Dit blog gaat over verlatingsangst en bindingsangst in relaties: Je bent niet voor niets samen. Maar waarom doet het soms zoveel pijn?
Twintig jaar samen. 20 jaar verbondenheid, ruzies, stiltes, passies, afstand, toenadering, misverstanden en diepe liefde. Soms kijk je elkaar aan en weet je: er is nog steeds iets. En tegelijk kun je je zó alleen voelen in die relatie. Alsof jullie elkaar steeds nét niet raken. Alsof jullie in een soort onzichtbaar Spel zijn beland waarvan niemand de regels écht begrijpt.
De dynamiek die je uitnodigt tot persoonlijke groei
Verlatingsangst en bindingsangst in relaties. Over hoe twee mensen die diep van elkaar houden tóch gevangen kunnen raken in patronen die hen uit verbinding halen. Over hoe wantrouwen groeit waar vertrouwen zou moeten leven. En vooral: over hoe deze dynamiek je uitnodigt tot persoonlijke groei – als je bereid bent de spiegel te zien die de ander je voorhoudt.
Als jij bang bent dat de ander weggaat – of je juist opslokt
Laten we het beest bij de naam noemen. In de ene helft van deze relatie woont verlatingsangst. In de andere helft bindingsangst. Twee angsten die elkaar op het eerste gezicht lijken tegen te spreken, maar in de praktijk vaak perfect op elkaar aansluiten. Tot frustratie van beide partijen.
Hij is degene met verlatingsangst. Altijd op zoek naar bevestiging. Altijd bang dat ze hem verlaat, negeert, afwijst. Zijn gedrag wordt gekenmerkt door pleasen, controleren, over-analyseren. Hij stelt vragen als: “Gaat het wel goed tussen ons?” “Waarom zeg je dat zo?” “Hou je nog van me?”
Zij is degene met bindingsangst. Ze houdt van hem, echt waar. Maar zodra hij dichterbij komt, voelt ze zich benauwd. Ze krijgt het gevoel dat ze moet vluchten, dat ze haar autonomie verliest. Ze wordt kortaf, sluit zich af, duikt in haar werk of zoekt rust op plekken waar hij niet is. Op vragen over liefde en toewijding reageert ze met irritatie of stilte.
De vermoeiende dans van aantrekken en afstoten
Ze vinden elkaar in een dans die vermoeiend is voor beiden. De een zoekt toenadering, de ander afstand. En hoe meer hij op haar afkomt, hoe meer zij zich terugtrekt. Hoe meer zij zich onttrekt, hoe meer hij zich vastklampt. Verlatingsangst en bindingsangst vullen elkaar aan
“Als weggever bleven deze gratis beeldjes lange tijd boeien. Door het magneetje in de neus bewogen ze uit elkaar zodra je ze naar elkaar ging schuiven”
Waar komt die verlatingsangst en bindingsangst vandaan?
Een veilige hechting zorgt ervoor dat jij je verbonden voelt en gezonde relaties kunt aangaan. Onveilige hechting daarentegen leidt tot patronen van angst, vermijding of ambivalentie in relaties. Dit beïnvloedt niet alleen romantische relaties, maar ook vriendschappen en werkrelaties.
In mijn blog “Alles liever dan de waarheid: Hoe jouw hechting je relaties beïnvloedt” lees je meer over hechting, de verschillende stijlen van hechting en de hechtingscirkel.
Verschillende hechtingsstijlen
Mensen met verlatingsangst hebben vaak een angstig-ambivalente hechtingsstijl ontwikkeld. Ze zijn gewend om hard te werken voor liefde en zijn gevoelig voor afwijzing. Mensen met bindingsangst daarentegen neigen juist naar een vermijdende hechting: nabijheid voelt als bedreiging van hun autonomie.
Door jouw eigen hechtingspatronen te begrijpen vergroot dit je bewustzijn. Je kunt daardoor veel bewuster bouwen aan gezonde, veilige relaties.
“Hechting vormt je relaties – bewust of onbewust, veilig of onveilig”
Bindingsangst en verlatingsangst – De verborgen contracten in je relatie
Wat hier gebeurt, is niet alleen een botsing van karakters. Het is een botsing van innerlijke overtuigingen. In systemisch werk spreken we dan van verborgen contracten. Onuitgesproken afspraken die vaak zijn ontstaan in onze jeugd. En we nemen ze mee, onbewust, onze relaties in.
Zijn contract klinkt ongeveer zo: “Als ik alles geef, als ik me aanpas, dan blijf jij bij me.”
Haar contract: “Als ik mezelf niet verlies, als ik genoeg afstand houd, dan ben ik veilig.”
Niemand heeft deze zinnen hardop uitgesproken. Maar ze zitten in het gedrag, in de verwachtingen, in de frustraties. Ze zitten in het verlangen én in de angst. Hij denkt haar liefde te moeten verdienen. Zij denkt haar vrijheid te moeten bewaken. En in plaats van verbinding, ontstaat er verwijdering.
Want zij voelt zich onder druk gezet door zijn behoefte aan nabijheid. Hij voelt zich afgewezen door haar behoefte aan ruimte. Wat bedoeld is als bescherming van het zelf, wordt ervaren als aanval door de ander.
“Het verborgen contract. Impliciete afspraken en verwachtingen die niet direct worden uitgesproken, maar die toch een grote invloed hebben op hoe we met elkaar omgaan“.
“Waarom kwamen wij elkaar dan tegen?”
Het is verleidelijk om te denken: we passen gewoon niet bij elkaar. Omdat JIJ denkt teveel te zijn. Of juist te weinig. Jij te afstandelijk bent of te dwingend.
Maar wie dieper kijkt, ziet iets anders.
Niemand komt per ongeluk op jóuw pad
In elke ontmoeting schuilt een uitnodiging tot groei. Niemandkomtperongelukop je pad. De mensen die jou het meest raken – in liefde of in pijn – wijzen vaak naar stukken in jezelf die gezien willen worden. Oude wonden, oude overtuigingen, beschermingsmechanismen die ooit helpend waren, maar nu je ontwikkeling in de weg zitten.
Zij herkent in hem haar verlangen naar nabijheid – iets wat ze zichzelf nauwelijks toestaat.
Hij herkent in haar de vrijheid die hij zichzelf nooit toestaat – omdat hij geleerd heeft dat nabijheid veiligheid geeft.
Ze spiegelen elkaar. En dat kan enorm pijnlijk zijn.
Het Spel van transactionele analyse: slachtoffer, redder, aanklager
In deze dynamiek spelen de partners – vaak onbewust – een rol in het drama-driehoekmodel uit de transactionele analyse. Een krachtig instrument om te zien hoe mensen met elkaar omgaan, zonder dat ze zich daar volledig bewust van zijn.
Hij begint vaak als redder: hij wil zorgen, begrijpen, de relatie ‘redden’.
Zij voelt zich opgejaagd en wordt aanklager: “Je wilt altijd praten. Laat me gewoon met rust.”
Hij voelt zich vervolgens slachtoffer: “Ik doe alles voor jou, en dit krijg ik ervoor terug.”
En voor je het weet, wisselen de rollen. Zij voelt zich slachtoffer omdat ze zich niet vrij voelt. Hij wordt aanklager: “Je kunt nooit gewoon eens lief doen.” Zij probeert te redden door tijdelijk tegemoet te komen – maar dat voelt niet vrij. En zo draait het Spel in het rond.
Een Spel met maar één uitweg: bewustwording.
“Het Spel dat onbewust, maar telkens opnieuw wordt gespeeld versterkt het onbegrip. Het is een persoonlijke ‘opdracht’ om bewustzijn te ontwikkelen op wat er beschermd moet worden”
Uit de dynamiek van verlatingsangst en bindingsangst stappen
De eerste stap is erkenning. Niet van de ander, maar van jezelf. Want zolang je denkt dat de ander moet veranderen, blijf je hangen in de machteloosheid van het slachtoffer. Of de controlezucht van de redder. Of de boosheid van de aanklager.
1. Erken je eigen angst
Hij mag erkennen: “Ik ben bang om verlaten te worden. Ik klamp me soms vast, omdat ik denk dat ik niet genoeg ben.”
Zij mag erkennen: “Ik ben bang om mezelf te verliezen in de nabijheid van een ander. Ik trek me terug om mezelf te beschermen.”
Door dit uit te spreken – eerst naar jezelf, later misschien naar elkaar – ontstaat er ruimte. Ruimte om niet meer te vechten tegen de angst, maar haar te ontmoeten.
2. Ontmantel het verborgen contract
Stel jezelf de vraag:
Wat geloof ik diep vanbinnen dat ik moet doen om liefde of veiligheid te verdienen?
En dan de vervolgvraag:
Wat als dat niet waar is?
Wat als liefde niet iets is wat je moet verdienen? Wat als nabijheid niet betekent dat je jezelf kwijtraakt? Wat als vrijheid en verbinding samen kunnen bestaan?
3. Beweeg bewust anders
In plaats van automatisch reageren, oefen met anders handelen:
Hij kan oefenen met bij zichzelf blijven als zij zich terugtrekt, zonder haar achterna te zitten.
Zij kan oefenen met iets langer aanwezig blijven in een emotioneel moment, zonder meteen de deur dicht te trekken.
Het zijn kleine stappen. Maar in die kleine stappen kan iets nieuws ontstaan: vertrouwen. Niet het vertrouwen dat de ander je nooit zal verlaten. Of dat de ander je nooit zal overweldigen. Maar het vertrouwen dat jij met jouw eigen angst kunt zijn – zonder dat de ander die hoeft op te lossen.
“Weten wat je beweegt. Bewust worden van de verschillende dynamieken die bij jullie elkaar zo naadloos aanvullen is een belangrijke eerste stap”
Samen groeien met verlatingsangst en bindingsangst? Het kan echt!
Het is verleidelijk om elkaar de schuld te geven. Zeker als het wantrouwen zich nestelt tussen de muren van de relatie. Hij vertrouwt haar niet – want hij ziet in elk afstandelijk gebaar een voorbode van verlaten worden. Zij vertrouwt hem niet – want ze ziet in elk gebaar van nabijheid een poging tot beheersing.
Maar wat als het wantrouwen geen oordeel is over de ander, maar een signaal van een oude wond in jezelf?
Wat als je kunt zeggen:
“Ik voel me nu onzeker, en dat heeft te maken met iets ouds in mij.”
“Ik merk dat ik me wil terugtrekken, omdat ik bang ben voor verlies van controle.”
Dan ontstaat er iets heel krachtigs. Niet de perfectie van een relatie zonder triggers, maar de veiligheid om samen te leren.
De uitnodiging van deze relatie
Twintig jaar samen. Dat doe je niet zomaar. Onder alle patronen, onder het spel, onder de pijn ligt een diepere laag. Een reden waarom jullie elkaar ontmoetten. Misschien om te leren:
Dat liefde geen claim is, maar een uitnodiging.
Dat vrijheid geen afstand is, maar zelfverbondenheid.
Dat nabijheid geen bedreiging is, maar een keuze om jezelf te laten zien.
Soms is die reis confronterend. Je moet jezelf onder ogen komen. Je oude angsten, je patronen, je strategieën. Maar als jullie dat durven – samen of ieder apart – dan kan deze relatie een enorme bron van groei zijn.
Afsluitende reflectie
Heb jij je herkend in dit verhaal? Misschien ben jij degene met verlatingsangst. Of voel jij je aangesproken door de bindingsangst. Misschien voel je je gevangen in het spel, en weet je niet meer hoe je elkaar kunt bereiken.
Weet dan: je hoeft het niet alleen te doen. Er is hulp. In de vorm van coaching, therapie, of misschien simpelweg door het gesprek aan te gaan – op een ander niveau dan je gewend bent.
Maar bovenal: Zie de ander als jouw spiegel. Niet als vijand, niet als schuldige. Maar als iemand die jou helpt om thuis te komen bij jezelf.
Wil je werken aan jullie patronen en weer echt contact ervaren in je relatie?
Neem gerust contact met me op. In mijn praktijk werk ik systemisch, met oog voor de onderstroom en de verborgen dynamieken die zich in relaties afspelen. Je bent van harte welkom in Nieuw Balinge, Drenthe – samen of alleen.
👉 Klik voor een gratis kennismakingsgesprek of boek gelijk een individueel of gezamenlijke sessie:
Faalangst is geen zwakte, maar een overlevingsstrategie. In dit blog ontdek je de diepere systemische lagen onder faalangst en leer je hoe je jouw innerlijke saboteur herkent.
Met inzicht, erkenning en praktische oefeningen zet je de eerste stap naar heling, zelfvertrouwen en het innemen van jouw plek in het leven.
In elke relatie schuilt een verborgen contract: onuitgesproken verwachtingen die de dynamiek sturen. Deze impliciete afspraken veroorzaken vaak spanningen, maar bieden ook kansen voor groei. Door deze verwachtingen te bespreken en te hercontracteren, ontstaat ruimte voor transparantie en wederzijds begrip. Dit proces vraagt om zelfreflectie, empathie en moed, maar leidt tot sterkere en meer authentieke relaties.
IIn Transactionele Analyse verwijst een Spel naar onbewuste patronen met voorspelbare uitkomsten. Deze patronen, geworteld in je levensscript, kun je doorbreken door bewustwording, reflectie en nieuwe keuzes.
Ontsnap uit de loop en creëer vrijheid in je communicatie en relaties.
Onze diepste patronen ontstaan door hechting, trauma en angst voor afwijzing. Overlevingsstrategieën beschermen ons, maar houden ons ook vast. Door bewustzijn en verantwoordelijkheid kunnen we oude structuren doorbreken en leren voelen wat écht van ons is. Heling is geen eindpunt, maar een voortdurende reis naar meer vrijheid en authenticiteit.
Verlangen is een krachtige innerlijke gids, verstild door trauma en overlevingsstructuren zoals perfectionisme en pleasen. Door zelfresonantie en het luisteren naar je lichaam kun je je verlangen herontdekken. Dit blog biedt praktische stappen om je verlangen te gebruiken als richtingaanwijzer voor een leven dat écht resoneert met wie je bent.
Een blog over handen wassen. Over verschoond blijven. Verschoond van schuld.
Een unheimisch gevoel
Beladen woorden in mijn praktijk zijn de woorden schuld en onschuld. In vrijwel alle gesprekken waar deze woorden vallen is een toelichting vereist. Soms als vraag gesteld, vaker door middel van een non-verbale vragende blik.
Schuld is doorgaans omkleed met een unheimisch gevoel. Iets wat je liever wilt vermijden. Schuldig zijn wordt meestal gelijkgetrokken met veroordeelt worden. Buitengesloten en afgewezen.
Er is niets ergers dan geen lid meer kunnen zijn van de groep waartoe je behoort. Schuld mag er daarom bij voorkeur niet zijn! Liever blijf je onschuldig.
Verleggen van de schuld houdt je onschuldig
De veroordeling van Jezus en de daaropvolgende kruisiging is een bekend bijbels verhaal wat jaarlijks tijdens Pasen wordt herdacht. De Romeinse heersers en veel joden wilden af van de lastpak en onruststoker.
Pilatus, de Romeinse gouverneur, wilde echter voorkomen dat de kruisiging van Jezus tot ernstige onlusten zou leiden. Hij zette daarom een slimme strategie in. Laat het Joodse volk zélf beslissen wat er moest gebeuren met Jezus.
Voor Pilatus toch nog onverwacht eisten de Joden de kruisiging van Jezus. Door de schuld bij de ander te leggen kon Pilatus zijn handen in onschuld wassen.
Onschuld houdt je ingesloten
Je handen wassen in onschuld. Als je daartoe besluit laat je weten geen verantwoordelijkheid te willen dragen. Wellicht zelfs elke betrokkenheid ontkennen. Het is daarom verhelderend om voor je zelf te onderzoeken waar jij je handen in onschuld wast of hebt gewassen.
Maak het niet te groot. Een leugentje om ‘bestwil’ is al een voorbeeld van onschuldig blijven. Onschuldig blijven, opdat je niets te verwijten valt. Dat je ingesloten kunt blijven in de veiligheid van de groep. Wel of geen verantwoordelijkheid nemen heeft zijn weerslag op jouw (gevoel van) persoonlijke veiligheid.
Staan voor je overtuiging
Neem nu deze uitspraak: “Ik vind het mooie gedachte dat iedereen op aarde een aantal persoonlijke lessen heeft te leren. En dat iedereen zelf heeft gekozen waar hij is geboren.” Het feit dat je benoemt dat het ‘een gedachte’ is houdt je onschuldig.
Immers zodra je iets van weerstand/afwijzing voelt bij de ander, dan refereer je aan het feit dat het maar een gedachte is.
Heel veilig. Want je wordt niet ‘aangevallen’ om een gedachte. Door te zeggen: “Voor mij staat vast dat……”. Neem je een duidelijk standpunt in. Het is jouw overtuiging waar je voor staat. Staan voor je overtuiging is schuld nemen.
Geven en nemen in balans
Geven en nemen in balans. Het is een van de principes die gelden in systemisch werken. Een principe die bijdraagt aan het kunnen stromen van de energie in het systeem. Door te nemen laadt je een schuld op jezelf. Een schuld die wordt voldaan door iets terug te geven. Het liefst iets meer dan je hebt ontvangen.
Want, dan ben jij onschuldig en heeft de ander een schuld aan jou. Telkens iets meer geven dan je ontvangt brengt een beweging, energie, op gang. Niet kunnen aannemen wat wordt gegeven betekent geen schuld willen nemen. Jij blijft onschuldig en de energie stokt.
Eigen veiligheid eerst is je schuldig maken
Veiligheid is een sterke interne, onbewuste drijfveer. Onschuld is voedend voor jouw veiligheidsgevoel. Ontzeggen van die voeding is echter je onveiligheid vergroten. En vervolgens ontstaan er onbewust patronen waarin jij de ruimte bij de ander laat. Waar jij een stapje terug doet. De deugd van bescheidenheid omarmend.
Zodat jij onschuldig kunt blijven. In je bescheidenheid voel jij je goed. Je hebt immers oog voor de noden van de ander. Dat jij jouw verlangen projecteert op de ander, dáár bij jij je niet van bewust. In je onschuld voel jij je verheven en goed. En knaagt het van binnen. Wie is er voor mij?
Het zit “tussen je oren”. Pijnlijk waar?
Schuld en onschuld. Twee zijden van dezelfde medaille. Hoewel het een levensbeweging is, een beweging die stroomt, brengt het velen niets meer dan een kramp. Een verstijving. Een tegenhouden of inhouden van de energie laat deze stollen. En gestolde energie zet zich vast in het lichaam.
Wordt zichtbaar in allerlei klachten en symptomen die geen aantoonbare medische grond hebben. Het “zit tussen de oren” wordt er dan wel gezegd. Maar hoe kan de pijn in je benen of voeten, die je écht wel voelt, nu tussen de oren zitten? Welke schuld vermijd je nu?
Onschuldig blijven door niets te zeggen
Iets ongezegd laten. Negeren. Uitsluiten. Buitensluiten. Niet willen accepteren. Het zijn allemaal vormen van onschuldig willen blijven. Jezelf ontslaan van een misschien pijnlijke verantwoordelijkheid.
Omkleed met goed klinkende excuses als: “Het is maar beter zo”. “Het heelt wel in de tijd”. “Het is niet aan mij om dit aan te roeren” (aan wie dan wel?). Grote kans dat je geen schuld op je wilt nemen uit angst. Angst voor afwijzing. Of angst voor de emoties van de ander.
Angst voor de beschuldiging van bemoeial. Inderdaad, het gaat doorgaans over angst. Misschien wel de grootste rem op LEVEN.
Miskennen door ontkenning is geen leven
Je handen wassen in onschuld. Ik heb in dit blog met heel verschillende voorbeelden duidelijk gemaakt hoe schuld en onschuld hoort bij het leven. En dat miskennen van deze dynamiek daardoor ontkennen van Leven is.
Bijzonder toch?
Hopelijk helpt dit blog jou te ontdekken hou jij je verhoudt tot schuld en onschuld. En welke rol angst in je leven speelt. En de invloed hiervan op jouw energie. Of je energiek bent of juist futloos omdat jouw energie telkens opnieuw weglekt.
Wellicht roept de blog vragen bij je op. Wil je daar eens over sparren. Misschien herken je (opnieuw) iets van jezelf en denk je aan een volgende stap.
In dit blog onderzoek ik hoe schuld, angst en zelfcompassie zich tonen in relaties. Vanuit systemisch perspectief laat ik zien hoe oude patronen en verborgen contracten je kan beperken, en hoe zelfcompassie een sleutel is naar verbinding — zonder jezelf te verliezen. Verdieping op het blog over verborgen contract.
Script Onbewust patroon Steeds dezelfde uitkomst Zie jij het patroon? Doorbreek
Een onbewust levensplan – telkens hetzelfde resultaat
IWaarom reageer je steeds op dezelfde manier in bepaalde situaties? Waarom lijken sommige patronen zich keer op keer te herhalen? In dit blog schrijf ik over script, een begrip uit de Transactionele Analyse dat helpt om ons gedrag en interactiepatronen beter te begrijpen.
Wat is een script eigenlijk? Is het nuttig om te hebben, of juist iets waar je vanaf moet? Kort gezegd verwijst een script naar een mentaal patroon dat je in je leven hebt opgebouwd. Je zou het kunnen zien als jouw persoonlijke handleiding: een set overtuigingen en verwachtingen die je, vaak onbewust, hebt ‘geprogrammeerd’ over hoe situaties zullen verlopen.
Dat lijkt handig. Je hoeft er niet meer over na te denken, want je reactie staat al vast. Maar wat als je script je gevangenhoudt in steeds dezelfde uitkomsten?
“Jouw levensscript bepaalt hoe je reageert op situaties.”
Wat is een levensscript?
Een script bestaat uit diepgewortelde overtuigingen en verwachtingen die je al vroeg in je leven hebt gevormd. Deze overtuigingen bepalen hoe jij sociale interacties aangaat en hoe je reageert op situaties.
Definitie van script:
“Het script is het onbewuste levensplan waarmee mensen hun leven vormgeven. Het jonge kind ontwikkelt dit plan op basis van ouderlijke programmering en vroege ervaringen. Hoewel autonomie mogelijk is, leven veel mensen volgens een (vermeende) opdracht van hun opvoeders.”
Scripts helpen om de wereld voorspelbaar te maken. Maar als je ‘in script’ bent, betekent dit vaak dat je minder flexibel bent in interacties. Je handelt niet zozeer vanuit bewuste keuze, maar vanuit een automatische reactie.
“Je reageert niet op de realiteit, maar op wat je denkt dat er zal gebeuren. Je script stuurt je onbewust.”
Waar komt jouw script vandaan?
Scripts ontstaan uit verschillende bronnen:
Opvoeding en familiedynamiek: Veel scripts zijn overgenomen van ouders of grootouders. “Zo doen wij dat in onze familie.”
Persoonlijke ervaringen: Een ingrijpende gebeurtenis kan ervoor zorgen dat je een bepaald script ontwikkelt als beschermingsmechanisme.
Culturele invloeden: In sommige culturen wordt bijvoorbeeld geleerd om conflicten te vermijden, terwijl in andere confrontatie juist wordt aangemoedigd.
Omdat scripts vaak onbewust zijn, kan het lastig zijn om te zien hoe ze jouw gedrag sturen. Toch kan het confronterend zijn als je merkt dat jouw script telkens dezelfde problemen veroorzaakt.
Voorbeelden van scripts in de praktijk
1. Miranda en haar plek in een groep
Elke keer als Miranda deel uitmaakt van een nieuwe groep, voelt zij zich ongemakkelijk. Ze weet niet hoe ze zich moet verhouden tot de anderen. Haar reactie? Zij trekt zich terug en wacht af. Pas als ze begrijpt ‘hoe de hazen lopen’, komt zij uit zijn schulp en probeert ze controle te krijgen.
Maar telkens opnieuw blijkt dat de groep dit niet accepteert. Haar script – eerst afwachten en dan de touwtjes in handen nemen – levert haar steeds dezelfde uitkomst op. Niet geaccepteerd worden.
2. Koos en zijn werkethos
Koos nam ontslag bij zijn eerste baan, omdat hij zich onrechtvaardig behandeld voelde. Thuis werd dat niet met gejuich ontvangen, maar Koos hield vol: hij kon niet anders. Hij vond binnen twee weken een nieuwe baan en bevestigde zo voor zichzelf: zie je wel, als je maar hard werkt, komt het goed.
In zijn nieuwe baan werkte hij opnieuw keihard. Maar ook daar gebeurde hetzelfde: na twee weken werd hij door collega’s genegeerd. Koos zag het patroon niet, maar zijn script – hard werken en erkenning verwachten – botste met de dynamiek in zijn omgeving.
Waarom herhaalt een script zich steeds?
Een script is een automatisme. Het bepaalt hoe je reageert op situaties, zonder dat je je daarvan bewust bent.
Je verwachtingen en overtuigingen sturen je gedrag. Je reageert niet op de realiteit, maar op wat je denkt dat er zal gebeuren.
De uitkomst voelt voorspelbaar en vertrouwd. Zelfs als het script niet positief uitpakt, voelt het bekend – en dus veilig.
Je script wordt bevestigd door de omgeving. Mensen reageren op jouw script, waardoor het steeds opnieuw in stand blijft.
Het is gemakkelijk om de oorzaak van een negatieve uitkomst toe te wijzen aan de ander: Als zij nou anders deden… dan was het probleem er niet. Maar wat als het niet aan de ander ligt, maar aan je eigen script?
Scripts binnen families: patronen die generaties meegaan
Sommige scripts zijn niet alleen persoonlijk, maar ook familiegebonden. Een veelvoorkomend familiescript is bijvoorbeeld:
Conflicten vermijden. In sommige gezinnen wordt alles gedaan om confrontaties uit de weg te gaan. Problemen worden genegeerd of indirect opgelost.
Presteren om gewaardeerd te worden. In andere families is hard werken dé manier om liefde en erkenning te verdienen.
Altijd zorgen voor een ander. Sommige families dragen de overtuiging dat het eigen welzijn ondergeschikt is aan dat van anderen.
Dit soort scripts kunnen generaties lang onbewust worden doorgegeven. Maar wat als je merkt dat jouw script je belemmert?
“Verandering begint bij bewustwording: herken je script, onderzoek je overtuigingen en neem verantwoordelijkheid voor je eigen gedragspatronen.”
Kun je je script veranderen?
Ja, maar het begint bij bewustwording. Zolang je niet ziet dat je in script zit, blijf je handelen volgens dezelfde patronen.
Stappen om uit je script te stappen:
1. Onderzoek je overtuigingen. Wat geloof jij over jezelf, anderen en het leven? Zijn deze overtuigingen waar, of slechts aangeleerd?
2. Herken je script-matig gedrag. Welke situaties roepen bij jou steeds dezelfde reactie op?
3. Erken je emoties. Welke gevoelens komen op als je tegen je script ingaat? Angst, schuld, onzekerheid?
4. Vraag feedback. Anderen kunnen je vaak beter spiegelen dan je zelf kunt.
5. Zoek begeleiding. Een coach of therapeut kan je helpen om je script te herkennen en te doorbreken.
Verandering is geen quick fix. Je script heeft zich in de loop van jaren ontwikkeld, en het loslaten ervan vraagt tijd, oefening en doorzettingsvermogen.
Jij bent ‘werk in uitvoering’
Net als iedereen ben jij een proces van groei en ontwikkeling. Scripts veranderen is niet eenvoudig – je komt onvermijdelijk valkuilen en weerstand tegen. Maar hoe beter je jouw overlevingsmechanismen leert kennen, hoe beter je ze kunt doorbreken.
“Scripts voelen vertrouwd, maar houden je gevangen in herhaling.”
Herken jij jezelf in deze patronen?
Blijf je vastzitten in dezelfde situaties zonder te begrijpen waarom? Wil je ontdekken hoe jouw levensscript je gedrag stuurt – en vooral hoe je het kunt doorbreken? Bewustwording is de eerste stap naar echte verandering.
Neem de regie over jouw script! Ga aan de slag met zelfonderzoek, vraag feedback of zoek begeleiding. Wil je hier dieper op ingaan? Plan een gratis, vrijblijvend, gesprek voor meer inzichten, of maak een afspraak voor een coach sessie.
Doorbreek je patronen. Creëer nieuwe mogelijkheden. Begin vandaag.
Misschien zijn deze blogs ook interessant voor jou om te lezen:
Weet je dat je een Spel speelt? In Transactionele Analyse verwijst een Spel naar onbewuste patronen met voorspelbare uitkomsten. Deze patronen, geworteld in je levensscript, kun je doorbreken door bewustwording, reflectie en nieuwe keuzes. Ontsnap uit de loop en creëer vrijheid in je communicatie en relaties. https://joanmeints.nl/het-is-een-spel/
Hoe jouw innerlijke kind je gedrag beïnvloedt Je innerlijke kind beïnvloedt je gedrag, vaak zonder dat je het doorhebt. De Transactionele Analyse onderscheidt het Vrije en Aangepaste Kind, die zowel positieve als negatieve kanten hebben. Door bewust te worden van je reacties en patronen, kun je jezelf beter begrijpen en vrijer leven vanuit je authentieke zelf. https://joanmeints.nl/leven-vanuit-je-innerlijke-kind
Hoop Loslaten, aanvaarden Alles is, overgave Brengt rust en lichtheid Vrijheid
Als je geen hoop meer hebt: een persoonlijke reflectie op loslaten, overgave en rust
Soms lijkt hoop de enige drijvende kracht die ons vooruit stuwt. “Hoop doet leven,” wordt vaak gezegd. Maar wat als je geen hoop meer hebt? Wat blijft er dan over? Deze vraag heeft mij lange tijd beziggehouden, tot ik de woorden van Bert Hellinger tegenkwam: “Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles.”
Het raakte me diep, alsof er een sluier werd opgelicht en een nieuwe betekenis zichtbaar werd. Laat me je meenemen in mijn persoonlijke reis naar de essentie van deze uitspraak, en wat het werkelijk betekent om los te laten.
Mijn kinderlijke zoektocht naar heldendom
Als kind had ik een bijna obsessieve interesse in de Tweede Wereldoorlog. Ik verslond oorlogsboeken, gefascineerd door verhalen over heldenmoed en opoffering. Misschien was het een kinderlijke wens om mezelf te identificeren met die helden – mensen die vechten voor wat juist is, koste wat kost.
Maar een vraag bleef knagen: hoe konden zoveel mensen zich zonder veel verzet overgeven aan hun lot? Was het leven niet iets om altijd voor te vechten?
Die vraag bleef onbeantwoord, tot ik onlangs opnieuw werd geconfronteerd met het idee van overgave. Niet de passieve overgave aan een vijand, maar een diepere, spirituele overgave: het loslaten van hoop op een ander resultaat, en simpelweg zijn met wat is.
Hoop en overgave: twee kanten van dezelfde medaille
Hoop wordt vaak gezien als een krachtbron. Het geeft richting, houvast, een reden om door te gaan. Maar wat als hoop juist een blokkade vormt? Het vasthouden aan hoop kan ons gevangen houden in een verwachting die misschien nooit uitkomt.
Overgave, daarentegen, is geen teken van zwakte, maar een daad van innerlijke kracht. Het is accepteren wat nu is, zonder het te willen veranderen.
In dat opzicht is de uitspraak van Hellinger – “Als je geen hoop meer hebt, dan heb je alles” – geen pleidooi voor opgeven, maar een uitnodiging tot overgave. Het betekent niet dat je alles verloren hebt, maar juist dat je niets meer nodig hebt om compleet te zijn.
“Overgave is geen opgeven, maar een krachtig gebaar van vertrouwen in het moment en wat is.”
De kracht van loslaten in het sterven
Loslaten is een woord dat vaak voorbij komt in gesprekken over persoonlijke groei. Maar hoe voelt dat echt? Loslaten is niet hetzelfde als opgeven. Het is niet de strijd staken omdat je geen uitweg meer ziet, maar een bewuste keuze om de strijd niet langer te voeren.
Het betekent dat je stopt met vechten tegen wat al is en je overgeeft aan de stroom van het leven.
Wat me daarbij helpt, is het besef dat alles waar we tegen vechten, groeit. Door iets niet te willen, geef je het juist bestaansrecht. Maar door het te aanvaarden, geef je het minder ruimte in je leven.
Ego als hindernis én hulpmiddel
Tijdens mijn zoektocht ontdekte ik dat het ego vaak in de weg staat van overgave. Ons ego wil controleren, beschermen, en soms zelfs overheersen. Het is erop gericht om ons te laten overleven, maar houdt ons ook gevangen in verhalen over hoe dingen zouden moeten zijn.
Toch heeft het ego ook een functie. Het volledig loslaten van het ego is voor de meeste mensen – inclusief mijzelf – niet haalbaar. Maar wat als we het ego niet bestrijden, maar aannemen zoals het is?
Dat eenvoudige erkennen maakt het minder zwaar. Het ego wordt dan een deel van ons, in plaats van een tegenstander.
“Echte rust ontstaat wanneer je stopt met vechten tegen wat al is en simpelweg aanvaardt.”
Aanvaarding als ultieme bevrijding
De weg naar aanvaarding is geen gemakkelijke. Het betekent soms dat je hoop op een andere uitkomst moet loslaten. Voor mij heeft dit inzicht zich verdiept door familieopstellingen. Een van de meest krachtige ervaringen hierin is het moment dat een deelnemer volledig aanvaardt wat er is.
“Zo is het,” zeggen ze dan, en er valt een last van hun schouders. Het voelt letterlijk lichter.
Een deelnemer aan een opstelling zei tegen mij: “Als ik nu op de weegschaal ga staan, moet ik minder wegen, want ik voel me zoveel lichter.” Het is die lichtheid die ontstaat als je stopt met worstelen tegen wat al is.
Overgave als kracht
Overgave voelt soms kwetsbaar. Het vraagt om vertrouwen in iets groters dan jezelf. Maar juist in die kwetsbaarheid schuilt een immense kracht. Door te stoppen met zoeken naar een andere uitweg, ontdek je de rust en volledigheid van het huidige moment.
Ik ben nog steeds gefascineerd door helden, maar mijn perspectief is veranderd. De grootste heldenmoed is misschien wel het vermogen om los te laten, om te aanvaarden wat er is, en te leven in het nu.
Wil jij dit zelf ervaren?
Misschien herken je iets van mijn zoektocht. Of misschien worstel je zelf met hoop, loslaten of aanvaarding. Weet dat je welkom bent, met al je vragen, twijfels en verwonderingen. Het pad naar innerlijke rust is niet recht, maar iedere stap – hoe klein ook – zet iets in beweging.
En wie weet, voel jij je uiteindelijk ook zoveel lichter.
Meer lezen? Deze blogs zijn wellicht voor jou interessant:
Dit 100e blog is een reflectie op de reis naar bewustwording. Hoe neem je inzichten mee in je leven? Door patronen te doorbreken, je plek in te nemen en echt te verbinden. Dit blog biedt concrete handvatten om de onderstroom te herkennen en bewuste keuzes te maken voor groei.
Fietsen met losse handen is een metafoor voor loslaten en vertrouwen in het leven. Overgave betekent durven buigen, maar maatschappelijke verwachtingen en de behoefte aan controle kunnen dat belemmeren. Door stap voor stap ontspanning toe te laten, ontstaat ruimte voor groei. Balans tussen controle en overgave is de sleutel.
Fibromyalgie is meer dan fysieke pijn; het kan een signaal zijn van vastgezette emoties en onverwerkte stress. Dit blog onderzoekt de diepere oorzaken van chronische pijn en biedt praktische stappen om van verkramping naar ontspanning te gaan. Luister naar je lichaam en ontdek wat het je probeert te vertellen.
