Verbondenheid Diep geworteld Verbindt en trekt Een balans is zoekend Loyaliteit
Gevormd in verbondenheid
Loyaliteit is een begrip dat we allemaal kennen. Maar wat betekent het écht? Want loyaliteit heeft vele gezichten. Het kan een teken zijn van liefde, betrokkenheid, en toewijding, maar het kent ook zijn grenzen.
Grenzen die soms moeilijk te herkennen of te erkennen zijn. In dit blog onderzoek ik wat loyaliteit precies is, waar het vandaan komt, en hoe deze verbondenheid je beïnvloedt in jouw dagelijks leven.
De liefdesband van verbondenheid
Verbondenheid is meer dan een oppervlakkige afspraak of verplichting; het is een diepe liefdesband. Een band die is ontstaan in jouw vroegste relaties. De relatie met je ouders en familie. Vanuit deze dynamiek leer je hoe jij je moest gaan gedragen. Leerde je wat je moest doen om erbij te horen, en hoe je liefde kan ontvangen.
In mijn praktijk zie ik vaak hoe sterk deze banden zijn. Ze beïnvloeden niet alleen hoe je omgaat met je familie, maar ook hoe jij je gedraagt op het werk en in relaties. Verbondenheid of loyaliteit voelt vaak vanzelfsprekend. Totdat deze in twijfel wordt getrokken.
Dan kan het voelen alsof de grond onder je voeten wegzakt.
Verbondenheid op de werkvloer
Een goed voorbeeld hiervan zie je in de huidige arbeidsmarkt. Werkgevers vragen om “loyale” medewerkers. Dit zie je bijvoorbeeld in vacatureteksten waarin wordt gezocht naar mensen zonder “negen-tot-vijf-mentaliteit”. Hier wordt onvoorwaardelijke toewijding verwacht.
Maar wat betekent die onvoorwaardelijkheid voor jou?
In de huidige arbeidsmarkt verschuift deze dynamiek. Zelfstandige professionals (ZZP’ers) hebben vaak meer controle over hun tijd en inzet, waardoor ze zich minder gebonden voelen aan een specifieke werkgever. Hoewel je anders zou denken is verbondenheid ook hier aanwezig. Loyaliteit aan jezelf, je idealen en je klanten.
Verticale en horizontale verbondenheid
Loyaliteit kent verschillende vormen. Binnen de contextuele therapie wordt dit onderscheid gemaakt tussen verticale en horizontale loyaliteit.
Verticale loyaliteit:
Deze bestaat tussen generaties, zoals tussen ouders en kinderen. Deze band is onomkeerbaar en diep geworteld
Horizontale loyaliteit:
Deze loyaliteit zich af tussen gelijken, zoals partners, vrienden, of collega’s. Hier is sprake van wederkerigheid en balans in rechten en plichten
Deze twee vormen van loyaliteit kunnen (soms) ernstig botsen. Bijvoorbeeld wanneer de diepe banden met je ouders conflicteren met de verwachtingen van je partner of werkgever.
Loyaliteit heeft zowel sterke als zwakke kanten. Het kan je verbinden en kracht geven, maar als de balans ontbreekt, brengt het jou in een spagaat. Denk aan situaties waarin je geen “nee” kunt zeggen of waarin je meer verantwoordelijkheid op je neemt dan goed voor je is.
Het is goed om juist dan oude patronen in je familiesysteem te onderzoeken. Waarin je misschien een plek innam die eigenlijk niet van jou was.
Wat kun je doen?
Om gezonde loyaliteit te ontwikkelen, is het belangrijk om te reflecteren op de oorsprong van je patronen.
Vraag jezelf af:
Wat neem ik mee uit mijn systeem van herkomst?
Hoe beïnvloeden mijn oude banden mijn huidige relaties?
Waar ligt mijn grens in loyaliteit?
Het erkennen van deze dynamieken is een eerste stap om jezelf vrijer en authentieker te bewegen in je werk, relaties en leven.
Meer lezen over verbondenheid? Leren wat jij kunt doen bij welke vorm van loyaliteit?
Plek Niet mijn Verlies, aanpassen, schikken Leer je plek nemen Ruimte
Inleiding: Alles voor harmonie
Zeg jij vaak JA terwijl je vanbinnen een duidelijke NEE voelt? Voel jij je voortdurend verantwoordelijk voor anderen? Schik je je automatisch naar de wensen van je omgeving? Misschien merk je dat je harmonie wilt bewaren, zélfs als dat betekent dat je jezelf wegcijfert.
Als dit herkenbaar is, herken je vast iets van jezelf uit de onderworpen structuur. Deze structuur wordt gekenmerkt door een patroon van aanpassen, schuldgevoelens en het niet innemen van je eigen plek. In dit blog ontdek je hoe deze dynamiek werkt, hoe ze ontstaat, én belangrijker nog, hoe je meer ruimte kunt maken voor jezelf. Op je eigenlijk plek.
Wat is de onderworpen structuur?
De onderworpen structuur draait om een innerlijk conflict: je wilt NEE zeggen, maar je zegt JA. Jouw focus ligt op het ontzien van anderen, zelfs als dit betekent dat je je eigen behoeften opzijzet.
Je schikt je naar autoriteit, vermijdt conflicten en probeert harmonie te bewaren, ook al kost dat je energie. Vaak voel je je schuldig als je iets voor jezelf doet. Dit gedrag is niet zomaar ontstaan, maar komt voort uit diepere lagen van je familiesysteem en je persoonlijke geschiedenis.
Hoe ontstaat de onderworpen structuur?
De oorsprong van de onderworpen structuur ligt vaak in je jeugd. Misschien voelde je je verantwoordelijk voor het geluk van je ouders of moest je als kind op jonge leeftijd emotioneel of praktisch inspringen. Vanuit liefde ben je dan de last van anderen gaan dragen. Maar door die verantwoordelijkheid op je te nemen, verliet je je eigen plek in het familiesysteem.
Systemische dynamiek
1. Verantwoordelijkheid overnemen
Als derde kind bijvoorbeeld, kun je onbewust de verantwoordelijkheden van je oudere broers of zussen overnemen, of zelfs de rol van een ouder invullen. Dit gebeurt vaak uit liefde en loyaliteit.
2. Ruimte innemen voor de ander
Je voelt de pijn of last van een ander en wilt die wegnemen. Maar door de plek van die ander in te nemen, raakt het systeem uit balans. De ander kan zijn eigen verantwoordelijkheden niet volledig dragen en jij raakt uitgeput.
Praktijkvoorbeeld: Marieke’s verhaal
Marieke, 42 jaar, groeide op in een gezin waarin haar moeder vaak ziek was. Al vanaf haar achtste nam ze huishoudelijke taken over en zorgde ze voor haar jongere broers. Ze werd geprezen om haar zorgzaamheid en verantwoordelijkheid.
Als volwassene merkt Marieke dat ze zich schuldig voelt wanneer ze tijd voor zichzelf neemt. Ze heeft moeite om haar eigen behoeften serieus te nemen en zegt zelden NEE, zelfs als ze zich overbelast voelt. Haar relaties lijden hieronder omdat ze wrok opbouwt tegenover de mensen voor wie ze zorgt.
Door systemisch werk ontdekte Marieke dat ze onbewust de plek van haar moeder had ingenomen. Ze leerde haar eigen grenzen aan te geven en haar plek als kind in het systeem terug te vinden. Dit gaf haar de ruimte om zichzelf te ontwikkelen zonder voortdurend verantwoordelijk te zijn voor anderen.
“Je eigen plek innemen geeft balans in je leven en creëert gezonde verbindingen met anderen.”
Wat gebeurt er als je jouw plek verlaat?
Wanneer je jouw plek in het systeem verlaat en verantwoordelijkheden van anderen overneemt, ontstaat er disbalans. De gevolgen hiervan kunnen zich op meerdere vlakken manifesteren:
1. Verlies van levenskracht
Door de lasten van anderen te dragen, put je jezelf uit. Het continu wegcijferen van je eigen behoeften kost energie en kan leiden tot vermoeidheid of zelfs fysieke klachten.
2. Gebrek aan eigenheid
Je raakt verwijderd van wie je bent en wat je zelf nodig hebt. Dit kan een gevoel van leegte of ontevredenheid geven.
3. Onderdrukte woede
Wanneer je jezelf steeds op de laatste plaats zet, kan onbewuste woede ontstaan. Die woede wordt vaak niet geuit, maar manifesteert zich in subtiele wrok, passief-agressief gedrag of een gevoel van onrechtvaardigheid.
Praktische stappen om ruimte te maken voor jezelf
1. Erken je patroon
Bewustwording is de eerste stap naar verandering. Vraag jezelf af:
In welke situaties zet ik mezelf structureel op de laatste plaats?
Wat voel ik als ik aan mijn eigen behoeften denk? Schuld, angst, of misschien boosheid?
Door deze vragen eerlijk te beantwoorden, krijg je meer inzicht in je gedrag.
2. Zeg NEE met liefde
Grenzen stellen hoeft niet hard of confronterend te zijn. Je kunt bijvoorbeeld zeggen:
Ik begrijp dat je dit nodig hebt, maar ik kan hier nu niet aan voldoen.
Ik heb nu even tijd voor mezelf nodig.
Dit kan in het begin ongemakkelijk voelen, maar door consistent te oefenen, bouw je zelfvertrouwen op.
“Grenzen stellen is geen egoïsme, maar een manier om verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen welzijn.”
3. Vind je eigen plek
Systemisch gezien is het essentieel dat iedereen zijn eigen plek inneemt. Stel jezelf de vraag:
Sta ik op mijn eigen plek in mijn familiesysteem?
Neem ik verantwoordelijkheden over die niet van mij zijn?
Een opstelling of systemische coaching kan ik je helpen om dit te onderzoeken en je plek terug te vinden.
4. Beweeg en voel je lijf
Fysieke beweging helpt om onderdrukte emoties zoals woede en verdriet los te laten. Denk aan:
Dansen of joggen om spanning te ontladen.
Yoga om contact te maken met je lichaam.
Schrijven om je gevoelens te uiten.
Praktijkvoorbeeld: Marieke’s stappen
Marieke begon met het uitspreken van haar grenzen, zoals “Nee, ik kan vandaag niet koken, want ik heb tijd voor mezelf nodig.” Ook volgde ze yogalessen om haar lijf beter te voelen en leerde ze in een opstelling dat haar schuldgevoel niet van haar was, maar uit haar familiesysteem kwam. Deze inzichten gaven haar vrijheid.
Stevig geworteld op jouw eigen plek. Dat is jouw ruimte.
Conclusie: Maak ruimte voor jezelf
De onderworpen structuur laat zien hoe diepgewortelde patronen je leven en relaties kunnen beïnvloeden. Maar het goede nieuws is dat je jouw eigen plek kunt terugvinden en ruimte voor jezelf kunt creëeren.
Het gaat er niet om de ander in de steek te laten, maar om verantwoordelijkheid te dragen voor je eigen leven. Door je grenzen te bewaken, NEE te leren zeggen en je plek in te nemen, creëer je niet alleen meer energie voor jezelf, maar ook gezonde verhoudingen met anderen. (Lees hier over grenzen stellen én het stappenplan)
Wil jij ontdekken hoe je meer ruimte kunt maken voor jezelf?
Systemisch coaching kan je helpen om inzicht te krijgen in je patronen en stappen te zetten naar meer autonomie. Neem contact op voor een gratis telefonisch kennismakingsgesprek en ontdek wat ik voor jou kan betekenen.
Schuld En onschuld Zijn altijd verbonden In geven en nemen Balans
Schuld en Onschuld zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden
Schuld en onschuld – we kennen ze allemaal. Soms voel je je schuldig zonder te weten waarom, soms blijf je liever buiten schot om onschuldig te blijven.
In dit blog neem ik je mee in de dynamiek van schuld en onschuld: hoe ze onlosmakelijk verbonden zijn met geven en nemen, met verantwoordelijkheid, en met je plek in je familiesysteem. Want hoe onschuldig wil je eigenlijk zijn?
De systemische functie van schuld
Schuld is meer dan een moreel oordeel. In de systemische werkelijkheid heeft schuld een functie. Het ontstaat zodra we iets aannemen, en het brengt beweging op gang in de uitwisseling tussen mensen.
Balans in geven en nemen
Door te geven en te nemen ontstaat een patroon van verbondenheid. Wie geeft, maakt aanspraak op iets. Wie neemt, voelt een verplichting. De balans wordt hersteld als de gever zelf ook weer iets ontvangt – en de nemer iets teruggeeft. Dat zorgt voor rust in het systeem.
Maar als jij iets aanneemt, verlies je iets anders: je onafhankelijkheid. En daarmee je onschuld. Die schuld kan aanvoelen als een hete aardappel – iets waar je zo snel mogelijk weer van af wilt.
Misschien is het daarom zo’n opluchting als je niets nodig hebt: dan ben je niets verplicht. Dan ben je vrij. Of toch niet?
“Schuld ontstaat bij het aannemen; het streven naar onschuld kan leiden tot afstand en onbalans in relaties.”
De wens om onschuldig te blijven
Onschuldig blijven lijkt aantrekkelijk. Het voelt zuiver, schoon, niet belast. Maar wie koste wat het kost onschuldig wil blijven, onthoudt zich vaak van deelname. Je neemt niet – en dus doe je ook niet écht mee.
Geen deelnemer zijn
Als je niets neemt, hoef je ook niets terug te geven. Maar het gevolg is dat je buitenspel komt te staan. Je maakt je handen niet vuil, je blijft aan de kant.
En hoewel je misschien een rechtvaardiging hebt gevonden om dat zo te houden, blijft er vaak een leeg en ontevreden gevoel achter.
Deze houding begint meestal bij de ouders. Als je in de vroege relatie met (één van) je ouders iets niet kon of mocht aannemen, zet zich dat patroon vaak voort in andere relaties. Energie stokt.
De uitwisseling komt niet op gang. En daarmee blijft ook de levensstroom uit.
De gevolgen in relaties
Wat je in het systeem van herkomst niet kon aannemen, herhaal je onbewust in andere relaties. Je probeert onschuldig te blijven door altijd maar te geven. Meer te geven dan je hebt ontvangen. Maar die dynamiek is onhoudbaar.
Een relatie uit balans
In relaties werkt deze asymmetrie destructief. Als jij geeft, geeft, geeft – maar niet kunt of wilt ontvangen – dan kan de ander zijn plek niet innemen. Er is geen balans meer in de uitwisseling.
Dat is niet vol te houden. Op den duur maakt het de relatie eindig. Want wie zich voortdurend schuldig móet voelen, haakt af.
Verantwoordelijkheid nemen als keerpunt
Schuld en onschuld hangen onlosmakelijk samen met het begrip verantwoordelijkheid. Wie schuld op zich neemt, neemt verantwoordelijkheid. Wie schuld afwijst, probeert onschuldig te blijven – en wijst daarmee ook verantwoordelijkheid af.
Belofte maakt schuld
Elke belofte die je maakt, is een vorm van schuld. Je legt jezelf iets op. En je wordt verantwoordelijk voor het nakomen ervan.
Belangrijk is hoe de belofte tot stand is gekomen. Vanuit je volwassen positie – of vanuit je kindpositie? Denk aan het kind dat belooft voor papa te zorgen als mama wegvalt. Zo’n belofte is een magische taak: onmogelijk om werkelijk in te lossen. En toch draag je die misschien nog steeds. Als een last.
Uit liefde en uit loyaliteit.
De zware last van schuld in je lichaam
Schuld leeft niet alleen in je hoofd – maar ook in je lijf. Je kunt het voelen in je schouders, je nek, je onderrug. De zwaarte van oude beloften, onuitgesproken verplichtingen en onverwerkte dynamieken manifesteert zich vaak lichamelijk.
“Bewust verantwoordelijkheid nemen voor schuld bevordert balans en harmonie binnen relaties en systemen.”
Overgenomen schuld in het familiesysteem
Soms draag je een schuld die niet van jou is. Een niet-vereffende schuld uit een vorig systeem. Hoewel Je er geen weet van hebt, voel je toch een last.
Wat buitengesloten is, wil ingesloten worden
In familiesystemen geldt: wat buitengesloten wordt, klopt later aan de deur. Misschien wel aan jouw deur. En jij bent degene die de last voelt – zonder dat je kunt aanwijzen waarom.
Het leven voelt zwaar, ondanks dat de omstandigheden ogenschijnlijk goed zijn. Dan is de kans groot dat je een schuld draagt die niet van jou is. Een thema dat generaties geleden is ontstaan, maar nooit is erkend.
In familieopstellingen wordt dit zichtbaar. Het uitgeslotene vraagt om erkenning. Pas als het gezien en ingesloten wordt, komt er ruimte.
Schuld en onschuld in beweging brengen
Schuld en onschuld zijn geen eindstations. Ze zijn dynamieken. In beweging brengen betekent ze erkennen, ermee leren omgaan, en ermee leren leven.
Een krachtige manier om deze polariteit te ervaren, is via de lemniscaat. Een oefening waarin je afwisselend stilstaat bij beide polen – schuld en onschuld – en de beweging ertussen. Niet als tegenstelling, maar als dans. Zo ontstaat er helderheid. Wat draag ik? Wat is niet van mij? Wat wil ik teruggeven?
In familieopstellingen komt deze dynamiek vaak terug. Je krijgt letterlijk zicht op hoe jij je verhoudt tot schuld. En hoe schuld zich verhoudt tot jou.
De oefening met de Lemniscaat zelf uitvoeren? Download de oefening en maak gebruik van de polariteiten Schuld en OnSchuld.
Tot slot: durf te ontvangen
Schuld en onschuld zijn onvermijdelijk verbonden aan leven, liefhebben en verantwoordelijk zijn. De kunst is om de schuld te nemen die van jou is – en terug te geven wat niet bij jou hoort.
Om verantwoordelijkheid te dragen waar het klopt. En om te ontvangen, ook als dat spannend is.
Want pas als je neemt, kun je werkelijk geven. Pas als je verantwoordelijkheid neemt, kun je bevrijd leven. En pas als je durft onschuldig én schuldig te zijn, doe je echt mee.
Herken jij iets in deze dynamiek?
Voel je dat het tijd is om jouw plek in te nemen, verantwoordelijkheid te dragen of misschien juist iets terug te geven wat niet van jou is? In mijn begeleiding werken we op de onderstroom – met systemische opstellingen, reflectie en lichaamsbewustzijn.
Plan een vrijblijvend en gratis kennismakingsgesprek in. Samen onderzoeken we wat er gezien mag worden.
Veel mensen herkennen zichzelf in de slachtoffer- of daderrol zonder het door te hebben. Slachtoffers voelen zich machteloos, daders grijpen de controle. Beide dynamieken verhinderen dat je je echte plek inneemt. Dit blog helpt je patronen te herkennen, verantwoordelijkheid te nemen en los te breken, zodat je écht aanwezig kunt zijn.
In Transactionele Analyse verwijst een Spel naar onbewuste patronen met voorspelbare uitkomsten. Deze patronen, geworteld in je levensscript, kun je doorbreken door bewustwording, reflectie en nieuwe keuzes.
Ontsnap uit de loop en creëer vrijheid in je communicatie en relaties.
De overheersende structuur ontstaat uit een verlangen naar controle en onafhankelijkheid, vaak gevormd in de kindertijd. Hoewel kracht en zelfvertrouwen voordelen bieden, kunnen ze verbinding en kwetsbaarheid blokkeren. Door controle los te laten, steun te vragen en je hart te openen, vind je balans tussen daadkracht en echte verbondenheid.
