustwording, reflectie en nieuwe keuzes. Ontsnap uit de loop en creëer vrijheid in je communicatie en relaties. https://joanmeints.nl/het-is-een-spel/
Hoe jouw innerlijke kind je gedrag beïnvloedt Je innerlijke kind beïnvloedt je gedrag, vaak zonder dat je het doorhebt. De Transactionele Analyse onderscheidt het Vrije en Aangepaste Kind, die zowel positieve als negatieve kanten hebben. Door bewust te worden van je reacties en patronen, kun je jezelf beter begrijpen en vrijer leven vanuit je authentieke zelf. https://joanmeints.nl/leven-vanuit-je-innerlijke-kind
Terugkrijgen wat de ander bij jou ziet. Jouw blinde vlek wordt in het licht gezet.
Ontmoeting en spiegels zijn verbonden
Deze website is gevuld met spiegels. Ze passen bij het thema: ‘Kom jezelf ontmoeten..’ Voor mij zijn ontmoeting en spiegel met elkaar verbonden. Een spiegel verdiept de ontmoeting. Stel jezelf maar eens de vraag: Wie ben ik? Wat is dan je antwoord? Weet wel dat jij meer bent dat wat je van jezelf kent. Ontdekken wie je bent is als een ontdekkingsreis. En als je ervoor open staat ontdek je telkens nieuwe delen van jezelf. Wat er van jou mag zijn ligt aan de oppervlakte. Of vlak daaronder. Je ervaart weinig interne weerstand om die delen van jouzelf aan te kijken. En er zijn echter ook delen van jou die zich minder gemakkelijk laten aankijken!
Gebroken spiegels vervormen het beeld
Het zijn de ongemakkelijke delen van jezelf die je afwijst. En dús in de spiegel opnieuw mag ontmoeten. Wat in die ontmoeting ontstaat laat zich raden. Het zijn die ontmoetingen die je het liefst vermijd. Of als dat niet is gelukt, zo snel mogelijk van wegloopt. De ander ontmoeten is daarmee ook jezelf ontmoeten. Elke ontmoeting die je aangaat is een spiegel voor jou. Als jij erin durft te kijken krijg je ongelooflijk veel informatie over jezelf terug. Is de spiegel gebroken of vervormd? Dan is het beeld wat je terugkrijgt ook vervormd. Denk hierbij aan de lachspiegels op een kermis. Straks meer over die vervorming.
Het is te pijnlijk
Wat er niet van jezelf mag zijn heb je weggedrukt. Boosheid, kwetsbaarheid, angst, levensvreugde. Je hebt ze diep weggestopt. Zo diep dat jij je daar niet eens meer bewust van bent. Maar het is niet weg. In je onderbewuste speelt het nog steeds een belangrijke rol. Jezelf beter leren kennen, inclusief dat wat er niet mocht zijn. Daarmee zet jij je eerste stap in Jezelf ontmoeten. Maar dan is het nodig dat jou een spiegel wordt voorgehouden. Een spiegel die bij jou ziet wat jij niet ziet. Omdat jij jezelf teveel beschermd om je weggedrukte delen te kunnen/willen zien. Dat is te pijnlijk.
Een aangepaste werkelijkheid kiezen
Een spiegel die is vervormd geeft een vertekent beeld. Kies jij voor een spiegel die is vervormd? Dan krijg jij een andere, aangepaste, werkelijkheid teruggekaatst. Een werkelijkheid die je misschien beter kunt verteren, maar die geen recht doet aan wat er niet van jou mag zijn. Jouw ego, je overlevingsdeel heeft volledig de regie. Ter bescherming van jezelf. In de ontmoeting met de ander kun je (onbewust) een gelijke vervorming aanbrengen. Door jouw gevoelens en verwachting uit een eerdere relatie of ontmoeting te projecteren op de ander. Dit wordt overdracht genoemd. Je projecteert iets uit een vorige situatie op nu.
De spiegel van de ontmoeting
Elke ontmoeting is als een spiegel. Je krijgt terug wat jij uitzendt. Wordt het contact in de ontmoeting telkens verbroken? Is het al moeilijk genoeg om contact te leggen? Laat de volgende zinnen dan eens inwerken:
Jij bent alleen maar met jezelf bezig. Er is geen (energie)uitwisseling.
Je bent opdringerig en hebt “de waarheid in pacht”.
Wellicht wil je de ander meenemen in jouw (voor)oordelen.
Jij wit helpen en niet geholpen worden. Er is geen balans in geven en nemen.
Uit loyaliteit naar je familiesysteem bekijk je alles met wantrouwen.
Je slikt jouw mening in. Deze doet er immers niet toe.
Non-verbaal en wat je zegt klopt niet met elkaar.
Jij geeft veel van wat je zelf zo tekort bent gekomen.
Er is geen gelijkwaardigheid in de ontmoeting.
Je bent trouw aan je familiegeweten: “Zo doen wij dat bij ons”
Wat is de schaduw verborgen is mag worden gezien
Gespiegeld worden. In veel situaties zo pijnlijk. Er wordt iets geraakt. Iets existentieels. Je stekels schieten recht overeind. Jezelf verdedigen doe je door de aanval te zoeken. Of te verdwijnen. Je onzekerheid neemt het over. En je twijfels. Doe ik het weer niet goed? De beweging die jij maakt is naar Kind-ego positie. En de ander komt in de Ouder-ego positie. De gelijkwaardigheid is ver te zoeken. Werkelijk ontmoeten is je kwetsbaar opstellen. Je kwetsbaar opstellen is jezelf openstellen voor de ander. Zodat je (aan)geraakt kunt worden in de ontmoeting. Wat in de schaduw is verborgen mag worden gezien.
Het verhaal van de spiegel
Er was eens een spiegel die altijd mee was in elke ontmoeting. Het was een bijzondere spiegel, want hij was in staat om de ziel van degene die erin keek te laten zien. Sommigen waren bang voor wat ze in de spiegel zagen, terwijl anderen juist geïnspireerd raakten door wat ze zagen.
In een vergadering op het werk, hield de spiegel de aandacht vast van een jonge medewerker. Ze zag haar eigen ambitie en vastberadenheid in de spiegel en wist dat ze de juiste beslissingen zou nemen in de vergadering. De spiegel had haar vertrouwen gegeven.
In een restaurant, stond de spiegel op een prominente plek. Een stel dat aan het daten was, keek er samen in en zag de liefde tussen hen weerspiegeld. De spiegel had hen dichter bij elkaar gebracht.
In een klaslokaal, werd de spiegel gebruikt door de leraar om de emoties van de leerlingen te peilen. De leraar zag dat sommige leerlingen verveeld waren en anderen gefrustreerd. Dankzij de spiegel, kon de leraar inspelen op de behoeften van de leerlingen en de les aanpassen.
Overal waar de spiegel ging, bracht hij inzicht en begrip. Hij was een waardevolle metgezel in elke ontmoeting.
