Patronen Onbewust doorgegeven Generatie op generatie Het verleden leeft voort. Genogram
Genogram als hulpmiddel voor meer inzicht
Het genogram is een krachtig hulpmiddel in systemisch werken. Een hulpmiddel om familiepatronen, generatiegebonden trauma’s en onbewuste dynamieken zichtbaar te maken. Het lijkt misschiien op een stamboom, maar is het veel meer dan dat.
Met een genogram breng je de relaties, emoties en gedragspatronen uit jouw systeem van herkomst in kaart. Het is wel een levend document. In je zoektocht activeer je herinneringen die soms diep waren weggezakt. Nieuw ontdekte informatie kun je in het genogram verwerken om het beeld steeds completer te maken.
Maar hoe helpt dit jou?
Maar waarom zou jij je verdiepen in je familiegeschiedenis? Heeft het verleden dan nog invloed op jou? En hoe helpt een genogram bij persoonlijke groei, heling en bewustwording?
In dit blog schijn ik wat licht op de kracht van een genogram. Hoe je het gebruikt en wat je ermee kunt bereiken.
Wat is een genogram?
Een genogram is een visuele weergave van je familiesysteem. In tegenstelling tot een stamboom, waarin alleen namen en geboortedata staan, laat een genogram zien:
Relaties tussen familieleden (harmonieus, conflictueus, afstandelijk, verstrengeld)
Jouw familiesysteem is die groep mensen waarmee je door geboorte, opvoeding en ervaringen onlosmakelijk bent verbonden. Systemisch werken kent het gedachtengoed dat onbewuste familiedynamieken invloed hebben op hoe jij denkt, voelt en handelt.
Voorbeeld uit de praktijk:
Anna (45) voelt zich altijd verantwoordelijk voor anderen en heeft moeite met nee zeggen. In haar genogram ontdekt ze dat haar moeder op jonge leeftijd haar eigen moeder verloor en daardoor al vroeg de zorg voor haar jongere broers en zussen op zich nam. Dit zorgpatroon is onbewust doorgegeven: Anna herkent het in haar eigen gedrag en kan hierdoor leren om bewuster keuzes maken.
Met deze 4 punten helpt een genogram in systemisch werken
1. Patronen en dynamieken herkennen
2. Generatiegebonden trauma’s begrijpen en doorbreken
3. Familieverbondenheid versterken
4. Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven
Laat ik hier eens op inzoomen:
Ad 1. Patronen en dynamieken herkennen
Veel gedragskenmerken en overtuigingen worden onbewust doorgegeven van generatie op generatie. Een genogram geeft inzicht en helpt om patronen te herkennen, zoals:
Herhalende patronen: Zijn er meerdere generaties waarin relaties stuklopen? Is er sprake van herhaald verlies of trauma?
Gezondheidsproblemen: Komt depressie, angst of verslaving vaker voor binnen de familie?
Onuitgesproken familiegeheimen: Zijn er gebeurtenissen die niet besproken worden, maar toch invloed hebben?
Voorbeeld:
Mark (38) worstelt met bindingsangst en heeft moeite met langdurige relaties. Zijn genogram laat zien dat zowel zijn vader als grootvader op jonge leeftijd een ouder verloren en emotioneel afstandelijk werden. Dit patroon zet zich onbewust voort in Marks eigen relaties.
Door het genogram wordt zichtbaar dat hij niet de eerste is die hiermee worstelt. Dit inzicht geeft hem de mogelijkheid om bewuste keuzes te maken en het patroon te doorbreken.
Ad 2. Generatiegebonden trauma’s begrijpen en doorbreken
Generationeel trauma verwijst naar onverwerkte trauma’s die van generatie op generatie worden doorgegeven. Dit kan bewust gebeuren (zoals verhalen over een oorlogservaring), maar vaker gebeurt dit onbewust.
Generatiegebonden trauma’s kunnen zich uiten in:
Emotionele pijn: Angst, verdriet of schuldgevoelens zonder duidelijke oorzaak.
Fysieke of psychische klachten: Stressgerelateerde klachten, angststoornissen of depressie.
Voorbeeld:
Sophie (29) voelt zich vaak angstig zonder aanwijsbare reden. Uit haar genogram blijkt dat haar grootouders in een concentratiekamp hebben gezeten. Hoewel ze dit zelf niet heeft meegemaakt, is de angst via opvoeding en familieverhalen aan haar doorgegeven. Dit inzicht helpt haar om met haar gevoelens om te gaan en haar angsten los te laten.
Het herkennen van trauma’s is een eerste stap naar heling. Door een genogram te maken, kun je begrijpen waar bepaalde gevoelens en gedragingen vandaan komen en deze bewust doorbreken.
Ad 3. Familieverbondenheid versterken
Een genogram helpt niet alleen om pijnlijke patronen zichtbaar te maken, maar ook om positieve verbindingen en kwaliteiten binnen de familie te herkennen.
Zijn er sterke familiebanden waar je kracht uit put?
Welke waarden en talenten zijn doorgegeven van generatie op generatie?
Welke steunbronnen heb je binnen je familie?
Door bewust te kijken naar je familiegeschiedenis, kun je meer begrip en compassie ontwikkelen voor jezelf en je familieleden.
Ad 4. Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven
Wanneer je begrijpt hoe je familiegeschiedenis jouw gedrag en emoties beïnvloedt, kun je bewuster kiezen hoe je verder wilt. Dit is een belangrijk onderdeel van systemisch werken:
Wat wil je behouden? Welke familiewaarden en tradities zijn waardevol voor jou?
Wat wil je loslaten? Welke patronen wil je niet doorgeven aan volgende generaties?
Welke nieuwe keuzes kun je maken? Hoe kun je een gezondere dynamiek creëren in je eigen leven?
Voorbeeld:
Eva (50) ontdekt via haar genogram dat de vrouwen in haar familie altijd voor anderen zorgen, maar zichzelf wegcijferen. Dit patroon heeft haar uitgeput. Door deze dynamiek te zien, besluit ze bewust meer voor zichzelf te kiezen, zonder schuldgevoel.
Het genogram geeft inzicht in wat van jou is en wat je hebt overgenomen van anderen. Hierdoor kun je bewuste keuzes maken en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven.
Hoe maak je een genogram?
Een genogram maken begint met het verzamelen van informatie over je familie. Dit kan op de volgende manieren:
1. Familieleden interviewen: Vraag naar gebeurtenissen, relaties en patronen.
2. Terugkerende thema’s opschrijven: Wat valt op? Waar herhalen zich bepaalde dynamieken?
3. Een visuele weergave maken: Teken een schema waarin relaties en gebeurtenissen zichtbaar worden.
In een systemische sessie kan ik als coach je begeleiden om deze patronen te analyseren en te begrijpen
Met behulp van symbolen maak je jouw Genogram snel inzichtelijk. Download hier het pdf overzicht.
Het genogram als instrument voor heling en bewustwording
Een genogram helpt je om diepere lagen van je familiegeschiedenis, trauma’s en patronen te begrijpen. Dit inzicht kan leiden tot persoonlijke groei, betere relaties en meer zelfbewustzijn.
Het verleden kun je niet veranderen, maar door het te begrijpen, kun je wel je toekomst beïnvloeden.
Wil jij ontdekken welke patronen in jouw familie spelen?
Het maken van je eigen genogram boor je een grote bron van informatie aan. Niet alle informatie is echter direct beschikbaar. Beschouw het als een levend document wat je voortdurend aan kunt vullen. En ontdek hoe ‘vergeten’ herinneringen opeens tot leven kunnen komen.
Boek een telefonische sessie als je hulp wilt bij het opzetten van je eigen genogram, Of boek een coach sessie om systemische duiding te krijgen op wat je genogram jou toont.
Het familiegeweten bevat ongeschreven regels die onze loyaliteit en gedrag binnen de familie sturen. Dit biedt veiligheid, maar kan persoonlijke vrijheid beperken. Bewustwording helpt om de balans te vinden tussen tradities en zelfontwikkeling, waardoor ruimte ontstaat voor verbinding met zowel jezelf als je familie.
Opstellingen bieden inzicht in blokkades en herstellen harmonie door het grotere geheel zichtbaar te maken. Of het nu gaat om familie, relaties, gezondheid of werk, deze methode helpt energie te laten stromen. Alles krijgt een plek, waardoor rust en balans ontstaan.
Ontdek hoe opstellingen jouw leven in beweging kunnen brengen.
Wat geef je door aan je kind? Familiesystemen beïnvloeden onbewust generaties. Leer hoe overtuigingen, trauma’s en patronen hun weg vinden en hoe systemisch werk je helpt deze te erkennen en doorbreken. Ontdek praktische tips om bewust met ouderschap om te gaan en je kind meer vrijheid te geven om zijn eigen pad te volgen.
Verlangen Fluistert zacht Wat beweegt jou? Hoor de stem binnenin Kompas
Over split, resonantie en het vinden van je innerlijke richting
Wat is jouw diepste verlangen? Het lijkt zo’n eenvoudige vraag, maar sta er maar eens echt bij stil. Grote kans dat het anders voelt dan je verwacht. Misschien raakt het iets in je. Misschien roept het verwarring of weerstand op. Toch kan jouw verlangen – dat wat je in je hart voelt trillen- je innerlijke kompas zijn.
In dit blog ontdek je:
Wat verlangen werkelijk betekent.
Hoe trauma split en overlevingsstructuren je verlangen kunnen verstillen.
Hoe je met zelfresonantie je verlangen kunt gebruiken als richtingaanwijzer in je leven.
Wat betekent verlangen voor jou?
Stel jezelf de vraag: Wat is mijn verlangen? Dit gaat niet om een oppervlakkige wens of ambitie, maar om datgene waar je diep van binnen naar hunkert. Het kan zijn dat jij het contact met jouw verlangen kwijt bent geraakt. Hoe komt dat eigenlijk?
Dit kan te maken hebben met:
Verwachtingen van anderen.
Belemmerende of beperkende overtuigingen.
Beschermlagen die je (onbewust) hebt opgebouwd om pijn en onzekerheid te vermijden.
Volgens de Van Dale betekent verlangen zowel begeren of wensen als willen of eisen. Maar in essentie is verlangen toch meer dan een doel. Het is een fluistering van binnenuit. Het is jouw innerlijke stem die zegt: Hier wil ik naartoe, dit maakt me compleet. Aan de basis van verlangen ligt het oerverlangen naar heelheid – compleet zijn.
De invloed van trauma en overlevingsstructuren
Trauma, in welke vorm dan ook, laat sporen achter die ons kunnen losmaken van onze kern. Trauma maakt dat een deel van jou zich afsplitst, te pijnlijk. Dit leidt vaak tot het ontwikkelen van overlevingsstructuren. Beschermende mechanismen die ooit nodig waren. Om ervoor te zorgen dat wat afgesplitst is diep weggestopt kon blijven. Met als doel: Pijn te vermijden. Denk daarbij aan patronen zoals:
Perfectionisme
Pleasen
Jezelf aanpassen of klein maken
Deze structuren voelen veilig en vertrouwd, maar verstillen je verlangen. Misschien herken je het: je bent constant bezig met presteren, zorgen voor anderen of jezelf aanpassen aan wat er van je verwacht wordt. Deze patronen zijn hardnekkig, maar niet onveranderlijk.
Wanneer je verlangt naar verandering of vervulling, kan dit verlangen botsen met je overlevingsstructuren. Ze fluisteren: Blijf zoals je bent, het is veiliger zo. Toch schuilt onder deze lagen een krachtig verlangen om jezelf te ontdekken.
Je lichaam als kompas: wat vertelt het jou?
Jouw lichaam is een betrouwbare gids om je verlangen te voelen. Het spreekt een eigen taal, vaak eerlijker dan je gedachten. Let op signalen zoals:
Resonantie: Een tinteling, warmte of openheid als je ergens aan denkt.
Blokkades: Spanning, verstarring of een gevoel van afsluiting.
Zelfresonantie is een krachtig proces waarbij je luistert naar de signalen van je lichaam. Het helpt je om zowel je verlangen als je blokkades te herkennen. (Wist je dat lichaamssensaties er eerder zijn dan je gedachten?)
Hoe maak je van verlangen je kompas?
Hier zijn 4 concrete stappen om je verlangen als richtingaanwijzer te gebruiken:
1. Maak ruimte voor stilte
In de hectiek van alledag is het lastig om je verlangen te voelen. Zoek een rustige plek, adem diep in en uit, en stel jezelf de vraag: Wat is mijn diepste verlangen?
Luister niet alleen naar je gedachten, maar voel wat je lichaam je vertelt.
2. Ontvang blokkades met compassie
Misschien voel je bij deze vraag weerstand, angst of onzekerheid. Of je merkt dat een overlevingsstructuur, zoals perfectionisme, naar voren komt. Dat is oké. Zie deze blokkades niet als obstakels, maar als richtingaanwijzers. Wat willen ze je vertellen?
3. Stel resonantievragen
Stel jezelf vragen die je hoofd omzeilen en je hart raken:
Wat geeft mij een gevoel van vervulling?
Waarvan voel ik me echt levend?
Wat roept mijn hart al een tijdje, maar durf ik niet te volgen?
Let op hoe je lichaam reageert. Resoneert het met openheid? Of voel je weerstand? Beide geven waardevolle inzichten.
4. Maak kleine, belichaamde keuzes
Je verlangen volgen hoeft niet groots te beginnen. Kies een kleine stap die bij je verlangen past. Wil je meer creativiteit? Begin met een tekening of schrijf iets kleins. Verlang je naar rust? Neem een korte wandeling in de natuur.
Van overleven naar leven
Als je leert naar je verlangen te luisteren, maak je een verschuiving van overleven naar leven. Je laat externe verwachtingen los en richt je op wat voor jou werkelijk betekenisvol is.
Deze reis vraagt moed. Het betekent dat je oude patronen en beschermlagen loslaat en vertrouwt op je innerlijke stem, zelfs als het spannend voelt. Maar wat je ervoor terugkrijgt, is een leven dat resoneert met wie je echt bent.
Veelgestelde vragen over verlangen en zelfresonantie
Wat is een overlevingsstructuur?
Een overlevingsstructuur is een patroon dat je hebt ontwikkeld om pijn, angst of afwijzing te vermijden. Denk aan perfectionisme of pleasen. Deze patronen bieden schijnveiligheid, maar belemmeren je om in contact te komen met je diepste zelf.
Hoe helpt verlangen bij traumaheling?
Verlangen wijst je de weg naar wat je nodig hebt om te helen. Door opnieuw contact te maken met je verlangen, kun je blokkades doorbreken en meer in lijn leven met je ware zelf.
Hoe kan ik mijn verlangen beter voelen?
Neem tijd voor stilte, luister naar je lichaam en stel vragen die resonantie oproepen. Kleine stappen maken een groot verschil.
Laat je verlangen je gids zijn
Je verlangen is meer dan een wens; het is de stem van je hart, je innerlijke gids. Door stil te staan, je blokkades te omarmen en gebruik te maken van zelfresonantie, ontdek je wat écht betekenisvol is.
Hechting Diepe sporen Verbinden of vermijden Patronen uit het verleden Bewustzijn
Over hechting, hechtingsstijl en hoe je gehecht kunt zijn
Er is volgens mij geen ander woord wat zo raakt aan je systeem van herkomst als hechting. Het woord dat ongemerkt je loyaliteit in stelling brengt. Hoe je ook bent gehecht. Want wat je voor jezelf nog zou kúnnen (h)erkennen, daar mag/moet de ander van wegblijven.
“Ik heb een gelukkige jeugd gehad”. Dus dáár hoeft het niet over te gaan! Misschien denk je nu opgelucht: ‘gelukkig’. Omdat hechting in mijn leven geen bewuste rol speelt is het voor mij dús geen thema. De vraag is echter of dat wel klopt.
Hechting beïnvloedt hoe jij je verhoudt tot anderen en jezelf. Het bepaalt hoe veilig jij je voelt in relaties, hoe je omgaat met conflicten en hoeveel vertrouwen je hebt in (het maken van) verbinding. Weet dat veel mensen, doorgaans onbewust, de gevolgen van onveilige hechting met zich mee dragen.
In dit blog ontdek je:
Wat hechting is en waarom het zo bepalend is.
De vier hechtingsstijlen en hoe ze zich uiten in relaties.
Hoe jij je hechtingsstijl kunt herkennen en eraan kunt werken.
Door jouw eigen hechtingspatronen te begrijpen, kun je bewuster bouwen aan gezonde, veilige relaties. Het vergroot je bewustzijn.
“Hechting refereert aan veiligheid. Veilig zijn in je kwetsbaarheid”
Wat is hechting en waarom is het belangrijk?
Hechting is het proces van verbinden met anderen. Hechten is een natuurlijk vermogen wat pre-nataal, al bij de conceptie, begint. Als kind ben je volledig afhankelijk van je moeder.
En na je geboorte van je ouders of verzorgers, voor voeding, veiligheid, liefde en de mogelijkheden om je te ontwikkelen. Deze vorm van vroege interacties vormt de basis van jouw hechtingssysteem.
Groei kent verschillende bronnen
Hechten gaat van ouders naar kind en weer terug. Dat betekent dat de basishechting van de ouders zelf dus ook effect heeft op die wederkerigheid.
Voor persoonlijke groei is de relatie ouder-kind net zo belangrijk als eiwitten en vitamines dat zijn voor groei.
Het onderkennen van dit belang heeft veel veranderd hoe nu wordt gekeken naar hechting. Een veilige hechting zorgt ervoor dat jij je verbonden voelt en gezonde relaties kunt aangaan.
Onveilige hechting daarentegen leidt tot patronen van angst, vermijding of ambivalentie in relaties. Dit beïnvloedt niet alleen romantische relaties, maar ook vriendschappen en werkrelaties.
En zélfs de manier waarop je met jezelf omgaat.
Hechtingscirkel: Hoe je hechting zich herhaalt in relaties
De hechtingscirkel: Hoe je hechting steeds opnieuw doorloopt
Hechting is geen eenmalig proces dat in de kindertijd stopt. In elke nieuwe relatie doorloop je onbewust opnieuw de hechtingscirkel. (Zie afb.1) Dit patroon herhaalt zich in interacties met partners, vrienden en collega’s.
Waar hechting is getraumatiseerd, ontstaan overlevingsstrategieëen die jou en mij beschermen tegen pijn. De keerzijde is dat de overleving in de weg staat van échte verbinding.
Laten we de vier hechtingsstijlen verkennen en ontdekken hoe ze zich in jouw leven kunnen uiten.
“Hechting vormt je relaties – bewust of onbewust, veilig of onveilig”
1. Veilige hechting: De basis voor gezonde relaties
Mensen met een veilige hechtingsstijl voelen zich op hun gemak in relaties. Ze ervaren verbinding als iets positiefs, maar kunnen ook goed alleen zijn.
Ze vertrouwen hun partner en voelen zich niet snel bedreigd door afstand of verschillen.
Kenmerken van veilige hechting:
Jij kunt open communiceren over je gevoelens en behoeften.
Je voelt je prettig in zowel nabijheid als zelfstandigheid.
Conflicten zie je als iets om samen op te lossen, niet als bedreiging.
Je ervaart een stabiel gevoel van eigenwaarde.
Wat als je niet veilig gehecht bent?
Je hechtingsstijl is niet in steen gebeiteld. Ook als je onveilig gehecht bent, kun je werken aan meer veiligheid in jezelf en je relaties.
Dit begint met bewustwording en oefenen met veilige verbinding.
2. Vermijdende hechting: De angst voor afhankelijkheid
Mensen met een vermijdende hechtingsstijl zijn opgegroeid in een omgeving waarin emoties niet veilig of welkom waren. Dit kan komen door emotioneel afwezige ouders, verwaarlozing of afwijzing.
Als gevolg hebben ze geleerd om vooral op zichzelf te vertrouwen en afstand te houden in relaties.
Kenmerken van vermijdende hechting,
Jij:
voelt je ongemakkelijk bij emotionele intimiteit.
minimaliseert de waarde van relaties en afhankelijkheid.
hebt moeite met het uiten van kwetsbaarheid.
trekt je terug bij conflicten of emotionele situaties.
Hoe kun je groeien naar een veiligere hechting?
Oefen met het erkennen en uiten van emoties.
Werk aan vertrouwen in anderen door stap voor stap openheid te geven.
Zoek bewust verbinding, zelfs als het ongemakkelijk voelt.
Ambivalent: Gevoelens van behoefte aan nabijheid én angst voor verlating
3. Ambivalente hechting: De constante twijfel tussen aantrekken en afstoten
Bij ambivalente hechting wisselen gevoelens van behoefte aan nabijheid en angst voor verlating elkaar af. Dit ontstaat vaak bij kinderen die onvoorspelbare zorg hebben ervaren.
De ene keer was er liefde en aandacht, de andere keer afwijzing of afstand. Dit leidt tot een diepgewortelde onzekerheid over relaties.
Kenmerken van vermijdende hechting:
Je zoekt veel bevestiging en goedkeuring in relaties.
Je bent gevoelig voor afwijzing en hebt moeite met vertrouwen.
Emoties kunnen intens en overweldigend zijn.
Je hebt de neiging om in relaties te ‘klampen’ uit angst om verlaten te worden.
Hoe kun je hieraan werken?
Leer je eigen behoeften en gevoelens te reguleren zonder afhankelijk te zijn van een ander.
Oefen met zelfverzekerdheid en vertrouwen in jezelf.
Zoek gezonde bevestiging in plaats van constante geruststelling.
4. Gedesorganiseerde hechting: Wanneer liefde en angst samenvallen
Gedesorganiseerde hechting ontstaat vaak bij kinderen die zijn opgegroeid met trauma, misbruik of emotionele verwaarlozing.
De persoon die troost zou moeten bieden, is tegelijkertijd de bron van angst.
Dit leidt tot een diep innerlijk conflict: het verlangen naar nabijheid, maar ook de neiging om weg te bewegen.
Kenmerken van gedesorganiseerde hechting:
Extreme stemmingswisselingen in relaties.
Moeite met vertrouwen en intense angst voor verlating.
Dissociatie of emotionele afstand als overlevingsmechanisme.
Impulsief gedrag en diepe innerlijke conflicten.
Wat kun je doen als je gedesorganiseerd gehecht bent?
Trauma verwerken met professionele hulp is essentieel.
Bewust worden van patronen en ze stap voor stap doorbreken.
Leren hoe je op een gezonde manier met emoties omgaat.
“Verandering begint bij bewustwording van je hechtingspatronen en reacties”
Hechting en de impact op jouw relaties
Hechting bepaalt hoe jij omgaat met intimiteit, conflicten en verbinding.
Onveilige hechting betekent niet dat je kapot bent, het betekent dat je patronen hebt ontwikkeld om jezelf te beschermen.
Eenmaal zelf aangeleerde patronen kún je veranderen.
Herken je jezelf in een van deze stijlen? Dat is een eerste stap. De volgende stap is bewust leren hoe je meer veiligheid in jezelf en je relaties kunt creëeren.
Opnieuw leren hechten: Stap voor stap naar veilige verbinding
Het helen van onveilige hechting begint met zelfinzicht en kleine, bewuste stappen:
Zelfreflectie:
Onderzoek je eigen hechtingsstijl en patronen.
Bewustwording in relaties:
Herken wanneer je oude patronen herhaalt en oefen met nieuw gedrag.
Zelfregulatie:
Leer omgaan met je eigen emoties en behoeften.
Zoek ondersteuning:
Therapie of coaching kan helpen om patronen te doorbreken.
Veilige hechting is mogelijk, zelfs als je het niet van huis uit hebt meegekregen. Door bewust te werken aan je hechtingsstijl, kun je bouwen aan diepere en gezondere relaties.
Wil jij werken aan jouw hechtingspatronen?
Hechting speelt een grote rol in hoe je je verhoudt tot jezelf en anderen. Wil je jouw patronen beter begrijpen en transformeren?
Overweeg dan begeleiding om opnieuw te leren hechten en meer veiligheid in je relaties te ervaren.
Wil jij inzicht in jouw hechtingsstijl en hoe dit je relaties beïnvloedt? Plan vandaag nog je vrijblijvend kennismakingsgesprek.
