Herken je jezelf in een trots, controlegericht gedrag? Misschien voel je wel een constante drang om perfect te presteren en hou je je emoties liever voor jezelf. Dit kan een beschermingsmechanisme zijn dat je onbewust hebt ontwikkeld: het rigide masker.
In dit blog ontdek je wat dit masker inhoudt, hoe het je vormt en beperkt, en hoe je uiteindelijk meer verbinding kunt maken met jezelf en anderen.
Wat is een rigide masker?
Een rigide masker is een van de zes karakterstructuren, ontwikkeld in onze kindertijd. Deze structuren zijn onbewuste patronen die je helpen omgaan met de wereld. Dat klinkt goed toch? Helaas kunnen ze je, in je volwassen leven, ook behoorlijk in de weg zitten.
Het rigide masker, ook wel de afwerende structuur genoemd, wordt gekenmerkt door controle, perfectionisme en trots.
Kenmerken van het rigide masker
Je bent perfectionistisch en controlegericht.
Je straalt kracht en trots uit, maar houdt emoties vaak op afstand.
Je hebt moeite met overgave in relaties en vertrouwt liever op jezelf.
Je presteert om goedkeuring en waardering te krijgen.
Hoe ontstaat het rigide masker?
Het rigide masker ontstaat vaak in je vroege jeugd. In een periode waarin je kwetsbaar was en een diepe behoefte had aan goedkeuring van je ouders. Als die goedkeuring ontbrak of als je je gekwetst voelde, besloot je (onbewust) om jezelf te beschermen.
De overtuiging “Ik moet mezelf bewijzen om geliefd te zijn” werd een belangrijk deel van je leven. Een overtuiging uit je kindertijd, meegenomen naar het nú?
“Kwetsbaarheid voelt als een risico, maar opent de deur naar diepe verbinding met jezelf en anderen.”
De kracht én valkuilen van het rigide masker
Het rigide masker heeft je veel gebracht. Jouw kracht en je zelfdiscipline maken je tot een harde werker. Iemand die doelen bereikt en niet snel opgeeft. Maar ook nu hebben deze kwaliteiten wel een keerzijde. In het ‘teveel’ van het één ligt het ‘tekort’ van het ander opgesloten.
Kwaliteiten van het rigide masker
Je bent gedreven, ambitieus en resultaatgericht.
Je hebt oog voor details en streeft naar perfectie.
Je weet anderen te inspireren met je doorzettingsvermogen.
Valkuilen van het rigide masker
Je hebt moeite om emoties te tonen, waardoor je afstand creëert in relaties.
Je legt de lat voor jezelf (en anderen) vaak te hoog.
Je richt je vooral op presteren en kunt moeilijk genieten van het moment.
Voorbeeld uit de praktijk:
Linda, een succesvolle marketeer, merkte dat haar perfectionisme haar uitputte. Ze wilde alles onder controle houden, zowel op werk als thuis. Complimenten van collega’ s gaven haar vleugels, maar kritiek maakte haar onzeker.
Tijdens een coachingstraject ontdekte ze dat haar drang naar perfectie voortkwam uit een diepe angst voor afwijzing. Haar jeugdherinneringen brachten haar terug naar een tijd waarin ze vaak hoorde: ‘Doe maar gewoon je best’. (En dat was niet altijd goed genoeg.)
Zes verschillende maskers. Maar Ket op…Je bént geen masker!
Overgave: De weg naar groei en verbinding
Kwetsbaarheid is de sleutel tot persoonlijke groei. Het loslaten van controle voelt misschien als een risico. Maar het opent de deur naar echte verbinding met jezelf en anderen. Hier zijn enkele stappen om je rigide masker losser te maken en te landen in je bekken:
1. Leer je gevoelens toelaten
Je hoofd is je grootste wapen, maar ook je grootste valkuil. Probeer minder vanuit ratio te leven en meer contact te maken met je gevoelens. Begin klein, bijvoorbeeld door stil te staan bij hoe je je voelt als iemand je een compliment geeft.
2. Vertrouw op anderen
Laat de gedachte ‘Ik moet alles zelf doen’ los. Durf anderen om hulp te vragen en vertrouw op hun capaciteiten. Dit kan in het begin spannend zijn, maar je zult merken dat het je leven lichter maakt.
3. Maak verbinding tussen hart en bekken
Het rigide masker blokkeert vaak de verbinding tussen je hart (gevoelens) en je bekken (je basis, seksualiteit en levensenergie). Door lichaamswerk zoals ademhalingsoefeningen, dans, zingen of yoga kun je deze verbinding herstellen.
Voorbeeld uit de praktijk:
Mark, een ondernemer, worstelde met een muur die hij onbewust tussen zichzelf en zijn partner had opgebouwd. Tijdens een sessie lichaamswerk voelde hij voor het eerst hoe zijn trots hem tegenhield om écht liefde te tonen. Hij leerde dat kwetsbaarheid niet zwak is, maar een krachtig middel om intimiteit te creëren.
4. Laat perfectie los
Perfectie is een illusie. Geef jezelf de ruimte om fouten te maken en accepteer dat niet alles altijd onder controle kan zijn. Leren omgaan met imperfecties maakt je authentieker en toegankelijker voor anderen.
5. Verbind met je innerlijke kind
Je rigide masker is ontstaan als bescherming voor het gekwetste kind in jou. Neem de tijd om stil te staan bij de behoeften van dat kind. Wat had je toen nodig? Geef jezelf nú die liefde en erkenning.
“Het loslaten van controle geeft je toegang tot balans, authenticiteit en ware kracht.”
Landen in je bekken: Wat betekent dat?
Landen in je bekken betekent dat je jezelf toestaat om volledig aanwezig te zijn in je lichaam, in het moment. Het betekent dat je je verbindt met je basis, je emoties en je levensenergie. Dit proces vraagt om overgave, moed en vertrouwen.
Voor mannen betekent dit dat ze hun ruwheid mogen toelaten en zichzelf mogen toestaan fouten te maken. Voor vrouwen betekent dit dat ze verbinding mogen maken met hun donkere kanten, zoals schaamte, angst of boosheid. Het is een uitnodiging om te leren accepteren dat je goed genoeg bent, precies zoals je bent.
Je rigide masker is geen zwakte, maar een kracht die je mag leren begrijpen en hanteren. Door je masker te (h)erkennen, maak je ruimte voor jouw kwaliteiten en authenticiteit. Landen in je bekken betekent dat je je basis hervindt en je opent voor verbinding en liefde.
Wil jij leren landen in je bekken en groeien naar meer verbinding met jezelf en anderen? Neem contact met me op voor een vrijblijvend telefonisch gesprek. Samen werken we aan jouw weg naar binnen.
Karakterstructuren Verlangen, controle Beschermend, gevormd, belemmerend Ontdek je ware kracht Masker
Inleiding: Wat zijn karakterstructuren?
Heb je ooit het gevoel gehad dat je steeds in dezelfde patronen vervalt, ongeacht hoe hard je probeert ze te doorbreken? Misschien merk je dat je jezelf vaak terugtrekt, conflicten vermijdt of jezelf juist altijd opoffert voor anderen.
Deze patronen kunnen te maken hebben met wat in systemisch werk en lichaamswerk bekend staat als karakterstructuren: beschermingsmechanismen die je als kind hebt ontwikkeld om met pijnlijke ervaringen om te gaan.
In dit blog leg ik uit wat karakterstructuren zijn, hoe ze ontstaan, en wat de impact ervan is op je leven. Ook ontdek je hoe je met deze structuren kunt werken om meer vrijheid en verbinding in je leven te ervaren.
Wat zijn karakterstructuren?
Een karakterstructuur is een combinatie van mentale, sociale en lichamelijke houding. Een die ontstaat in de vroege kindertijd. Het is een beschermingsmechanisme dat zich vormt wanneer je als kind geconfronteerd wordt met een botsing tussen je diepste behoeften en de werkelijkheid die je wordt aangeboden.
Voorbeeld: Stel, je hebt als baby een diepe behoefte aan nabijheid van je moeder. Als die nabijheid vaak ontbreekt, ontwikkel je een overlevingsstrategie om met dat gemis om te gaan. Bijvoorbeeld door jezelf emotioneel terug te trekken of te vechten voor aandacht.
Karakterstructuren zijn meer dan alleen gedragspatronen; ze zitten diep in je lichaam opgeslagen. Hoe je staat, beweegt en reageert op anderen kan onbewust worden beïnvloed door deze structuren.
“Karakterstructuren beschermen je, maar beperken ook je vrijheid. Bewustwording opent de weg naar verbinding en groei.”
Hoe ontstaan karakterstructuren?
Karakterstructuren worden gevormd in de eerste zeven levensjaren, een periode waarin een kind volledig afhankelijk is van zijn omgeving. In deze fase neemt een kind signalen uit zijn omgeving als een spons op. Als aan fundamentele behoeften zoals veiligheid, erkenning of nabijheid niet wordt voldaan, zet het kind een verdedigingsmechanisme op om zichzelf te beschermen.
Wanneer zo’n mechanisme zich herhaaldelijk herhaalt, kan het vast komen te zitten in het lichaam en in je gedrag. Het wordt dan een karakterstructuur.
De zes karakterstructuren
Hieronder lees je een overzicht van de zes karakterstructuren, inclusief hun kenmerken en hoe ze ontstaan.
1. Angstige structuur
Kenmerken: Je voelt je ongemakkelijk in je lijf en vaak onveilig in de wereld. Je trekt je terug en vermijdt nabijheid.
Ontstaan: Wanneer een kind zich in de vroege levensfase niet welkom of gewenst voelt.
IMPACT:
Je leeft vanuit een onbewuste overtuiging dat je er niet mag zijn. Dit uit zich in afstandelijkheid en een neiging om jezelf af te sluiten.
Voorbeeld: Jan, 35 jaar, heeft moeite om emotioneel open te zijn in relaties. Hij voelt zich vaak overweldigd door nabijheid en trekt zich terug, wat leidt tot conflicten met zijn partner.
2. Verlangende structuur
Kenmerken: Je verlangt naar erkenning en aandacht, maar durft dit niet uit te spreken. Je neigt ertoe jezelf weg te cijferen of onbewust te manipuleren om aan je behoeften te voldoen.
Ontstaan: Wanneer een kind niet krijgt wat het nodig heeft, zoals liefde of emotionele steun.
IMPACT:
Je kunt moeite hebben met het stellen van grenzen en voelt je afhankelijk van anderen voor je geluk.
Voorbeeld: Sophie, 29 jaar, zorgt altijd voor anderen, maar voelt zich vaak teleurgesteld als die aandacht niet wordt teruggegeven.
3. Versmeltende structuur
Kenmerken: Je hebt een sterke behoefte aan nabijheid en verbinding en vindt het moeilijk om zelfstandig keuzes te maken.
Ontstaan: Wanneer een kind onvoldoende ruimte krijgt om zichzelf te ontwikkelen en zich voortdurend moet aanpassen aan de ander.
IMPACT:
Je kunt moeite hebben met autonomie en grenzen stellen, wat vaak leidt tot frustratie in relaties.
Voorbeeld: Lisa, 40 jaar, merkt dat ze altijd bezig is met het pleasen van haar partner en kinderen, terwijl ze weinig tijd voor zichzelf overhoudt.
4. Overheersende structuur
Kenmerken: Je bent gericht op controle, succes en het vermijden van kwetsbaarheid. Je neemt de leiding en wilt voorkomen dat anderen jou kunnen raken.
Ontstaan: Wanneer een kind zichzelf moet bewijzen om liefde of erkenning te verdienen.
IMPACT:
Je kunt afstandelijk overkomen en hebt moeite om je kwetsbaar op te stellen.
Voorbeeld: Mark, 45 jaar, is succesvol in zijn carriëre, maar voelt zich vaak leeg en eenzaam omdat hij moeite heeft om anderen dichtbij te laten.
5. Onderworpen structuur
Kenmerken: Je past je aan, zegt JA terwijl je NEE voelt, en zet jezelf vaak op de laatste plaats.
Ontstaan: Wanneer een kind leert dat het zichzelf moet wegcijferen om liefde of acceptatie te krijgen.
IMPACT:
Je kunt vastzitten in patronen van overgave en schuldgevoel, met diep verborgen woede.
Voorbeeld: Karin, 38 jaar, merkt dat ze voortdurend over haar eigen grenzen gaat om anderen tevreden te stellen, wat leidt tot uitputting en frustratie.
6. Afwerende structuur
Kenmerken: Je hebt een sterke behoefte aan controle en perfectionisme, met een onderliggende angst voor afwijzing.
Ontstaan: Wanneer een kind leert dat het perfect moet zijn om liefde te verdienen.
IMPACT:
Je hebt moeite om jezelf kwetsbaar op te stellen en bent bang om afgewezen te worden.
Voorbeeld: Tom, 33 jaar, stelt hoge eisen aan zichzelf en anderen, wat vaak leidt tot conflicten en teleurstelling.
“Je bent niet je patronen; door ze te begrijpen en los te laten, ontdek je wie je werkelijk bent.”
Jij bent geen masker
Het is belangrijk om te begrijpen dat je geen karakterstructuur bent. Deze structuren zijn overlevingsmechanismen die je op jonge leeftijd hebt ontwikkeld om je te beschermen. Hoewel je waarschijnlijk kenmerken van meerdere structuren zult herkennen, zijn er meestal één of twee die dominanter aanwezig zijn.
Hoe werk je met karakterstructuren?
Het doorbreken van karakterstructuren begint met bewustwording. Hier zijn enkele praktische stappen om ermee aan de slag te gaan:
1. Erken je patronen
Observeer jezelf in dagelijkse situaties. Stel vragen als: “Wanneer ga ik over mijn grenzen heen?” of “Wat maakt dat ik me afsluit in relaties?”
2. Werk met je lichaam
Karakterstructuren zijn in je lichaam opgeslagen. Beweging zoals yoga, dans of joggen kan helpen om spanning en onderdrukte emoties los te laten.
Voorbeeld: Sophie begon met wekelijkse yoga om haar gevoel van verbondenheid met haar lichaam te versterken. Dit hielp haar grenzen beter aan te voelen.
3. Zet kleine stappen
Verandering hoeft niet groot te zijn. Begin met kleine acties, zoals het oefenen van NEE zeggen in veilige situaties.
4. Zoek ondersteuning
Systemisch werk en lichaamswerk zijn effectieve manieren om karakterstructuren te onderzoeken en los te laten.
Conclusie: Ontmasker jezelf
Karakterstructuren kunnen je leven en relaties diepgaand beïnvloeden, maar ze hoeven je niet te beperken. Door bewust te worden van je patronen en actief ruimte te maken voor verandering, kun je meer vrijheid en verbinding ervaren.
Wil jij ontdekken welke karakterstructuren jou beïnvloeden? Plan een gratis telefonisch kennismakingsgesprek en leer hoe systemisch coaching jou kan helpen om jezelf te ontmaskeren en vrijer te leven.