Leven in een bubbel. Heeft dit voor jou een negatieve betekenis? Weet dan dat ‘leven in een bubbel’ wel degelijk eens een waardevolle functie heeft gehad. Het versterkt jouw gevoel dat je bij de groep hoort. En omdat je in jouw bubbel wordt bevestigd in de manier hoe jij naar de wereld kijkt, voelt dat meestal veilig, vertrouwd en kloppend.
En zolang je in je bubbel blijft, lijkt alles wat je denkt en doet vanzelfsprekend en bevestigd te worden. Dat voelt goed. Soms zelfs zó goed dat het onbegrijpelijk is dat anderen de dingen anders zien. En áls ze anders naar de wereld kijken, dan voelt dat als een aanval. Op jou. Op je waarheid. Misschien zelfs wel op je bestaansrecht.
Maar stel je eens voor dat die bubbel:
Meer is dan alleen jouw kijk op de wereld.
Vooral jouw onbewuste strategie is om te overleven.
Daardoor jouw energie inperkt en belemmert om volledig jezelf te zijn.
Dán krijgt jouw bubbel opeens een andere kleur.
Leven in een bubbel voelt vertrouwd, maar kan beperkend zijn. Deze beschermlaag is gevormd uit loyaliteit en overlevingsstrategieën.
De zuigkracht van de bubbel
Ik denk dat jij ook (min of meer) beseft hoe gemakkelijk je in een bubbel wordt gezogen. Hoe verleidelijk het is om je te voegen naar de groep. Om mee te deinen op wat anderen vinden of doen. Omdat dát simpelweg gemakkelijker is.
Omdat je individuele verantwoordelijkheid wordt ingesloten in groepsverantwoordelijkheid hoef jij je niet te verdedigen of een eigen mening vormen over wat je ziet en hoort. Je bent loyaal aan de groep. En die ander? Die snapt het gewoon nog niet.
Daarnaast word je ook nog eens beloond: met erkenning, met bevestiging, met het gevoel erbij te horen. Dat is gewoon veilig. Dat geldt in de maatschappij, in vriendengroepen, op het werk… maar ook – en misschien wel het sterkst – in je familie. Want daar zijn vaak ongeschreven regels. Wetten die je als kind hebt geïnternaliseerd. “Zo doen wij dat bij ons.”
En ook al wordt het niet hardop uitgesproken, je wéét gewoon: als ik afwijk, verlies ik misschien mijn plek in de groep.
Wat je als kind deed om erbij te horen, kan je als volwassene beperken. Doorbreken begint met het durven zien van het patroon.
Herken jij jouw leven in een bubbel?
Marianne noemde zichzelf loyaal naar haar familie. Er klonk zelfs iets van trots door toen zij zich in ons gesprek zo uitsprak. En nee…. Haar loyaliteit belemmerde haar niet. Ze was tientallen jaren geleden verhuist uit de geboorteplaats. En op die nieuwe plek had ze een heel nieuw leven opgebouwd.
Maar bij elk familiebezoek merkte zij hoe de spanning in haar toenam. Merkte zij op hoe voorzichtig ze in het contact manoeuvreerde. Zij was terug in haar bekende bubbel.
Over de politiek sprak Joris zich in gezelschap niet uit. Hij hield zich liever op de achtergrond. Voor Joris was het normaal om mee te bewegen met de groep. Hij wist dat zijn politieke voorkeur anders was dan die van het gezelschap.Om het ‘gezellig ‘ te houden, om niet uit de toon te vallen, hield Joris zijn ideeën maar voor zichzelf.
Eenmaal thuis gekomen knaagde er bij Joris een ontevreden gevoel.
Het familiegeweten houdt jouw ‘leven in een bubbel’ in stand
In familieopstellingen spreken we over het familiegeweten. Een collectief bewustzijn dat bepaalt wat er wel en niet wordt toegestaan binnen het systeem familie. Het is loyaal, krachtig en dwingend. Met maar één doel: de groep bij elkaar houden.
Dat kan betekenen dat je als kind
een eigen waarheid,
gevoelens die bij je opborrelen of
behoeften die je hebt, onderdrukt.
Zodat je loyaal kunt blijven aan de groep. Want wie uit de pas loopt, riskeert uitsluiting. En voor jou als kind is dat het ergste wat je kan overkomen.
En dus blijf je binnen de lijnen van de bubbel. En soms neem je dit zelfs mee als volwassene.
Zelfs als je verstand zegt: dit klopt niet meer. Omdat jouw gevoel je toch echt iets anders zegt. Omdat er ergens in je lichaam iets bewaard is gebleven wat verstopt moest blijven. Iets wat je hoofd nog niet begrijpt.
Er echt voor kiezen om buiten de lijntjes te kleuren, vraagt moed
Leven buiten je vertrouwde werkelijkheid
Er echt voor kiezen om buiten de lijntjes te kleuren, vraagt moed. Want je weet nooit wat er gebeurt als je die bubbel verlaat. “Wat zullen ze er wel niet van denken?” Die stem hoor ik zo vaak. In cliënten, maar ook in mezelf.
Het is de stem van het kind dat bang is zijn plek te verliezen. Dat liever meedoet dan wordt buitengesloten. Dat loyaal blijft, ten koste van zichzelf.
Maar ik zie ook de kracht van degenen die het wél doen. Die durven te kijken naar de dynamieken in hun familie. Die zichzelf toestaan om vragen te stellen. Om te voelen. Om patronen te herkennen en – als het moment daar is – los te laten. Zij zijn de echte helden.
Je bubbel voelt vertrouwd, maar belemmert soms jouw groei. Door inzicht te krijgen in je familiesysteem ontstaat ruimte voor een nieuw perspectief.
Familieopstellingen als sleutel tot inzicht
Ik begeleid al jaren familieopstellingen. Groepssessies waarin vraagstellers en representanten samen onderzoeken wat er speelt op de onderstroom. Soms over relaties, soms over keuzes, soms over ziekte, trauma of verlies.
En nog steeds kan ik mij verwonderen over wat er zichtbaar wordt. En dan niet vanuit het hoofd, maar via het lichaam. Via voelen. Via een weten dat dieper ligt dan woorden.
Want dat is wat een opstelling doet: je raakt aan iets wat groter is dan jij. En tegelijk raakt het je heel persoonlijk. Omdat je opeens ziet: dit patroon draag ik al zolang met me mee. Het is niet van mij alleen, het is van het systeem.
En dat besef opent iets. Een venster. Een nieuwe mogelijkheid. Ik noem het “Zicht op Helderheid”.
Vanuit welk venster bezie jij de wereld?
Van schaamte naar inzicht
Niet zelden komt er schaamte naar boven. Vooraf als je nadenkt over een familieopstelling, of tijdens een opstelling. Schaamte om iets te zeggen wat in de familie altijd verzwegen is. Schaamte om iets te benoemen wat je eigenlijk al jaren voelt.
Maar zodra het in de opstelling uitgesproken of neergezet wordt, gebeurt er iets magisch. Oordeel verdwijnt. Herkenning ontstaat. En met die herkenning komt ruimte.
Ruimte om jezelf toe te staan iets anders te kiezen. Niet tégen je familie, maar vóór jezelf. En soms zelfs voor het geheel. Want wat jij loslaat, hoeft de generatie na jou niet meer te dragen.
Leven vanuit een onbewuste loyaliteit is begrijpelijk, maar niet alles
Jouw referentiekader – jouw manier van kijken, voelen, denken – is ontstaan met een reden. Het heeft je geholpen te overleven. Je veilig te voelen. Je plek te behouden. En dat verdient respect. Maar het is niet alles. Er is meer. En soms knaagt dat ‘meer’ van binnen. In de vorm van onrust. Leegte. Keuzestress. Relatieproblemen. Of gewoon het gevoel: “Er klopt iets niet.”
Dan is het tijd om te onderzoeken. Niet om alles omver te gooien, maar om bewust te worden. Van je eigen plek in het grotere geheel. En van de keuzes die je wél hebt, als je uit de bubbel durft te stappen. En je eigen unieke plek in gaat nemen.
Tot slot: het is eigenlijk best logisch
Laatst zei een jonge deelnemer aan een opstelling ineens: “Het is eigenlijk best logisch allemaal.” En ik glimlachte. Want ja, dat is het. Als je het eenmaal ziet – de dynamiek, de verstrikking, de loyaliteit – dan valt er iets op z’n plek. Geen zweverigheid, geen vaagheid. Maar helderheid.
En vooral: ruimte. Ruimte om jezelf te zijn. In verbinding met waar je vandaan komt. Maar ook in vrijheid om je eigen weg te gaan.
Uit je bubbel komen om jouw unieke plek in te nemen?
Wil jij ook ontdekken wat jouw bubbel je vertelt? En hoe je weer in contact komt met je eigen kracht, gevoel en waarheid?
Plan dan nu jouw familieopstelling met representanten in, of neem deel als representant in de familieopstelling van anderen.
De spiegel van de schaduw laat jou zien welke delen je in Jezelf ontkent of wegdrukt. Door deze te herkennen, te omarmen en te integreren, groeit jouw zelfinzicht, compassie voor de ander, je relaties en de mogelijkheid om vrij te zijn.
Zo transformeert je schaduw tot een krachtige leermeester.
Het familiegeweten stuurt onzichtbare regels binnen families en dwingt loyaliteit af. Hoewel dit veiligheid biedt, kan het persoonlijke vrijheid beperken. Bewustwording van deze dynamiek helpt balans te vinden tussen trouw blijven aan jezelf en verbonden blijven met je familie, zodat je persoonlijke groei en verbinding kunt verenigen.
In dit blog lees je hoe onzichtbare loyaliteiten binnen familiesystemen invloed hebben op partnerrelaties. Verticale en horizontale loyaliteit kunnen botsen en zorgen voor spanningen, schuldgevoel of herhaling van oude patronen. Je ontdekt hoe je je eigen plek inneemt, grenzen stelt en vrijer kunt verbinden met de mensen van nu.
Buitengesloten worden voelt pijnlijk en oneerlijk. Systemisch gezien is dit zelden toeval, maar een signaal van een onderliggende dynamiek. Dit blog verkent vier oorzaken: weerstand tegen verandering, het innemen van een vergeten plek, jezelf niet volledig laten zien en de zondebokrol. Begrijp deze patronen en ontdek hoe je jouw plek inneemt.
Waarom zeg je zo vaak “ik moet”? Ontdek met systemisch werk en Transactionele Analyse (TA) wiens stem er werkelijk spreekt. Leer hoe onbewuste loyaliteit en Ouder-Kind-dynamieken je energie blokkeren en hoe je terugkeert naar je Volwassen-ik.
Zo verander je “ik moet” in “ik wil” en maak je ruimte voor meer vrijheid en rust.
Verbondenheid Diep geworteld Verbindt en trekt Een balans is zoekend Loyaliteit
Gevormd in verbondenheid
Loyaliteit is een begrip dat we allemaal kennen. Maar wat betekent het écht? Want loyaliteit heeft vele gezichten. Het kan een teken zijn van liefde, betrokkenheid, en toewijding, maar het kent ook zijn grenzen.
Grenzen die soms moeilijk te herkennen of te erkennen zijn. In dit blog onderzoek ik wat loyaliteit precies is, waar het vandaan komt, en hoe deze verbondenheid je beïnvloedt in jouw dagelijks leven.
De liefdesband van verbondenheid
Verbondenheid is meer dan een oppervlakkige afspraak of verplichting; het is een diepe liefdesband. Een band die is ontstaan in jouw vroegste relaties. De relatie met je ouders en familie. Vanuit deze dynamiek leer je hoe jij je moest gaan gedragen. Leerde je wat je moest doen om erbij te horen, en hoe je liefde kan ontvangen.
In mijn praktijk zie ik vaak hoe sterk deze banden zijn. Ze beïnvloeden niet alleen hoe je omgaat met je familie, maar ook hoe jij je gedraagt op het werk en in relaties. Verbondenheid of loyaliteit voelt vaak vanzelfsprekend. Totdat deze in twijfel wordt getrokken.
Dan kan het voelen alsof de grond onder je voeten wegzakt.
Verbondenheid op de werkvloer
Een goed voorbeeld hiervan zie je in de huidige arbeidsmarkt. Werkgevers vragen om “loyale” medewerkers. Dit zie je bijvoorbeeld in vacatureteksten waarin wordt gezocht naar mensen zonder “negen-tot-vijf-mentaliteit”. Hier wordt onvoorwaardelijke toewijding verwacht.
Maar wat betekent die onvoorwaardelijkheid voor jou?
In de huidige arbeidsmarkt verschuift deze dynamiek. Zelfstandige professionals (ZZP’ers) hebben vaak meer controle over hun tijd en inzet, waardoor ze zich minder gebonden voelen aan een specifieke werkgever. Hoewel je anders zou denken is verbondenheid ook hier aanwezig. Loyaliteit aan jezelf, je idealen en je klanten.
Verticale en horizontale verbondenheid
Loyaliteit kent verschillende vormen. Binnen de contextuele therapie wordt dit onderscheid gemaakt tussen verticale en horizontale loyaliteit.
Verticale loyaliteit:
Deze bestaat tussen generaties, zoals tussen ouders en kinderen. Deze band is onomkeerbaar en diep geworteld
Horizontale loyaliteit:
Deze loyaliteit zich af tussen gelijken, zoals partners, vrienden, of collega’s. Hier is sprake van wederkerigheid en balans in rechten en plichten
Deze twee vormen van loyaliteit kunnen (soms) ernstig botsen. Bijvoorbeeld wanneer de diepe banden met je ouders conflicteren met de verwachtingen van je partner of werkgever.
Loyaliteit heeft zowel sterke als zwakke kanten. Het kan je verbinden en kracht geven, maar als de balans ontbreekt, brengt het jou in een spagaat. Denk aan situaties waarin je geen “nee” kunt zeggen of waarin je meer verantwoordelijkheid op je neemt dan goed voor je is.
Het is goed om juist dan oude patronen in je familiesysteem te onderzoeken. Waarin je misschien een plek innam die eigenlijk niet van jou was.
Wat kun je doen?
Om gezonde loyaliteit te ontwikkelen, is het belangrijk om te reflecteren op de oorsprong van je patronen.
Vraag jezelf af:
Wat neem ik mee uit mijn systeem van herkomst?
Hoe beïnvloeden mijn oude banden mijn huidige relaties?
Waar ligt mijn grens in loyaliteit?
Het erkennen van deze dynamieken is een eerste stap om jezelf vrijer en authentieker te bewegen in je werk, relaties en leven.
Meer lezen over verbondenheid? Leren wat jij kunt doen bij welke vorm van loyaliteit?
Jij En ik Jezelf, zoekend, Waar is MIJN plek? Liefde
Wat is jouw plek in je relatie?
Jezelf kunnen zijn in je relatie—het klinkt zo vanzelfsprekend. Toch blijkt het in de praktijk vaak een worsteling. Hoe blijf je trouw aan jezelf zonder de verbinding met de ander te verliezen? Welke patronen neem je onbewust mee uit eerdere relaties of je familiesysteem? En waarom voelt het soms alsof je jezelf verliest in de relatie?
Elke relatie is een nieuw systeem waarin alles wat je achterlaat op een andere manier terugkomt. Wat niet verwerkt is, dient zich opnieuw aan. Misschien niet direct, misschien pas na jaren. Maar het blijft in beweging, net zolang totdat jij ernaar kijkt.
Waarom is jezelf zijn in een relatie zo lastig?
Jezelf kunnen zijn. Die woorden raken een diepe laag. Meestal een verlangen. Soms een droom of een wens. Misschien zelfs een worsteling. Want als het zo makkelijk was, waarom lukt het dan niet altijd?
Ik nodig je uit om even stil te staan bij deze vraag: Wat heb jij nodig om jezelf te zijn in je relatie?
En misschien nog belangrijker: Welke voorwaarden moeten daarvoor vervuld worden?
Soms ligt het antwoord in praktische dingen—ruimte, tijd, eigen interesses. Maar vaak gaat het dieper. In hoeverre voel jij je werkelijk vrij om jouw plek in te nemen? Om jezelf te laten zien, inclusief je twijfels, verlangens en grenzen?
Vanuit systemisch oogpunt is het interessant om te onderzoeken waarvoor het moeilijk kunnen zijn van jezelf eigenlijk een oplossing is. En als je merkt dat dit raakt, neem gerust de tijd. Laat de vraag op je inwerken.
“Jezelf zijn in je relatie vraagt moed: het erkennen van oude patronen en de keuze maken om jouw plek in te nemen.”
Loyaliteit en de onzichtbare draden uit het verleden
Jij bent niet alleen jij. Je brengt je hele geschiedenis mee in je relatie. Niet alleen je eigen ervaringen, maar ook de onzichtbare draden van loyaliteit naar je familie van herkomst.
Iedereen komt ergens vandaan. Misschien groeide je op in een warm gezin waarin open communicatie vanzelfsprekend was. Misschien leerde je juist dat het beter was om je aan te passen, conflicten te vermijden of altijd voor harmonie te zorgen. Hoe jouw familiesysteem eruitzag, heeft onbewust invloed op hoe je nu in je relatie staat.
Een paar vragen om bij stil te staan:
Wat heb jij meegekregen over relaties?
Welke overtuigingen over liefde en verbinding heb jij als vanzelfsprekend aangenomen?
Ben jij in je relatie nog loyaal aan iets of iemand uit het verleden?
Want loyaliteit is krachtig. Soms zo krachtig dat je jezelf erin verliest. Misschien draag je het verdriet van een ouder mee, of herhaal je onbewust patronen uit je familiegeschiedenis. En zonder dat je het doorhebt, beïnvloedt dat de plek die jij inneemt in je relatie.
Overlevingsstrategieën en jouw plek in de relatie
We hebben allemaal manieren ontwikkeld om met pijn, onzekerheid of afwijzing om te gaan. Overlevingsstrategieën noemen we dat. Ze beschermen je, maar kunnen je ook in de weg zitten.
In je relatie kunnen die strategieën zich op allerlei manieren laten zien:
Aanpassend aan anderen om conflicten te vermijden.
Voortdurend zoeken voortdurend bevestiging van de ander.
(te)Veel verantwoordelijkheid op je nemen en voelt je steeds uitgeput.
Terugtrekken zodra er emotionele nabijheid ontstaat.
Herken je iets? Geen oordeel. Alleen bewustwording.
Jezelf zijn in je relatie betekent niet dat je vrij bent van overlevingsstrategieën. Het betekent dat je ze herkent. Dat je weet wanneer ze opspelen en waarom. En dat je de ruimte creëert om een andere keuze te maken.
Hoe neem je jouw plek in de relatie in?
Misschien voel je ergens dat je niet helemaal op jouw plek staat in je relatie. Je voelt je ingeperkt, verantwoordelijk voor de ander, of juist niet gezien. De vraag is: Waar ben jij van je plek gegaan?
Vaak gebeurt dat uit liefde. Uit een diep gewortelde wens om erbij te horen, de ander niet te kwetsen of trouw te blijven aan oude patronen. Maar als jij niet op jouw plek staat, wat betekent dat dan voor de relatie?
Een paar vragen om te onderzoeken:
Gun jij de ander zijn of haar eigen verantwoordelijkheid?
Heb jij ruimte om jezelf te zijn, zonder dat je bang bent voor afwijzing?
Durf jij te zeggen wat je nodig hebt, of cijfer je jezelf (onbewust) weg?
Jouw plek in de relatie innemen betekent dat jij in jouw eigen kracht staat. Dat je erkent wat van jou is en wat van de ander. En dat je de moed hebt om je los te maken van oude patronen die niet langer dienen.
Jij brengt jezelf mee in elke relatie
Je relatie is geen op zichzelf staand iets. Het is een systeem dat voortbouwt op eerdere systemen. Dat geldt voor jou en voor je partner.
Zijn er kinderen uit eerdere relaties? Dan betekent dat dat er een blijvende verbinding is met die vorige relatie. Dat vraagt om erkenning. Wordt die verbinding genegeerd of ontkend, dan komt er spanning op het huidige systeem te staan.
We zijn nooit ‘los’ van wat achter ons ligt. Maar we kunnen wel bewust worden van wat we meenemen en hoe dat doorwerkt in het hier en nu.
“Wat je niet aankijkt, blijft zich herhalen. Door systemisch inzicht kun je patronen doorbreken en vrijer in je relatie staan.”
Systemische opstellingen als hulpmiddel
Soms voel je dat er iets speelt in je relatie, maar kun je er niet precies de vinger op leggen. Een systemische opstelling kan helpen om helderheid te krijgen.
In een opstelling kun je letterlijk zien waar jij staat ten opzichte van je partner, je familie of een vorige relatie. Het geeft inzicht in de onbewuste dynamieken die invloed hebben op je relatie, zonder dat je het misschien doorhad.
Een opstelling is geen relatietherapie. Maar het kan wel een waardevolle aanvulling zijn, juist als je samen vastloopt in patronen die zich blijven herhalen.
Relatiecrisis? Wat kun je doen?
Als je relatie op een punt is beland waarop je niet meer weet hoe verder, kan het helpen om professionele begeleiding te zoeken.
Een relatietherapeut is een goede keuze als je samen wilt werken aan de relatie.
Een systemische opstelling kan een extra laag van inzicht geven:
Wat speelt er onder de oppervlakte?
Welke dynamieken herhalen zich?
Welke verantwoordelijkheid hoort bij wie?
Je hoeft het niet alleen te doen. Er is altijd een volgende stap mogelijk.
Wat je van Jezelf achterlaat, vind je opnieuw terug
Alles wat je niet aankijkt, zal zich blijven herhalen. Soms in subtiele signalen, soms in grote crisis. Dat geldt voor jou, maar ook voor de generaties na jou.
Jouw plek innemen, jezelf zijn in je relatie—het is niet alleen een daad van zelfzorg. Het werkt door in alles en iedereen om je heen.
Wil je hier verder mee aan de slag? Een individuele of gezamenlijke opstelling kan helpen om helder te krijgen waar jij staat. En welke stappen nodig zijn om werkelijk jezelf te zijn in je relatie.
Sta jij op jouw plek? In systemisch werk draait alles om ordening. Als je van je plek gaat, raakt de balans verstoord en ontstaan conflicten, stress en energieverlies. Door patronen te herkennen en los te laten wat niet van jou is, kun je jouw plek innemen en rust ervaren.
In elke relatie schuilt een verborgen contract: onuitgesproken verwachtingen die de dynamiek sturen. Deze impliciete afspraken veroorzaken vaak spanningen, maar bieden ook kansen voor groei.
Elke relatie vormt een uniek systeem, waarin het verleden onvermijdelijk meespeelt. Of het nu gaat om vriendschap, partnerschap of samenwerking: je brengt onbewust patronen mee uit je familie of eerdere relaties.
In onwetendheid zit je onschuld,
in weten ontstaat je schuld
Bewust
Dit is een blog over bewust-zijn, on-bewust en bewust worden. Waar jij je niet bewust van bent heeft bestaansrecht. Want het is er. Zelfs als jij er geen weet van hebt. Als je ergens niet van op de hoogte bent kun je je handen in onschuld wassen. “Dat hoef ik allemaal niet te weten”. Het is een uitspraak waarmee je kunt vastklampen aan onschuld. Wat niet weet, wat niet deert? Om het onbewuste te transformeren naar bewustzijn raak je iets van je onschuld kwijt. Zou dat je dan gelukkiger maken? In dit blog schrijf ik vanuit een persoonlijke invalshoek over die transformatie.
Met kennis van nu, gisteren afwijzen
Ik ben mij ervan bewust. Wat wil zeggen dat ik er weet van heb. Het proces van bewust worden is doorgaans er ook een van verwarring. En van verwarring wordt gezegd dat het de poort is naar een nieuwe realiteit. En dat klopt mijns inziens ook. Verwarring ontstaat als je huidige kijk op de wereld ter discussie wordt gesteld. Nu is het niet erg om een beeld bij te stellen. De ontwikkeling gaat op veel gebieden echt razendsnel. Wat maakt dat je er met nieuw opgedaan inzicht naar kunt gaan kijken. Met de kennis van vandaag kan gisteren worden afgewezen.
Groeien door je beeld te vergroten
Er zijn legio voorbeelden waarin je wordt ‘uitgenodigd’ om je beeld bij te stellen. Je hebt ongetwijfeld je eigen voorbeelden voor het oprapen. Alleen al in het volwassen en/of ouder worden wordt je ermee geconfronteerd. Je mag het beschouwen als groeien. Persoonlijk is mijn verwarring het grootst als ‘een ander beeld’ raakt aan het familiegeweten. Dan ligt er opeens een grotere drempel waar ik overheen heb te stappen. (Of ik beslis om dat (nog) niet te doen). Want in het familiegeweten zit opgesloten hoe wij het doen, hoe wij onszelf met ons eigen waarheden zien.
Bizar hoe je vastzit in een format
Mijn mening over de GGZ was gevormd in de jaren 70. Net als het beeld inclusief oordeel wat ik had van Zuid-Molukkers (ik ben geboren en getogen in Boven Smilde waar de schoolkaping heeft plaatsgevonden). Maar ook de verwachting dat je altijd je best doet, hard werkt en dat afspraak, afspraak is. Zoals je ook vanzelfsprekend overal op tijd bent. En niet onbelangrijk: Resultaat is wat telt. De weg ernaar toe is minder interessant. Als ik nu op Facebook naar oude foto’s uit mijn jeugd voorbij zie komen weet ik gelijk tot welke groep iemand behoorde. Christelijk of openbaar. Bizar eigenlijk.
Trouw aan de groep maakt je onschuldig
Bovenstaand geeft aan hoe ik was geconditioneerd voor het leven. Daar stond ik indertijd niet bij stil. De waarheid was keurig afgebakend. Dat is duidelijk. Het doet beseffen waar je bijhoort. En omdat we als mens een groepsdier zijn is dat best handig. Wat je doet, is er onbewust op gericht om bij de groep, het familiegeweten te blijven horen. En om je eigen groep hechter/sterker te maken is het afwijzen van andere groepen eigenlijk een hulpmiddel. Het geweten zorgde ervoor dat je onschuldig kon blijven zolang je maar trouw bleef aan de groep. Anders was je schuldig.
Weerstand: Liefdevolle loyaliteit
Trouw blijven aan je familiegeweten: Loyaliteit. Ook wel liefdesband genoemd. En dat laatste raakt een diepere laag. Onschuldig kunnen zijn in die liefdesband. Met de kennis van nu ben ik mij ervan bewust hoe groot dat woord onschuldig is. En wat er allemaal ‘uitgevreten’ kan worden. En dat iemand zich daarbij toch nog onschuldig kan voelen. Je daarvan bewust worden is iets van je eigen onschuld verliezen. En reken maar dat dát op zijn minst verwarrend is en uitmondt in weerstand. Als de ‘waarheid’ vanuit het familiegeweten ter discussie wordt gesteld is weerstand de verdediger.
Goede intenties zijn niet genoeg
Loyaal zijn aan het familiegeweten maakt je in je handelen onschuldig. Dat je daarmee anderen veroordeelt, dát kwam helemaal niet in mij op. Loyaal zijn aan dat geweten is handelen vanuit de beste intenties. En wat een onbegrip/boosheid ontstond er als mijn goede intenties (die iedereen toch begrijpt??) niet op waarde werden geschat. Ik ben daar vaak op vastgelopen. Omdat ik aangeboden/opgelegde feedback niet aan kon nemen bleef ik vastzitten in mijn loyaliteit. Nog beter je best doen, nog meer zónder de ander. Met als gevolg meer verwarring en nog meer onbegrip.
Wat wil je eigenlijk zélf?
Bewust worden van je eigen handelen gaat verder dan ‘weten hoe je het doet’. Bewust worden van eigen handelen betekent dat je keuzes hebt te maken. Wat wil ik zélf? Dat betekent niet minder dan losmaken uit delen van het familiegeweten. Delen die je belemmeren om voluit te leven. En losmaken gaat altijd gepaard met weerstand. Je laat iets van onschuld achter om schuldig te kunnen worden. Alleen de woorden schuld en onschuld hebben tijd nodig om in te kunnen dalen. Omdat je mag leren ervaren dat onschuld en schuld niet gelijk staat aan goed en fout.
Bewustwording: meer dan het individu
Bewust worden om je bewustzijn te vergroten is een individueel proces. Maar het is ook méér dan een individueel proces. Vele actuele gebeurtenissen, al dan niet vergezeld van het stempel CRISIS, vergroten het bewustzijn van (groepen) mensen. Er wordt op allerlei manieren ‘aan de deur geklopt’. En in reactie daarop zie je in een sterk geïndividualiseerde maatschappij, waarin iedereen zijn eigen boontjes wordt geacht te doppen, de behoefte ontstaan om samen naar een oplossing te zoeken. Een behoefte en in meer of mindere mate weerstand. Uit loyaliteit naar het systeem van herkomst.
Wanneer is het nu eens klaar?
Het vergroten van mijn bewustzijn heeft mij van alles gebracht. Woorden die daarvan iets kunnen omschrijven zijn: pijnlijk; vervelend; een leeg gevoel; hoop; verwachting; blijdschap; tranen; verdriet; wanhoop; geluk; eenzaamheid; nieuwgierigheid. Het leest misschien niet als een hartelijke uitnodiging om jezelf telkens opnieuw te bevragen en te onderzoeken. En toch gun ik jou een dergelijk proces. Ook al is het er een van vallen en opstaan. Voor mij eens grote thema’s als GGZ en Zuid-Molukkers hebben daardoor een gezonder perspectief gekregen. En telkens komen er nog nieuwe inzichten bij. Je bent immers nooit te oud om te leren.
Manifestatie van wat is buitengesloten
Iedereen heeft wel iets van ‘wat er niet mocht zijn’ naar de schaduw verbannen. Waardoor het vervolgens gedwongen uit beeld verdwijnt. Je bent je er niet meer van bewust. Als mensen hebben we echter een diepe ‘drive’ om heel te willen zijn. Compleet zijn, alles ingesloten. Met reden. Want alles wat van onszelf wordt buitengesloten komt eens naar de oppervlakte. Hoe zich dat laat zien is voor iedereen verschillend. Waarbij ziekte een mogelijke manifestatie is om het buitengeslotene zichtbaar te laten worden. In de oosterse heelkunde een gegeven.
Het streven van de mens: Heel worden!
Bewustzijn van jezelf. Ik gun het jou, mijzelf en iedereen. Meer bewustzijn ontwikkelen ten aanzien van jezelf geeft je uiteindelijk de ruimte om werkelijk die plek in te nemen die al die tijd al voor jou is gereserveerd. Elke stap daar naar toe, is een zinvolle stap. Hoe klein ze ook zijn. Want uiteindelijk wil ieder mens heel zijn.
Plek Altijd uniek Waar energie stroomt Blijf staan, voel balans Rust
“Jij kent Jochem toch ook? Hij heeft een nieuwe baan! Ik ben zó blij voor hem. Hij is nu helemaal op zijn plek. Je merkt het aan álles. Meer ontspannen en zo. Eindelijk zijn plek gevonden.”
Jouw plek is er al
Misschien heb je zelf ook wel eens gezegd dat iemand “op zijn plek” zit. Maar wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Dat iemand bewust zocht naar een plek en deze vond? Of dat hij iets heeft aangenomen wat hem past? Er zit een wezenlijk verschil tussen ergens naar streven en simpelweg op je plek staan. Want jouw plek is er al. Het is niet iets wat je moet vinden, maar iets wat je kunt innemen.
En dat is precies waar het vaak misgaat.
In dit blog neem ik je mee in de systemische betekenis van “je plek kennen”. Want als je niet op jouw unieke eigen positie staat, ontneem je onbewust de ruimte van een ander. Dat geldt in je familie, maar net zo goed in je werk. En het systeem corrigeert altijd.
Wat betekent het om je plek in te nemen?
In systemisch werk draait alles om ordening. Ieder mens heeft een eigen unieke plek binnen het grotere geheel. In je familiesysteem, op je werk, in een vriendschap – overal is een rangorde die zorgt voor balans en energie.
Denk aan een voetbalelftal. De doelman heeft als taak doelpunten te voorkomen. De spits om ze juist te maken. Als de spits ineens het doel gaat verdedigen, raakt het hele team ontregeld.
Zo werkt het ook in families en organisaties. Een leidinggevende heeft een andere plek dan een medewerker. Ouders staan boven hun kinderen in de ordening. Wanneer iemand van zijn plek gaat – vaak met de beste intenties – raakt de natuurlijke balans verstoord.
Wat gebeurt er als je van je plek gaat? Dan gaat de energie stagneren. Je kunt het voelen: er is onrust, spanning of een onbestemd gevoel dat “iets niet klopt”. Soms ontstaat zelfs conflict.
Dus de vraag is niet alleen: ken jij jouw plek? Maar ook: sta jij op jouw plek?
Waarom gaan we van onze unieke plaats?
Op je plek blijven lijkt simpel. Maar in de praktijk gaan we vaak – onbewust – van onze plek af. Dit begint meestal al in onze jeugd. Misschien herken je één van deze situaties:
Je ouders hadden het moeilijk, en jij werd de steun voor je moeder.
De trainer van de groep had het lastig, dus jij nam onbewust de leiding.
In je relatie miste jouw partner mannelijke of vrouwelijke energie, dus jij vulde dat aan.
Steeds opnieuw neem je verantwoordelijkheid voor iets wat eigenlijk niet van jou is. Omdat je loyaal bent. Omdat het systeem dat vraagt. Omdat niemand anders het doet.
En dat patroon neem je mee naar je werk. Misschien merk je dat je altijd de extra taken oppakt, collega’s redt of je leidinggevende probeert te sturen. En hoewel het logisch voelt, is het niet jouw plek.
De gevolgen van plekverwisseling
Van je plek gaan lijkt een oplossing, maar heeft altijd gevolgen. Het systeem herkent dat er iets niet klopt en reageert daarop.
In organisaties zie je dit terug in symptomen zoals:
Onrust in het team: Er is onduidelijkheid over rollen en verantwoordelijkheden.
Conflicten en frustratie: Mensen voelen zich ongemakkelijk of tekortgedaan.
Energieverlies: Medewerkers raken uitgeput omdat ze taken op zich nemen die niet van hen zijn.
Gebrek aan leiderschap: Een leidinggevende die geen verantwoordelijkheid neemt, dwingt anderen om zijn plek in te nemen.
En in je persoonlijke leven? Daar ervaar je misschien moeizame relaties, een gevoel van miskenning of een constante druk om “het goed te doen”.
“Van je plek gaan gebeurt vaak uit liefde en loyaliteit, maar het brengt onrust. Terugkeren naar je plek geeft rust en kracht.”
Hoe herken je dat je niet op je eigen positie staat?
Misschien vraag je je nu af: sta ik eigenlijk wel op mijn plek? Dit zijn een paar signalen die kunnen wijzen op een plekverwisseling:
Overbelasting: Je voelt je vaak overbelast, alsof je voor alles en iedereen moet zorgen.
Irritatie: Je raakt geïrriteerd als iemand anders ‘jouw’ verantwoordelijkheid overneemt.
Miskenning: Je krijgt geen erkenning voor wat je doet, hoe hard je ook werkt.
Onrust: Er is steeds terugkerende onrust in je team of familie.
Redden: Je merkt dat je anderen ‘redt’ of hun problemen oplost.
Herkenbaar? Dan is het tijd om terug te keren naar jouw eigen plek.
De eerste stap is bewustwording. Zolang je niet ziet dat je van je plek bent gegaan, kun je ook niet terugkeren.
Daarom een paar vragen om over na te denken:
1. Voor wie of wat draag jij verantwoordelijkheid die niet bij jou hoort?
2. Waar in je leven ervaar je energieverlies of spanning?
3. Wat zou er gebeuren als je die last neerlegt?
Soms is het niet makkelijk om terug te stappen. Het voelt bijna egoïstisch. Maar de waarheid is: jij doet niet alleen jezelf, maar ook het systeem een plezier door op jouw plek te blijven.
Een paar concrete stappen die kunnen helpen:
Stop met ‘redden’. Laat anderen hun eigen verantwoordelijkheid nemen, zelfs als dat ongemakkelijk voelt.
Herken patronen. Kijk naar je familiesysteem en hoe je daar misschien een rol hebt aangenomen die niet van jou is.
Zet jezelf op je plek. Dit kan fysiek, bijvoorbeeld door tijdens een vergadering letterlijk te zitten waar je hoort – of mentaal, door je verantwoordelijkheden bewust af te bakenen.
Voel wat er gebeurt. Vaak is het ongemakkelijk om los te laten. Dat is een goed teken: het betekent dat je een systemische verschuiving maakt.
De onderstroom bepaalt. Altijd.
Alles wat in de bovenstroom zichtbaar is – conflicten, stress, vermoeidheid – heeft een oorzaak in de onderstroom. Het systeem zal altijd proberen zichzelf te corrigeren.
Een leidinggevende die zijn teamleden geen ruimte geeft, krijgt medewerkers die afhaken.
Een medewerker die constant leiding wil nemen, zal uiteindelijk weerstand oproepen.
Een familielid dat een ouderrol op zich neemt, voelt zich uitgeput en niet gezien.
De onderstroom regeert. Altijd.
De vraag is dus niet alleen: “sta ik op mijn plek?” Maar ook: “voor welk probleem is mijn gedrag een oplossing?”
“Wanneer jij jouw plek inneemt, stroomt de energie vrij. Niet alleen voor jezelf, maar voor het hele systeem om je heen.”
Samenvatting: terug naar jouw plek
Je plek innemen is niet iets wat je doet, maar iets wat je bent. En wanneer jij jouw plek inneemt, komt er rust. Voor jezelf én voor het systeem.
Belangrijke inzichten:
Uit je eigen ruimte gaan gebeurt vaak uit liefde en loyaliteit.
Jouw unieke positie vinden begint bij bewustwording van je patronen.
Systemische ordening geldt overal: in je familie, relaties en werk.
De onderstroom bepaalt altijd het gedrag in de bovenstroom.
Terugkeren naar je eigen positie brengt rust en energie.
Dus, hoe zit het met jou? Welke positie neem jij in? Sta jij op jouw eigen unieke plek?
Wil je dieper ingaan op jouw plek in het systeem? Neem dan contact op en ontdek wat systemisch werk voor jou kan betekenen.
Zeg jij vaak JA terwijl je vanbinnen een duidelijke NEE voelt? Voel jij je voortdurend verantwoordelijk voor anderen? Schik je je automatisch naar de wensen van je omgeving?
Onbewuste strategieën die je inzet om erkenning, waardering of bevestiging te krijgen. Ze ontstaan vaak al in de opvoeding of vroege werkervaringen en worden later versterkt in de werkomgeving.
