Hoe zorg je voor een gezonde balans binnen je organisatie? Dit blog is het derde deel in de serie “BOB aan het werk” en belicht een essentieel systemisch principe: balans in geven en nemen. In eerdere blogs stonden de ‘B’ van Binding en de ‘O’ van Ordening centraal. Dit keer richt ik mij op de balans tussen wat je geeft en ontvangt, en wat er gebeurt wanneer dit evenwicht verstoord raakt.
Herken je symptomen zoals hoog ziekteverzuim, een hoog verloop of dalende resultaten in jouw organisatie? Dan kan een onbalans in geven en nemen hieraan bijdragen.
In dit blog ontdek je wat dit principe inhoudt, hoe disbalans kan ontstaan, en niet onbelangrijk:
Hoe je deze herstelt.
Wat is balans in geven en nemen?
Balans in geven en nemen is een kernprincipe binnen systemisch werk. Het draait om een gezonde uitwisseling binnen een systeem, zoals een team of organisatie. Wanneer iemand iets geeft (tijd, energie, verantwoordelijkheid), hoort daar iets tegenover te staan (erkenning, waardering, beloning).
Als die balans verstoord raakt—bijvoorbeeld doordat iemand meer geeft dan ontvangt of andersom—ontstaan er spanningen. Deze kunnen zich uiten in kleine irritaties, maar ook in grotere problemen zoals conflicten, demotivatie of zelfs vertrek van medewerkers.
Waarom is deze balans belangrijk?
Een gezonde balans houdt de relatie tussen werkgever en werknemer in stand. Deze gezonde balans is echter ook horizontaal van belang. De balans tussen de werknemers in een team of organisatie. Het zorgt voor wederzijdse betrokkenheid, wat essentieel is voor een bloeiende organisatie.
Praktijkvoorbeeld: Geraldine’s onbalans
Geraldine is een toegewijde manager die jarenlang alles heeft gegeven voor haar organisatie. Ze werkt lange dagen en voelt zich verantwoordelijk voor het succes van haar team. Haar motto: “Investeren in mijn toekomst.”
Onbewust verzamelt Geraldine spaarzegels—niet letterlijk, maar in een denkbeeldig spaarboekje. Ze hoopt dat haar harde werk ooit zal worden beloond met promotie, erkenning of een compliment.
Tijdens haar functioneringsgesprek krijgt Geraldine echter vooral kritiek op punten die beter kunnen. Ze voelt zich gekwetst en denkt: “Zien ze niet hoe hard ik werk?” Dit gevoel van onderwaardering wordt uiteindelijk de druppel. Geraldine besluit te vertrekken.
De ontstane disbalans tussen Geraldine en de werkgever beperkt zich hier niet. De werknemers zullen het effect merken en proberen zich daartoe te verhouden. Ieder op zijn eigen manier.
“Balans in geven en nemen is de basis voor duurzame werkrelaties waarin waardering, motivatie en samenwerking centraal staan.”
Wat gebeurt er bij onbalans?
Een verstoring in de balans tussen geven en nemen kan allerlei negatieve gevolgen hebben.
Denk aan:
Hoog ziekteverzuim: Medewerkers raken overbelast doordat ze veel geven zonder voldoende erkenning te ontvangen..
Veel verloop: Talent vertrekt omdat medewerkers zich niet gewaardeerd of gehoord voelen.
Dalende productiviteit: Teams verliezen motivatie door een gebrek aan balans.
WIJ/ZIJ-gevoel: Een gevoel van ongelijkheid tussen afdelingen of collega’s kan leiden tot spanningen.
In Geraldine’s geval voelde ze zich jarenlang verantwoordelijk voor het succes van haar team, maar kreeg ze onvoldoende terug. Haar vertrek liet de organisatie met vragen achter: Hoe kon dit gebeuren, terwijl we haar zoveel ruimte boden?
Hoe herstel je balans in je organisatie?
Een gezonde balans in geven en nemen vraagt om BEWUST LEIDERSCHAP*), heldere communicatie en duidelijke kaders. Hier zijn vier praktische tips om de balans te herstellen:
1. Erken ieders bijdrage: Waardering is een krachtige manier om balans te creëren. Dit hoeft niet altijd financieel te zijn; een simpel compliment of het vieren van successen kan al een groot verschil maken.
2. Wees helder over verantwoordelijkheden: Onduidelijkheid over wie wat doet, kan leiden tot overbelasting bij bepaalde medewerkers. Zorg voor duidelijke rolverdeling en kaders.
3. Werkdruk in balans met beloning: Wat je van medewerkers vraagt, moet in verhouding staan tot wat je biedt. Denk hierbij niet alleen aan salaris, maar ook aan werkplezier, ontwikkelingsmogelijkheden en flexibiliteit.
4. Voorkom scheve verhoudingen: Let op signalen zoals medewerkers die structureel meer verantwoordelijkheid nemen dan anderen of teams die te weinig erkenning krijgen voor hun prestaties.
“Bewust leiderschap vraagt om aandacht voor wat medewerkers geven én ontvangen, zodat wederzijdse betrokkenheid en groei mogelijk worden.”
Systemisch werk inzetten
Een systemische aanpak, zoals teamcoaching of opstellingen, kan helpen om onzichtbare patronen binnen je organisatie zichtbaar te maken.
Dit biedt inzicht in onderliggende dynamieken en helpt om de balans in geven en nemen te herstellen
Waarom balans zo belangrijk is voor organisaties
Een gezonde balans in geven en nemen zorgt niet alleen voor tevreden medewerkers, maar ook voor betere resultaten. Wanneer medewerkers het gevoel hebben dat hun inspanningen worden gewaardeerd, zijn ze gemotiveerder, productiever en loyaler.
Daarnaast voorkomt een goede balans onnodig verloop en hoge kosten door ziekteverzuim.
Organisaties die investeren in balans, investeren dus direct in een duurzame en gezonde werkomgeving. Wees je bewust van je (over)verantwoordelijke medewerker. Hoe verleidelijk ook om dit als organisatie te omarmen, het is potentieel verstorend voor de balans!
Herken je dit? Deel je ervaring!
Zie jij in jouw organisatie situaties waarin geven en nemen uit balans is? Of herken je symptomen zoals hoog ziekteverzuim, een hoog verloop of demotivatie?
Deel jouw ervaringen hieronder of neem contact met mij op voor een vrijblijvende kennismaking. Samen kijken we hoe we de balans in jouw organisatie kunnen herstellen.
Slotgedachte
Balans in geven en nemen is niet alleen essentieel voor medewerkers, maar voor de hele organisatie. Door bewust te werken aan dit principe creëer je een omgeving waarin iedereen zich gewaardeerd en gezien voelt. Dat is de sleutel tot duurzaam succes.
Een manier van leidinggeven waarin de leider zich volledig bewust is van zichzelf, de ander en de context waarin hij of zij opereert.
Het draait om het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag, keuzes en impact, terwijl je tegelijkertijd oog hebt voor de behoeften, talenten en dynamieken binnen je team of organisatie.
Een bewust leider:
• Herkent eigen patronen en drijfveren: Is zich bewust van persoonlijke overtuigingen, emoties en reacties en begrijpt hoe deze het leiderschap beïnvloeden.
• Staat in verbinding met anderen: Luistert actief, toont empathie en creëert een omgeving waarin vertrouwen en samenwerking centraal staan.
• Stuurt vanuit visie en waarden: Besluit vanuit een lange-termijnperspectief, gebaseerd op gedeelde waarden en de missie van de organisatie.
• Stimuleert groei en balans: Ziet de potentie in anderen en bevordert een gezonde balans tussen werk en welzijn.
• Handelt vanuit authenticiteit: Durft kwetsbaarheid te tonen en blijft trouw aan zichzelf, zonder de belangen van anderen uit het oog te verliezen.
Kortom, bewust leiderschap gaat over bewust zijn van je eigen rol als leider én je bijdrage aan het grotere geheel, met aandacht voor duurzame verbinding en impact.
Ordening Plek innemen Rust en harmonie. Herstel balans en groei. Systeem.
Ordening in organisaties: Jouw plek binnen het systeem
Hoe voelt het om je plek te kennen binnen jouw organisatie? Of juist niet? In dit 2e blog uit de serie “BOB aan het werk” ontdek je hoe ordening, een van de basisprincipes van systemisch werk, invloed heeft op het succes en de harmonie van een organisatie. Ik bespreek praktijkvoorbeelden. Bied inzichten die je helpen om verstoringen in je systeem te herkennen én op te lossen.
Wat is ordening in een systeem?
We maken allemaal deel uit van systemen, zoals families, organisaties of teams. Binnen een familiesysteem ligt de ordening eenvoudig vast: op basis van geboortevolgorde en generaties. Binnen een organisatie is ordening echter complexer. Hier bepalen factoren als anciënniteit, competenties en functies wie waar staat. Afhankelijk van de context kun je verschillende plekken innemen.
Maar één ding is systemisch gezien altijd belangrijk: wie er als eerste kwam, wordt geëerd. Dat betekent niet dat de meest ervaren medewerker altijd leidinggevend moet zijn, maar wel dat diens bijdrage wordt erkend. Het ontbreken van een heldere ordening kan leiden tot onrust, conflicten en zelfs burn-out.
De gevolgen van een verstoorde ordening
Als medewerkers niet op hun juiste plek staan of de plek van een ander innemen, raakt het systeem verstoord. Je herkent dit bijvoorbeeld aan:
Managers die taken van hun medewerkers overnemen omdat ze “het beter kunnen”.
Medewerkers die zich verantwoordelijk voelen voor taken die eigenlijk bij hun leidinggevende horen.
Teams waar iedereen zijn eigen koers vaart omdat kaders ontbreken.
Als deze dynamieken blijven bestaan, blijft dit niet zonder gevolg. De kracht en energie van de organisatie worden ondermijnd. Pas wanneer iedereen zijn of haar eigen plek weer inneemt, kan de rust terugkeren en ontstaat er ruimte voor groei en samenwerking.
Praktijkvoorbeeld: Hanneke, een zelfverzekerde winkelmanager
Hanneke was een succesvolle vestigingsmanager. Haar winkel presteerde boven verwachting, en ze had een team opgebouwd dat zelfstandig verantwoordelijkheid droeg. Na verloop van tijd werd het tijd voor iets nieuws. Vol vertrouwen begon ze aan een nieuwe uitdaging: een winkel met veel groeipotentieel en uitdagingen.
Hanneke ging voortvarend van start. Ze wist precies welke strategieën nodig waren om succes te behalen. Maar na een tijdje begon het stroef te lopen. De medewerkers, die al jaren in de winkel werkten, leken niet mee te willen in haar aanpak. De resultaten bleven uit.
Wat Hanneke over het hoofd zag, was de onderliggende ordening in haar nieuwe team. Haar ervaring gaf haar zelfvertrouwen, maar ze had te weinig oog voor de plek en inbreng van de bestaande medewerkers. Ze nam hun plek in, zonder het te beseffen.
Pas toen Hanneke besefte dat de medewerkers eerst erkend moesten worden voor hun bijdrage en ervaring, kon ze hun vertrouwen winnen. Door de juiste ordening te herstellen, keerde de rust terug en groeide het team naar een gezamenlijk succes.
“Erkenning van ieders bijdrage is de sleutel tot harmonie en succes in een team.”
Hoe herken je een verstoring in het systeem?
Wanneer het niet lekker loopt in je organisatie, zie je vaak alleen de symptomen. Maar deze symptomen – zoals onrust, conflicten of uitblijvende resultaten – hebben vaak een diepere oorzaak in de onzichtbare onderstroom van het systeem.
Een verstoring kan bijvoorbeeld ontstaan door:
1. Het innemen van een verkeerde plek: Een leidinggevende die te veel controleert of een medewerker die leiding neemt over collega’s.
2. Onheldere kaders: Als niet duidelijk is wie verantwoordelijk is voor wat.
3. Gebrek aan erkenning: Het niet waarderen van de ervaring en bijdrage van bestaande medewerkers.
Tips om de ordening te herstellen
Wil je de rust en samenwerking in je organisatie terugbrengen? Dit zijn enkele stappen die je kunt nemen:
1. Breng de rollen in kaart: Zorg dat duidelijk is wie waar verantwoordelijk voor is.
2. Eer de volgorde: Erken de bijdragen van mensen die er langer zijn of specifieke kennis hebben.
3. Stel heldere kaders: Geef iedereen een duidelijke plek in het systeem, zodat er geen onduidelijkheid of frustratie ontstaat.
4. Luister en observeer: Let op signalen van onrust en vraag jezelf af of de plekverdeling klopt.
“Rust en groei in een organisatie beginnen bij het herstellen van een heldere ordening.”
Stel jezelf de vraag: Sta jij op jouw plek?
Net als Hanneke hebben we vaak de beste intenties als we iemands plek overnemen. Misschien doe je dat omdat je het sneller of beter denkt te kunnen, of omdat je verantwoordelijkheid voelt. Maar uiteindelijk leidt het niet alleen tot spanning in het team, het kan ook je eigen energie en balans aantasten.
Herken je dit? Sta eens stil bij je eigen positie. Vraag jezelf af:
Neem ik misschien werk over dat niet bij mij hoort?
Geef ik mijn medewerkers de ruimte om hun plek in te nemen?
Erken ik de bijdrage van anderen in mijn team?
Samenvatting
Als het niet goed loopt in je organisatie, is het verleidelijk om direct naar oplossingen voor de symptomen te zoeken. Maar door uit te zoomen en te kijken naar de dynamieken binnen het systeem, ontdek je vaak dat de kern van het probleem ligt in een verstoorde ordening.
Wil je jouw organisatie laten bloeien? Begin bij de basis: geef iedereen een heldere plek en zorg dat de ordening klopt.
Wil jij je ervaring delen?
Herken je jezelf in de situatie van Hanneke? Of heb je ooit meegemaakt hoe een verstoorde ordening de samenwerking beïnvloedde? Laat het mij weten in de reacties!
Jij Bent Jezelf Laag na laag Met DiSC ontdekken wij Meer
Wie ontmoet je in jezelf?
Jezelf echt leren kennen is als het pellen van een ui. Je begint aan de buitenkant en werkt naar binnen toe. Maar wie ben jij eigenlijk? Alles wat je kent, ben je niet per se. Je bent meer dan dat. Jezelf ontmoeten betekent dat je jezelf op verschillende lagen leert kennen. Een complexe en waardevolle reis. Veel mensen vinden het lastig om naar zichzelf te kijken of zichzelf vragen te stellen. Waarom doe je wat je doet? Vaak sla je de lastigste vragen over, bewust of onbewust, uit zelfbescherming of loyaliteit.
In dit blog lees je hoe DiSC voor jou een stap kan zijn, Een stap in de zoektocht naar meer inzicht in jezelf.
Gedrag: Wat laat je zien?
Gedrag is niet wie je bent, het is wat je doet. Het is een uiting van je binnenwereld, gevormd door ervaringen en patronen. Vaak gebeurt dit automatisch. Denk maar aan je eerste werkdag: alles voelde nieuw en spannend. Een week later ging alles al veel soepeler. Zo werkt het ook met gedrag. Maar hoe bewust ben jij je van jouw gedrag?
Gedraag je ‘normaal’… maar wat is normaal?
Misschien heb je wel eens gehoord: “Doe eens normaal.” Maar wat is normaal? Jouw “normaal” is anders dan dat van een ander. Onze referentiekaders verschillen. Het leren begrijpen van je eigen gedrag – en hoe dat verschilt van dat van anderen – kan enorm verrijkend zijn. In de interactie met anderen leer je niet alleen over hen, maar ook over jezelf. Durf jij te ontdekken welk gedrag jij vertoont in verschillende situaties? En wat dit zegt over jou?
Jouw gedrag: een kwaliteit én een valkuil
Gedrag levert je iets op. Vaak ontwikkel je een bepaald voorkeursgedrag omdat het je helpt om waardering te ontvangen of schade te vermijden. Maar voorkeursgedrag heeft ook beperkingen. Hoe reageer je bijvoorbeeld in stressvolle situaties? Wat gebeurt er als verandering om de hoek komt kijken? Met deze inzichten kun je bewuster omgaan met jouw gedrag en effectiever worden, zowel privé als professioneel.
DiSC: Jouw voorkeursgedrag in kaart brengen
Een krachtig hulpmiddel om je voorkeursgedrag te onderzoeken, is de DiSC-analyse. DiSC staat voor vier gedragsstijlen: Dominantie, Invloed, Stabiliteit en Consciëntieusheid. Met deze methode breng je in kaart hoe jij je gedraagt in dagelijkse situaties, hoe je reageert onder druk en waar je grenzen liggen.
Bijvoorbeeld:
Ben jij taakgericht of mensgericht?
Zoek je vaak verbinding of focus je op resultaten?
Hoe ga je om met verandering of conflicten?
Door deze vragen te beantwoorden, krijg je inzicht in jouw sterke punten, maar ook in je valkuilen. Dit helpt je niet alleen om jezelf beter te begrijpen, maar ook om effectiever samen te werken met anderen..
DiSC als sleutel tot betere samenwerking
DiSC is niet alleen een hulpmiddel voor zelfkennis; het is ook een krachtig middel om anderen beter te begrijpen. Elk team bestaat uit verschillende persoonlijkheden en gedragsstijlen. Met een DiSC-analyse ontdek je hoe jouw gedrag invloed heeft op anderen én hoe je beter kunt inspelen op hun behoeften.
Voorbeeld:
In een team met veel dominante persoonlijkheden kan een mensgerichte stabilisator de balans brengen.
Heb je vooral resultaatgerichte collega’s? Dan kan het enthousiasme van de ‘i’ zorgen voor meer verbinding en creativiteit.
Door elkaars gedrag te begrijpen, bouw je aan een effectiever en harmonieuzer team.
Voorkeursgedrag is geen vaststaand feit!
Je voorkeursgedrag is niet in beton gegoten. Het is een blauwdruk die je in de loop van je leven hebt ontwikkeld. Dit gedrag was effectief in het verleden, maar is dat nog steeds? Met DiSC leer je hoe je je gedrag kunt herkennen en aanpassen aan verschillende situaties. Dit geeft je meer flexibiliteit en keuzevrijheid.
Stel jezelf eens deze vragen:
Hoe reageer ik op kritiek?
Hoe pak ik nieuwe uitdagingen aan?
Ben ik bereid om mijn gedrag te veranderen als de situatie daarom vraagt?
Met deze inzichten kun je groeien en effectiever worden in je communicatie en samenwerking.
DiSC in praktijk: van persoonlijke ontwikkeling tot recruitment
DiSC is breed toepasbaar. Of je nu jezelf beter wilt leren kennen, effectiever wilt communiceren of een sterk team wilt bouwen, de inzichten uit DiSC bieden waardevolle handvatten.
Persoonlijke ontwikkeling:
Met een DiSC-analyse ontdek je je sterke punten en hoe je die beter kunt inzetten. Ook krijg je inzicht in je valkuilen en leer je hoe je hier bewuster mee om kunt gaan.
Teamsamenstelling:
De kracht van een team zit in diversiteit. Met een mix van gedragsstijlen – zoals introvert en extravert, taakgericht en mensgericht – haal je het beste uit iedereen. Een DiSC-analyse helpt om deze mix bewust te creëren.
Recruitment:
Wil je weten of een sollicitant goed in je team past? Voeg een DiSC-analyse toe aan je sollicitatieprocedure. Zo krijg je snel inzicht in het voorkeursgedrag van een kandidaat. Dit voorkomt misverstanden en zorgt voor betere matches.
Begin jouw reis met DiSC
Wil jij jezelf beter leren kennen en effectiever worden in je gedrag? Als gecertificeerd DiSC-analist help ik je graag. Samen brengen we jouw gedragsstijl in kaart en ontdekken we hoe je nog meer uit jezelf en je samenwerking kunt halen.
Wil je DiSC inzetten voor je team of organisatie? Ik laat je graag zien hoe een DiSC-analyse bijdraagt aan betere samenwerking, meer begrip en uiteindelijk betere resultaten.
Neem contact met me op voor een persoonlijke analyse of een voorbeeldrapportage. Laten we samen ontdekken wat DiSC voor jou kan betekenen!
