Burn-out systemisch bekeken – Uitzoomen op het grotere geheel

Burn-out raakt je niet alleen fysiek of mentaal. Het raakt je hele systeem. Als systemisch coach zie ik dagelijks mensen die vastlopen in patronen die onbewust zijn ontstaan. Burn-out systemisch bekeken biedt dan ook een diepere ingang dan alleen symptoom bestrijding.

Een schreeuw om verandering?

“Hoe kan het dat ik zó moe ben, terwijl ik alles goed probeer te doen?”

Misschien heb je die vraag ook wel eens gesteld. Je probeert het werk vol te houden, zorgt goed voor anderen, houdt alle ballen in de lucht – en ineens doet je lijf niet meer mee. Of je hoofd. Of allebei. 

Burn-out. Een label dat op zich al zoveel oproept: zwakte, falen, of juist een schreeuw om verandering?

In mijn praktijk ontmoet ik vaak mensen die ‘ineens’ op zijn. Maar zelden komt een burn-out echt uit de lucht vallen. Er zit een geschiedenis onder. Een logica, zelfs – al voelt het voor jou misschien als complete chaos. 

Burn-out systemisch bekeken: Onthulling van een diepere lagen

Als systemisch coach kijk ik niet alleen naar wat zich nú laat zien, maar naar het hele veld eromheen. De onzichtbare draden die jouw huidige klachten verbinden met je geschiedenis, je familiesysteem, je overlevingsstrategieën.

In dit blog neem ik je mee in hoe ik vanuit systemisch perspectief naar burn-out kijk. Wat het betekent om niet alleen te herstellen, maar ook werkelijk te veranderen. En hoe juist dat je ruimte geeft om op een nieuwe manier met je energie om te gaan.

De benadering als een burn-out systemisch wordt bekeken

Laat ik eerst beginnen met wat het níet is.

Een systemische benadering is geen snelle fix of symptoombestrijding. Het is geen lijstje van dingen die je moet doen om je beter te voelen – al zijn rust, beweging en voeding uiteraard belangrijk.

Wat het wél is, is een manier van kijken. Een andere bril opzetten. Niet inzoomen op het probleem, maar juist uitzoomen. Waar sta jij in het grotere geheel? Welke rollen neem je (vaak onbewust) op je? Wat draag jij dat eigenlijk niet van jou is?

Omdat ook jij erbij wil horen

Systemisch werk gaat ervan uit dat we allemaal onderdeel zijn van een groter systeem: ons gezin van herkomst, onze cultuur, onze werkomgeving. En in elk systeem gelden ongeschreven wetten. Loyale wetten. We willen erbij horen. Niet verstoten worden. Niet degene zijn die het anders doet. En precies daar wringt het vaak bij mensen met burn-outklachten.

Burn-out als signaal van een diepere disbalans

Burn-out is geen teken dat je ‘niet sterk genoeg bent’. Integendeel.

Het zijn vaak juist de sterke mensen – loyaal, verantwoordelijk, zorgzaam, plichtsgetrouw – die zichzelf gaandeweg kwijtraken. Die te lang ‘ja’ zeggen tegen alles wat eigenlijk een ‘nee’ zou moeten zijn. Die voelen dat het niet klopt, maar toch doorgaan.

“Burn-out is geen zwaktebod, maar een signaal van je systeem dat het oude script niet langer klopt met wie jij bent.”

Waarom? Omdat het systeem waarin je bent opgegroeid, daar onbewust toe uitnodigde.

Een paar voorbeelden uit mijn praktijk:

• Een vrouw die als oudste dochter altijd sterk moest zijn. Haar moeder had zelf een moeilijke jeugd gehad, dus zij ‘nam het over’. Nu, jaren later, stortte ze in. Niet omdat ze faalde, maar omdat ze te lang iets gedragen had wat nooit van haar was.

• Een man die zich altijd verantwoordelijk voelde voor het welzijn van anderen. Als kind had hij een zieke vader en zorgde hij voor rust in huis. Nu, als leidinggevende, nam hij onbewust diezelfde rol weer op zich – met uitputting tot gevolg.

Zie je hoe burn-out niet zomaar over werkdruk gaat? Maar over hoe diepgeworteld onze patronen kunnen zijn?

Wat heeft mijn familiegeschiedenis met burn-out te maken?

Veel mensen die burn-out raken, herkennen dit niet meteen.

Ze zeggen: “Ik had een prima jeugd.” Of: “Ik wil mijn ouders hier niet de schuld van geven.” En dat is ook niet nodig – daar gaat systemisch werk niet over.

Het gaat erom dat we zien hoe we ons hebben aangepast. Welke plek we innamen in ons gezin. Of we de ruimte kregen om kind te zijn, of al vroeg verantwoordelijk werden. Of we leerden dat rust ‘lui’ was. Of dat ‘voelen’ als verboden terrein voelde.

Vaak nemen we als kind onbewust besluiten. Bijvoorbeeld:

• “Als ik altijd voor anderen zorg, word ik gezien.”

• “Als ik stil ben, blijft het veilig.”

• “Als ik me aanpas, hoor ik erbij.”

Jouw draaiboek voor het leven – je burn-out systemisch bekeken

Deze besluiten vormen een soort levensscript. En dat script neem je mee in je volwassen leven – ook naar je werk. Tot je systeem ‘stop’ zegt. Tot je lichaam protesteert. Dan is burn-out geen zwakte, maar een wake-up call.

Waarom is juist een systemische benadering zo diepgaand?

Omdat het niet stopt bij symptoombestrijding, maar naar de wortel gaat.

In plaats van je te leren hoe je moet ontspannen, kijken we samen naar waarom jij zo slecht kunt ontspannen. 

Welke oude stemmen nog aan je trekken. Wat je bent gaan geloven over jezelf, je waarde, je bestaansrecht.

“Systemische coaching laat je zien wat je onbewust draagt, zodat je vanuit erkenning nieuwe keuzes kunt maken voor jouw energie.”

Een burn-out systemisch bekijken werkt niet alleen via het hoofd. Het werkt met het lijf, je gevoel, je plek in het grotere geheel. Dat is confronterend – maar ook bevrijdend.

In mijn werkwijze maak ik bewust de verbinding tussen het bewuste en het onbewuste. Niet door er alleen over te praten, maar door je te laten vóelen. Door opstellingen, lichaamswerk, reflectie en stilvallen. Zodat je niet alleen snapt waarom je vastloopt, maar ook kunt voelen hoe het anders mag.

Lichaamswerk: luisteren naar wat je lijf al weet

Je lichaam liegt niet.

Vaak weet het lichaam eerder dan jijzelf dat het niet meer gaat. Een systemische aanpak nodigt uit om weer contact te maken met dat lijf. Niet vanuit controle, maar vanuit nieuwsgierigheid.

We onderzoeken:

• Op welke plek zit spanning?

• Waar stroomt het nog wel?

• Welke delen van je lichaam voelen leeg, zwaar, afwezig?

• Welke beweging wil gemaakt worden – en welke niet?

Met zachte oefeningen, ademhaling, focussen of werken met aanraking (zoals Dorn-therapie) maak je weer contact met de signalen van je lijf. Niet om ze weg te werken, maar om ze te eren. Want die signalen zijn wijs.

Familieopstellingen: inzicht in de onderstroom

Een krachtig instrument in mijn begeleiding is de familieopstelling.

Daarbij zetten we jouw vraag of klacht letterlijk neer in de ruimte, met representanten in een groepsopstelling.  Of in een persoonlijke opstelling met voorwerpen en vloerankers. Zo wordt zichtbaar welke onbewuste dynamieken meespelen.

Denk aan:

• Patronen van oververantwoordelijkheid

• Niet je eigen plek (kunnen) innemen

• Iets dragen voor een ander

• Een vergeten familielid dat niet erkend is

Wat zichtbaar wordt kan erkend worden

Een opstelling is geen rationele puzzel, maar een voelbare ervaring. Mensen zeggen vaak: “Ik wist dit ergens al, maar nu vóel ik het.” En dát opent de weg naar verandering. Want wat zichtbaar wordt, kan erkend worden.

En wat erkend is, hoeft niet langer onbewust te blijven trekken.

Genogram: een waardevol hulpmiddel als voorbereiding

Een praktische eerste stap richting systemisch inzicht is het maken van een genogram. Dit is een soort uitgebreide familiekaart wat lijkt op een stamboom.

Het is een overzicht van meerdere generaties van jouw familie waarin je niet alleen feiten (zoals geboorte, overlijden, scheiding) opneemt, maar ook gevoelens, patronen en trauma’s die van generatie op generatie zijn doorgegeven.

Wat niet is gezien of erkend wordt doorgegeven

Het maken van een genogram helpt je bewust te worden van onzichtbare loyaliteiten en terugkerende thema’s. Het laat zien waar je wellicht iets bent gaan dragen wat niet van jou is, of waar je eigen burn-out een echo is van iets wat eerder al in je systeem aanwezig was.

Door een genogram op te stellen, leg je als het ware een fundament voor systemische coaching. Je hoeft nog geen antwoorden te hebben – het inzicht begint bij het durven kijken.

Wil je hiermee aan de slag? Op mijn site vind je een uitgebreide uitleg met voorbeelden en een stappenplan: Genogram maken – familiepatronen en generatiegebonden trauma doorbreken

Uitzoomen op je burn-out: van klacht naar kans

Als systemisch coach zoom ik niet in op de klacht, maar zoom ik uit op het grotere geheel.

Dat betekent dat we samen kijken naar jouw plek in je werk, je gezin van herkomst, je huidige relaties. Hoe verhoud jij je tot anderen? Wat wordt van jou verwacht – en wat verwacht je van jezelf? En klopt dat nog?

We leggen de symptomen niet stil, maar onderzoeken wat ze je willen zeggen.

Burn-out wordt dan geen probleem om te fixen, maar een uitnodiging tot heroriëntatie.

Jouw mogelijkheid om los te komen van oude scripts. Om te ontdekken wie jij bent zonder die overlevingsstrategieën. En wat jou werkelijk voeding en energie geeft.

Wat levert het op?

Mensen die bij mij komen met burn-outklachten, gaan vaak weg met meer dan herstel.

Ze leren:

• hun grenzen eerder aan te voelen (en serieus te nemen),

• verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen behoeften,

• mild te zijn voor hun overlevingsstrategieën (ze hebben je ooit geholpen),

• en keuzes te maken die kloppen met wie ze nu zijn.

Ze ervaren weer ruimte. Niet omdat alles ‘opgelost’ is, maar omdat ze innerlijk een andere plek innemen. En dát geeft energie.

Zoek jij begeleiding bij burn-out?

Herken jij je in het verhaal hierboven?

Loop je leeg op werk, relaties of oude patronen die blijven terugkomen?

Dan nodig ik je uit om een stap terug te doen. Niet om stil te staan, maar om dieper te kijken.

In mijn praktijk in Nieuw-Balinge, Drenthe werk ik met mensen die de moed hebben om verder te kijken dan de oppervlakte. Met familieopstellingen, lichaamswerk en systemische coaching begeleid ik je naar een ander perspectief op jezelf en je energie.

Neem contact op voor een kennismakingsgesprek, of maak gelijk een afspraak voor persoonlijke opstelling opstellen-in-drenthe.nl coach-sessie.

Voel je dat je iets moet loslaten om weer verder te kunnen?

Dan is dat precies het begin.

Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant: