Getrouwd zijn met je moeder?
Relatiedynamieken en patronen in relaties
Ik zit op mijn campingstoel. Voor me ontvouwt zich een tafereel dat ik niet kan negeren, al zou ik het willen.
Luid en duidelijk klinken woorden die verder reiken dan de gereserveerde kampeerplek. Andere gasten proberen zich ervoor af te sluiten, maar ik merk dat mijn oren gespitst blijven.
Het beeld:
Een tengere, wat schuchtere man die voortdurend contact zoekt. Hij knikt vriendelijk naar voorbijgangers, maakt hier en daar een praatje, bijna verontschuldigend aardig.
Naast hem een vrouw met een imposante aanwezigheid. Volumineus, niet alleen in postuur, maar ook in stem.
Ze spreekt hem toe op een toon die weinig ruimte laat. Correcties, aanwijzingen, een licht dwingende ondertoon die geen tegenspraak duldt.
En terwijl ik daar zit, popt er onwillekeurig een gedachte op:
Zou deze man met zijn moeder getrouwd zijn?
Het is natuurlijk mijn interpretatie. Een beeld dat ontstaat uit wat ik zie en hoor, en wat het bij mij oproept. Toch laat het me niet los. Want achter dit schijnbaar alledaagse tafereel gaat iets groters schuil: de relatiedynamieken en patronen die relaties vormgeven. Soms zacht en steunend, soms hard en pijnlijk.
Relatiedynamieken als spiegels
Relaties zijn nooit alleen maar liefde en gezelligheid. Ze zijn spiegels. Ze brengen ons in aanraking met stukken in onszelf die vaak nog onbewust zijn. Oude kindstukken die ineens weer tot leven komen in de intimiteit met een ander.
Vaak denken we dat we onze partner “vrij” kiezen. Maar in werkelijkheid worden we, zonder dat we het weten, geleid door onzichtbare draden uit onze jeugd. Vooral de eerste en meest bepalende relatie: die met onze moeder.
Zij is onze eerste bedding.
Bij haar leren we – bewust of onbewust – hoe liefde voelt, hoe nabijheid werkt, of we veilig kunnen ontspannen of juist alert moeten blijven. Het lichaam slaat die eerste lessen op, en neemt ze mee het leven in.
Wanneer dit later in relaties doorspeelt, kan het lijken alsof iemand “getrouwd is met zijn moeder”. Niet letterlijk natuurlijk, maar wel in de zin dat oude rollen, patronen en verwachtingen uit die eerste band zich herhalen in de liefdesrelatie.
Relaties zijn spiegels die ons confronteren met oude patronen, dynamieken en verborgen kindstukken uit het verleden
De man die klein blijft
De man die ik observeer straalt een soort voortdurende hunkering uit. “Zie mij, hoor mij, vind mij aardig.” Het is alsof hij, zonder woorden, steeds bevestiging zoekt. Zijn tengerheid lijkt niet alleen fysiek, maar ook innerlijk.
Misschien herhaalt hij een patroon van vroeger, waarin hij vooral aandacht kreeg wanneer hij zich klein en lief gedroeg. Waarin er geen ruimte was voor zijn kracht, maar wél voor zijn aanpassing.
Als volwassene komt dat terug in de neiging te pleasen, harmonie te bewaren, zijn eigen wensen te dimmen en veiligheid te zoeken bij een sterkere ander.
De vrouw die groot moet zijn
Naast hem staat een vrouw die de ruimte vult. Zij bepaalt het tempo, zet de toon, neemt het voortouw. Voor een buitenstaander klinkt het als dominantie. Voor haarzelf misschien als verantwoordelijkheid.
Dominantie is niet per se verkeerd. Het kan steunend en richtinggevend zijn. Maar het kan ook verstikkend werken, vooral wanneer de ander in de rol van afhankelijk kind kruipt.
Zo ontstaat een vicieuze cirkel: hoe meer de man zich klein maakt, hoe sterker de vrouw geneigd is groot te worden. En hoe meer zij groot wordt, hoe kleiner hij zich voelt.
Waarom herhalen we deze relatiepatronen?
Dit soort relatiedynamieken ontstaan niet zomaar. Ze zijn geen toevalstreffer, maar een voortzetting van het onbewuste script waarmee we het leven instappen.
Voor de man is het patroon vertrouwd. Afhankelijkheid voelt paradoxaal genoeg veilig, omdat het lijkt op hoe het vroeger was.
Voor de vrouw kan het groot zijn ook een oude overlevingsstrategie zijn. Misschien moest zij al jong leren dat kwetsbaarheid gevaarlijk was, en dat alleen de sterke rol bescherming bood.
Samen vormen ze dus een puzzel die perfect in elkaar past: ieder herkent bij de ander iets van vroeger.
De spiegel naar onszelf
Wanneer ik dit tafereel aanschouw, merk ik voor mijzelf op hoe het me uitnodigt om ook naar mezelf te kijken.
- Waar herhaal ik in mijn relatiepatronen uit mijn gezin van herkomst?
- Wanneer voel ik me meer kind dan volwassene?
- Of juist: wanneer neem ik de ouderrol, terwijl de ander kleiner wordt?
Deze vragen zijn geen oordeel, maar een ingang naar bewustzijn. Want zolang we niet zien wat er gebeurt, blijven we gevangen in herhaling. Zien is altijd de eerste stap naar verandering.
De hardnekkigheid van relatiedynamieken
Wat deze dynamieken zo taai maakt, is hun vertrouwdheid. Hoe pijnlijk ze ook zijn, ze voelen bekend. En het lichaam zoekt nu eenmaal naar wat het kent, niet naar wat goed is.
Daarom blijven we vaak onbewust zoeken naar partners die precies die pijnpunten raken. Niet om ons te straffen, maar juist omdat er nog iets onaf is. Alsof ons systeem zegt: “Hier ligt een kans tot heling.”
De uitnodiging tot groei
Een relatie die voelt alsof je “met je moeder getrouwd bent”, is geen mislukking. Het is een uitnodiging. Een kans om oude afhankelijkheid of oude grootsheid te onderzoeken.
Voor de man betekent dit misschien:
Oefenen om steviger te staan, eigen behoeften te voelen en uit te spreken.
Voor de vrouw kan dit betekenen:
Zachter worden, haar kwetsbaarheid toelaten, haar partner niet als kind behandelen maar als volwassene naast zich.
Dit vraagt moed. Soms begeleiding. Soms begint het gewoon met een eerlijk gesprek:
“Ik merk dat ik steeds in deze rol schiet. Ik wil dat veranderen.”
Meer dan individueel: cultuur en maatschappij
Deze relatiepatronen leven niet alleen in persoonlijke relaties, maar weerspiegelen ook iets van onze cultuur.
Mannen krijgen vaak mee dat ze sterk en onafhankelijk moeten zijn. Wanneer dat niet lukt, voelen ze zich falend. Klein.
Vrouwen krijgen juist waardering als ze alles aankunnen. Sterk, zelfstandig, zorgend. Maar dat maakt het moeilijk om kwetsbaarheid toe te laten.
Het maakt dat onze persoonlijke relatiedynamieken altijd verweven zijn met een bredere context.
Zelfreflectie als vingeroefening
Misschien herken jij jezelf in de tengerheid van de man. Misschien in de dominantie van de vrouw. Of misschien zie je in je eigen relatie eenzelfde cirkel van afhankelijkheid en controle.
Elke relatie, elke situatie is uniek. En toch lijken patronen soms verrassend veel op elkaar. Daarom is waarnemen zo waardevol. Niet om vaststaande aannames te doen, maar als vingeroefening. Als manier om je eigen binnenwereld beter te leren kennen, en daarmee ook die van de ander.
Relaties als weg
Relaties zijn geen eindstation. Ze zijn een weg. Een voortdurend leerproces.
Met het beeld van een man die “met zijn moeder getrouwd is”, wil ik je confronteren met de kracht die je laat zien hoe sterk herhaling kan zijn. Maar het laat ook zien dat er altijd een keuze is: blijf ik gevangen in het oude, of gebruik ik dit als springplank naar groei?
Onder alle relatiedynamieken ligt een verlangen naar liefde, verbinding en heling dat ons uitnodigt tot groei
Liefde als basis
Onder alle relatiedynamieken, onder alle relatiepatronen, ligt liefde. Zelfs in de verstikkende rolverdelingen zit een verlangen naar verbinding. Een hunkering om gezien, geliefd en veilig te zijn.
Wanneer we die hunkering erkennen – in onszelf én in de ander – komt er ruimte. Voor eerlijkheid. Voor kwetsbaarheid. Voor gelijkwaardigheid.
Misschien is dat wel de essentie:
Niet verlost worden van onze patronen, maar ze leren omarmen als spiegel.
Zodat we in de ander niet alleen onze pijn zien, maar ook onze mogelijkheid tot heling.
Een uitnodiging aan jou
Misschien herken je jezelf in de tengerheid van de man, of juist in de grootse aanwezigheid van de vrouw. Misschien zie je dezelfde cirkels terug in je eigen relatie, of merk je ze op in de verhalen van de mensen om je heen.
Ik nodig je uit om hier even bij stil te staan. Misschien wil je de volgende vragen eens meenemen in een rustig moment van reflectie:
- Wanneer voel ik me in mijn relatie(s) kleiner dan ik werkelijk ben?
- Op welke momenten neem ik juist een grote, bepalende rol in?
- Welke dynamieken herken ik uit mijn gezin van herkomst in mijn huidige relatie?
- Wat geeft mij een gevoel van veiligheid: aanpassen en klein blijven, of juist groot en alles regelen?
- Wat zou er gebeuren als ik daar een kleine stap in verander – mezelf wat steviger neerzet, of juist wat zachter word?
- Hoe kan ik met mildheid kijken naar mijn patronen, zonder oordeel?
- Welke uitnodiging tot groei zie ik in de dynamiek die ik nú ervaar?
Tot slot
Op de camping zie ik een man en een vrouw. Maar wat ik werkelijk zie, is een spiegel van ons allemaal. Onze neiging om klein of groot te worden. Onze zoektocht naar bevestiging en controle. En daaronder: Ons verlangen naar liefde.
En zo wordt een toevallige observatie ineens een oefening in gewaarzijn. Een vingeroefening die mij herinnert aan waar het telkens weer om gaat:
Steeds weer de moed vinden om te kijken, te voelen en de uitnodiging tot groei aan te nemen.
Het kan zijn dat deze vragen je dichter bij jezelf brengen. Misschien laten ze je iets zien wat nog niet eerder zichtbaar was. Hoe dan ook: elke relatie biedt ons de kans om onszelf dieper te leren kennen.
En dat is misschien wel de mooiste reis die we samen met een ander kunnen maken!
Jezelf leren kennen door Jezelf te ontmoeten in de relatie tot de ander. Een levensproces.
Wellicht roept de blog vragen bij je op. Wil je daar eens over sparren. Misschien herken je (opnieuw) iets van jezelf en wil je patronen en dynamieken doorbreken. Je kunt mij een berichtje sturen, Een 30 minuten telefonische sessie inplannen (INFO) om te sparren of begeleiding dmv een coach-sessie (INFO).
Je bent maar een klik verwijderd van een volgende stap:
Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant:
Je hart of je hoofd. Waarom kiezen?
In een wereld vol logica is het belangrijk om balans te vinden tussen hoofd en hart. Voorbij de rede opent zich het hart; hier liggen gevoel, verbinding en rust. Alleen door beide samen te laten werken, leef je voluit.
Lees in dit blog over 5 herkenningspunten en 5 praktische tips.
Van Loyaliteit naar Liefdesbanden: Hoe verticale en horizontale loyaliteit elkaar beïnvloeden
In dit blog lees je hoe onzichtbare loyaliteiten binnen familiesystemen invloed hebben op partnerrelaties. Verticale en horizontale loyaliteit kunnen botsen en zorgen voor spanningen, schuldgevoel of herhaling van oude patronen. Je ontdekt hoe je je eigen plek inneemt, grenzen stelt en vrijer kunt verbinden met de mensen van nu.
Schuld, angst en zelfcompassie in relaties
In dit blog onderzoek ik hoe schuld, angst en zelfcompassie zich tonen in relaties. Vanuit systemisch perspectief laat ik zien hoe oude patronen en innerlijke contracten ons kunnen beperken, en hoe zelfcompassie een sleutel is naar verbinding — zonder jezelf te verliezen. Verdieping op het blog over verborgen contract.
