Karakterstructuren uitgelegd: Hoe je beschermingsmechanismen ontstaan en wat je ermee kunt doen
Karakterstructuren
Verlangen, controle
Beschermend, gevormd, belemmerend
Ontdek je ware kracht
Masker
Inleiding: Wat zijn karakterstructuren?
Heb je ooit het gevoel gehad dat je steeds in dezelfde patronen vervalt, ongeacht hoe hard je probeert ze te doorbreken? Misschien merk je dat je jezelf vaak terugtrekt, conflicten vermijdt of jezelf juist altijd opoffert voor anderen.
Deze patronen kunnen te maken hebben met wat in systemisch werk en lichaamswerk bekend staat als karakterstructuren: beschermingsmechanismen die je als kind hebt ontwikkeld om met pijnlijke ervaringen om te gaan.
In dit blog leg ik uit wat karakterstructuren zijn, hoe ze ontstaan, en wat de impact ervan is op je leven. Ook ontdek je hoe je met deze structuren kunt werken om meer vrijheid en verbinding in je leven te ervaren.
Wat zijn karakterstructuren?
Een karakterstructuur is een combinatie van mentale, sociale en lichamelijke houding. Een die ontstaat in de vroege kindertijd. Het is een beschermingsmechanisme dat zich vormt wanneer je als kind geconfronteerd wordt met een botsing tussen je diepste behoeften en de werkelijkheid die je wordt aangeboden.
Voorbeeld: Stel, je hebt als baby een diepe behoefte aan nabijheid van je moeder. Als die nabijheid vaak ontbreekt, ontwikkel je een overlevingsstrategie om met dat gemis om te gaan. Bijvoorbeeld door jezelf emotioneel terug te trekken of te vechten voor aandacht.
Karakterstructuren zijn meer dan alleen gedragspatronen; ze zitten diep in je lichaam opgeslagen. Hoe je staat, beweegt en reageert op anderen kan onbewust worden beïnvloed door deze structuren.
“Karakterstructuren beschermen je, maar beperken ook je vrijheid. Bewustwording opent de weg naar verbinding en groei.”
Hoe ontstaan karakterstructuren?
Karakterstructuren worden gevormd in de eerste zeven levensjaren, een periode waarin een kind volledig afhankelijk is van zijn omgeving. In deze fase neemt een kind signalen uit zijn omgeving als een spons op. Als aan fundamentele behoeften zoals veiligheid, erkenning of nabijheid niet wordt voldaan, zet het kind een verdedigingsmechanisme op om zichzelf te beschermen.
Wanneer zo’n mechanisme zich herhaaldelijk herhaalt, kan het vast komen te zitten in het lichaam en in je gedrag. Het wordt dan een karakterstructuur.
De zes karakterstructuren
Hieronder lees je een overzicht van de zes karakterstructuren, inclusief hun kenmerken en hoe ze ontstaan.
- 1. Angstige structuur
Kenmerken: Je voelt je ongemakkelijk in je lijf en vaak onveilig in de wereld. Je trekt je terug en vermijdt nabijheid.
Ontstaan: Wanneer een kind zich in de vroege levensfase niet welkom of gewenst voelt.
IMPACT:
Je leeft vanuit een onbewuste overtuiging dat je er niet mag zijn. Dit uit zich in afstandelijkheid en een neiging om jezelf af te sluiten.
Voorbeeld: Jan, 35 jaar, heeft moeite om emotioneel open te zijn in relaties. Hij voelt zich vaak overweldigd door nabijheid en trekt zich terug, wat leidt tot conflicten met zijn partner.
- 2. Verlangende structuur
Kenmerken: Je verlangt naar erkenning en aandacht, maar durft dit niet uit te spreken. Je neigt ertoe jezelf weg te cijferen of onbewust te manipuleren om aan je behoeften te voldoen.
Ontstaan: Wanneer een kind niet krijgt wat het nodig heeft, zoals liefde of emotionele steun.
IMPACT:
Je kunt moeite hebben met het stellen van grenzen en voelt je afhankelijk van anderen voor je geluk.
Voorbeeld: Sophie, 29 jaar, zorgt altijd voor anderen, maar voelt zich vaak teleurgesteld als die aandacht niet wordt teruggegeven.
- 3. Versmeltende structuur
Kenmerken: Je hebt een sterke behoefte aan nabijheid en verbinding en vindt het moeilijk om zelfstandig keuzes te maken.
Ontstaan: Wanneer een kind onvoldoende ruimte krijgt om zichzelf te ontwikkelen en zich voortdurend moet aanpassen aan de ander.
IMPACT:
Je kunt moeite hebben met autonomie en grenzen stellen, wat vaak leidt tot frustratie in relaties.
Voorbeeld: Lisa, 40 jaar, merkt dat ze altijd bezig is met het pleasen van haar partner en kinderen, terwijl ze weinig tijd voor zichzelf overhoudt.
- 4. Overheersende structuur
Kenmerken: Je bent gericht op controle, succes en het vermijden van kwetsbaarheid. Je neemt de leiding en wilt voorkomen dat anderen jou kunnen raken.
Ontstaan: Wanneer een kind zichzelf moet bewijzen om liefde of erkenning te verdienen.
IMPACT:
Je kunt afstandelijk overkomen en hebt moeite om je kwetsbaar op te stellen.
Voorbeeld: Mark, 45 jaar, is succesvol in zijn carriëre, maar voelt zich vaak leeg en eenzaam omdat hij moeite heeft om anderen dichtbij te laten.
- 5. Onderworpen structuur
Kenmerken: Je past je aan, zegt JA terwijl je NEE voelt, en zet jezelf vaak op de laatste plaats.
Ontstaan: Wanneer een kind leert dat het zichzelf moet wegcijferen om liefde of acceptatie te krijgen.
IMPACT:
Je kunt vastzitten in patronen van overgave en schuldgevoel, met diep verborgen woede.
Voorbeeld: Karin, 38 jaar, merkt dat ze voortdurend over haar eigen grenzen gaat om anderen tevreden te stellen, wat leidt tot uitputting en frustratie.
- 6. Afwerende structuur
Kenmerken: Je hebt een sterke behoefte aan controle en perfectionisme, met een onderliggende angst voor afwijzing.
Ontstaan: Wanneer een kind leert dat het perfect moet zijn om liefde te verdienen.
IMPACT:
Je hebt moeite om jezelf kwetsbaar op te stellen en bent bang om afgewezen te worden.
Voorbeeld: Tom, 33 jaar, stelt hoge eisen aan zichzelf en anderen, wat vaak leidt tot conflicten en teleurstelling.
“Je bent niet je patronen; door ze te begrijpen en los te laten, ontdek je wie je werkelijk bent.”
Jij bent geen masker
Het is belangrijk om te begrijpen dat je geen karakterstructuur bent. Deze structuren zijn overlevingsmechanismen die je op jonge leeftijd hebt ontwikkeld om je te beschermen. Hoewel je waarschijnlijk kenmerken van meerdere structuren zult herkennen, zijn er meestal één of twee die dominanter aanwezig zijn.
Hoe werk je met karakterstructuren?
Het doorbreken van karakterstructuren begint met bewustwording. Hier zijn enkele praktische stappen om ermee aan de slag te gaan:
- 1. Erken je patronen
Observeer jezelf in dagelijkse situaties. Stel vragen als: “Wanneer ga ik over mijn grenzen heen?” of “Wat maakt dat ik me afsluit in relaties?”
- 2. Werk met je lichaam
Karakterstructuren zijn in je lichaam opgeslagen. Beweging zoals yoga, dans of joggen kan helpen om spanning en onderdrukte emoties los te laten.
Voorbeeld: Sophie begon met wekelijkse yoga om haar gevoel van verbondenheid met haar lichaam te versterken. Dit hielp haar grenzen beter aan te voelen.
- 3. Zet kleine stappen
Verandering hoeft niet groot te zijn. Begin met kleine acties, zoals het oefenen van NEE zeggen in veilige situaties.
- 4. Zoek ondersteuning
Systemisch werk en lichaamswerk zijn effectieve manieren om karakterstructuren te onderzoeken en los te laten.
Conclusie: Ontmasker jezelf
Karakterstructuren kunnen je leven en relaties diepgaand beïnvloeden, maar ze hoeven je niet te beperken. Door bewust te worden van je patronen en actief ruimte te maken voor verandering, kun je meer vrijheid en verbinding ervaren.
Wil jij ontdekken welke karakterstructuren jou beïnvloeden? Plan een gratis telefonisch kennismakingsgesprek en leer hoe systemisch coaching jou kan helpen om jezelf te ontmaskeren en vrijer te leven.
Heb het goed,
Joan
Alle 6 maskerstructuren uitgelicht:
