Een volledig herschreven blog met nieuwe inzichten over het familie-geweten en handvatten hoe je deze kunt transformeren naar een balans van verbonden én vrij leven.
Familie Onzichtbare regels Loyaliteit die groepen Bindt maar ook beklemd Verbinding
Het familie‑geweten: Waarom horen we de stilte tussen de regels?
Heb je je ooit wel eens afgevraagd waarom een simpele zin als “Zo doen wij dat bij ons” zo’n sterke druk op jou kan uitoefenen?
Elke groep kent het het: ongeschreven regels. Of dat nu de sportclub, het team op je werk of je eigen familie is.
Toen ik verhuisde naar een ander dorp was een van de eerste vragen die ik aan mijn buren stelde : ”Welke onuitgesproken regels zijn er?” De ongeschreven regels zijn het cement tussen de stenen. Ze vertellen je hoe jij je moet gedragen, zonder dat iemand er trouwens expliciet iets over zegt.
De vraag die ik mijn buren stelde werd niet echt beantwoord. Met het verstrijken van de tijd werden de regels steeds duidelijker.
Maar wat betekent dat nu voor jou?
Voelen die regels voor jou als een veilige haven of meer als een onzichtbare barrière? In dit blog duiken ik dieper in het “familie‑geweten”. Die stille overeenkomst die jou en mij verbindt én soms beperkt.
Ik laat zien hoe jij deze verborgen dynamiek kunt herkennen. En hoe je er bewust mee omgaat.
Wat is het familie-geweten eigenlijk?
Kun jij je voorstellen dat je een innerlijk kompas hebt? Een innerlijk weten dat niet alleen je persoonlijke keuzes, maar ook in de keuzes die je maakt namens een groep.
Dat is het groepsgeweten. En wanneer die groep “familie” heet, noemen we het het familie‑geweten.
Elke familie heeft haar eigen set ongeschreven afspraken: wat wel of niet acceptabel is, welke tradities heilig zijn, welke grappen wel of niet mogen.
Deze regels worden vaak niet uitgesproken, maar ze komen tot uiting in uitspraken als “Zo doen wij dat bij ons” of in de blik die je krijgt als je een bepaalde verwachting overtreden.
Hoe vaak sta je stil bij de vraag:
“Aan welke tradities ben ik nog echt loyaal, en welke laat ik los?”
Jouw (eerlijke) antwoord geeft vast duidelijkheid, en kan pijnlijk zijn. Kiezen betekent immers vaak ook dat je iets verliest. Het is een voortdurend spanningsveld tussen vasthouden en vernieuwing, tussen zekerheid en vrijheid.
Onder de beschermende koepel van het familie-geweten kan jouw persoonlijke vrijheid onder druk staan.
Loyaliteit en de spagaat tussen vrijheid en gebondenheid
Een cliënt vertelde: “Toen ik verkering kreeg, ontdekte ik ineens dat er andere regels konden gelden in mijn gezin.
Thuis voelde ik een subtiele teleurstelling, terwijl ik bij mijn vriend thuis juist vrij was.”
Deze ervaring is typerend voor de loyaliteit die je vaak onbewust naar je familie voelt. Wanneer je je afzet tegen je familie, kan dat je het gevoel geven dat je buiten de groep komt te staan.
“Het familie-geweten biedt veiligheid, maar kan ook een onzichtbare grens zijn voor persoonlijke vrijheid.”
Vraag aan jezelf:
Voelt die nieuwe vrijheid voor jou als een wind die je vleugels geeft?
Of als een storm die je oude, bekende en vertrouwde structuur verscheurt?
De spanning tussen de oude loyaliteit en de nieuwe ruimte kost ons soms meer dan we denken. Maar het kan je ook de kans geven om écht te groeien.
In psychologisch onderzoek (bijvoorbeeld Tajfel & Turner’s theorie over sociale identiteit) blijkt dat mensen hun zelfbeeld sterk laten beïnvloeden door de groepen waartoe ze behoren.
Hoogleraar Paul Verhaeghe schrijft in zijn boek “Identiteit” hoe deze beïnvloeding bijdraagt aan de vorming van je identiteit.
Wanneer een groep (zoals de familie) haar normen verandert, ontstaat een identiteitscrisis; maar juist die crisis kan leiden tot een hernieuwde, meer authentieke definiëring van de identiteit.
Een nieuw familie-systeem, een nieuw familie-geweten
Bij het starten van een nieuw familie-systeem speelt de genoemde loyaliteit een sterke rol. Verticaal naar de ‘oude’ groep, horizontaal in de nieuwe relatie (groep).
Loskomen van belemmerende verwachtingen van het familie-geweten
Het familie‑geweten fungeert als een overlevingsmechanisme: het beschermt de groep en geeft elk lid een plek. Als kind pas jij je (noodgedwongen) automatisch aan de normen van je familie aan.
Later, wanneer jij je meer bewust wordt van die onzichtbare regels, kun je beginnen te onderscheiden waar je verbonden bent en waar je gebonden bent.
De vraag is echter of je die twee begrippen van elkaar kunt scheiden zonder je wortels te verliezen.
Alles begint met bewust worden. Door dit bewustzijn kun je oude patronen herkennen, de emotionele impact op jou onderkennen en, indien nodig, loslaten.
Door al schrijvend bij te houden in welke situaties je die ‘onuitgesproken verwachting’ voelt geeft jou de mogelijkheid om daarop te reflecteren.
Zo maak je de onzichtbare regels zichtbaar en kun je ze kritisch beoordelen. Waar heb ik wel en geen behoefte aan?
Liefdevol tegenhouden om te voldoen aan de wetten van de groep kan ook een ervaring van steun en vertrouwen zijn.
Ruimte, onzekerheid en de zoektocht naar nieuwe verbinding
Zonder vaste kaders van traditie en rituelen rijst de vraag: “Hoe blijf ik trouw aan mezelf zonder de band met mijn familie volledig te verbreken?”
In die leegte ontstaat ruimte voor experimenten: nieuwe gewoonten, gezamenlijke projecten, digitale “familiemeet‑ups“. Het kan eng zijn, maar juist in die onzekerheid bloeit innovatie.
Voorbeeld: Een jonge volwassene besluit een “Zoom-event” te starten, waarin elk lid van de familiegroep één keer per maand een onderwerp kiest (van financiële planning tot favoriete jeugdherinneringen).
Door het Zoom-event ontstaat en een nieuwe manier van communiceren. Afstand overbruggend, en met ruimte voor individuen om iets van zichzelf te laten zien.
Zo’n initiatief laat zien dat het mogelijk is om zowel verbonden als vrij te blijven. Je creëert een nieuw sociaal contract dat past bij de huidige levensstijl, zonder de emotionele kern van de familie te verloochenen.
Anders alleen, toch samen
Het loslaten van oude gewoonten is geen afscheid, maar een transformatie. Het kan gepaard gaan met verdriet, maar het opent ook de deur naar een authentiekere manier van verbinden. Passend bij jouw individualiteit zonder dat je de collectieve warmte van de groep miskent.
Stel jezelf eens de vraag:
Durf ik die stap te zetten?
Alleen als je in beweging komt kunnen nieuwe gebieden worden verkend. En de eerste stap kost de meeste energie.
Wanneer je bewust kiest voor verandering, kun je de angst voor verlies omzetten in een gevoel van persoonlijke kracht. Het is een proces van “herdefiniëren” in plaats van “verliezen”.
Door samen nieuwe tradities te ontwerpen, geef je de familie een eigentijdse identiteit die past bij de levensfase van alle leden.
Dit kan leiden tot een zoektocht naar nieuwe manieren om verbondenheid te voelen, of dat nu is met oude gebruiken of met nieuwe rituelen die je zelf creëert.
Bewustzijn als sleutel tot vrijheid in het familie-geweten
Wanneer je het familie‑geweten onder de loep neemt, krijg je een helder kompas om keuzes te maken die resoneren met je eigen waarden én met de kracht van traditie.
Waar kom je vandaan?
Waar wil je naartoe?
Welke elementen van je afkomst wil je koesteren, en welke laat je achter?
Het antwoord op deze vragen geeft je de vrijheid om zowel verbonden als vrij te zijn.
Drie concrete stappen om dit bewustzijn te vergroten
Inventariseer onuitgesproken regels. Schrijf ze op, bespreek ze met een vertrouwd familielid met de vraag: “Is deze regel vandaag de dag nog wel relevant voor ons?”
Creëer een nieuw ritueel. Kies een frequentie (maandelijks, jaarlijks) en een vorm (digitaal, fysiek) die aansluit bij de huidige levensstijl van de familie.
Reflecteer wekelijks. Noteer momenten waarop je je zowel gebonden als bevrijd voelde. Analyseer welke factoren of triggers hieraan hebben bijgedragen.
Een scheur in het beeld in de spiegel maakt het nog steeds mogelijk jezelf te zien
Praktijkvoorbeeld: Van “onzichtbare regels” naar “zichtbare kansen”
Marieke, 28 jaar, groeide op in een gezin waar “geen geld uitgeven aan luxe” een ongeschreven regel was.
Na haar studie verhuisde ze naar een stad waar haar partner een minder minimalistische levensstijl had. De spanning tussen Marieke’s familie‑geweten (zuinigheid) en haar nieuwe omgeving (comfort) gaf de nodige spanningen.
Wat deed ze?
Ze begon een gesprek met haar ouders over de oorsprong van de zuinigheidsregel (oorlogservaringen van haar grootouders).
Ze stelde een “budget‑ritueel” voor: maandelijks gezamenlijk een bedrag bepalen voor een familievakantie, waarbij iedereen een bijdrage levert.
Ze documenteerde de gesprekken in een familie‑blog, waardoor de regel transparant werd en ruimte kreeg voor aanpassing.
Resultaat: De familie voelde zich gehoord, de regel werd aangepast naar een flexibeler principe, en Marieke behield zowel haar loyaliteit als haar nieuwe vrijheid.
De rol van technologie in het moderniseren van het familie‑geweten
Digitale tools kunnen je helpen om een kloof tussen traditie en innovatie overbruggen. Wat dacht je van:
Gezamenlijke agenda’s (Google Calendar, Outlook) om familiebijeenkomsten en nieuwe rituelen te plannen.
Chat‑groepen (Signal, Threema) voor dagelijkse check‑ins, waardoor de “onzichtbare regel” van aanwezigheid minder belastend wordt.
Online foto‑albums (Google Photos, iCloud) die herinneringen delen zonder fysieke bijeenkomsten, waardoor de emotionele band behouden blijft.
Vraag om te overdenken
Hoe kun jij technologie inzetten om de onzichtbare regels zichtbaar en bespreekbaar te maken?
Conclusie: Balanceren tussen oud en nieuw, tussen gebondenheid en vrijheid
Het familie‑geweten is geen statisch gegeven; het is een levend systeem dat zich aanpast aan de veranderende behoeften van zijn leden. En ja verandering gaat doorgaans gepaard met weerstand. Dat is gezond!
Het helpt je namelijk ook om te voorkomen dat “het kind met het badwater wordt weggegooid”.
Door de ongeschreven regels te benoemen, te analyseren en, als het nodig is, opnieuw te formuleren, kun je uiteindelijk een nieuwe omgeving creëren.
Een omgeving waarin jij je verbonden kunt weten en je autonomie mag groeien.
Herken de stilte tussen de regels.
Vraag jezelf kritische, nieuwsgierige vragen.
Experimenteer met nieuwe rituelen en digitale hulpmiddelen.
Reflecteer regelmatig op de impact van je keuzes.
Jouw reis in het familie-geweten begint met één vraag:
Welke onzichtbare regel bepaalt vandaag jouw keuze?
Als je die vraag durft te stellen, zet je de eerste stap naar een familie‑relatie die zowel veilig als bevrijdend is. Een relatie waarin je jezelf kunt zijn, zonder de waarde van je oorsprong te verliezen.
Laat je uitnodigen tot actie:
Schrijf één onuitgesproken regel op die je in je familie herkent. Bespreek deze met een vertrouwd familielid – wat gebeurt er?
Creëer een nieuw ritueel en observeer hoe het de dynamiek verandert.
Reflecteer: noteer elke week een moment waarop je je zowel gebonden als bevrijd voelde. En wat je hiervan kunnen leren?
Door deze stappen te volgen, transformeer je het familie‑geweten van een onzichtbare beperking naar een zichtbare bron van groei en verbinding.
Wellicht roept de blog vragen bij je op. Wil je daar eens over sparren. Misschien herken je (opnieuw) iets van jezelf en denk je aan een volgende stap.
In dit blog lees je hoe onzichtbare loyaliteiten binnen familiesystemen invloed hebben op partnerrelaties.
Verticale en horizontale loyaliteit kunnen botsen en zorgen voor spanningen, schuldgevoel of herhaling van oude patronen. Je ontdekt hoe je je eigen plek inneemt, grenzen stelt en vrijer kunt verbinden met de mensen van nu.
Hoe verhoud jij je tot je partner, vriend(in) of collega? Hoe beïnvloedt het verleden jullie relatie in het hier en nu?
In elke relatie speelt meer mee dan je op het eerste gezicht ziet. Loyaliteiten, oude patronen en ingesleten gewoontes uit je familiesysteem kunnen zowel verbinden als belemmeren.
De wereld is een spiegel. Wat je buiten ziet aan angst, macht of strijd, weerspiegelt wat er in jou en mij leeft. Zo binnen, zo buiten.
Deze blog is een uitnodiging om met zachtheid te kijken naar wat de wereld jou laat zien — en te ontdekken hoe innerlijke vrijheid de werkelijke sleutel is tot verandering.
Wat je van binnen niet kent, zul je buiten niet herkennen
Je kent misschien die uitspraak wel:
“Zo binnen, zo buiten.”
Een korte zin met een enorme reikwijdte. Wat ermee wordt gezegd is: wat in jou leeft, wordt weerspiegeld in de wereld om je heen. Wat je van binnen niet kent, zul je buiten niet herkennen.
En wat in jou niet in balans is, toont zich in de buitenwereld als uitnodiging tot bewustwording.
Dat klinkt misschien wat abstract.
Toch is het precies wat er nu, wereldwijd, aan de hand is. De wereld lijkt te schreeuwen! En het gaat telkens over macht en onmacht. Over angst, controle, en polarisatie.
En als je eerlijk durft te kijken, kun je in al die uiterlijke chaos iets van een innerlijke spiegel zien.
Een spiegel die je een wereld toont waar wij als mensheid én als individu nog niet vrij zijn.
Mens kijkt in spiegel, symbool voor bewustwording en zelfreflectie – zo binnen, zo buiten
De wereld als spiegel van je binnenwereld
Want kijk maar eens om je heen.
In het nieuws, op sociale media, op straat. De roep om zekerheid en controle wordt steeds luider.
Autocratische leiders winnen terrein, systemen verharden, en tegenstellingen lijken onoverbrugbaar.
We wijzen, we veroordelen, we vechten voor het eigen gelijk.
Maar wat als het klopt dat dit niet alleen ‘daar buiten’ gebeurt?
Wat als het ook iets zegt over wat er in jou leeft?
De wereld staat niet los van ons. Ze is een projectie van ons collectieve bewustzijn. Alles wat we samen creëren, zoals oorlog, ongelijkheid, machtsspelletjes……….
Dat ontstaat echt niet zomaar!
Het komt voort uit de angsten, overtuigingen en verlangens die in ons allemaal aanwezig zijn.
We zijn gewend te denken dat verandering buiten ons begint: bij politici, wetten, systemen. Maar echte transformatie begint toch echt van binnen.
Want de wereld verandert niet omdat zij dat wil. Ze verandert omdat jij en ik, wij veranderen.
Wat autocratie jou spiegelt
Autocratie is een vorm van leiderschap wat is gebaseerd op macht, controle en onderdrukking. En dat is niet alleen iets van staten of regimes.
Je zou misschien kunnen zeggen dat in die vorm van macht, controle, onderdrukking, femicide een gelijkenis met autocratie heeft.
En het is een spiegel.
Een spiegel van de plekken in onszelf waar we blijkbaar:
nog bang zijn voor vrijheid
de controle willen houden
liever gehoorzamen dan voelen
1. Controle versus overgave
Handen die de zwaarte loslaten en vertrouwen op het leven
Autocratie draait om beheersing. Om grip. En wees eerlijk: dat verlangen ken jij toch ook. We willen toch *) vooral weten waar we aan toe zijn. Juist in een onzekere wereld geeft zekerheid houvast.
*)Hier ontbreekt bewust het woord “allemaal”.
Maar controle is een subtiele vorm van angst. Ze zegt: “Ik vertrouw het leven niet.”
Waar in jouw leven houd jij de touwtjes te strak in handen?
Waar durf je niet los te laten, bang voor wat er dan zichtbaar wordt?
Welke gevoelens of kanten van jezelf houd je liever onder de radar, omdat ze niet passen in het beeld dat je van jezelf hebt?
Controle is een manier om kwetsbaarheid te vermijden. Maar je mag beseffen dat ze voor jou ook het leven buiten de deur houdt.
Pas als je durft los te laten — écht loslaten — kan iets nieuws ontstaan.
De vraag is dus niet: hoe houd ik de wereld onder controle?
Maar: wat in mij heeft behoefte aan veiligheid, zodat ik kan ontspannen in het leven zelf?
2. Angst als drijfveer
Autocratische systemen groeien met, en leven van, angst. Mensen worden klein gehouden door ze bang te maken voor wat er gebeurt als ze afwijken.
En zolang je bang bent, blijf je volgzaam.
Kijk eens eerlijk naar jezelf: Waar laat jij je leiden door angst?
Misschien zeg je ja terwijl je nee voelt.
Of misschien blijf je in een baan die niet voedt, uit angst om te falen.
Wellicht houd je vast aan een overtuiging omdat loslaten te eng voelt.
Vaak wordt gedacht dat vrijheid iets is wat bevochten moet worden. Maar meestal begint ze bij iets veel eenvoudigers: het stoppen met jezelf onderdrukken.
Je innerlijke autocratie ontmantel je niet door strijd, maar door zachtheid. Door te luisteren naar de stemmen in jezelf die ooit niet mochten spreken.
De angst, de twijfel, het verlangen — alles mag er zijn.
Angst is een waardevol mechanisme in jezelf die voor veel narigheid kan behoeden. En het heeft een keerzijde. Lees erover in de blog: “De angst die je niet wilt voelen”.
3. Macht en slachtofferschap
Een slachtoffer-houding aannemen maakt je kleiner en voorkomt dat jij je eigen plek in volle omvang in kunt nemen
In een autocratisch systeem is er één die beslist, en velen die volgen. Maar dát spel herhaal je misschien ook in je eigen leven.
Want hoe resoneren onderstaande zinnen bij jou?
Je geeft, al dan niet onbewust, jouw kracht weg:
Aan een baas die ‘alles bepaalt’.
Of aan een partner van wie je ‘afhankelijk’ bent.
Misschien wel aan die omstandigheden die je niet kunt veranderen.
En voor je het weet, leef je in een innerlijk regime van machteloosheid.
En dan zeg je: “Ik kan er toch niets aan doen.”
Maar is dat werkelijk zo?
Slachtofferschap is verleidelijk, omdat het je vrijwaart van verantwoordelijkheid.
Toch is de sleutel naar vrijheid juist die verantwoordelijkheid.
Niet de verantwoordelijkheid om alles te doen, maar om te zien:
Hoe creëer ik zélf die situatie waarin ik vastloop?
Zodra je dat durft te onderzoeken, verschuift er iets. Je gaat voelen dat jij niet machteloos bent, maar scheppend.
Voelen dat de wereld buiten jou alleen kan veranderen, als jij van binnen iets beweegt.
De innerlijke beweging begint met voelen
Stel dat je wereld een spiegel is, dan is elke crisis eigenlijk een uitnodiging. Niet om harder te vechten, maar om dieper te voelen. ——-> Wat vraagt deze tijd van jou?
1. Erken wat je onderdrukt
Autocratie onderdrukt afwijkende stemmen.
Maar waar onderdruk jij jezelf?
Is het woede die je wegdrukt, omdat je geleerd hebt dat boos zijn ‘niet hoort’?
Of is het verdriet dat te groot leek om te (mogen) doorvoelen.
Vreugde misschien? Omdat jouw blijdschap ooit teveel was voor de mensen om je heen?
Echte vrijheid begint bij erkennen wat er ís.
Wat in jou mag meer ruimte krijgen?
Wat heb jij te lang in de schaduw gehouden?
Neem even de tijd om dat te voelen. Niet te analyseren, maar te voelen.
Want dát is de eerste stap naar heling.
Man met gesloten ogen ademt diep, symbool voor moed om angst te voelen en te omarmen
2. Interne autonomie
Vrijheid is geen politiek concept. Vrijheid is innerlijk.
Ze ontstaat wanneer jij jezelf toestaat om te zijn wie je bent, ongeacht de verwachtingen van anderen. Voorbij je eigen schaamte.
Door schaamte bewust te voelen en autonomie stapsgewijs te versterken, kun je vrijer leren leven. Lees het in de blog: Schaamte en autonomie. Incl. praktische oefening.
Autonomie betekent niet dat je niemand nodig hebt.
Het betekent dat je niet meer afhankelijk bent van goedkeuring of afwijzing.
Schrijf het gewoon eens op:
Welke keuzes maak ik uit angst om niet geliefd te zijn?
Wat zou ik doen als ik volledig vrij was van oordeel?
Vrijheid is niet de afwezigheid van grenzen, maar de aanwezigheid van zelfvertrouwen. Van binnen weten: ik ben veilig in wie ik ben.
3. Van machteloosheid naar moed
Het kan best overweldigend zijn, die wereld vol van dreiging en verandering. En ja, je kunt inderdaad niet alles veranderen. Maar dat betekent niet dat je niets kunt doen.
Elke kleine keuze die jij maakt vanuit bewustzijn, die telt.
Elke keer dat je kiest voor eerlijkheid in plaats van gemak, voor liefde in plaats van angst, verandert het collectieve veld een beetje mee. Of je dat nu kunt aannemen of niet.
Wat heb je te verliezen? En wat wel te winnen?
Stel jezelf maar eens deze vragen:
Waar voel ik me machteloos? En welke kleine stap kan ik zetten om mijn kracht terug te nemen?
Hoe kan ik toch het gesprek aangaan dat ik steeds uitstel?.
Wanneer neem ik de tijd om te rusten, in plaats van door te rennen?
Of is het simpelweg zachter worden voor jezelf.
Want zo binnen, zo buiten.
En elke innerlijke stap richting vrijheid draagt bij aan een vrijere wereld.
Het hart – symbool voor moed, zachtheid en trouw blijven aan jezelf
De moed van het hart is onoverwinnelijk
Het woord moed komt van het Latijnse cor — hart. Moed is geen afwezigheid van angst, maar de bereidheid om trouw te blijven aan je hart, óók als het spannend is.
Dat is wat deze tijd van ons vraagt.
Meer hart, ipv meer controle.
Meer bewustzijn, ipv meer strijd.
De wereld heeft geen nieuwe systemen nodig, maar nieuwe mensen. Mensen die durven voelen, die zichzelf doorzien, die verantwoordelijkheid nemen voor hun binnenwereld.
Want daar begint echte verandering.
De wereld spiegelt jouw uitnodiging
De wereld als spiegel is geen concept om over te filosoferen. Het is een levend principe. Elke dag nodigt het leven je uit om eerlijk te kijken:
Wat zie ik buiten mezelf — en wat zegt dat over wat er in mij leeft?
Wanneer je bereid bent die spiegel te aanvaarden, wordt de wereld geen bedreiging meer, maar een leermeester.
Dan wordt elke ontmoeting, elk conflict, elk nieuwsbericht een kans om bewuster te worden van wie jij werkelijk bent.
Zo binnen, zo buiten.
Open jouw hart en de wereld opent mee.
Omarm je angst omarmt, en de wereld wordt veiliger.
Kies voor moed, en de wereld wordt menselijker.
En misschien is dat precies hoe verandering werkt. Niet van bovenaf, maar van binnenuit. Van hart tot hart.
Wil je dit verder onderzoeken?
Soms helpt het om niet alleen te kijken, maar samen te zien.
In een systemische begeleidingssessie kunnen we onderzoeken wat de wereld jou persoonlijk spiegelt — waar jouw kracht stroomt, en waar controle of angst nog de leiding heeft.
Zodat jij weer kunt leven vanuit je cor, je hart, je moed.
Want de wereld wacht niet op leiders met macht, maar op mensen met hart.
Durf jij die spiegel te omarmen?
Wellicht roept de blog vragen bij je op. Wil je daar eens over sparren. Misschien herken je (opnieuw) iets van jezelf en denk je aan een volgende stap.
Onze diepste patronen ontstaan door hechting, trauma en angst voor afwijzing. Overlevingsstrategieën beschermen ons, maar houden ons ook vast. Door bewustzijn en verantwoordelijkheid kunnen we oude structuren doorbreken en leren voelen wat écht van ons is. Heling is geen eindpunt, maar een voortdurende reis naar meer vrijheid en authenticiteit.
Uitreiken is een fundamentele beweging in systemisch werken: het openen naar verbinding, vertrouwen en erkenning. Wanneer ons uitreiken niet wordt aangenomen, kunnen diepgewortelde patronen ontstaan, zoals pleasen, vermijden of moeite met ontvangen. Door bewustzijn, kwetsbaarheid en systemisch werk kunnen we een gezonde balans vinden tussen geven, ontvangen en aannemen.
Dagelijks Niet welkom Pijn door afwijzing Wat heb IK gedaan Buitengesloten
Er niet bij horen is een pijnlijke ervaring
Buitengesloten zijn voelt pijnlijk. Of dit nu op je werk, binnen je familie of in een vriendengroep gebeurt – de afwijzing voelt rauw en oneerlijk.
Waarom gebeurt dit? Ligt het aan jou, aan de anderen, of is er een diepere reden?
Vanuit systemisch perspectief is buitensluiting vaak geen toeval, maar een signaal van een onderliggende dynamiek. Ontdek in dit blog de vier systemische oorzaken van buitensluiting en wat je kunt doen om jouw plek in te nemen.
In een groter geheel buitengesloten worden
In systemisch werk wordt niet alleen gekeken naar individuen. Juist het grotere geheel waar zij deel van uitmaken is van belang.Een team, een familie, een organisatie, een vriendengroep.
Binnen zo’n systeem heeft iedereen een plek, een functie en een rol – soms bewust, vaak onbewust.
Wanneer iemand buitengesloten raakt, is dat zelden een toevallige of willekeurige gebeurtenis. Het signaleert meestal dat het systeem iets probeert op te lossen, te behouden of te herstellen.
De vraag is dus niet alleen: “Waarom overkomt dit mij?”, maar ook: “Wat betekent deze dynamiek voor het geheel?”
Om daar een antwoord op te vinden zet ik een stap achteruit. Al uitzoomend kijk ik naar vier mogelijke systemische oorzaken van buitensluiting.
“Uitsluiting gaat zelden over jou als persoon, maar over wat je vertegenwoordigt in een systeem dat zich wil beschermen.”
Waarom word jij buitengesloten? 4 systemische verklaringen
1. Je vertegenwoordigt iets wat het systeem niet kan dragen
Soms draag je – zonder het te beseffen – iets met je mee dat anderen liever niet onder ogen zien. Misschien stel je kritische vragen, breng je nieuwe ideeën in, of zie je dingen die anderen als vanzelfsprekend beschouwen. Dit kan ongemak oproepen.
Denk aan een nieuwe collega die in een team komt waar al jaren op een bepaalde manier wordt gewerkt. Hij of zij merkt inefficiënties op, stelt veranderingen voor en doorbreekt onbewust de ongeschreven regels van de groep.
Dit kan weerstand oproepen: het systeem reageert door deze persoon op afstand te houden. Niet omdat hij of zij iets verkeerd doet, maar omdat de verandering die deze persoon belichaamt, nog niet welkom is.
Een mogelijke stap die je kunt zetten is..
Vraag jezelf af: Breng ik iets in dat confronterend is voor de groep?
Besef dat weerstand niet altijd over jou als persoon gaat, maar over wat je symboliseert.
Zoek een balans tussen jezelf uitspreken en aansluiten bij wat de groep kan dragen.
2. Je vervult onbewust een vergeten of uitgesloten plek
In systemisch werk zien we vaak dat buitensluiting niet op zichzelf staat. Mogelijk zelfs verbonden zijn met eerdere uitsluitingen. Misschien is er in de geschiedenis van het team, de organisatie of zelfs je familie iemand geweest die werd buitengesloten, vergeten of genegeerd.
En misschien neem jij – onbewust – die plek in.
Dit kan zich uiten in het gevoel dat je er niet mag zijn, dat je geen bestaansrecht hebt binnen de groep. Soms zien mensen een patroon in hun leven waarin ze steeds opnieuw buitengesloten worden, alsof het iets is dat hen blijft achtervolgen.
Kijk of je onbewust een plek inneemt die eigenlijk niet van jou is. (plekverwisseling)
Erken deze dynamiek en laat los wat niet van jou is.
Een deur staat symbool voor toegang en welkom zijn. Een dichte deur versterkt het gevoel van geen-toegang hebben.
3. Je neemt jouw eigen plek (nog) niet volledig in.
Soms sluiten mensen zichzelf – onbewust – een beetje buiten. Ze nemen hun plek niet helemaal in, spreken zich niet uit, of houden zich klein. Waardoor ‘het systeem’ reageert door hen ook letterlijk op afstand te houden.
Misschien herken je dit: Je voelt je niet helemaal op je gemak in de groep, twijfelt of je er wel thuishoort. En juist dat zorgt ervoor dat anderen je niet volledig opnemen in het geheel.
Er zijn mogelijkheden!
Vraag jezelf af: Durf ik echt aanwezig te zijn?
Let op je houding: straal je uit dat je erbij hoort?
Werk aan je innerlijke overtuiging dat jij er mag zijn.
4. Het systeem heeft een ‘zondebok’ nodig
Soms heeft een groep een zondebok nodig – bijvoorbeeld iemand op wie de spanningen, frustraties of onopgeloste conflicten geprojecteerd worden. Dit zie je vaak in teams of families waar onderhuidse problemen spelen.
In plaats van het echte probleem aan te pakken, wordt er één persoon aangewezen als ‘de vreemde eend in de bijt’.
Dit kan enorm pijnlijk zijn, vooral als je merkt dat de afwijzing weinig met jou persoonlijk te maken heeft, maar meer met de dynamiek van de groep.
Zet daarom een stap en…
Besef dat dit mechanisme vaker voorkomt en niet over jou als persoon gaat.
Vraag je af: Wat speelt hier op een dieper niveau?
Als de dynamiek destructief is, overweeg dan of je binnen deze groep wilt blijven.
“Soms betekent buitengesloten worden niet dat je nergens thuishoort, maar dat je onderweg bent naar een plek waar je écht past.”
Wat je doet als je buitengesloten wordt
Merk je dat je wordt buitengesloten? In dat geval is de eerste neiging vaak om harder je best te doen. Vooral meer bewijzen dat je erbij hoort. Bijvoorbeeld door te pleasen of je aan te passen.
Maar als we systemisch kijken, vraagt buitensluiting om een andere benadering.
Onderzoek deze 4 stappen in plaats van ‘harder te gaan werken’:
1. Onderzoek de dynamiek
Wat speelt er in de groep als geheel?
Welke patronen zie je?
2. Neem je eigen plek in
Sta je volledig in je kracht?
Of houd je jezelf onbewust klein?
3. Accepteer dat sommige systemen jou niet kunnen opnemen
Soms is een systeem (nog) niet klaar voor wat jij brengt.
Dat betekent niet dat er iets mis is met jou.
4. Herken je patronen
Word je vaker buitengesloten?
Zou dit te maken kunnen hebben met een diepere systemische oorzaak?
Buitengesloten worden doet pijn, maar het weerspiegelt vaak meer het systeem dan jou. Misschien draag je iets mee dat gezien wil worden, herhaalt een oude dynamiek zich, of ben je op weg naar een plek waar je wél volledig welkom bent.
Niet elk systeem kan jou opnemen – en dat is oké. Door te begrijpen waarom dit gebeurt, kun je bewuste keuzes maken en jouw plek innemen.
Wil je begeleiding bij het onderzoeken van systemische patronen in jouw leven? Plan nu een gratis kennismakingsgesprek.
Uitsluiting en Buitensluiten. Het komt veelvuldig voor. In kleine kring of grote organisaties. In landen. Werelddelen. In de hele wereld. Het systeem zoekt manieren om weer heel te zijn. Symptomen zijn er om jouw te laten zien. Er is meer. Kijk verder. Neem verantwoordelijkheid.
De onderworpen structuur ontstaat door jezelf weg te cijferen en verantwoordelijkheden van anderen over te nemen. Dit leidt tot uitputting, verlies van eigenheid en onderdrukte emoties. Door je plek terug te vinden, grenzen te stellen en bewust met je patronen om te gaan, creëer je ruimte en energie voor jezelf
Heldere ordening is essentieel voor harmonie en succes in organisaties. Een verstoorde plekverdeling leidt tot onrust, conflicten en ineffectiviteit. Dit blog legt uit hoe systemische principes helpen om dynamieken te herkennen en te herstellen, met praktijk voorbeelden en concrete tips.
Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou ook nog interessant:
Een werknemer die terugkeert na afwezigheid kan moeite hebben zijn plek terug te vinden. Leidinggevenden moeten open communiceren, veranderingen erkennen en zowel de terugkerende als tijdelijke werknemer waarderen. Zo ontstaat een werkomgeving waarin iedereen zich gezien voelt en soepel kan (her)integreren.
Bestaansrecht is essentieel voor je eigenwaarde. Het gaat om meer dan overleven; het is een diep gevoel van erkenning en waarde. Wanneer bestaansrecht ontbreekt, kan dit leiden tot mentale pijn en onzichtbaarheid. Zelferkenning, praten, en zelfzorg zijn de eerste stappen om je eigenwaarde te herstellen.
Echt contact begint bij jezelf. Veel mensen trekken zich terug uit angst voor afwijzing, maar zonder verbinding is er geen groei. Dit artikel onderzoekt waarom contact maken essentieel is, welke patronen ons ervan weerhouden en hoe we bewuster in contact kunnen blijven—zowel met onszelf als met anderen.
