Jouw essentie is dat jij mij
kunt helpen en ondersteunen.
Jij leeft mee in mijn pijn
Een blog over jouw onverwoestbare vriendelijkheid. Ik schrijf over hoe jij alles wilt doen voor de ander. Hoe je ontzag hebt voor autoriteit en hiërarchie. Dat jij van binnen een NEE voelt terwijl je naar buiten toe een en al JA bent. Maar wacht, het is nu tijd voor jou. Tijd om ruimte te maken voor jezelf. Om een ander zijn of haar lot te gunnen. Want als jij op de plek van de ander gaat staan. Waar moet die ander dan naartoe?
Onderworpen structuur
Van buiten zeg je ja. Van binnen is het nee. Je draagt en verdraagt. En je doet je best dat het in orde komt. Jij kijkt wat er nodig is voor het geheel. En zet jezelf van nature op de laatste plaats. Jouw altijd aanwezig schuldgevoel maskeer je. Door meer dan royaal te zijn naar de ander. Jouw gezag voor autoriteit is vanzelfsprekend. Je onbewuste woede zit heel diep verstopt. Je voelt je voortdurend onder druk gezet. Uiterlijk onverwoestbaar vriendelijk. Ondertussen probeer je de ander betaald te zetten. Door in het contact jezelf niet te laten zien.
Masochistisch masker
Er zijn zes verschillende structuren. En ze zijn minder afgebakend als het klinkt. Integendeel zelfs. Je herkent vast in elke structuur wel iets van jezelf. Wel is er doorgaans een manifeste structuur te ontwaren. De benaming van de karakterstructuren zijn ontleend aan lichaamswerk. De officiële benaming laat mogelijk wenkbrauwen fronsen en klinken ietwat ongemakkelijk. Ik kies er voor om afgeleide namen te gebruiken. De zes karakterstructuren onder elkaar:
Waar moet de ander dan naar toe? Een vraag waarmee ik de inleiding heb geëindigd. Systemisch gezien heeft iedereen een eigen unieke plek in het systeem waartoe hij behoort. Dat is het geval in jouw systeem van herkomst. Maar dat geldt even goed voor alle systemen waar de deelnemers toe behoren. Je kunt je wellicht voorstellen dat als jij je plek verlaat een ander (noodgedwongen) ook zijn plek opgeeft. Door, uit jezelf, het werk van je leidinggevende uit handen te nemen ontneem je jouw leidinggevende de mogelijkheid zijn plek volledig in te nemen. Zijn positie in het systeem verzwakt.
Het gaat ten koste van levenskracht
Trek je als derde kind in de kinderrij alle verantwoordelijkheden naar je toe? Dan ontneem je de oudste of de ouders de mogelijkheid om de eigen plek volledig in te nemen. Jij neemt (gedeeltelijk) de plek van de ander in. Hoewel een daad uit liefde haal je hiermee levenskracht uit het systeem. Waarom je dit dan toch doet? Omdat jij het onverdraaglijk vindt welk lot de ander heeft getroffen. De beweging die je maakt is uit liefde. En het ontneemt de ander de mogelijkheid om lessen te leren uit hetgeen hem op zijn levenspad wordt aangereikt. Je voelt je schuldig in ‘niets doen’. Ik draag het wel!
Door klein te zijn vergroot jij je onschuld
Bovenstaand wekt de indruk dat jij altijd actief op zoek bent wat je voor de ander kunt dragen. Terwijl jouw energie juist gericht is op inhouden. Om af te wachten. De laatste plaats in te nemen. Eerst jij en dan pas ik. Als er tenminste nog ruimte over is. Hoe dichter de ander bij jou staat hoe vanzelfsprekender het voor jou is om te dragen voor de ander. Jij levert ruimte in zodat de ander ruimte kan innemen. Je voelt onschuld in het meer geven dan je past. Aannemen is lastig. Maar ik doe het voor jou. Uit liefde.
Gevoelens die je overneemt zijn niet van jou
Boosheid is eng. Woede maakt je onzeker. Je eigen woede heb je heel diep weggestopt. Het mocht en mag er niet zijn. In het lot ben je gebonden aan de ander. Jouw plichtsbesef en schaamte heeft de plek ingenomen van plezier en vrije expressie. Je hebt er moeite mee om je eigen behoeften te onderkennen. Laat staan dat je jouw behoefte vrij zou kunnen uiten. Alsof er in je keel een scheidingswand tussen je hoofd en je lijf. Gevoelens die je kent zijn vooral tertiair. Gevoelens die jij hebt overgenomen van iemand anders uit je familiesysteem. (En dat kan al in de baarmoeder beginnen)
Het opgeven van jouw illusie
Vanuit een systemisch perspectief heb je een illusie op te geven. Hierin zit het woord loslaten opgesloten. De illusie is dat je denkt iets goed te kunnen maken voor je ouders. Maar je hebt je eigen lot te nemen en af te grenzen. Want wat is jóuw taak? Die gaat in ieder geval over het ontwikkelen van je eigen wil. NEE leren zeggen. Afgrenzen. Begrenzen. Zodat jij werkelijk in contact en verbinding kunt staan met de ander. In plaats van gebonden te zijn aan de ander. Het gebonden zijn die uiterlijk een JA en innerlijk een NEE is. Je redding is dan om uit contact te gaan.
Maak ruimte voor je zelf
Het is niet zo dat je één masker- of karakterstructuur bent of hebt. Je herkent in deze en al de andere structuren vast iets van jezelf. En zijn er 1 of 2 die de boventoon voeren. Herken je veel van deze maskerstructuur? Dan is lichaamsbeweging aan te bevelen. Vrijuit bewegen. Bijvoorbeeld door te joggen. Het uiten van verborgen woede (heel diep weggestopt) dient op een veilige manier te gebeuren. Je kunt dat samen met je begeleider doen. Een andere optie is in het schrijven je woede te uiten. Het maakt je weg vrij voor dankbaarheid. Maak ruimte voor jezelf.
Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles. En dan is er niets meer waar je op zou hoeven hopen
Mijn kinderlijke identificatie met de held
Ik heb iets met de WOII. Of op zijn minst gehad. Als kind verslond ik oorlogsboeken. Vast uit een onbewust willen identificeren met de held. En vanuit dat perspectief kon ik iets niet begrijpen. Hoe konden mensen zich in grote getale laten ombrengen. Zonder veel tegenstand te bieden. Is het leven dan niets om voor te vechten? Zelfs al had ik in die de middelen gehad. En al had ik een passend antwoord gevonden. Ik had het niet eens kúnnen begrijpen. En toen kwam onlangs er een zin voorbij. Een zin van Bert Hellinger: Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles! Het kreeg opeens betekenis.
Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles
Ik neem je mee in deze betekenisvolle zin. De zin lijkt haaks te staan op de uitspraak: Hoop doet Leven. Wees eerlijk. Geen hoop meer hebben. Dát geeft toch een gevoel van machteloosheid. Het is klaar, het doet er niet meer toe. In het stervensproces is opgeven een teken. Een teken van naderend einde. Geef je dan op? Of geef jij je dan over? Dit is geen blog over stervensbegeleiding of rouw. Maar (hoop op) leven en sterven behoren tot dezelfde medaille. Overgave is mijn betekenis aan geen hoop meer (nodig) hebben. En dan toch alles blijken te hebben. Overgave aan wat er is.
De macht uit handen geven
Hoe resoneer jij op de woorden overgave en opgeven? Als iets om tegen de strijden? Omdat opgeven geen optie is? Weet dat alles waar je tegen strijdt groeit. Iets NIET willen resulteert in een onbewust willen. Door “niet(s)” te benoemen heb je dat een plek gegeven. En wat een plek heeft bestaat, is er. De wil om te strijden heeft een oorzaak. Overgeven voelt als toegeven, machteloos zijn. Zonder macht om invloed uit te oefenen op het eindresultaat. Machteloosheid maakt je klein, kwetsbaar zelfs. Lastig mee om te gaan. Terwijl je macht uit handen geven juist zo’n groots gebaar is.
Loslaten in het sterven
Ik identificeerde mij met helden. In stille verwondering, met verlangen om (zo) iemand te zijn. Om gezien te worden. Van betekenis. Er toe doen. Mijn aanname is dat iedereen ergens een voorbeeld heeft. Als richting voor het leven. Als bevestiging. Dat kunnen ouders/verzorgers zijn. Uit een grotere kring, of uit een imaginaire wereld. Hier komt het ego erbij. Je hebt het ego nodig ter bescherming van jezelf. Waarden, normen, overleven. Maar het ego staat jouw overgave in de weg. En het ego niet willen, maakt het juist groter. Weer dat in het sterven het ego (pas) echt wordt losgelaten.
Je mag je ego aannemen
Een mooie eerste stap is het ego aannemen. Want dát is er. En het heeft zeker een functie. Overleven in de huidige maatschappij zonder ego? Het is maar weinigen gegeven om het ego zo los te laten. Maar als je jouw ego aan kan nemen, zonder strijd. Dan wordt het minder groot. Dan is het verleden en de toekomst minder belangrijk. Dan ben je in staat meer HIER te zijn. En er is ook niet meer dan Nú. ‘Alles’ kan alleen in het NU bestaan. Aanvaarden dat wat er is, alles is… geeft rust. Als jij je kunt overgeven aan het grotere geheel, wat heb je dan nog meer nodig? Het voelt voor mij groot en groots.
Van laat-varen naar aan-vaarden
Wat mij al jong heeft geïntrigeerd is hoe mensen ‘iets’ kunnen ondergaan. Iets wat niet fijn, of zelfs met de dood bekocht moest worden. De weg naar de gaskamer gaan zonder noemenswaardig in verzet te komen. Het lot wat deze mensen te wachten stond lag vast. Er was geen hoop meer. En aanvaarden lukt pas als je hoop op een andere uitkomst laat varen. Aannemen wat er is. Voor het ego is er dan niets meer te doen. Met deze eigen uitleg denk ik te begrijpen wat Bert Hellinger bedoelde. Met aannemen wat er nu is hoef je geen uitweg te zoeken. Wat geeft dat een rust.
Zoveel lichter geworden
Iets van die rust kunnen deelnemers van een (familie)opstelling ook zo ervaren. “Zo is het” is een uitspraak die zó gevoeld kan worden. Dat kunnen aannemen, ervoor kunnen buigen lijkt alsof er een last afvalt. Zoals een deelnemer onlangs zei: “Als ik nu op de weegschaal ga staan, moet ik wel minder wegen. Ik voel mij zoveel lichter geworden.” Natuurlijk komt het voor dat het niet gaat. Dat het aannemen voor nu nog te zwaar is. En dat is prima. Weet dan dat er iets in beweging is gezet. En dan is er tijd nodig. Tijd om te verteren . Tijd om het ego te laten wennen aan wat er is.
Weet je welkom met elke vraag, twijfel of verwondering.
Structuren kunnen je belemmeren in het voluit leven van je leven. Hoeveel lef heb jij om te leven?
Werken aan je eigen vrijheid
Dit is een kort verhaal dat gaat over Jezelf ontwikkelen. Over werken aan je eigen vrijheid. Met de bereidheid om te blijven leren. Het verhaal is metaforisch geschreven. Ontleend aan het verhaal uit het boek ‘Op verhaal komen’ van Wibe Veenbaas. Een prachtig verhaal. Want metaforische verhalen raken op een diepere laag. Graag deel ik dit verhaal over de kleine ijsbeer. Ik werd geraakt toen het aan mij werd voorgelezen. Door de tekst en de vertelkracht. Dat het jou mag raken.
Bewegen in het onbekende
Het verhaal dat gaat over een baby ijsbeer. Geboren in een dierentuin, ergens in Europa. Er waren de laatste tijd veel ijsbeertjes geboren. Meer dan er plaats was in de dierentuin. Vandaar dat de ijsbeer van dit verhaal moest verhuizen. Op hele leeftijd op weg naar een nieuwe dierentuin. Het verhaal vertelde niet waar de nieuwe dierentuin was gelegen. Er werd wel verteld over blijdschap. Hoe blij de directeur van deze dierentuin over de komst van kleine ijsbeer. In zijn dierentuin was er tot nu toe nog geen enkele ijsbeer.
Doen wat je al kent
Pas toen de jonge ijsbeer arriveerde realiseerde de directeur zich dat hij er nog geen eigen hok voor had. De ijsbeer kreeg een klein hok als voorlopig verblijf. En wat doet een ijsbeer in een klein hok? Juist… die gaat ijsberen. Hij sjokte in zijn hok drie stappen de ene kant op en drie stappen de andere kant op. Drie stappen heen en drie stappen terug, drie stappen heen, drie stappen terug…. Uren, dagen, weken en maanden gingen voorbij.
Niet voldoen aan de verwachting
In de tussentijd werd er voor de ijsbeer een schitterend hok gemaakt. Compleet met een rotspartij, bomen en een eigen beekje om in te zwemmen. Na enkele maanden was het klaar. En iedereen was uitgenodigd om de verhuizing bij te wonen. Het kleine hok werd met een hijskraan in het nieuwe verblijf geplaatst. Het hok ging open…. Iedereen keek vol verwachting toe hoe de ijsbeer zijn nieuwe verblijf zou gaan verkennen. En wat deed de ijsbeer met al die ruimte? Hij sjokte drie stappen de ene kant op en drie stappen de andere kant op. Drie stappen heen en drie stappen terug.
Maanden later…
De mensen waren teleurgesteld. Toen bleef de belangrijke vraag over: Wanneer zou de ijsbeer de volgende stap zetten? Het duurde even, maar een paar maanden later zwom en spartelde de ijsbeer in de beek. Hij sliep onder de bomen, rolde in het zand en scharrelde onder de struiken op de rotsen. Alsof het nooit anders was geweest. En niemand wist meer dat hij ooit nog alleen maar heen en weer had gelopen. Die drie stappen heen en drie stappen terug. Bijzonder hè? Die vrijheid.
Durf te bewegen in de nieuwe ruimte
Jezelf ontwikkelen, blijven leren, is werken aan je eigen vrijheid. Een vrijheid die begint met in beweging komen, met het openen van deuren die nieuwe ruimtes zichtbaar maken. Dat is, hoewel onontbeerlijk, slechts de eerste stap. De volgende stap is het durven bewegen in die nieuwe ruimte. Jezelf losweken van vaste de patronen die eens de beste keus voor je waren en je zo goed hebben geholpen. En na een tijdje zul je vergeten zijn dat je ooit alleen in die kleine ruimte, waar alles overzichtelijk en onder controle was, bezig bent geweest.
Ik hoop je te hebben geïnspireerd met dit herkenbare verhaal van onthechting. Van oud en nieuw. Van onwetendheid naar vrijheid.
Tenzij je al in de put zit, is het bijna onmogelijk om zelf vrijwillig de bodem te bereiken.
Macht of Controle
Geen macht meer hebben. Machteloos zijn. Gevangen zitten in onmacht. En er is geen ontsnappen mogelijk! Veel dramatischer gaat het niet worden. Maar wat als je hoofdrolspeler blijkt te zijn in dit drama? Dan kan ik mij voorstellen dat je flink resoneert op een zin als: “Veel dramatischer gaat het niet worden”. Of heb je nu zo iets van ‘Macht?’. Nee, daar heb ik niets mee! Oké, ik verander het woord ‘Macht’ in ‘Controle’. Wat is er dan voor jou anders? Of heeft ‘controle’ voor jou net zo’n negatieve lading? Kan ik mij voorstellen. Controle is namelijk een vorm van macht.
Verliezen heeft consequenties
Controle is ‘de macht houden’ over wat er gebeurt. Heb jij de controle over jezelf, dan heb je macht over jezelf. Hoe groter jouw macht. Hoe groter het verlies als de macht uit je handen glipt. Want macht verliezen heeft nu eenmaal consequenties. Waarvan de grootste je diep zal raken. Je hebt je zelf verloren. Tenminste…… in jouw gedachten. In de rest van dit artikel gebruik ik het woord ‘controle’. Verliezen heeft consequenties. Maar overmatig controle houden vanzelfsprekend ook. In de praktijk blijkt iets te moeten verduren een zware taak. Maar liever het bekende dan het onbekende verduren.
Jouw existentieel verlies
Zou het dan toevallig zijn? Toevallig dat jij telkens te horen krijgt: ‘Laat het toch los’. Goed bedoelt natuurlijk, maar wat moet jij daar nu mee. Je hele leven is ingericht op controle, op macht over jezelf. Controle omdat. Ja! Waarom eigenlijk? Wat is de oorsprong? Waar komt de drang of beter, de dwang tot controle vandaan? Waar ben je bang voor? Wat kan er gebeuren? Of…. wat is er gebeurd? Dat je deze manier van (over) leven zo hebt geïntegreerd? Dit loslaten is betekent vrijwillig een existentieel verlies ondergaan. Dát zou echt een gigantische prestatie zou zijn. Chapeau, als je dát lukt.
Ultieme overgave gevraagd
Is loslaten dan onmogelijk? Nee! Ik ben van mening dat iedereen het kan (leren). Loslaten wat jou belemmert in je levensenergie. En zijn praktijk voorbeelden genoeg. Maar niet zelden gaat daar iets groots aan vooraf. Een gebeurtenis die soms letterlijk je wereld op zijn kop zet. Bijvoorbeeld: Ernstig ziek zonder hoop op uitzicht. Waardoor je, graag of niet, wel tot overgave wordt gedwongen. Overgeven aan wat het leven je aanreikt. Overgeven aan machteloosheid. De ultieme vorm van overgave en loslaten die we allemaal eens ondergaan is het sterven.
Je hebt altijd een keuze
Ik hoop dat ons allen het eerste bespaard mag blijven, en dat het onvermijdelijke tweede nog een geruime tijd zal duren. In de tussentijd…….. Is er werk te doen! Want je ergens aan vastklampen zal iedereen herkennen. Of het nu groots of heel klein is. Ons ego zorgt daar wel voor. Maar als je bovenstaand op je in laat werken. Dan wordt het onvermijdelijk. Dan kun je er niet meer omheen. Om geblokkeerde energie te laten stromen heb je iets te doen. Er is persoonlijk werk aan de winkel. Tenzij je natuurlijk heel bewust tot de laatste dag wil wachten. Dat kan jouw te respecteren keuze zijn.
Pittig? Nou reken maar!
Het werk wat je hebt te doen is onderzoekswerk. Leer je zelf eens kennen. Maar weet…. alles wat je van jezelf kent, dát bén je niet. Wie dan wel? Dat is nu precies het onderzoek wat je kunt starten. Met vragen als:
Wie ben ik eigenlijk?
Wat maakt dat ik doe wat ik altijd doe?
Hoe helpt mijn manier van reageren op jou, mij?
Waardoor voel ik mij bang?
Wat maakt mij boos? En wat is daarvan de onderliggende reden?
Aan wie of wat wordt ik herinnerd als ik boos wordt?
Waar voel ik opeens pijn in de buik?
Is er een trigger zodat ik weer een hoofdpijnaanval krijg?
Kun jij aannemen wat wordt gezien?
Veel onderzoek kun je zelf doen. Door open te staan voor wat er is. Door jezelf de twijfel te gunnen. En als het lukt zonder oordeel. (Een pittige opgave op zich) Het is alsof jij jezelf opnieuw ontmoet. Met andere ogen bekijkt. Vanuit een ander perspectief. Maar, omdat het jezelf betreft meestal slechts ‘licht’ confronterend. Je leert jezelf het best kennen in de ontmoeting met de ander. Daarom een stap die je niet kúnt overslaan. Die ‘ander’ kan iedereen zijn. Je partner, je vriend of vriendin, je collega. Het is aan jou of je aan wilt nemen wat wordt gezien.
Tot op de bodem. En vaak net erboven
Zo kondigde Arjen Lubach zijn onderzoeken aan. Mooie disclaimer om aan te geven dat niet overal naar is gekeken. Dat geldt ook voor jouw persoonlijk onderzoek. Altijd net boven de bodem. Daar bescherm jij jezelf onbewust teveel voor. In mijn blogs (en in de praktijk) schrijf en spreek ik over terugkerende onderwerpen. Loyaliteit, magische liefde, van je plek gaan, jouw schaduw, afgesplitste traumatische delen etc. Bewegingen die jou helpen om bij je pijn weg te blijven. Ga je voor de bodem? Dan heb je de ander nodig. Altijd. Welke keuze je ook maakt, deze is altijd te respecteren.
