Uitreiken
Kwetsbaar, krachtig
Geven en nemen
Verbinding vraagt om balans
Vertrouwen

Hoe uitreiken en behoefte aan contact onlosmakelijk verbonden zijn

Uitreiken is een fundamenteel proces in systemisch werken. Het is de manier waarop je verbinding zoekt. Hoe je jouw behoeften kenbaar maakt en jezelf openstelt voor de ander. 

Dit proces begint al bij de geboorte, wanneer je als baby instinctief je armen uitstrekt naar je moeder. Maar hoe ontwikkelt dit vermogen zich? Wat gebeurt er als jouw uitreiken niet wordt aangenomen? En hoe heeft dit invloedt op volwassen relaties en persoonlijke groei?

In dit blog duik ik dieper in de betekenis van uitreiken, ontvangen en aannemen. Ik verken de relatie tussen hechtingspatronen en uitreiken. Wat zijn eigenlijk de mogelijke gevolgen als het uitreiken niet wordt aangenomen? Kun je dan nog wel een goede balans ontwikkelen in geven en ontvangen?

Wat is uitreiken in systemisch werken?

Uitreiken is meer dan alleen contact zoeken; het is een fundamentele levensbeweging. 

Het is je eerste stap naar verbinding en erkenning. In systemisch werken verwijst dit uitreiken naar het proces waarin je je verlangens, behoeften en gevoelens naar buiten brengt, richting een ander. Dit kan fysiek zijn – zoals een baby die zijn armen uitstrekt naar een ouder – maar ook emotioneel, bijvoorbeeld door liefde of steun te vragen.

Uitreiken is nauw verbonden met vertrouwen en kwetsbaarheid. Wanneer je uitreikt, laat je een stuk van jezelf zien. Dat is kwetsbaarheid ten top. Je toont daarmee wie je bent en wat je nodig hebt. Maar daar zit wel een risico in. Namelijk de kans op afwijzing. Als jij als kind uitreikt en dat wordt niet aangenomen, dan laat dat diepe sporen na.

Ontvangen en aannemen – de andere kant van uitreiken

Uitreiken is slechts één kant van de medaille. De andere kant is ontvangen en aannemen. Hoewel vaak door elkaar gebruikt, is er wel degelijk een belangrijk onderscheid:

• Ontvangen betekent dat iets jou bereikt. Een kind dat liefde krijgt, een volwassene die een compliment hoort – dat is ontvangen.

• Aannemen betekent dat je het ook echt in je opneemt. Je laat het binnenkomen. En voelt en accepteerd het als waardevol.

Een veelvoorkomend probleem is echter dat iemand wel uitreikt, maar dat de ander niet in staat is om te ontvangen of aan te nemen. Denk aan een kind dat liefde en aandacht vraagt van een emotioneel afwezige ouder. Het kind blijft reiken, maar voelt telkens dat zijn behoefte onbeantwoord blijft. Dit heeft diepgaande gevolgen voor de ontwikkeling.

Wat gebeurt er als jouw uitreiken niet wordt aangenomen?

Wanneer een kind uitreikt naar een ouder en daar geen respons op krijgt, kan dat grote emotionele en psychologische gevolgen hebben. De eerste jaren van een kind zijn cruciaal voor de vorming van een veilige hechting. (Lees meer over hechting in dit blog: “Alles liever dan de waarheid“) Als je als kind keer op keer ervaart dat jouw uitreiken niet wordt aangenomen, kan dit leiden tot verschillende reacties:

• 1. Aanpassen en pleasen

Sommige kinderen leren dat ze zich op een bepaalde manier moeten gedragen om toch een vorm van respons te krijgen. Ze worden extreem sensitief voor de behoeften van anderen en ontwikkelen een patroon van pleasen. Dit kan zich later uiten in relaties waarin ze zichzelf wegcijferen.

• 2. Terugtrekken en vermijden

Andere kinderen trekken zich juist terug. Ze leren dat uitreiken zinloos is en ontwikkelen een vermijdende hechtingsstijl. Later in het leven kunnen ze moeite hebben om zich emotioneel open te stellen of om steun te vragen, zelfs als ze die nodig hebben.

• 3. Boosheid en frustratie

Wanneer een kind voelt dat zijn behoeften worden genegeerd, kan dit leiden tot woede en verzet. Deze boosheid kan zich later in het leven uiten in conflicten in relaties, moeite met autoriteit of een algemeen gevoel van wantrouwen naar anderen.

• 4. Intern schuldgevoel

Als een kind geen respons krijgt op zijn uitreiken, kan het de conclusie trekken: er is iets mis met mij. Dit kan leiden tot een diepgeworteld gevoel van afwijzing en zelftwijfel, wat in het volwassen leven kan doorsijpelen in perfectionisme, faalangst of een gebrek aan eigenwaarde.

De impact van onbeantwoorde uitreiking op volwassen relaties

De effecten van onbeantwoorde uitreiking kunnen diep verankerd raken en zich in volwassen relaties herhalen. Dat kun je dan vaak terugzien in verschillende patronen:

• Mensen die voortdurend uitreiken, maar niet durven ontvangen

Ze blijven geven, zorgen en pleasen, maar vinden het moeilijk om zelf hulp, liefde of erkenning aan te nemen. Dit kan leiden tot burn-out en een gevoel van leegte.

• Mensen die helemaal niet meer uitreiken

Ze hebben geleerd dat uitreiken pijn doet en houden hun behoeften en gevoelens voor zichzelf. Dit kan resulteren in eenzaamheid, zelfs binnen relaties.

• Mensen die niet kunnen aannemen

Zelfs als anderen hen liefde of waardering tonen, voelen ze zich ongemakkelijk of wantrouwig. Ze kunnen zich afvragen: Wat zit hierachter? Verdien ik dit wel?

Jouw balans vinden in uitreiken en ontvangen

Een gezonde balans tussen uitreiken en ontvangen is essentieel voor diepgaande verbindingen. Hoe kun je dit in je eigen leven versterken?

• 1. Word je bewust van je uitreik patronen

Vraag jezelf af: durf ik uit te reiken? Of houd ik mezelf in? Reik ik te veel uit, zonder iets terug te ontvangen? Wees je ervan bewust dat je al snel geneigd bent om jezelf te beschermen. Let daarom extra goed op de feedback die je van anderen krijgt. Bewust, onbewust, verbaal of non-verbaal. Het is allemaal informatie die jou helpt je eigen patronen te doorgronden.

• 2. Oefen met kwetsbaarheid

Uitreiken vraagt moed. Begin klein: deel een behoefte met iemand die je vertrouwt. Dit kan een verlangen zijn naar steun, begrip of simpelweg een luisterend oor. Besef dat  beschaamd vertrouwen op (heel) jonge leeftijd diepe sporen heeft nagelaten. Het spreekwoord is niet voor niets: “Vertrouwen komt te voet en gaat te paard”

• 3. Sta stil bij hoe je ontvangt en aanneemt

Kun je een compliment aannemen zonder het weg te wuiven? Voel je je ongemakkelijk als iemand iets voor je doet? Probeer eens bewust te ervaren wat er gebeurt als iemand je iets geeft. Het kan je helpen in het onderzoeken van jouw patronen om hier (korte) notities van te maken.

• 4. Leer omgaan met afwijzing

Niet elke uitreiking wordt beantwoord zoals je hoopt. Dit betekent niet dat je niet de moeite waard bent. Onderzoek hoe je hiermee omgaat en of oude patronen hierin een rol spelen. Het leren zit er vooral in dat je beseft dat wat jij als afwijzing ervaart, teruggrijpt op oude pijn. (Lees ook het blog: “Hechting, trauma en angst voor afwijzing”)

• 5. Zoek systemische begeleiding

Systemisch werk kan helpen om oude dynamieken zichtbaar te maken en te doorbreken. Door je bewust te worden van wat je als kind hebt ervaren, kun je je patronen in het hier en nu veranderen.

Conclusie

Uitreiken is een natuurlijke en essentiële beweging naar verbinding. Maar als jouw uitreiken niet wordt aangenomen, kunnen diepgewortelde overtuigingen en patronen ontstaan die je leven en jouw relaties beïnvloeden. Het vermogen om uit te reiken, te ontvangen en echt aan te nemen, vormt de basis van gezonde verbindingen en emotionele veerkracht.

Door bewust te werken aan een gezonde balans tussen geven en ontvangen, kun je diepere relaties aangaan en oude overlevingsstrategieën loslaten. Systemisch werk biedt een krachtige manier om deze processen te verkennen en te helen.

Wil je meer ontdekken over hoe systemisch werk je kan helpen? Neem contact op, of plan zelf een gratis telefonisch informatie/intake gesprek in, en zet de eerste stap naar een diepere verbinding met jezelf en anderen.

Heb het goed,

Joan

Misschien vind je dit blog ook interessant:

Balans in geven en nemen is essentieel voor gezonde werkdynamieken. Onbalans leidt vaak tot ziekteverzuim, verloop en frustraties. Dit blog laat zien hoe je balans creëert door waardering, duidelijke verantwoordelijkheden en een goede werkdruk-beloningverhouding.
Bewust leiderschap en systemisch werk helpen onderliggende dynamieken zichtbaar te maken en herstel te bevorderen.