Het verborgen contract gaat over hetgeen er niet wordt gezegd
Er zijn van die momenten waarop je denkt: waarom zegt die ander niet gewoon wat hij bedoelt? Of erger nog: waarom zeg ík niet wat ik nodig heb? In relaties – of het nu gaat om je partner, collega, ouder of kind – lopen we vaak vast in verwarring, irritatie of stil verdriet.
Niet omdat er iets gezegd wordt, maar juist omdat iets niét gezegd wordt. Onder het oppervlak ligt een onzichtbare afspraak te gisten: het verborgen contract.
Maar wat is dat eigenlijk, een verborgen contract? Waarom doen mensen dat – terwijl dieren het niet nodig hebben? En wat maakt het zo moeilijk om gewoon eerlijk te zijn over wat je nodig hebt van een ander?
Wat is een verborgen contract?
Een verborgen contract is een onuitgesproken afspraak. Jouw afspraak die jij (vaak onbewust) maakt met de ander. Je handelt op een bepaalde manier, met een verwachting in je achterhoofd. En daar komt het: Zonder dat je die verwachting ooit hebt uitgesproken.
Voorbeelden van onuitgesproken verwachtingen:
Als ik altijd naar jou luister, dán hoor jij mij ook als ik het moeilijk heb.
Als ik me aanpas, dán wijs jij me niet af.
Als ik mijn gevoelens inslik, dán blijf jij bij me.
Het zijn ieder voor zich voorwaardelijke overtuigingen. Jij moet blijkbaar iets doen voordat de ander jou geeft waar jij naar verlangt.
Waarom het woord ‘contract’?
Ik kan mij voorstellen dat het woord contract de vraag oproept: Waarom heet dit een contract? Ik heb toch niets ondertekend?
De term contract wordt gebruikt als metafoor. Net als bij een echt contract is er sprake van een (vaak eenzijdige) verwachting en voorwaardelijkheid: als ik dit doe, dan krijg ik dat terug. Het verschil? Dit contract is verborgen. Er zijn geen handtekeningen, geen duidelijke afspraken. En belangrijk: de ander weet vaak niet eens dat er iets ‘is afgesproken’.
Bij een juridisch contract is alles helder, wederzijds en expliciet. Bij een verborgen contract is het precies omgekeerd: impliciet, niet gedeeld en vaak zelfs voor jezelf niet volledig zichtbaar. En toch leef je ernaar. Je past je gedrag erop aan. Je stuurt erop, hoopt, verlangt – en raakt teleurgesteld als de ander zich niet aan jouw onuitgesproken deal houdt.
niet ingeloste onuitgesproken verwachtingen – gemis aan contact
Waarom hebben mensen wél verborgen contracten – en dieren niet?
Het antwoord is eigenlijk eenvoudig: wij mensen zijn complexer dan dieren. We hebben een brein dat kan reflecteren, plannen, maskeren en manipuleren. We hebben een geschiedenis, een innerlijke wereld, culturele overtuigingen en een diepgewortelde behoefte aan verbinding. En we hebben iets wat dieren niet hebben: schaamte.
Een dier voelt en handelt. Een hond gromt als hij zijn ruimte nodig heeft. Een kat loopt gewoon weg als het haar te veel wordt. Er is geen verborgen boodschap, geen pleasegedrag, geen angst om lastig gevonden te worden. Dieren zijn gewoon.
Wij daarentegen hebben geleerd onze behoeftes te verpakken. We willen de harmonie bewaren. Niet afgewezen worden. Geen ruzie veroorzaken. En dus zeggen we niet: “Ik wil graag dat je me vasthoudt.” We wachten. Of we geven het op. Of we doen extra ons best. Terwijl het verlangen blijft zinderen onder de oppervlakte.
Waar komt dat verhullen van behoeftes vandaan?
1. Oude overlevingsstrategieën
In de meeste gevallen ontstaan verborgen contracten in onze kindertijd. Misschien voelde je als kind feilloos aan wat je ouders nodig hadden, en paste je je aan om liefde of aandacht te krijgen. Misschien leerde je al vroeg dat je gevoelens ‘lastig’ waren. Die strategie hielp je emotioneel overleven.
Maar nu je volwassen bent, werkt het niet meer. Je wilt gezien worden zoals je bent – maar je durft jezelf niet helemaal te laten zien.
2. Angst voor afwijzing
Stel dat je open zegt: “Ik voel me eenzaam. Wil je wat vaker contact met me opnemen?” Dan geef je de ander de kans om ‘nee’ te zeggen. Dat risico voelt vaak (veel) te groot. Dus liever hou je het maar beter vaag. Met als resultaat dat je verlangen daardoor onvervuld blijft. En de teleurstelling groeit.
3. Onvermogen om contact te maken met je eigen behoefte
Soms voel je wel dat er iets knaagt, maar kun je het niet benoemen. Je voelt je leeg, verdrietig, geïrriteerd – maar weet niet wat je nodig hebt. Dat komt vaak doordat je ooit de verbinding met je gevoel hebt losgelaten. En dus richt je je op de ander, hopend dat die wél aanvoelt wat jij zelf niet durft te voelen.
Hoe herken je jouw verborgen contract?
Je voelt irritatie zonder duidelijke aanleiding.
Je denkt regelmatig: Waarom doet hij/zij nou niet gewoon…?
Je hoopt dat de ander je aanvoelt, zonder dat je echt zegt wat je nodig hebt.
Je raakt teleurgesteld of verdrietig, maar hebt er geen woorden voor.
Een voorbeeld uit mijn praktijk
Een vrouw kwam bij me omdat ze zich moe en leeg voelde in haar relatie. “Ik ben altijd degene die het regelt,” zei ze. “Het gezin, het sociale leven, de vakanties. Hij doet bijna niks.” Toen ik vroeg of ze hem ooit had gezegd dat ze daar iets aan wilde veranderen, zei ze: “Dat hoeft toch niet? Hij zíet toch dat ik uitgeput ben?”
In haar hoofd bestond het contract:
Als ik alles op me neem, dan waardeer jij dat en neem je ook initiatief. Maar dat was nooit uitgesproken.
En hij leefde in een ander contract:
Als jij zoveel doet, zal dat wel zijn omdat je dat graag wilt – dus blijf ik uit de weg.
Wat is de prijs van een verborgen contract?
Verborgen contracten geven op korte termijn veiligheid. Je vermijdt afwijzing, ongemak of conflict. Maar op lange termijn kost het je:
Intimiteit
Vrijheid
Begrip
Energie
Je eigen authenticiteit
Je past je aan, zwijgt, draagt, trekt je terug of maakt verwijten – allemaal in de hoop dat de ander aanvoelt wat jij niet durft te vragen. En ondertussen groeit de afstand. De verbinding die je zo graag wilt, raakt steeds verder uit zicht.
In contact en verbinding met elkaar zonder verborgen contract
Hoe leer je open te zijn over wat je nodig hebt?
Herken je eigen patroon
Sta stil bij momenten van teleurstelling of irritatie. Wat had je eigenlijk gehoopt? En… had je dat uitgesproken?
2. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen behoefte
Niemand kan ruiken wat jij voelt als jij jezelf niet laat zien. Begin klein:
“Ik merk dat ik behoefte heb aan meer contact.”
“Ik voel me soms alleen en zou het fijn vinden als je dat af en toe vraagt.”
“Ik merk dat ik veel geef, en verlang naar iets meer wederkerigheid.”
3. Wees bereid dat de ander het niet kan of wil geven
Dat is misschien wel het spannendste. Maar het is ook het eerlijkst. Pas als je echt weet wat je zelf nodig hebt én dat durft uit te spreken, ontstaat er ruimte. Voor keuzes. Voor rouw. Voor helderheid.
En vooral: voor echte verbinding.
Geen schuld, wel bewustzijn
Dit blog is geen uitnodiging om je zelf verwijten te maken. Je bent hierin echt niet uniek. Sterker nog. We doen dit allemaal. Niet omdat we oneerlijk willen zijn, maar omdat we bang zijn. Omdat we verlangen naar liefde, zonder risico. Omdat we patronen dragen die ooit nodig waren – maar nu belemmerend zijn geworden.
Het vraagt moed om jezelf te laten zien. Om toe te geven: ik heb iets nodig van jou. Zonder garantie dat je het krijgt. Maar juist daar, in die kwetsbaarheid, ontstaat ware verbinding. Mens tot mens.
Tot slot: eerlijkheid als uitnodiging
Verborgen contracten zijn geen fout, maar een oude beschermingsstrategie. Ze willen iets kostbaars beschermen. Maar wat ooit hielp, kan nu een muur geworden zijn. Die muur kun je afbreken – stap voor stap – door te oefenen met woorden geven aan wat er leeft. Misschien niet perfect. Misschien met horten en stoten. Maar wel echt.
En dat is waar we allemaal naar verlangen: echtheid. Iemand die ons werkelijk wil ontmoeten. Niet in het contract, maar in de verbinding.
Wil je onderzoeken welk verborgen contract jij meedraagt?
In mijn begeleiding werk ik met wat er voelbaar is maar (nog) niet gezegd wordt. Met systemische oefeningen maken we het onderliggende contract zichtbaar. Het geeft je de mogelijkheid om nieuwe keuzes te maken: Wat wil ik nog dragen, en wat mag ik loslaten?
Klaar voor je stap vooruit?
Neem vrijblijvend contact op via mijn contactpagina of plan gelijk je 1e afspraak in in de kalender.
In langdurige relaties kunnen verlatingsangst en bindingsangst zorgen voor een pijnlijke dynamiek van aantrekken en afstoten. Dit blog onderzoekt hoe deze patronen ontstaan, wat ze elkaar spiegelen en hoe je – via bewustwording, erkenning en systemisch werk – samen kunt groeien naar meer vertrouwen, verbinding en persoonlijke vrijheid
Voel je je leeg, ondanks dat je alles hebt? Identiteitscoaching helpt je deze leegte te begrijpen als signaal, geen tekort. Samen ontdek je waar je jezelf bent kwijtgeraakt en hoe je weer verbinding maakt met wie je werkelijk bent. Niet door te verbeteren, maar door te vertragen, voelen en thuiskomen.
In elke relatie schuilt een verborgen contract: onuitgesproken verwachtingen die de dynamiek sturen. Deze impliciete afspraken veroorzaken vaak spanningen, maar bieden ook kansen voor groei. Door deze verwachtingen te bespreken en te hercontracteren, ontstaat ruimte voor transparantie en wederzijds begrip. Dit proces vraagt om zelfreflectie, empathie en moed, maar leidt tot sterkere en meer authentieke relaties.
Wat betekent het om emotioneel onbeschikbaar te zijn?
Emotioneel onbeschikbaar? Er zijn van die momenten waarop je plotseling wordt geraakt. Opeens overvalt je een gedachte, een herinnering of een gevoel — zonder dat je erom hebt gevraagd of bewust naar op zoek was.
Zo’n moment waarin je jezelf ineens ziet — zonder masker, zonder omweg. Alsof er een sluier wordt weggetrokken. En je ziet wat je onbewust al wist: je bent emotioneel onbeschikbaar.
Voor mij was dat het besef dat ik er kon zijn, en tegelijkertijd niet. Niet alleen in dit moment, maar al decennialang. Ik kon functioneren, uitreiken zelfs, maar echt ontvangen lukte niet. Of het kwam wel binnen — maar ik voelde het niet. Het was alsof ik niet in staat was om te ontvangen wat ik zó graag wilde: liefde, nabijheid, verbinding.
De oorsprong van emotioneel onbeschikbaar zijn
Dat patroon had een oorsprong. Voor mij begon het in mijn jeugd, in een gezin waar alles draaide om de buitenkant. Structuur, discipline, verantwoordelijkheden — die waren er genoeg. Maar op gevoelsniveau bleef het stil. Ik leerde al vroeg: voel maar niet te veel. Wees sterk. Wees zelfstandig. Doe je best. En het werkte — jarenlang. Ik redde me overal doorheen.
Tot iemand écht bij me wilde zijn. Dan sloeg mijn zenuwstelsel op tilt. Het voelde overweldigend, alsof mijn lijf in alarmtoestand ging. Ik verlangde naar verbinding, maar kende het simpelweg niet als veilig.
De paradox van verlangen en bevriezen
Misschien herken je dat. Dat je ergens in jezelf voelt dat je liefde wilt geven. Dat je verlangt naar nabijheid. Maar dat je lichaam iets anders zegt. Je trekt je terug, verstijft, verstart. Alsof je een muur raakt in jezelf. Een muur die je niet met je hoofd hebt gebouwd, maar die ooit, heel vroeg, in je lijf is ontstaan. Een muur die je beschermde tegen wat toen te veel was, te pijnlijk, te groot.
De pijn zit niet alleen in de eenzaamheid, maar ook in het moment waarop je beseft: ik ben zélf degene die het contact niet kan toelaten. Je wil verbinding, je verlangt naar aanraking, naar gezien worden — en tegelijk trekt alles in je samen als het zich aandient. Niet uit onwil, maar uit onvermogen.
Dit gaat niet over ‘je hart openen’ of ‘gewoon wat liever zijn voor jezelf’. Als het zo eenvoudig was geweest, had je het allang gedaan. Emotioneel onbeschikbaar zijn is vaak een overlevingslaag, diep verankerd in je systeem.
De pijn van willen geven maar niet kunnen ontvangen
Ik dacht ooit dat liefde geven vanzelf zou gaan. Dat het hoorde bij wie ik ben. Maar wat als je arm wel uitreikt, en je hart gesloten blijft? Wat als je aanwezig bent bij de ander, maar jezelf er niet in voelt? Wat als je wíl ontvangen, maar het niet lukt?
Dan blijf je innerlijk hongerig, ondanks alles wat er ogenschijnlijk is: een relatie, vriendschappen, mensen om je heen. Je functioneert, je lacht, je zorgt — maar vanbinnen blijft het leeg. Het is een verwarrend gemis, omdat het niet te maken heeft met wat er ontbreekt, maar met wat je niet kunt toelaten.
En soms zie je jezelf daarin: iemand die reikt, maar niet durft te ontvangen. Iemand die aanwezig is, maar zich afsluit zodra het echt wordt.
Emotioneel onbeschikbaar als ouder
Misschien wordt het nog pijnlijker als je dit patroon herkent in je ouderschap. Als je kind iets vraagt — een knuffel, een blik, een moment van echte aandacht — en jij voelt… niets. Of onrust. Sluiting. Afwezigheid. En ineens weet je: dit is precies wat ik als kind heb gemist.
Dat moment is rauw. Want je wilt het zó graag anders doen. Je wilt beschikbaar zijn, voelend, open. Maar wat je zelf nooit écht hebt ontvangen, kun je niet zomaar geven. Je lichaam reageert sneller dan je intentie. Je woorden blijven steken. En daarin komt het verdriet: om je kind, en om jezelf.
Toch begint daar iets te verschuiven. In het erkennen. In het durven zeggen: ik zie nu dat ik je heb gemist — en ik wil er wél zijn. Kinderen hebben geen perfecte ouders nodig. Ze hebben ouders nodig die willen voelen, willen leren, willen blijven. Ouders die hun eigen pijn durven aankijken, zodat ze hun kind kunnen zien. Ook als dat niet vlekkeloos gaat.
De systemische wortels van emotionele onbeschikbaarheid
De wortels van emotionele onbeschikbaarheid liggen zelden in het nu. Ze liggen in het toen. In het gezin waarin je opgroeide, de systemen waarin je leerde hoe liefde werkte. Misschien was er zorg, maar geen afstemming. Misschien kreeg je aandacht, maar geen erkenning. Misschien moest je sterk zijn, stil zijn, aanpassen.
Als kind overleef je. Je leert je voegen naar de dynamiek. En daarin laat je delen van jezelf achter. Niet uit onwil, maar uit noodzaak. Later in je leven, vooral in relaties, herhalen die patronen zich. Je wil wel, maar je kunt niet. Er is liefde, maar geen toegang. Je zoekt verbinding, maar je lijf kent het niet als veilig.
Voor mij werd dit pas voelbaar in systemisch werk en lichaamsgerichte coaching. Niet met mijn hoofd, maar van binnenuit. Laag voor laag. Pas toen ik stil durfde te staan bij mijn eigen hechtingsverhaal, begon ik te begrijpen wat mijn lijf al die tijd al wist. Niet als iets wat ‘fout’ was, maar als iets wat ooit nodig was. Dat gaf ruimte. Zachtheid. En langzaam ook: beweging.
Emotioneel onbeschikbaar zijn als beschermingsmechanisme
Het is belangrijk om te zien: emotioneel onbeschikbaar zijn betekent niet dat je geen liefde hebt. Het betekent dat je systeem ooit besloot dat liefde gevaarlijk was. Dat contact te pijnlijk was. Dat voelen te veel was.
Dat besluit zit niet in je hoofd, maar in je lichaam. In je zenuwstelsel. Je weet rationeel misschien dat iemand te vertrouwen is, maar je lijf zegt iets anders. En dat lijf liegt niet — het herinnert zich gewoon wat ooit nodig was om te overleven.
Hoe doorbreek je de cirkel van emotionele onbeschikbaarheid?
1. Bewustwording
Niet als truc, maar als liefdevolle erkenning. Zien dat je emotioneel onbeschikbaar bent geweest — niet uit onwil, maar uit overleving. Dat vraagt moed. En mildheid.
2. Vertragen
Opmerken wat er gebeurt in je lijf wanneer je verstijft of sluit. Zonder het meteen te willen fixen. Heling begint niet bij actie, maar bij aanwezigheid.
3. Oefenen met ontvangen
In kleine dingen. Een aanraking. Een compliment. Een blik. Opmerken wat je reflex is — en jezelf daarin niet afwijzen, maar meenemen.
4. Systemisch werk
Wat jij tegenkomt in jezelf, is vaak ingebed in een groter verhaal. In je familiesysteem. In hoe liefde werd doorgegeven — of niet. Door je plek te herkennen, kun je ook de patronen herkennen. En uiteindelijk: verzachten.
Emotioneel beschikbaar worden begint bij jezelf
Wil je de ander echt kunnen toelaten, dan begint het met jezelf toelaten. Je eigen binnenwereld leren kennen. Je pijn, je verlangen, je eenzaamheid. Niet om het op te lossen, maar om het te erkennen. Pas dan kun je voelen wat er nodig is. Niet van buiten, maar van binnenuit.
Soms betekent dat rouwen. Om wat je niet hebt gekregen. Om wat je zo graag had willen geven. En om wie je moest worden om het allemaal vol te houden. In dat rouwen ligt ook een ontmoeting: met jezelf. Echt. Zonder omweg.
De hoop voorbij de muur van emotioneel onbeschikbaar zijn
Ik geloof dat er een weg is. Voorbij de muur. Voorbij het patroon. Voorbij de eenzaamheid. Een weg van zachte heling, in jouw tempo. Laag voor laag. Waarin je leert voelen. Ontvangen. Openen. En uiteindelijk: vertrouwen.
Dat vraagt geduld. En liefde. Van jezelf. En — als het kan — ook van een ander. Iemand die blijft. Iemand die jouw tempo aankan. Omdat jij het ook leert dragen.
Herken je jezelf in dit verhaal?
Weet dan: je bent niet alleen. Emotionele onbeschikbaarheid is geen karakterfout, maar een verdedigingsmechanisme. En daar kun je naar leren luisteren, met mildheid. Soms heb je daar begeleiding bij nodig. Iemand die met je meeloopt. Die je helpt om je eigen binnenwereld te verstaan. Die je leert om te ontvangen.
Want jij kunt leren geven — écht geven — als je leert ontvangen. En jij kunt leren aanwezig zijn — écht beschikbaar — als je jezelf toestaat om te voelen wat er in jou leeft.
Misschien begint het daar: bij het erkennen van je eigen gemis. En bij de moed om je langzaam, in jouw tempo, te openen voor wat er wél mogelijk is.
Wil je dit onderzoeken in een veilige setting?
In mijn praktijk begeleid ik mensen die vastlopen in contact, in zichzelf of in hun relaties. Door middel van systemisch werk, lichaamsgerichte oefeningen en diepgaande gesprekken help ik je om weer contact te maken met wat je werkelijk voelt en verlangt.
Weet je welkom in Nieuw-Balinge, Drenthe voor en individuele sessie of een Familieopstelling met representanten.
Onze diepste patronen ontstaan door hechting, trauma en angst voor afwijzing. Overlevingsstrategieën beschermen ons, maar houden ons ook vast. Door bewustzijn en verantwoordelijkheid kunnen we oude structuren doorbreken en leren voelen wat écht van ons is. Heling is geen eindpunt, maar een voortdurende reis naar meer vrijheid en authenticiteit.
Verlangen is een krachtige innerlijke gids, verstild door trauma en overlevingsstructuren zoals perfectionisme en pleasen. Door zelfresonantie en het luisteren naar je lichaam kun je je verlangen herontdekken. Dit blog biedt praktische stappen om je verlangen te gebruiken als richtingaanwijzer voor een leven dat écht resoneert met wie je bent.
Je hechtingsstijl bepaalt hoe je omgaat met relaties en verbinding. Veilige hechting leidt tot gezonde relaties, terwijl onveilige hechting angst, vermijding of afhankelijkheid veroorzaakt. Dit blog verkent de vier hechtingsstijlen, hun impact en hoe je werkt aan een veilige verbinding.
Bewustwording is de eerste stap naar verandering en groei.
Liefde Goed bedoeld Grenzen soms overschreden Leer balans in relaties Samen.
Goed bedoeld of eigenbelang? Liefde en overlevingspatronen uiteengezet
Je probeert je gedachten te ordenen voordat je een besluit neemt. Het liefst overzie je alle mogelijke consequenties. Dat geeft je rust en houvast. Voor jou is het belangrijk om zeker te weten dat je de juiste beslissing maakt.
Toch zijn er momenten waarop je intuïtief aanvoelt wat de ander nodig heeft en direct handelt. Dit gebeurt vaak zonder eerst de gevolgen te overwegen. Het lijkt logisch: jij pakt op wat de ander laat liggen. Maar wat gebeurt er als jouw goedbedoelde actie niet aansluit bij de behoefte van de ander?
Twee tegenovergestelde benaderingen
Sommige mensen overwegen hun keuzes zorgvuldig en wachten af. Anderen handelen direct. Deze verschillen kunnen aanvoelen als tegenovergestelde polen. Toch ontstaat er balans als beide benaderingen elkaar aanvullen. Maar wat als jouw liefdevolle actie juist irritatie of teleurstelling oproept?
Het kan zijn dat jouw handeling, ondanks de beste intenties, niet goed wordt ontvangen. Dit wringt vaak en roept de vraag op: “Doe ik dit uit liefde voor de ander, of bescherm ik mezelf uit eigenliefde?”
Wanneer liefde botsingen oplevert
Liefde kan veel rechtvaardigen. Maar als jouw goedbedoelde actie irritatie of teleurstelling veroorzaakt, kan dat wijzen op een dieperliggende oorzaak. Misschien gaat het niet alleen om liefde voor de ander, maar ook om een oud patroon of overlevingsmechanisme dat bij jezelf naar boven komt.
Deze situaties kunnen dan herkenbaar voor je zijn:
Je raakt geïrriteerd omdat iemand over jouw grenzen gaat.
Je voelt je teleurgesteld omdat jouw inzet niet wordt gewaardeerd.
Liefde als leermoment
Elk conflict of ongemak is een kans om iets over jezelf te leren. Als je die gedachte kunt omarmen sta je open om persoonlijk te groeien. In het leermoment kun je jezelf de volgende vragen stellen:
Welke patronen worden er in mijn gedrag zichtbaar
Wat zegt de reactie van de ander over mijn behoeften en grenzen?
Relaties zijn spiegels. Ze tonen ons overlevingspatronen en bieden ruimte voor groei. We zijn elkaars leermeesters, ook al voelt dat soms verwarrend.
Hoe kun je hiermee omgaan?
1. Reflecteer op je intenties:
Vraag jezelf af of je handelt vanuit liefde of vanuit een behoefte aan controle of erkenning.
2. Communiceer open:
Bespreek jouw intenties en luister naar de behoeften van de ander.
3. Leer je grenzen kennen:
Weet dat onvoorwaardelijke liefde begint met liefde voor jezelf.
Conclusie: Liefde als balans
Goed bedoelde acties kunnen uit liefde voortkomen, maar ook voortkomen uit een behoefte om jezelf te beschermen. Door bewust te worden van je eigen patronen, kun je meer balans brengen in je relaties en dichter bij onvoorwaardelijke liefde komen.
Herken je jezelf hierin? Deel jouw verhaal in de reacties!
Wil je samen met je partner patronen ont-wikkelen? Dan is deze route iets voor jullie.
Hechting Diepe sporen Verbinden of vermijden Patronen uit het verleden Bewustzijn
Over hechting, hechtingsstijl en hoe je gehecht kunt zijn
Er is volgens mij geen ander woord wat zo raakt aan je systeem van herkomst als hechting. Het woord dat ongemerkt je loyaliteit in stelling brengt. Hoe je ook bent gehecht. Want wat je voor jezelf nog zou kúnnen (h)erkennen, daar mag/moet de ander van wegblijven.
“Ik heb een gelukkige jeugd gehad”. Dus dáár hoeft het niet over te gaan! Misschien denk je nu opgelucht: ‘gelukkig’. Omdat hechting in mijn leven geen bewuste rol speelt is het voor mij dús geen thema. De vraag is echter of dat wel klopt.
Hechting beïnvloedt hoe jij je verhoudt tot anderen en jezelf. Het bepaalt hoe veilig jij je voelt in relaties, hoe je omgaat met conflicten en hoeveel vertrouwen je hebt in (het maken van) verbinding. Weet dat veel mensen, doorgaans onbewust, de gevolgen van onveilige hechting met zich mee dragen.
In dit blog ontdek je:
Wat hechting is en waarom het zo bepalend is.
De vier hechtingsstijlen en hoe ze zich uiten in relaties.
Hoe jij je hechtingsstijl kunt herkennen en eraan kunt werken.
Door jouw eigen hechtingspatronen te begrijpen, kun je bewuster bouwen aan gezonde, veilige relaties. Het vergroot je bewustzijn.
“Hechting refereert aan veiligheid. Veilig zijn in je kwetsbaarheid”
Wat is hechting en waarom is het belangrijk?
Hechting is het proces van verbinden met anderen. Hechten is een natuurlijk vermogen wat pre-nataal, al bij de conceptie, begint. Als kind ben je volledig afhankelijk van je moeder.
En na je geboorte van je ouders of verzorgers, voor voeding, veiligheid, liefde en de mogelijkheden om je te ontwikkelen. Deze vorm van vroege interacties vormt de basis van jouw hechtingssysteem.
Groei kent verschillende bronnen
Hechten gaat van ouders naar kind en weer terug. Dat betekent dat de basishechting van de ouders zelf dus ook effect heeft op die wederkerigheid.
Voor persoonlijke groei is de relatie ouder-kind net zo belangrijk als eiwitten en vitamines dat zijn voor groei.
Het onderkennen van dit belang heeft veel veranderd hoe nu wordt gekeken naar hechting. Een veilige hechting zorgt ervoor dat jij je verbonden voelt en gezonde relaties kunt aangaan.
Onveilige hechting daarentegen leidt tot patronen van angst, vermijding of ambivalentie in relaties. Dit beïnvloedt niet alleen romantische relaties, maar ook vriendschappen en werkrelaties.
En zélfs de manier waarop je met jezelf omgaat.
Hechtingscirkel: Hoe je hechting zich herhaalt in relaties
De hechtingscirkel: Hoe je hechting steeds opnieuw doorloopt
Hechting is geen eenmalig proces dat in de kindertijd stopt. In elke nieuwe relatie doorloop je onbewust opnieuw de hechtingscirkel. (Zie afb.1) Dit patroon herhaalt zich in interacties met partners, vrienden en collega’s.
Waar hechting is getraumatiseerd, ontstaan overlevingsstrategieëen die jou en mij beschermen tegen pijn. De keerzijde is dat de overleving in de weg staat van échte verbinding.
Laten we de vier hechtingsstijlen verkennen en ontdekken hoe ze zich in jouw leven kunnen uiten.
“Hechting vormt je relaties – bewust of onbewust, veilig of onveilig”
1. Veilige hechting: De basis voor gezonde relaties
Mensen met een veilige hechtingsstijl voelen zich op hun gemak in relaties. Ze ervaren verbinding als iets positiefs, maar kunnen ook goed alleen zijn.
Ze vertrouwen hun partner en voelen zich niet snel bedreigd door afstand of verschillen.
Kenmerken van veilige hechting:
Jij kunt open communiceren over je gevoelens en behoeften.
Je voelt je prettig in zowel nabijheid als zelfstandigheid.
Conflicten zie je als iets om samen op te lossen, niet als bedreiging.
Je ervaart een stabiel gevoel van eigenwaarde.
Wat als je niet veilig gehecht bent?
Je hechtingsstijl is niet in steen gebeiteld. Ook als je onveilig gehecht bent, kun je werken aan meer veiligheid in jezelf en je relaties.
Dit begint met bewustwording en oefenen met veilige verbinding.
2. Vermijdende hechting: De angst voor afhankelijkheid
Mensen met een vermijdende hechtingsstijl zijn opgegroeid in een omgeving waarin emoties niet veilig of welkom waren. Dit kan komen door emotioneel afwezige ouders, verwaarlozing of afwijzing.
Als gevolg hebben ze geleerd om vooral op zichzelf te vertrouwen en afstand te houden in relaties.
Kenmerken van vermijdende hechting,
Jij:
voelt je ongemakkelijk bij emotionele intimiteit.
minimaliseert de waarde van relaties en afhankelijkheid.
hebt moeite met het uiten van kwetsbaarheid.
trekt je terug bij conflicten of emotionele situaties.
Hoe kun je groeien naar een veiligere hechting?
Oefen met het erkennen en uiten van emoties.
Werk aan vertrouwen in anderen door stap voor stap openheid te geven.
Zoek bewust verbinding, zelfs als het ongemakkelijk voelt.
Ambivalent: Gevoelens van behoefte aan nabijheid én angst voor verlating
3. Ambivalente hechting: De constante twijfel tussen aantrekken en afstoten
Bij ambivalente hechting wisselen gevoelens van behoefte aan nabijheid en angst voor verlating elkaar af. Dit ontstaat vaak bij kinderen die onvoorspelbare zorg hebben ervaren.
De ene keer was er liefde en aandacht, de andere keer afwijzing of afstand. Dit leidt tot een diepgewortelde onzekerheid over relaties.
Kenmerken van vermijdende hechting:
Je zoekt veel bevestiging en goedkeuring in relaties.
Je bent gevoelig voor afwijzing en hebt moeite met vertrouwen.
Emoties kunnen intens en overweldigend zijn.
Je hebt de neiging om in relaties te ‘klampen’ uit angst om verlaten te worden.
Hoe kun je hieraan werken?
Leer je eigen behoeften en gevoelens te reguleren zonder afhankelijk te zijn van een ander.
Oefen met zelfverzekerdheid en vertrouwen in jezelf.
Zoek gezonde bevestiging in plaats van constante geruststelling.
4. Gedesorganiseerde hechting: Wanneer liefde en angst samenvallen
Gedesorganiseerde hechting ontstaat vaak bij kinderen die zijn opgegroeid met trauma, misbruik of emotionele verwaarlozing.
De persoon die troost zou moeten bieden, is tegelijkertijd de bron van angst.
Dit leidt tot een diep innerlijk conflict: het verlangen naar nabijheid, maar ook de neiging om weg te bewegen.
Kenmerken van gedesorganiseerde hechting:
Extreme stemmingswisselingen in relaties.
Moeite met vertrouwen en intense angst voor verlating.
Dissociatie of emotionele afstand als overlevingsmechanisme.
Impulsief gedrag en diepe innerlijke conflicten.
Wat kun je doen als je gedesorganiseerd gehecht bent?
Trauma verwerken met professionele hulp is essentieel.
Bewust worden van patronen en ze stap voor stap doorbreken.
Leren hoe je op een gezonde manier met emoties omgaat.
“Verandering begint bij bewustwording van je hechtingspatronen en reacties”
Hechting en de impact op jouw relaties
Hechting bepaalt hoe jij omgaat met intimiteit, conflicten en verbinding.
Onveilige hechting betekent niet dat je kapot bent, het betekent dat je patronen hebt ontwikkeld om jezelf te beschermen.
Eenmaal zelf aangeleerde patronen kún je veranderen.
Herken je jezelf in een van deze stijlen? Dat is een eerste stap. De volgende stap is bewust leren hoe je meer veiligheid in jezelf en je relaties kunt creëeren.
Opnieuw leren hechten: Stap voor stap naar veilige verbinding
Het helen van onveilige hechting begint met zelfinzicht en kleine, bewuste stappen:
Zelfreflectie:
Onderzoek je eigen hechtingsstijl en patronen.
Bewustwording in relaties:
Herken wanneer je oude patronen herhaalt en oefen met nieuw gedrag.
Zelfregulatie:
Leer omgaan met je eigen emoties en behoeften.
Zoek ondersteuning:
Therapie of coaching kan helpen om patronen te doorbreken.
Veilige hechting is mogelijk, zelfs als je het niet van huis uit hebt meegekregen. Door bewust te werken aan je hechtingsstijl, kun je bouwen aan diepere en gezondere relaties.
Wil jij werken aan jouw hechtingspatronen?
Hechting speelt een grote rol in hoe je je verhoudt tot jezelf en anderen. Wil je jouw patronen beter begrijpen en transformeren?
Overweeg dan begeleiding om opnieuw te leren hechten en meer veiligheid in je relaties te ervaren.
Wil jij inzicht in jouw hechtingsstijl en hoe dit je relaties beïnvloedt? Plan vandaag nog je vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Schuld En onschuld Zijn altijd verbonden In geven en nemen Balans
Schuld en Onschuld – onlosmakelijk verbonden
Schuld en onschuld – we kennen ze allemaal. Soms voel je je schuldig zonder te weten waarom, soms blijf je liever buiten schot om onschuldig te blijven.
In dit blog neem ik je mee in de dynamiek van schuld en onschuld: hoe ze onlosmakelijk verbonden zijn met geven en nemen, met verantwoordelijkheid, en met je plek in je familiesysteem. Want hoe onschuldig wil je eigenlijk zijn?
De systemische functie van schuld
Schuld is meer dan een moreel oordeel. In de systemische werkelijkheid heeft schuld een functie. Het ontstaat zodra we iets aannemen, en het brengt beweging op gang in de uitwisseling tussen mensen.
Balans in geven en nemen
Door te geven en te nemen ontstaat een patroon van verbondenheid. Wie geeft, maakt aanspraak op iets. Wie neemt, voelt een verplichting. De balans wordt hersteld als de gever zelf ook weer iets ontvangt – en de nemer iets teruggeeft. Dat zorgt voor rust in het systeem.
Maar als jij iets aanneemt, verlies je iets anders: je onafhankelijkheid. En daarmee je onschuld. Die schuld kan aanvoelen als een hete aardappel – iets waar je zo snel mogelijk weer van af wilt.
Misschien is het daarom zo’n opluchting als je niets nodig hebt: dan ben je niets verplicht. Dan ben je vrij. Of toch niet?
“Schuld ontstaat bij het aannemen; het streven naar onschuld kan leiden tot afstand en onbalans in relaties.”
De wens om onschuldig te blijven
Onschuldig blijven lijkt aantrekkelijk. Het voelt zuiver, schoon, niet belast. Maar wie koste wat het kost onschuldig wil blijven, onthoudt zich vaak van deelname. Je neemt niet – en dus doe je ook niet écht mee.
Geen deelnemer zijn
Als je niets neemt, hoef je ook niets terug te geven. Maar het gevolg is dat je buitenspel komt te staan. Je maakt je handen niet vuil, je blijft aan de kant.
En hoewel je misschien een rechtvaardiging hebt gevonden om dat zo te houden, blijft er vaak een leeg en ontevreden gevoel achter.
Deze houding begint meestal bij de ouders. Als je in de vroege relatie met (één van) je ouders iets niet kon of mocht aannemen, zet zich dat patroon vaak voort in andere relaties. Energie stokt.
De uitwisseling komt niet op gang. En daarmee blijft ook de levensstroom uit.
De gevolgen in relaties
Wat je in het systeem van herkomst niet kon aannemen, herhaal je onbewust in andere relaties. Je probeert onschuldig te blijven door altijd maar te geven. Meer te geven dan je hebt ontvangen. Maar die dynamiek is onhoudbaar.
Een relatie uit balans
In relaties werkt deze asymmetrie destructief. Als jij geeft, geeft, geeft – maar niet kunt of wilt ontvangen – dan kan de ander zijn plek niet innemen. Er is geen balans meer in de uitwisseling.
Dat is niet vol te houden. Op den duur maakt het de relatie eindig. Want wie zich voortdurend schuldig móet voelen, haakt af.
Verantwoordelijkheid nemen als keerpunt
Schuld en onschuld hangen onlosmakelijk samen met het begrip verantwoordelijkheid. Wie schuld op zich neemt, neemt verantwoordelijkheid. Wie schuld afwijst, probeert onschuldig te blijven – en wijst daarmee ook verantwoordelijkheid af.
Belofte maakt schuld
Elke belofte die je maakt, is een vorm van schuld. Je legt jezelf iets op. En je wordt verantwoordelijk voor het nakomen ervan.
Belangrijk is hoe de belofte tot stand is gekomen. Vanuit je volwassen positie – of vanuit je kindpositie? Denk aan het kind dat belooft voor papa te zorgen als mama wegvalt. Zo’n belofte is een magische taak: onmogelijk om werkelijk in te lossen. En toch draag je die misschien nog steeds. Als een last.
Uit liefde en uit loyaliteit.
De zware last van schuld in je lichaam
Schuld leeft niet alleen in je hoofd – maar ook in je lijf. Je kunt het voelen in je schouders, je nek, je onderrug. De zwaarte van oude beloften, onuitgesproken verplichtingen en onverwerkte dynamieken manifesteert zich vaak lichamelijk.
“Bewust verantwoordelijkheid nemen voor schuld bevordert balans en harmonie binnen relaties en systemen.”
Overgenomen schuld in het familiesysteem
Soms draag je een schuld die niet van jou is. Een niet-vereffende schuld uit een vorig systeem. Hoewel Je er geen weet van hebt, voel je toch een last.
Wat buitengesloten is, wil ingesloten worden
In familiesystemen geldt: wat buitengesloten wordt, klopt later aan de deur. Misschien wel aan jouw deur. En jij bent degene die de last voelt – zonder dat je kunt aanwijzen waarom.
Het leven voelt zwaar, ondanks dat de omstandigheden ogenschijnlijk goed zijn. Dan is de kans groot dat je een schuld draagt die niet van jou is. Een thema dat generaties geleden is ontstaan, maar nooit is erkend.
In familieopstellingen wordt dit zichtbaar. Het uitgeslotene vraagt om erkenning. Pas als het gezien en ingesloten wordt, komt er ruimte.
Schuld en onschuld in beweging brengen
Schuld en onschuld zijn geen eindstations. Ze zijn dynamieken. In beweging brengen betekent ze erkennen, ermee leren omgaan, en ermee leren leven.
Een krachtige manier om deze polariteit te ervaren, is via de lemniscaat. Een oefening waarin je afwisselend stilstaat bij beide polen – schuld en onschuld – en de beweging ertussen. Niet als tegenstelling, maar als dans. Zo ontstaat er helderheid. Wat draag ik? Wat is niet van mij? Wat wil ik teruggeven?
In familieopstellingen komt deze dynamiek vaak terug. Je krijgt letterlijk zicht op hoe jij je verhoudt tot schuld. En hoe schuld zich verhoudt tot jou.
De oefening met de Lemniscaat zelf uitvoeren? Download de oefening en maak gebruik van de polariteiten Schuld en OnSchuld.
Tot slot: durf te ontvangen
Schuld en onschuld zijn onvermijdelijk verbonden aan leven, liefhebben en verantwoordelijk zijn. De kunst is om de schuld te nemen die van jou is – en terug te geven wat niet bij jou hoort.
Om verantwoordelijkheid te dragen waar het klopt. En om te ontvangen, ook als dat spannend is.
Want pas als je neemt, kun je werkelijk geven. Pas als je verantwoordelijkheid neemt, kun je bevrijd leven. En pas als je durft onschuldig én schuldig te zijn, doe je echt mee.
Herken jij iets in deze dynamiek?
Voel je dat het tijd is om jouw plek in te nemen, verantwoordelijkheid te dragen of misschien juist iets terug te geven wat niet van jou is? In mijn begeleiding werken we op de onderstroom – met systemische opstellingen, reflectie en lichaamsbewustzijn.
Plan een vrijblijvend en gratis kennismakingsgesprek in. Samen onderzoeken we wat er gezien mag worden.
Veel mensen herkennen zichzelf in de slachtoffer- of daderrol zonder het door te hebben. Slachtoffers voelen zich machteloos, daders grijpen de controle. Beide dynamieken verhinderen dat je je echte plek inneemt. Dit blog helpt je patronen te herkennen, verantwoordelijkheid te nemen en los te breken, zodat je écht aanwezig kunt zijn.
In Transactionele Analyse verwijst een Spel naar onbewuste patronen met voorspelbare uitkomsten. Deze patronen, geworteld in je levensscript, kun je doorbreken door bewustwording, reflectie en nieuwe keuzes.
Ontsnap uit de loop en creëer vrijheid in je communicatie en relaties.
De overheersende structuur ontstaat uit een verlangen naar controle en onafhankelijkheid, vaak gevormd in de kindertijd. Hoewel kracht en zelfvertrouwen voordelen bieden, kunnen ze verbinding en kwetsbaarheid blokkeren. Door controle los te laten, steun te vragen en je hart te openen, vind je balans tussen daadkracht en echte verbondenheid.
