Representant Open, gevoelig Waarneemt, voelt, ervaart Geeft terug wat IS Zuiver
Over zelfreflectie, balans en het vermijden van de reddersrol
Om representant te zijn in een systemische opstelling vraagt meer dan alleen aanwezig zijn. Het vergt niet alleen sensitiviteit, maar ook het vermogen om helder onderscheid te maken tussen wat van jou is en wat van het systeem dat je representeert.
Daarbij ligt er een uitdaging: hoe blijf je trouw aan wat je waarneemt zonder in de rol van redder te schieten? Zelfreflectie speelt hierin een cruciale rol. In deze tekst verken ik hoe een representant de redders-rol vermijden en hoe kan zelfreflectie kan worden toegepast om zijn rol te zuiveren en te versterken.
Wat maakt een representant ervaren?
Een ervaren representant brengt een aantal essentiële kwaliteiten mee. Om te beginnen de vaardigheid om waar te nemen zonder te oordelen. Representeren is het vermogen om energieën, emoties en verhoudingen in een systeem waar te nemen en deze zonder persoonlijke interpretatie terug te geven. (In de begeleiding van zelf-resonantie spreek ik over resonant.) Dit betekent dat een representant zich volledig openstelt, zonder zich te laten leiden door zijn eigen geschiedenis, overtuigingen of verlangens.
Daarnaast is zelfbewustzijn van groot belang. Iedere representant neemt zichzelf mee in het proces. Dat betekent dat gevoelens die tijdens een opstelling opkomen deels van hemzelf kunnen zijn en deels van het systeem dat hij representeert. Een goede representant weet, door ervaring of begeleiding, deze twee te onderscheiden. Dit vraagt om een zekere mate van innerlijke rust en de bereidheid om zichzelf te blijven onderzoeken.
Tot slot is vertrouwen belangrijk: vertrouwen in de begeleider, het proces en wat zich aandient. Een representant hoeft niets te forceren of te willen ‘oplossen’; zijn enige taak is om zo zuiver mogelijk terug te geven wat hij waarneemt. Een ervaren representant weet dat het proces zich vanzelf ontvouwt, zonder dat hij iets hoeft te veranderen of te verbeteren.
“De reddersrol vermijden betekent accepteren dat pijn in een opstelling soms noodzakelijk is.”
Hoe kan een representant de reddersrol vermijden?
De reddersrol ontstaat vaak uit een gevoel van ongemak bij wat in de opstelling zichtbaar wordt. Het kan pijnlijk zijn om getuige te zijn van diep verdriet, verlies of conflict bij de vraagsteller. Dit kan resoneren met de eigen pijn van de representant, waardoor de impuls ontstaat om te verzachten, te troosten of zelfs te corrigeren wat er wordt waargenomen. Het probleem is dat dit niet helpt; het kan juist het proces van de vraagsteller verstoren en verduisteren wat werkelijk is.
Om de reddersrol te vermijden, is bewustzijn van de eigen emoties en impulsen cruciaal. Een representant moet zichzelf kunnen afvragen: Waarom voel ik de behoefte om in te grijpen? Komt dit voort uit mijn eigen pijn, of probeer ik het ongemak van de vraagsteller (en daarmee mijn eigen ongemak) te verzachten?
Dit vraagt niet alleen om scherpte tijdens de opstelling, maar ook om openheid voor feedback van de begeleider. De begeleider speelt hierbij een belangrijke rol door signalen van reddersgedrag te herkennen en de representant hierop aan te spreken.
Een andere manier om uit de reddersrol te blijven, is door te onthouden dat de waarheid die in een opstelling wordt getoond, altijd dienstbaar is aan de vraagsteller. Hoe pijnlijk ook, het is niet aan de representant om dit te verzachten of te veranderen. Het erkennen van wat er is, is vaak precies wat nodig is voor heling.
Zelfreflectie: hoe en waarom?
Zelfreflectie is essentieel voor een representant om zijn rol zuiver te houden en zichzelf beter te leren kennen. Dit kan zowel tijdens als na een opstelling plaatsvinden. Tijdens een opstelling helpt het om jezelf voortdurend te observeren: Wat voel ik nu? Waar komt dit vandaan? Hoe beïnvloedt dit mijn waarneming en gedrag in deze opstelling? Dit helpt om onderscheid te maken tussen persoonlijke gevoelens en de dynamieken van het systeem.
Na een opstelling is er ruimte voor verdere reflectie. Dit kan individueel, bijvoorbeeld door te journalen over wat je hebt waargenomen, wat je hebt gevoeld en wat dit mogelijk zegt over jouw eigen innerlijke processen. Ook kan dit in gesprek met de begeleider of andere deelnemers plaatsvinden. Feedback van buitenaf helpt om blinde vlekken te ontdekken en nieuwe inzichten op te doen.
Wat is nodig voor zelfreflectie?
Om effectief aan zelfreflectie te doen, is een open en niet-oordelende houding nodig. Dit vraagt om moed: het kan confronterend zijn om te ontdekken dat een sterke emotie in een opstelling niet alleen met het systeem te maken had, maar ook met jezelf. Daarnaast is tijd en ruimte nodig. Zelfreflectie vraagt om momenten van rust, waarin je zonder haast kunt terugkijken op wat je hebt ervaren.
Een andere belangrijke factor is begeleiding. Een ervaren begeleider kan een representant helpen bij het onderzoeken van wat hij tijdens een opstelling heeft waargenomen en wat dat over hemzelf zegt. Dit is geen teken van zwakte, maar juist van bereidheid om te groeien en bij te dragen aan het proces.
Conclusie:
Een ervaren representant is aanwezig, open en zuiver in zijn waarneming. Hij brengt zichzelf mee, maar weet ook wanneer hij zichzelf moet loslaten om de dynamieken van het systeem te laten spreken. Door bewust te blijven van zijn eigen emoties en impulsen, kan hij voorkomen dat hij in de reddersrol schiet.
Zelfreflectie is hierbij een onmisbaar instrument, dat niet alleen bijdraagt aan de kwaliteit van het representeren, maar ook aan persoonlijke groei. Met de juiste houding, begeleiding en bereidheid om te leren, kan iedere representant een waardevolle bijdrage leveren aan het proces van de vraagsteller én zichzelf.
Opstelling Energie stroomt Rust en Balans Alles krijgt zijn plek Inzicht
Harmonie door Opstellingen: Vind rust en balans in je leven
Zoek je rust en balans? Ontdek de kracht van opstellingen.
Opstellingen zijn een unieke methode om helderheid te scheppen en harmonie te herstellen in relaties, familie, werk of gezondheid. Maar wat zijn opstellingen precies, en hoe helpen ze je verder? Lees verder en ontdek alles over deze krachtige aanpak.
Wat zijn opstellingen?
Opstellingen zijn een methodiek waarbij je systemisch kijkt naar een vraag, probleem of situatie. Je onderzoekt hoe verschillende elementen binnen een systeem – zoals familie, werk of jezelf – samenhangen en waar de energie geblokkeerd is. Met behulp van representaties wordt zichtbaar wat zich aan de harmonie onttrekt en wat nodig is om balans te herstellen.
De kern van opstellingen is dat elk onderdeel van het grotere geheel een eigen plek heeft. Als iets of iemand niet wordt erkend, kan dat leiden tot disbalans, conflicten of zelfs fysieke klachten.
Waarom opstellingen werken
Zoals Bert Hellinger, de grondlegger van opstellingen, zei: “Wanneer je het totaal kunt zien, kun je zien wat zich aan de harmonie onttrekt.” Opstellingen maken zichtbaar wat onbewust of verborgen is, vaak over meerdere generaties heen. Dit kan gaan om:
Onverwerkte trauma’s.
Familiedynamieken die je tegenhouden
Patronen die je gezondheid, relaties of succes beïnvloeden.
Wanneer je deze verborgen blokkades erkent, ontstaat er ruimte voor herstel en groei.
Toepassingen van opstellingen
Opstellingen kunnen op veel manieren worden ingezet. Hier zijn enkele populaire invalshoeken:
Familieopstellingen
Breng de onbewuste dynamieken binnen je familie in beeld. Vaak dragen we lasten, overtuigingen of patronen van familieleden met ons mee. Familieopstellingen helpen je om deze te herkennen, los te laten en je eigen plek in te nemen.
Relatieopstellingen
Begrijp en verbeter de balans in je relatie(s). Opstellingen laten zien hoe jij en de ander zich tot elkaar verhouden en welke onbewuste patronen een rol spelen.
Gezondheid en ziekte
Bij gezondheidsklachten kunnen opstellingen inzicht bieden in de emotionele of systemische oorzaken. Ontdek wat jouw klachten je willen vertellen en hoe je energie kunt laten stromen.
Leefstijl en voeding
Onze relatie met voeding en ons lichaam gaat vaak dieper dan we denken. Opstellingen helpen om emotionele en systemische blokkades rondom leefstijl aan te pakken.
Keuze en Kiezen
Een keuzeopstelling maakt niet te bedenken dynamieken zichtbaar. Het helpt je te voelen wat écht belangrijk is.
Familiebedrijven
Familiebedrijven kennen vaak complexe verhoudingen. Een opstelling biedt inzicht in rolverdelingen, zakelijke belangen en familierelaties, zodat balans ontstaat.
“Waar energie stroomt, ontstaat vrijheid; waar het stagneert, vraagt het om jouw aandacht.”
De kracht van uitzoomen
Een opstelling helpt je om uit te zoomen en jouw situatie vanuit een groter perspectief te bekijken. Dit is bijzonder waardevol als je vastloopt, bijvoorbeeld in je werk, relaties of persoonlijke groei. Door te zien, maar vooral door te ervaren hoe alles met elkaar verbonden is, kun je blokkades erkennen én doorbreken.
Zelfs moeilijkheden hebben een functie: ze wijzen vaak op iets wat gezien of erkend wil worden. Wanneer je dit inzicht krijgt, ontstaat er ruimte voor verandering en herstel.
Harmonie door opstellingen
Het doel van een opstelling is niet het “fixen” van alles, maar het creëren van helderheid en rust. Dit geeft je de mogelijkheid om te berusten in wat is, zodat energie vrij kan stromen. Dit proces voelt bevrijdend, alsof een last van je schouders valt.
Ontdek hoe een opstelling jou kan helpen
Of je nu worstelt met familiebanden, een gezondheidsvraag of een zakelijk conflict: opstellingen bieden een helende ervaring. Wanneer alles een plek krijgt, kun je de harmonie in jezelf en je omgeving herstellen.
Logisch
Zoals Jij
Jouw leven voelt
Loyaliteit, angst, leren vertrouwen
Leef
Ook de bubbel is logisch
Jouw kijk op de wereld, het venster waar jij doorheen kijkt. Het is niet altijd vanzelfsprekend om nieuwe vensters op te zoeken. Om je kijk op de wereld opnieuw te bezien. Want wat moet een ander wel niet van denken. Dit is een blog over de helden die in een familieopstelling iets willen onderzoeken of willen bijdragen aan de zoektocht van een ander.
Als je maar genoeg in je eigen bubbel blijft, dan wordt je als vanzelf bevestigd in de ideeën en gedachten die je hebt. Je wordt voortdurend zelfs positief bevestigd. Je voelt je gesteund. En als het even mee zit is het onbegrijpelijk dat anderen niet zien wat jij ziet. Sterker nog, een ander idee of gedachte voelt als een aanval op waar jij in gelooft. En je in je bubbel ook bevestigd ziet.
Zuigkracht van de Bubbel
Ik denk dat iedereen wel beseft hoe gemakkelijk je in een bubbel wordt gezogen. Het heeft eigenlijk ook wel voordelen, die bubbel. Individuele verantwoordelijkheid wordt ingesloten in groepsverantwoordelijkheid. Je hoeft je niet te verdedigen of een eigen mening vormen over wat je ziet en hoort. Je bent loyaal aan de groep. En die ander? Die snapt het gewoon nog niet.
Het is verleidelijk om nu naar de actualiteit te springen. Naar alle polarisatie. Op zoveel verschillende gebieden. Maar ik neem je mee naar een andere bubbel. Naar de bubbel van jouw familie! Een bubbel die drijft op het familiegeweten. Waar onuitgesproken geldt: “Zo doen wij dat bij ons. En als je bij ons wilt horen doe en denk je zoals wij willen”. Punt uit. Eigenlijk precies zoals in de grote wereld.
Het vraagt Lev om te Leven
Wat moet …….. er wel niet van denken. De angst om niet geaccepteerd te worden, houdt velen in het gareel. Zij die eruit springen omdat ze het anders willen doen, moeten doorgaans grote offers brengen. En vergis je niet. Je kunt je verstoten voelen zonder dat iemand er iets van merkt. Omdat je ogenschijnlijk ‘meedraait in het geheel’. En tegelijk niet dúrft te vertellen.
Bubbels conditioneren. Ze houden je doen en laten binnen de grenzen. Bubbels geven een vorm van (schijn)veiligheid. En beperken je als de grenzen van de bubbel hermetisch zijn afgesloten. En ook hier geldt: Jij bent zélf de persoon die de grenzen dicht houdt. Omdat een open grens uitnodigt om verantwoordelijkheid te nemen. Om ontoelaatbaar risico toe te laten.
Een pijnlijke werkelijkheid. Soms.
Na je geboorte ben je afhankelijk van anderen. Zonder de zorg van een ander zou je het niet hebben overleefd. Je moeder staat het dichtst bij. Met haar was je al samen één. De loyaliteit die groeit vanuit deze afhankelijk is groot. Je moest wel. Je wordt verstoten door niet loyaal te zijn aan ‘de wetten’ van de groep. Een kinderlijke gedachte. Soms een pijnlijke werkelijkheid.
Ik ontmoet steeds meer mensen die kennis hebben van familieopstellingen. En heb al veel mogen begeleiden in een familieopstelling. Je zou haast gaan denken dat iedereen wel weet heeft van deze therapeutische manier van werken. Over bubbel gesproken. Er kennis van hebben genomen, er van hebben gehoord. Het is niet gelijk aan omarmen. En dat is oké.
Wat zullen ZE er van vinden?
Loyaliteit aan het familiegeweten kan je eigen onderzoek in de weg zitten. “Wat zullen “ze” er wel niet vinden? Maar wie is dan die “ze”? De eigen familie? Omdat je ervoor schaamt iets naar buiten te brengen wat in de familie hoort te blijven? Bang om buiten te worden gesloten? De reactie van de groep waarmee je een(familie)opstelling mee uitwerkt? Of bang voor je zelf?
In een familieopstelling tracht ik zicht op helderheid te geven. Welke dynamieken spelen er en waar is iemand verstrikt geraakt. Los maken uit die verstrikking is geen quick-fix. Hoe rationeel je het ook wilt benaderen. Dat is niet de ingang. Voelen waar je verstrikt bent geraakt en voelen hoe je daar los van komt. Het is tegemoet komen aan een dieper weten. Maar ja ……. Voelen.
Voelen kunnen we allemaal
Het is zo fijn om te zien hoe representanten die al een aantal malen hebben gerepresenteerd steeds beter durven te vertrouwen op hun gevoel. Ja…. Je helpt hiermee de vraagsteller met de vraag. Maar bovenal help jij jezelf door te leren te vertrouwen op wat je voelt. Want voelen, dat kunnen we allemaal. We moeten het misschien alleen weer leren te doen. En toe te staan.
Wat we ervaren vanuit ons familiesysteem. Het is zo persoonlijk en tegelijkertijd zo universeel. Iedereen herkent wel iets bij zich zelf. Omdat die herkenning er is valt het oordeel weg. Je ontmoet een stuk(je) van jezelf. En dan gaat die opstelling opeens ook een beetje over jou. Dit is de bron van de gevoelde veiligheid. “Het is eigenlijk best logisch allemaal” was een reactie van een jonge deelneemster tijdens een opstelling. Niks geen zweverigheid.
Alles is energie
en in resoneren
met elkaar verbonden
Alles is in essentie energie en in resoneren met elkaar verbonden. Met die zin is een belangrijk antwoord op de vraag “hoe werkt dat nu” van familieopstellingen gegeven. Resoneren is meetrillen op aanwezige energie. Het trillen van alles is een voortdurende beweging en (her)ordening. Een ontwikkeling die er op is gericht om te komen tot een dynamische balans van alles. Die beweging (ontwikkeling) stagneert wanneer bepaalde patronen zich blijven herhalen. Dat stagneert de beweging en er ontstaat disbalans. In een familieopstelling wordt ordening in het systeem aangebracht,
Verbinden met bron en ordening
Levensvragen hebben veelal betrekking op ordening. Bert Hellinger heeft daarnaar veel onderzoek gedaan met de werkvorm ‘familieopstellingen’. Drie principes bleken daarin van doorslaggevend belang inzake ordening van systemen. De principes zijn: ‘Binding; Ordening; Balans’. 1. Alles wat tot het systeem behoort dient te worden ingesloten. 2. Alles heeft zijn eigen unieke plek in het systeem in te nemen. 3. Een balans tussen nemen en geven houdt energie in beweging. In een familieopstelling verbindt jij je met je bron en de ordening van het leven.
Een impuls voor een beweging
Een opstelling is een moment van heroriëntatie en verzoening. Het geeft een impuls om je plek in te nemen en je anders te gaan verhouden, waardoor er een beweging naar de toekomst mogelijk is. Deze beweging van de ziel wordt vaak omschreven met het woord ‘magisch’. Met een opstelling komt er een proces op gang. Zonder vooraf bepaald tijdspad. Soms kun je de flow van het leven direct ervaren én het kan zijn dat jouw proces meer tijd nodig heeft. Opgedaan inzicht, een oplossingsrichting, het geeft jou handvatten om je (opnieuw) te verhouden tot wat er is.
Familieopstelling in Midden-Drenthe
Ik begeleid maandelijks familieopstellingen met representanten in Smilde, Midden-Drenthe. We beginnen altijd met het zo scherp mogelijk formuleren van jouw vraag. (Deze hoeft vooraf niet bekend gemaakt te worden). Representanten worden gevraagd om te resoneren met de energie in het systemisch veld. Zo wordt ruimtelijk het innerlijk beeld zichtbaar gemaakt. Alsof het een levend schilderij betreft. Als begeleider bevraag ik de representanten over gevoel en waarneming in de opstelling. Op enig moment kom je zelf in de opstelling om de energie van de ordening te ervaren.
Zicht op helderheid
Ik ben mij ervan bewust hoe spannend het voor jou als vraagsteller kan zijn. (Maar ook als je als representant deelneemt). Jouw vraag is immers heel persoonlijk! Op verzoek kan er ook een ‘blinde opstelling’ worden gedaan. Dat betekent dat jouw vraag niet bekend wordt gemaakt aan de representanten. Voor de werking van de opstelling maakt het geen verschil. Er zijn veel verschillende manieren om een opstelling te begeleiden. Mijn werkwijze is om te laten ontstaan wat er al is. En te werken met dát wat zich aandient. Wetend dat elke opstelling zicht geeft op meer helderheid.
Energie laten stromen vraagt geen kracht
Tegen de stroom inroeien vraagt veel inzet en kracht. Je mee laten voeren met de stroom daarentegen gaat moeiteloos en kost weinig tot geen energie. Verstrikt zijn in je systeem van herkomst haalt je uit die flow. Loyaliteit aan het familiegeweten, heftige traumatische gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden, ze kunnen het stromen van jouw energie stagneren. Door opnieuw te ordenen kom je steviger in het leven te staan. Je leert je opnieuw te verhouden tot wat zich aandient. Vanuit je eigen unieke plek in jouw systeem. Het wordt gemakkelijker en vanzelfsprekender.
Ziekte, trauma of niet kunnen kiezen?
Vrijwel alle vragen kunnen worden opgesteld in een opstelling. Het is belangrijk om te weten dat een vraag altijd over jou dient te gaan. Vragen kunnen heel divers zijn. Tijdens de maandelijkseopstellingen werk ik doorgaans niet met thema’s. Alles mag er zijn. Of het nu over keuze’s gaat waar je voor staat, over ziekte of trauma, of omdat je geen grenzen aan kunt geven en jezelf daardoor voortdurend verliest. Als representant kun je worden uitgenodigd om een iets of iemand in de opstelling te representeren. Vaak wordt je dan ook geraakt in delen van jezelf. Hieronder enkele “voorbeeld-vragen”:
Ik voel me altijd zo verantwoordelijk, hoe kan ik hier mee om leren gaan?
Hoe vind ik meer rust in mezelf?
Hoe komt het dat ik steeds tegen dezelfde problemen aanloop?
De ruzies met mijn partner verlopen telkens volgens een vast patroon en het lukt me niet om dit te veranderen.
Ik laat iedereen over mijn grenzen gaan.
Het lukt mij niet om een partner te vinden.
Hoe kan ik (betere) keuzes maken?
Ik wil dingen veranderen in mijn leven. Maar het lukt mij maar niet.
Hoe kan ik een baan vinden die echt bij me past?
Er is geen vertrouwelijkheid tussen mij en mijn zus. Waarom?
Wat maakt dat ik mij zo snel afgewezen voel?
Welke rol speelt mijn ziekte in mijn leven en hoe kan ik die plaatsen?
Hoe kunnen mijn kinderen opgroeien zonder dat ze mijn problemen overnemen?
Er is zo vaak strijd: met mijn partner, met mijn familie, met collega’s. Ik wil dat anders!
Waar is mijn plek? Ik voel me nergens echt thuis.
Een terugkerend patroon in je leven dat je wilt veranderen.
Psychische klachten zoals depressie, overspannenheid en psychosen,
Ik regel altijd alles, hoe kan ik daar van loskomen?
Tot Slot
Ik geef tot slot graag weer wat Bert Hellinger ondermeer over opstellingen heeft gezegd: ‘Wanneer je het totaal kunt zien, kun je zien wat zich aan de harmonie onttrekt. Het geeft je een allesomvattend, kritisch onderscheidingsvermogen. Op een dergelijke diepe waarneming rustende kritiek kan worden overgebracht op een manier die anderen niet veroordeelt, maar hen juist motiveert en stimuleert. Oordelen die uit werkelijk inzicht voorkomen zijn constructief en vrij van dogma’s.
Alles omvattende inzichten kunnen niet bereikt worden enkel en alleen door het verstand. Lichaam, geest en ziel dienen in het beoordelingsproces te worden meegenomen, zodat we ons instinctief kunnen ontwikkelen in een richting die onze groei bevordert en die zich weg beweegt van alles dat ons niet te dienste staat’.
Wat anderen hebben gezegd:
“Familie opstelling: afgestemd en ruimte voor wat er is.”
“Ik heb in november 2022 bij Joan een familieopstelling gedaan als representant. Joan is integer en heeft veel kennis van het systemisch werken. Er gebeurden prachtige dingen tijdens het uitwerken van de vragen van de vraagstellers. Joan geeft alle ruimte aan de deelnemers. Tevens is de ruimte waar de opstellingen worden gedaan een fijne ruimte.”
“Door Joan zijn zorgvuldige, geduldige, respectvolle en dragende manier waarop hij een familieopstelling begeleid voel ik mij altijd zeer op mijn gemak. Het is voor mij boeiend om te zien hoe Joan op die manier, samen met de vraagsteller, eerst tot een, op dat moment belangrijke, kern van de vraag weet te komen. Ik ervaar dat de familieopstellingen die dan volgen vaak diepgaand en indrukwekkend zijn, zowel voor de vraagstellers als voor andere aanwezigen. Daarnaast vind ik het bijzonder en bevestigend dat vraagstellers regelmatig aangeven hoezeer hun familie tot leven komt via representanten die onbekend zijn met hun familie. Oude (onbewuste) lasten van de familie die gedragen worden kunnen zo door middel van een opstelling losgelaten worden. En er blijken nauwelijks vragen te zijn waar geen familieopstelling bij past.”
Hoop Loslaten, aanvaarden Alles is, overgave Brengt rust en lichtheid Vrijheid
Als je geen hoop meer hebt: een persoonlijke reflectie op loslaten, overgave en rust
Soms lijkt hoop de enige drijvende kracht die ons vooruit stuwt. “Hoop doet leven,” wordt vaak gezegd. Maar wat als je geen hoop meer hebt? Wat blijft er dan over? Deze vraag heeft mij lange tijd beziggehouden, tot ik de woorden van Bert Hellinger tegenkwam: “Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles.” Het raakte me diep, alsof er een sluier werd opgelicht en een nieuwe betekenis zichtbaar werd. Laat me je meenemen in mijn persoonlijke reis naar de essentie van deze uitspraak, en wat het werkelijk betekent om los te laten.
Mijn kinderlijke zoektocht naar heldendom
Als kind had ik een bijna obsessieve interesse in de Tweede Wereldoorlog. Ik verslond oorlogsboeken, gefascineerd door verhalen over heldenmoed en opoffering. Misschien was het een kinderlijke wens om mezelf te identificeren met die helden – mensen die vechten voor wat juist is, koste wat kost. Maar een vraag bleef knagen: hoe konden zoveel mensen zich zonder veel verzet overgeven aan hun lot? Was het leven niet iets om altijd voor te vechten?
Die vraag bleef onbeantwoord, tot ik onlangs opnieuw werd geconfronteerd met het idee van overgave. Niet de passieve overgave aan een vijand, maar een diepere, spirituele overgave: het loslaten van hoop op een ander resultaat, en simpelweg zijn met wat is.
Hoop en overgave: twee kanten van dezelfde medaille
Hoop wordt vaak gezien als een krachtbron. Het geeft richting, houvast, een reden om door te gaan. Maar wat als hoop juist een blokkade vormt? Het vasthouden aan hoop kan ons gevangen houden in een verwachting die misschien nooit uitkomt. Overgave, daarentegen, is geen teken van zwakte, maar een daad van innerlijke kracht. Het is accepteren wat nu is, zonder het te willen veranderen.
In dat opzicht is de uitspraak van Hellinger – “Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles” – geen pleidooi voor opgeven, maar een uitnodiging tot overgave. Het betekent niet dat je alles verloren hebt, maar juist dat je niets meer nodig hebt om compleet te zijn.
“Overgave is geen opgeven, maar een krachtig gebaar van vertrouwen in het moment en wat is.”
De kracht van loslaten in het sterven
Loslaten is een woord dat vaak voorbij komt in gesprekken over persoonlijke groei. Maar hoe voelt dat echt? Loslaten is niet hetzelfde als opgeven. Het is niet de strijd staken omdat je geen uitweg meer ziet, maar een bewuste keuze om de strijd niet langer te voeren. Het betekent dat je stopt met vechten tegen wat al is en je overgeeft aan de stroom van het leven.
Wat me daarbij helpt, is het besef dat alles waar we tegen vechten, groeit. Door iets niet te willen, geef je het juist bestaansrecht. Maar door het te aanvaarden, geef je het minder ruimte in je leven.
Ego als hindernis én hulpmiddel
Tijdens mijn zoektocht ontdekte ik dat het ego vaak in de weg staat van overgave. Ons ego wil controleren, beschermen, en soms zelfs overheersen. Het is erop gericht om ons te laten overleven, maar houdt ons ook gevangen in verhalen over hoe dingen zouden moeten zijn.
Toch heeft het ego ook een functie. Het volledig loslaten van het ego is voor de meeste mensen – inclusief mijzelf – niet haalbaar. Maar wat als we het ego niet bestrijden, maar aannemen zoals het is? Dat eenvoudige erkennen maakt het minder zwaar. Het ego wordt dan een deel van ons, in plaats van een tegenstander.
“Echte rust ontstaat wanneer je stopt met vechten tegen wat al is en simpelweg aanvaardt.”
Aanvaarding als ultieme bevrijding
De weg naar aanvaarding is geen gemakkelijke. Het betekent soms dat je hoop op een andere uitkomst moet loslaten. Voor mij heeft dit inzicht zich verdiept door familieopstellingen. Een van de meest krachtige ervaringen hierin is het moment dat een deelnemer volledig aanvaardt wat er is. “Zo is het,” zeggen ze dan, en er valt een last van hun schouders. Het voelt letterlijk lichter.
Een deelnemer aan een opstelling zei tegen mij: “Als ik nu op de weegschaal ga staan, moet ik minder wegen, want ik voel me zoveel lichter.” Het is die lichtheid die ontstaat als je stopt met worstelen tegen wat al is.
Overgave als kracht
Overgave voelt soms kwetsbaar. Het vraagt om vertrouwen in iets groters dan jezelf. Maar juist in die kwetsbaarheid schuilt een immense kracht. Door te stoppen met zoeken naar een andere uitweg, ontdek je de rust en volledigheid van het huidige moment.
Ik ben nog steeds gefascineerd door helden, maar mijn perspectief is veranderd. De grootste heldenmoed is misschien wel het vermogen om los te laten, om te aanvaarden wat er is, en te leven in het nu.
Wil jij dit zelf ervaren?
Misschien herken je iets van mijn zoektocht. Of misschien worstel je zelf met hoop, loslaten of aanvaarding. Weet dat je welkom bent, met al je vragen, twijfels en verwonderingen. Het pad naar innerlijke rust is niet recht, maar iedere stap – hoe klein ook – zet iets in beweging. En wie weet, voel jij je uiteindelijk ook zoveel lichter.
Weet je welkom met elke vraag, twijfel of verwondering,
