Plek
Altijd uniek
Waar energie stroomt
Blijf staan, voel balans
Rust

“Jij kent Jochem toch ook? Hij heeft een nieuwe baan! Ik ben zó blij voor hem. Hij is nu helemaal op zijn plek. Je merkt het aan álles. Meer ontspannen en zo. Eindelijk zijn plek gevonden.”

Jouw plek is er al

Misschien heb je zelf ook wel eens gezegd dat iemand “op zijn plek” zit. Maar wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Dat iemand bewust zocht naar een plek en deze vond? Of dat hij iets heeft aangenomen wat hem past? Er zit een wezenlijk verschil tussen ergens naar streven en simpelweg op je plek staan. Want jouw plek is er al. Het is niet iets wat je moet vinden, maar iets wat je kunt innemen.

En dat is precies waar het vaak misgaat.

In dit blog neem ik je mee in de systemische betekenis van “je plek kennen”. Want als je niet op jouw unieke eigen positie staat, ontneem je onbewust de ruimte van een ander. Dat geldt in je familie, maar net zo goed in je werk. En het systeem corrigeert altijd.

Wat betekent het om je plek in te nemen?

In systemisch werk draait alles om ordening. Ieder mens heeft een eigen unieke plek binnen het grotere geheel. In je familiesysteem, op je werk, in een vriendschap – overal is een rangorde die zorgt voor balans en energie.

Denk aan een voetbalelftal. De doelman heeft als taak doelpunten te voorkomen. De spits om ze juist te maken. Als de spits ineens het doel gaat verdedigen, raakt het hele team ontregeld.

Zo werkt het ook in families en organisaties. Een leidinggevende heeft een andere plek dan een medewerker. Ouders staan boven hun kinderen in de ordening. Wanneer iemand van zijn plek gaat – vaak met de beste intenties – raakt de natuurlijke balans verstoord.

Wat gebeurt er als je van je plek gaat? Dan gaat de energie stagneren. Je kunt het voelen: er is onrust, spanning of een onbestemd gevoel dat “iets niet klopt”. Soms ontstaat zelfs conflict.

Dus de vraag is niet alleen: ken jij jouw plek? Maar ook: sta jij op jouw plek?

Waarom gaan we van onze unieke plaats?

Op je plek blijven lijkt simpel. Maar in de praktijk gaan we vaak – onbewust – van onze plek af. Dit begint meestal al in onze jeugd. Misschien herken je één van deze situaties:

• Je ouders hadden het moeilijk, en jij werd de steun voor je moeder.

• De trainer van de groep had het lastig, dus jij nam onbewust de leiding.

• In je relatie miste jouw partner mannelijke of vrouwelijke energie, dus jij vulde dat aan.

Steeds opnieuw neem je verantwoordelijkheid voor iets wat eigenlijk niet van jou is. Omdat je loyaal bent. Omdat het systeem dat vraagt. Omdat niemand anders het doet.

En dat patroon neem je mee naar je werk. Misschien merk je dat je altijd de extra taken oppakt, collega’s redt of je leidinggevende probeert te sturen. En hoewel het logisch voelt, is het niet jouw plek.

De gevolgen van plekverwisseling

Van je plek gaan lijkt een oplossing, maar heeft altijd gevolgen. Het systeem herkent dat er iets niet klopt en reageert daarop.

In organisaties zie je dit terug in symptomen zoals:

• Onrust in het team: Er is onduidelijkheid over rollen en verantwoordelijkheden.

• Conflicten en frustratie: Mensen voelen zich ongemakkelijk of tekortgedaan.

• Energieverlies: Medewerkers raken uitgeput omdat ze taken op zich nemen die niet van hen zijn.

• Gebrek aan leiderschap: Een leidinggevende die geen verantwoordelijkheid neemt, dwingt anderen om zijn plek in te nemen.

En in je persoonlijke leven? Daar ervaar je misschien moeizame relaties, een gevoel van miskenning of een constante druk om “het goed te doen”.

Hoe herken je dat je niet op je eigen positie staat?

Misschien vraag je je nu af: sta ik eigenlijk wel op mijn plek? Dit zijn een paar signalen die kunnen wijzen op een plekverwisseling:

• Overbelasting: Je voelt je vaak overbelast, alsof je voor alles en iedereen moet zorgen.

• Irritatie: Je raakt geïrriteerd als iemand anders ‘jouw’ verantwoordelijkheid overneemt.

• Miskenning: Je krijgt geen erkenning voor wat je doet, hoe hard je ook werkt.

• Onrust: Er is steeds terugkerende onrust in je team of familie.

• Redden: Je merkt dat je anderen ‘redt’ of hun problemen oplost.

Herkenbaar? Dan is het tijd om terug te keren naar jouw eigen plek.

Jouw unieke positie terugvinden: praktische inzichten

De eerste stap is bewustwording. Zolang je niet ziet dat je van je plek bent gegaan, kun je ook niet terugkeren.

Daarom een paar vragen om over na te denken:

• 1. Voor wie of wat draag jij verantwoordelijkheid die niet bij jou hoort?

• 2. Waar in je leven ervaar je energieverlies of spanning?

• 3. Wat zou er gebeuren als je die last neerlegt?

Soms is het niet makkelijk om terug te stappen. Het voelt bijna egoïstisch. Maar de waarheid is: jij doet niet alleen jezelf, maar ook het systeem een plezier door op jouw plek te blijven.

Een paar concrete stappen die kunnen helpen:

• Stop met ‘redden’. Laat anderen hun eigen verantwoordelijkheid nemen, zelfs als dat ongemakkelijk voelt.

• Herken patronen. Kijk naar je familiesysteem en hoe je daar misschien een rol hebt aangenomen die niet van jou is.

• Zet jezelf op je plek. Dit kan fysiek, bijvoorbeeld door tijdens een vergadering letterlijk te zitten waar je hoort – of mentaal, door je verantwoordelijkheden bewust af te bakenen.

• Voel wat er gebeurt. Vaak is het ongemakkelijk om los te laten. Dat is een goed teken: het betekent dat je een systemische verschuiving maakt.

De onderstroom bepaalt. Altijd.

Alles wat in de bovenstroom zichtbaar is – conflicten, stress, vermoeidheid – heeft een oorzaak in de onderstroom. Het systeem zal altijd proberen zichzelf te corrigeren.

• Een leidinggevende die zijn teamleden geen ruimte geeft, krijgt medewerkers die afhaken.

• Een medewerker die constant leiding wil nemen, zal uiteindelijk weerstand oproepen.

• Een familielid dat een ouderrol op zich neemt, voelt zich uitgeput en niet gezien.

De onderstroom regeert. Altijd.

De vraag is dus niet alleen: “sta ik op mijn plek?” Maar ook: “voor welk probleem is mijn gedrag een oplossing?”

Samenvatting: terug naar jouw plek

Je plek innemen is niet iets wat je doet, maar iets wat je bent. En wanneer jij jouw plek inneemt, komt er rust. Voor jezelf én voor het systeem.

Belangrijke inzichten:

• Uit je eigen ruimte gaan gebeurt vaak uit liefde en loyaliteit.

• Jouw unieke positie vinden begint bij bewustwording van je patronen.

• Systemische ordening geldt overal: in je familie, relaties en werk.

• De onderstroom bepaalt altijd het gedrag in de bovenstroom.

• Terugkeren naar je eigen positie brengt rust en energie.

Dus, hoe zit het met jou? Welke positie neem jij in? Sta jij op jouw eigen unieke plek?

Wil je dieper ingaan op jouw plek in het systeem? Neem dan contact op en ontdek wat systemisch werk voor jou kan betekenen.

Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant:

Maak ruimte voor jezelf: Hoe je jouw plek in het systeem terugvindt

Zeg jij vaak JA terwijl je vanbinnen een duidelijke NEE voelt? Voel jij je voortdurend verantwoordelijk voor anderen?  Schik je je automatisch naar de wensen van je omgeving?

Waarom mentale spaarzegels je meer kosten dan ze opleveren – en hoe je dit doorbreekt

Onbewuste strategieën die je inzet om erkenning, waardering of bevestiging te krijgen. Ze ontstaan vaak al in de opvoeding of vroege werkervaringen en worden later versterkt in de werkomgeving.