Over de vroege wond van teleurstelling, en de weg terug naar vertrouwen in jezelf
Teleurstelling doet pijn. Of het nu gaat om verbroken vertrouwen, afwijzing of een verlangen dat niet wordt vervuld – je wordt diep van binnen geraakt.
Bang om (weer) teleurgesteld te worden. Een zin die ik regelmatig hoor in mijn praktijk. Soms wordt hij aarzelend uitgesproken, met een blik naar de grond. Of klinkt hij resoluut, alsof de ander een feitelijke conclusie trekt die alles verklaart.
Na de teleurstelling en realisatie, volgt de verbazing
En heel soms hoor ik nog een vleugje verbazing — alsof de cliënt zich op dat moment zelf pas realiseert waar de pijn vandaan komt.
“Weet je, ik ben gewoon bang om (weer) teleurgesteld te worden.”
Hoe kunnen we dit onderschatten?
Teleurstelling. Het is misschien wel een van de meest onderschatte thema’s in ons leven. En tegelijkertijd eentje die zó veel impact heeft, juist omdat het vaak geen plek krijgt.
Niet in onze opvoeding, niet in onze taal, en niet in onze systemen. Dus ontwikkelen we allerlei manieren om het vooral maar niet meer te hoeven voelen.
Herkenbaar?
De hoop laten varen
Misschien heb jij ook geleerd om niet meer te hopen. Niet meer te verlangen. Of om het dan maar zelf te doen. Omdat:
Afhankelijkheid voor jou voelt als een risico.
Er teleurstellingen zijn die je maar liever vóór bent. Zoals: ‘Niet gezien worden’ of ‘niet gekregen hebben wat je nodig had’.
Maar onder al die strategieën ligt vaak iets heel kwetsbaars. Iets ouds. Iets dat in de vroege kindertijd al ontstaan is.
Als baby of jong kind ben je volledig afhankelijk van je verzorgers. Je huilt als je iets nodig hebt, je reikt uit, je vertrouwt erop dat de ander weet wat er met je aan de hand is.
En als het goed is, wordt er dan afgestemd. Niet perfect — want perfect ouderschap bestaat niet — maar voldoende. Voldoende om een gevoel van veiligheid en basisvertrouwen op te bouwen.
Voldoende om te voelen: ik ben het waard dat er voor mij gezorgd wordt.
Maar wat als die afstemming er onvoldoende is? Wat als jouw nood, jouw verdriet, jouw vragen niet opgemerkt worden? Of erger nog: weggewuifd, gebagatelliseerd of verkeerd begrepen?
Dan ontstaat er iets pijnlijks. Een kind kan niet concluderen: “Oh, mijn ouder is emotioneel onbeschikbaar.”
Wat het wél denkt is: “Er is iets mis met mij.”
En vanuit die verwarring ontstaat het begin van een diepe, stille teleurstelling. Eentje die zo groot is, dat je er als kind niets anders mee kunt dan hem wegstoppen. En in plaats daarvan ga je aanpassen.
Teleurstelling vermijden lijkt veilig, maar het houdt je gevangen. Werkelijk vertrouwen ontstaat pas als jij jezelf weer serieus neemt.
De aanpassing: een overlevingsstrategie
De aanpassing is een eigen set van overtuigingen wat je hebt te doen. Niet bewust, alhoewel je waarschijnlijk telkens opnieuw wordt bevestigd. Overtuigingen als:
“Ik vraag niet zo snel om hulp.”
“Ik red me wel.”
“Kwetsbaarheid? Dat is niet zo mijn ding.”
“Zelf doen is voor mij de normaalste zaak van de wereld.”
Deze uitspraken hoor ik heel regelmatig. Soms als een losse terloopse opmerking. Vaak met een zweem van trots. Alsof er iets gewonnen is door onafhankelijk te zijn. En ja, in zekere zin is dat ook zo. Want de strategie heeft immers gewerkt!
Je hebt immers geleerd je staande te houden. Jij hebt geleerd om jezelf te dragen. In een wereld waarin je niet zeker wist of de ander dat zou doen.
Maar dát wat ooit een noodzakelijke aanpassing was, wordt later vaak een identiteit. Je bent dan de sterke, de zelfstandige, degene die anderen helpt.
Jij bent degene geworden die ‘geen gedoe’ geeft, die anderen ruimte geeft, die zijn emoties wel onder controle heeft. En zolang het leven een beetje meezit, kun je daar behoorlijk ver mee komen.
Ingrijpende gebeurtenissen – de controle verliezen
Totdat je iets of iemand tegenkomt die je diep raakt. Iemand die je weer doet verlangen naar werkelijke verbinding. Of een gebeurtenis die je stilzet — verlies, ziekte, een burn-out.
En dan ineens klopt die oude strategie niet meer. Want onder het zelf doen, blijkt nog steeds die oude pijn te zitten: de angst om (weer) teleurgesteld te worden.
De ontdekking: het inzicht dat pijn doet
Wat veel cliënten ontdekken in mijn praktijk, is dat het inzicht alleen al een teleurstelling kan zijn. Het besef dat je zo vroeg geleerd hebt om jezelf te verlaten, om te overleven, om niet tot last te zijn — dat is confronterend.
Het raakt vaak aan een diepe rouw. Niet per se om wat er is gebeurd, maar om wat je nooit hebt gekregen. De troost. De erkenning. De nabijheid.
En die ontdekking voelt dubbel. Aan de ene kant is het een opluchting: je bent niet ‘gek’, je bent niet ‘overgevoelig’, je hebt jezelf niet verzonnen.
Aan de andere kant voelt het ook als een bodem die onder je wegvalt. Want als je niet meer automatisch doet wat je altijd deed — wie ben je dan? En hoe moet je dan verder? Op wie of wat kun je nog vertrouwen?
Opluchting en machteloosheid
Dit is vaak het moment waarop machteloosheid binnenkomt. Want je ziet ineens hoe diep die patronen zitten. Hoe snel je jezelf weer terugtrekt, weer inslikt, weer oplost.
Je wéét dat je anders wil, maar je lijf doet iets anders. En dat kan behoorlijk ontmoedigend zijn.
De machteloosheid: weten wat je nodig hebt, maar het nog niet kunnen
Er is iets hartverscheurends aan het moment waarop iemand wéét wat er speelt, maar zich nog niet vrij voelt om het te doorbreken. Dat moment waarop je verlangt naar nabijheid, maar verstijft als iemand écht dichtbij komt.
Waarop je zou willen zeggen dat je je alleen voelt, maar de woorden blijven steken in je keel. Waarop je merkt dat je weer over je grens bent gegaan, maar niet durft terug te komen op je beslissing.
Leren voelen betekent voorbij je eigen schaamte en boosheid durven gaan. Omdat je vertrouwt op Jezelf
Van schaamte naar boosheid
In deze fase komt vaak schaamte naar boven. Schaamte over je behoeftigheid. Schaamte over je verlangen naar iets wat je ooit niet gekregen hebt. En soms ook boosheid — op jezelf, op de ander, op het leven. Want waarom is dit zo moeilijk?
Het antwoord is eenvoudig en pijnlijk tegelijk: omdat je dit al zó lang op deze manier doet. Je hebt jezelf jarenlang aangeleerd dat voelen gevaarlijk is. Dat je alleen veilig bent als je controle houdt. Dat je beter geen hoop kunt hebben, want dan doet het ook geen pijn als het tegenvalt. En om daar los van te komen, is moed nodig. En tijd. En veiligheid.
Autonomie als helende beweging
Veel mensen verwarren autonomie met afstandelijkheid. Met onafhankelijkheid. Met ‘ik heb niemand nodig’. Maar autonomie, in de zuivere zin van het woord, is iets heel anders.
Het is het vermogen om jezelf te dragen zonder jezelf te verlaten. Anders gezegd: Je vermogen om in elke situatie jezelf te kunnen zijn.
Om verantwoordelijkheid te nemen voor jouw innerlijke wereld. En — misschien wel het moeilijkste — om te erkennen dat je verlangen naar nabijheid legitiem is, maar dat jij zelf aan het roer staat.
Autonomie betekent dat je jezelf serieus neemt. Dat je leert voelen wat jij nodig hebt, in plaats van wat de ander van jou verlangt.
En dat je gaat onderscheiden wat nog steeds een kind-wens is (zoals: eindelijk gezien worden door die ene ouder), van wat een volwassen behoefte is (zoals: jezelf toestaan om steun te ontvangen, van iemand die beschikbaar is).
In mijn praktijk is het mooiste moment vaak dat waarop iemand niet langer alleen maar bezig is met snappen waar het misging, maar zichzelf weer durft te voelen. Niet omdat dat makkelijk is, maar omdat het de enige weg is naar echte verbinding — met zichzelf én met de ander. De manier om het vertrouwen in jezelf te herstellen.
Autonomie is niet alles alleen doen, maar jezelf dragen zonder jezelf te verlaten – ook als je de ander toelaat.
De weg terug naar jezelf
De weg van teleurstelling naar vertrouwen is geen rechte lijn. Het is een slingerpad, met omwegen, valkuilen en af en toe een sprankje hoop. Soms heb je een terugval. Soms ontdek je opnieuw dat je weer iets hebt ingeslikt.
Weet wel dat met elke stap die je zet, wordt jouw band met jezelf sterker.
Dat begint bij het erkennen van je pijn. Niet vergoelijken, niet relativeren, maar er echt bij blijven. En dan langzaam voelen wat jij nu nodig hebt.
Wellicht is dat een veilige ander om mee te oefenen.
Of misschien is het leren vragen om hulp.
Misschien is het jezelf niet langer veroordelen om je gevoeligheid, maar die juist als kracht gaan zien.
De meeste mensen die bij mij komen, hebben lang geprobeerd om het alleen op te lossen. En dat is ook begrijpelijk, want ooit was dat de enige optie.
Maar nu IS er een keuze. Wat betekent dat JIJ kunt kiezen
Je hoeft het niet meer alleen te doen. Je mág opnieuw leren ontvangen, zonder jezelf te verliezen.
De ‘onvermijdelijke’ route was altijd naar rechts. Maar nu kun je opnieuw kiezen en een andere richting inslaan!
Tot slot: jezelf geven wat je gemist hebt
Teleurstelling gaat over het moment dat de werkelijkheid niet overeenkomt met je verwachting. Als kind kon je die teleurstelling nog niet dragen, omdat je afhankelijk was. Nu, als volwassene, heb je de mogelijkheid om jezelf te geven wat je toen gemist hebt.
Dat vraagt iets. Het vraagt bewustzijn. Het vraagt compassie. En het vraagt vertrouwen: dat je je eigen pijn kunt dragen, zonder hem weg te hoeven stoppen. Dat je je grenzen mag voelen, en ook mag bewaken. Dat je je mag openen, stap voor stap, zonder jezelf daarin te verliezen.
Autonomie is niet: ik doe het alleen. Autonomie is:
ik ben er voor mezelf.
Ook als ik de ander toelaat.
Juist dan.
Herken je iets van dit verhaal in jezelf?
Voel je welkom om in gesprek te gaan. In mijn praktijk bied ik ruimte om de oude pijn te ontmoeten, zonder oordeel. Om te oefenen met nabijheid, met voelen, met ontvangen. Zodat je niet langer hoeft te overleven — maar echt kunt gaan leven.
Want ja, teleurstelling doet pijn. Maar het vermijden ervan houdt je gevangen. De weg naar vertrouwen begint daar waar jij jezelf weer serieus neemt.
Wil je de ervaring aangaan?
Wil je ervaren hoe het is om jezelf niet langer te verliezen in oude strategieën? In mijn praktijk in Nieuw-Balinge werk ik met mensen die de weg naar zichzelf terugvinden.
Maak gerust een afspraak voor een kennismakingsgesprek. Of plan gelijk zelf je coach moment.
Stress is niet alleen een reactie op drukte. Het is ook een signaal van je systeem. Een innerlijk alarmsignaal dat zegt: “Er klopt iets niet.” En vaak blijkt die onrust een uitnodiging tot bezinning.
Tot stilstand.
Tot het stellen van wezenlijke vragen.
Identiteitscoaching bij stress en levensvragen richt zich precies op dat fundament. Op het terugvinden van je innerlijke kompas, voorbij de rollen, verwachtingen en patronen die je onbewust bent gaan volgen.
Want hoe kun je een leven leiden dat écht bij je past, als je jezelf bent kwijtgeraakt in de stroom van het dagelijkse bestaan?
Het begint met het herkennen van je triggers die stress veroorzaken
Omgaan met stress, en dan bedoel ik overmatige stress, begint altijd met herkennen. Het herkennen van de eerste signalen zodat je adequaat kunt reageren.
Op deze pagina vind je 3 sessies van elk 4 oefeningen. Om je stress te voorkomen, en als dat niet lukt, te reguleren. Om de stress vervolgens te kunnen laten afvloeien.
Adem Hier, Nu Voeten op aarde Mijn lichaam wordt rustig Balans
“Stress is niet alleen een reactie op drukte, maar een signaal van je systeem dat zegt: ‘Er klopt iets niet.”
4 oefeningen om stress en spanning te voorkomen (vooraf)
om je systeem veerkrachtig en in balans te houden vóórdat spanning zich opbouwt
Dagelijkse dankbaarheid (2 minuten)
Schrijf elke ochtend of avond 3 dingen op waarvoor je dankbaar bent.
Richt je brein op het positieve en versterk emotionele veerkracht.
Adempauze voor focus (3 x per dag)
Zet een alarm en neem 3 bewuste ademhalingen, waarbij je je aandacht bij je adem houdt.
Verstoort stresscycli en voorkomt dat spanning zich ongemerkt opstapelt.
Ochtend stretch met intentie (5 minuten)
Begin de dag met zachte rekoefeningen en spreek een intentie uit, zoals: “Ik kies vandaag voor rust in mijn lijf.”
Activeert je lichaam en zet een rustige toon voor de dag.
Energie check-in (voor of na werkmoment)
Sluit je ogen, voel je lijf en vraag: “Hoe voel ik me? Wat heb ik nodig?”
Helpt je grenzen op tijd te herkennen en bij te sturen vóór je overprikkeld raakt.
4 oefeningen om stress en spanning te reguleren (in het moment)
4-7-8 Ademhaling
Adem 4 seconden in, houd 7 seconden vast, adem 8 seconden uit. Herhaal dit 4 keer.
Werkt kalmerend op het zenuwstelsel en brengt je in het hier-en-nu.
Gronden met je voeten
Zet beide voeten stevig op de grond, voel je hielen, tenen, en het contact met de aarde.
Zeg zachtjes tegen jezelf: “Ik ben hier, ik ben veilig.”
Mini-body scan
Richt je aandacht een paar seconden op je hoofd, schouders, borst, buik, benen en voeten. Merk spanning op, adem ernaartoe.
Brengt je bewustzijn terug naar je lichaam.
Tactiele reset
Leg één hand op je hart, één op je buik. Adem rustig in en uit. Voel de warmte van je hand.
Activeert het rust- en herstelmechanisme via je nervus vagus.
4 oefeningen om stress en spanning af te laten vloeien (achteraf)
Trillen of shaken
Zet muziek op en laat je lichaam spontaan bewegen, schud je armen, benen, romp.
Laat opgeslagen spanning los via het lijf (werkt ook na een stressvolle gebeurtenis).
Schrijven wat je voelt
Neem 5 minuten om ongecensureerd te schrijven: wat voel je, wat wil eruit?
Helpt om emoties te verwerken en overzicht te krijgen.
Vertraagd wandelen (in stilte)
Loop langzaam en voel elke stap.
Adem diep en bewust.
Activeert de ontspanningsmodus en herstelt je systeem.
Warme douche met aandacht
Laat het water over je schouders stromen en stel je voor dat spanning met het water wegspoelt.
Combineert fysieke ontspanning met visualisatie.
12 praktische oefeningen om stress te voorkomen, reguleren of los te laten. Van ademhaling en lichaamsbewustzijn tot schrijven, wandelen en shaken. Met dit overzicht heb je directe handvatten voor meer rust, veerkracht en ontspanning in je dagelijks leven.
Een terugkerend overdaad aan stress heeft een reden. Soms zijn oefeningen niet genoeg. Is het raadzaam om de bron van je terugkerende stress te onderzoeken. Plan je coachgesprek in mijn praktijk in Nieuw-Balinge of kies voor het gemak van online.
Dit blog laat zien hoe identiteitscoaching je helpt bij stress en de levensvraag: Is dit het nou? Door systemisch te kijken naar je patronen, je verleden en je innerlijke signalen, ontstaat ruimte voor verandering. Je leert opnieuw verbinding te maken met wie je werkelijk bent en krijgt weer regie over je leven.
Fibromyalgie is meer dan fysieke pijn; het kan een signaal zijn van vastgezette emoties en onverwerkte stress. Dit blog onderzoekt de diepere oorzaken van chronische pijn en biedt praktische stappen om van verkramping naar ontspanning te gaan. Luister naar je lichaam en ontdek wat het je probeert te vertellen.
Dit blog onderzoekt de dynamiek tussen schuld en onschuld binnen menselijke relaties en familiesystemen. Het benadrukt hoe geven en nemen leiden tot gevoelens van schuld of onschuld, en hoe het streven naar balans hierin essentieel is. Bewustwording en erkenning van deze mechanismen helpen bij het nemen van verantwoordelijkheid en het herstellen van harmonie.
Het Spel met een voorspelbare uitkomst – en toch blijf je het spelen
Iedereen speelt het. Jij, ik, je collega’s, vrienden, en familie. Het is een Spel dat we vaak onbewust starten en telkens opnieuw herhalen. Een Spel met een hoofdletter, omdat het niet zomaar een spel is, maar een psychologisch patroon dat diepgeworteld zit in onze Transactionele Analyse (TA).
Wat is dit Spel precies? Waarom blijven we het spelen, zelfs als we de uitkomst al weten? En belangrijker nog, hoe kunnen we dit doorbreken om uit destructieve loops te stappen? Laten we dit patroon ontrafelen en stappen zetten naar meer bewustwording en verandering.
Spel Onbewust patroon Rollen, emoties, uitkomst Doorbreek de oude loop Vrijheid
Wat is een Spel in Transactionele Analyse?
In de Transactionele Analyse verwijst een Spel naar een reeks onbewuste transacties – communicatie tussen mensen – die altijd leiden naar een voorspelbaar, meestal onaangenaam resultaat. Het bijzondere aan een Spel is dat er altijd een verborgen agenda of bijbedoeling meespeelt, vaak zonder dat je het doorhebt.
Een voorbeeld:
Start: Je vraagt een vriend om hulp, maar eigenlijk hoop je vooral erkenning te krijgen voor je inzet.
Reactie: De vriend geeft advies, maar dat voelt voor jou als kritiek.
Uitkomst: Jij voelt je afgewezen en bevestigt jouw overtuiging dat mensen je niet écht waarderen.
Dit patroon wordt steeds opnieuw gespeeld, vaak zonder dat je je ervan bewust bent.
“Door bewustwording en nieuwe keuzes kun je jouw Spel stoppen en jezelf bevrijden van patronen die je beperken.”
Waarom blijf je het Spel spelen?
Het antwoord ligt in jouw levensscript. Een script is het onbewuste verhaal dat je in je kindertijd hebt geschreven op basis van je ervaringen en opvoeding. Het bevat overtuigingen over wie je bent, wat je waard bent, en hoe de wereld werkt.
Bijvoorbeeld:
Een kind dat weinig erkenning kreeg, kan een script ontwikkelen waarin het gelooft dat het nooit goed genoeg is. Dit leidt later tot Spelen waarin het steeds opnieuw zoekt naar bevestiging, maar situaties zo stuurt dat het die niet krijgt – omdat dat het script bevestigt.
Het Spel voelt veilig en vertrouwd, zelfs als het pijnlijke uitkomsten heeft. Het is immers wat je kent en wat je gewend bent.
Hoe herken je het Spel?
Bewustwording is de eerste stap. Spelen beginnen vaak met subtiele signalen. Hier zijn enkele manieren om een Spel te herkennen:
1. Voorspelbare patronen: Merk je dat je steeds in dezelfde situaties belandt, met dezelfde negatieve gevoelens en uitkomsten?
2. Sterke emotionele reacties: Spelen gaan vaak gepaard met intense emoties, zoals boosheid, verdriet, of frustratie.
3. Onbevredigende uitkomsten: De situatie eindigt nooit zoals je hoopte, en je blijft achter met een gevoel van teleurstelling.
4. Herkenbare rollen: Je neemt vaak een vaste rol aan, zoals slachtoffer, redder, of aanklager (bekend uit het Dramadriehoek-model in TA).
Hoe doorbreek je het Spel?
Het goede nieuws is dat je een Spel kunt stoppen. Het vraagt bewustzijn, moed, en oefening, maar het is absoluut mogelijk. Hier zijn stappen om het te doorbreken:
1. Identificeer je script
Vraag jezelf af: welk patroon herhaalt zich in mijn leven?
Welke overtuigingen over jezelf en anderen spelen een rol?
Schrijf je gedachten en gevoelens op om inzicht te krijgen in je script.
Wat is een constructieve manier om mijn behoeften te uiten?
4. Stap uit je rol
Elke rol binnen het Spel houdt het patroon in stand. Doorbreek het door bewust een andere houding aan te nemen:
Als je de rol van slachtoffer hebt, neem verantwoordelijkheid.
Als je de redder bent, geef anderen de ruimte om zelf verantwoordelijkheid te nemen.
Als aanklager, zoek naar begrip in plaats van schuld.
5. Kies voor autonomie
Transactionele Analyse benadrukt het belang van autonomie: handelen vanuit volwassen bewustzijn in plaats van oude patronen. Dit betekent:
Bewust reageren op situaties.
Je behoeften uiten zonder manipulatie.
Accepteren dat je niet altijd de uitkomst kunt beheersen.
Voorbeeld uit de praktijk: het Spel van ‘Ik probeer alles’
Stel je voor dat je altijd het gevoel hebt dat je alles moet oplossen. In je werk neem je steeds extra taken op je, terwijl je hoopt op waardering van je collega’s. Maar in plaats daarvan voel je je overwerkt en krijg je kritiek omdat je fouten maakt door de druk.
Dit is een typisch Spel: je zoekt waardering (onbewuste agenda), neemt teveel hooi op je vork (acties), en belandt in frustratie (voorspelbare uitkomst).
Open communiceren: deel je behoeften zonder verwachtingen te manipuleren.
Reflecteren: vraag jezelf af waarom je bevestiging zoekt.
Conclusie: de sleutel tot verandering
Het Spel in Transactionele Analyse laat zien hoe we onbewust gevangen zitten in patronen die ons script bevestigen. Het doorbreken ervan begint met bewustwording: herken je script, observeer het Spel, en kies voor autonomie.
Zelfreflectie en kleine veranderingen kunnen al een groot verschil maken. Vraag jezelf af: welke patronen zie ik in mijn leven? En wat kan ik anders doen om een constructieve uitkomst te bereiken?
Jij hebt de kracht om het Spel te stoppen en een nieuw hoofdstuk te beginnen. Wat wordt jouw volgende stap?
In dit blog lees je hoe onzichtbare loyaliteiten binnen familiesystemen invloed hebben op partnerrelaties. Verticale en horizontale loyaliteit kunnen botsen en zorgen voor spanningen, schuldgevoel of herhaling van oude patronen. Je ontdekt hoe je je eigen plek inneemt, grenzen stelt en vrijer kunt verbinden met de mensen van nu.
Veel mensen herkennen zichzelf in de slachtoffer- of daderrol zonder het door te hebben. Slachtoffers voelen zich machteloos, daders grijpen de controle. Beide dynamieken verhinderen dat je je echte plek inneemt. Dit blog helpt je patronen te herkennen, verantwoordelijkheid te nemen en los te breken, zodat je écht aanwezig kunt zijn.
De symbiotische structuur ontstaat door jezelf weg te cijferen om harmonie te bewaren. Dit leidt tot verlies van autonomie en eigen identiteit. Door grenzen te stellen, schuldgevoelens los te laten en keuzes te maken die bij je passen, kun je jezelf terugvinden en authentieke verbindingen creëeren.
Adem Krachtig stil Wankelend toch verder Je draagt meer dan gedacht Veerkracht
Wat is verkracht écht?
Wat is verkracht écht?
Soms voelt het alsof het leven je breekt. Alsof je aan een dun draadje hangt dat elk moment kan knappen. Je staat op, doet wat er van je gevraagd wordt, maar vanbinnen is het stil, leeg of juist oorverdovend vol. Misschien denk je: dit red ik niet meer. En toch, ondanks alles
Ben je er nog.
Adem je.
Beweeg je.
Dat alleen al is veerkracht.
In dit blog neem ik je mee in wat veerkracht écht is. Geen oppervlakkige krachtpatserij, maar die stille, diepe kracht in jou. En ik laat je zien hoe je er troost uit kunt putten – ook wanneer het leven je uitdaagt, zelfs wanneer je denkt dat je het niet aankunt. Want misschien is het wel waar wat mensen soms zeggen.
Hoe hard het ook klinkt: je krijgt nooit meer te dragen dan je aankunt.
Wat is veerkracht? Betekenis en misverstanden
Veel mensen verwarren veerkracht met ‘doorgaan’, ‘sterk zijn’, of ‘niet klagen’. Maar echte veerkracht is iets heel anders.
Veerkracht is niet de afwezigheid van pijn, maar het vermogen om met pijn te leven. In het blog: “Ziek, een blik in de spiegel” lees je ook over diezelfde veerkracht.
Het gaat er niet om dat je altijd positief blijft, maar dat je leert bewegen met wat er is. Jezelf toestaat te voelen. Te wankelen. En toch – misschien heel voorzichtig – een stapje te blijven zetten.
Voorbeeld uit het dagelijks leven
Neem Ellen. Ze verloor haar partner na een kort ziekbed. Iedereen noemde haar ‘sterk’, maar zelf voelde ze zich eerder verdwaald. Wat haar hielp? Elke ochtend een brief schrijven aan haar overleden man. Niet om iets op te lossen, maar om in verbinding te blijven.
En langzaam voelde ze dat ze verder kon bewegen – niet over het verlies heen, maar met het verlies in haar leven.
“Veerkracht is niet sterk zijn, maar durven voelen, vallen en tóch bewegen – met alles wat je in je draagt.”
“Ik trek dit niet meer” – en toch ga je door
Misschien herken je het: een moment waarop alles samenkomt. Werkdruk, zorgen om een kind, relatieproblemen. Het voelt alsof je een rugzak draagt die iemand anders voor je heeft gevuld.
Te zwaar. Te veel. En tóch, op een bepaalde manier, ga je door.
Niet omdat je alles onder controle hebt, maar omdat er iets in jou weigert op te geven.
Persoonlijk voorbeeld
Ik herinner me een ochtend waarop ik letterlijk niet uit bed kon komen. Mijn lichaam was op, mijn hoofd vol.
En ineens dacht ik: als ik nu gewoon eens m’n voeten op de grond zet en ademhaal, dan is dat genoeg voor vandaag.
Het klinkt klein, maar het was een keerpunt. Soms is dat alles wat nodig is: een klein gebaar van trouw aan jezelf.
De diepere betekenis van ‘Je krijgt nooit meer dan je aankunt’
Als ik eerlijk ben dan weet ik: deze uitspraak kan pijnlijk overkomen. Zeker als je midden in een crisis zit. Alsof je tekortschiet als je het zwaar hebt.
Maar wat als je die zin anders leest?
Niet als oordeel, maar als herinnering: je hebt méér in je dan je denkt.
Veerkracht is geen talent voor de gelukkigen onder ons. Het is een potentieel dat in ieder mens leeft. Het zit in de manier waarop je blijft ademen, ook als je huilt. In de manier waarop je opstaat, zelfs met knikkende knieën.
Veerkracht herkennen in jezelf: het begint bij vertraging
We leven in een wereld waarin doorgaan vaak de norm is. Maar veerkracht spreek je niet aan door harder te lopen. Juist vertragen is de sleutel.
Vraag aan jou: Wanneer was de laatste keer dat je echt stilstond bij wat je voelde?
Veerkracht begint bij aanwezig durven zijn. Bij luisteren naar je lichaam. Weten dat je niet alles hoeft te fixen, maar wel alles mag voelen.
Hieronder geef ik je praktische handvatten die je vandaag al kunt toepassen:
1. Vertraag je tempo
Gun jezelf dagelijks een moment zonder afleiding. Sluit je ogen. Voel je adem. Stel jezelf de vraag: Wat is er nú?
Voorbeeld: Plan elke ochtend vijf minuten in stilte voor een kop thee zonder telefoon of nieuws.
2. Luister naar je lichaam
Je lijf weet vaak eerder dan je hoofd wat er speelt. Spanning in je schouders? Drukkend gevoel op je borst?
Voorbeeld: Leg ’s avonds je hand op je hart en vraag: Wat heb je vandaag moeten dragen?
3. Wees zacht voor jezelf
Zelfkritiek ondermijnt veerkracht. Vervang ‘ik doe het fout’ door: ik doe wat ik kan, met wat ik heb.
Voorbeeld: Spreek jezelf elke avond toe alsof je een goede vriend bent.
4. Herinner eerdere momenten van kracht
Schrijf eens op: Wanneer dacht ik eerder dat ik iets niet aankon – en kwam ik er tóch doorheen?
Voorbeeld: Maak een lijstje van 3 moeilijke momenten die je hebt overwonnen. Dat is jouw bewijs van kracht.
5. Zoek oprechte verbinding
Veerkracht groeit in contact. Je hoeft het niet alleen te doen.
Voorbeeld: Bel iemand bij wie je je veilig voelt en zeg: Ik wil gewoon even delen hoe het echt met me is.
“Jij bent niet zwak. Je bent moe van dragen. Onder die moeheid leeft nog steeds jouw levenskracht.”
Veerkracht in systemisch perspectief: dragen wat niet van jou is
In mijn werk als systemisch coach zie ik vaak hoe mensen lasten dragen die niet van hen zijn. Patronen uit familiesystemen, verwachtingen, loyaliteiten.
Soms voel je je uitgeput, niet omdat je zwak bent, maar omdat je iets probeert te dragen dat niet bij jou hoort.
Systemisch werk helpt je onderscheid maken: Wat is van mij? Wat mag ik teruggeven? En daarin ligt bevrijding – en dus veerkracht.
Jij bent niet zwak. Jij bent mens.
Als je nu midden in een moeilijke periode zit, wil ik je dit zeggen:
Jij bent niet zwak. Je bent niet kapot. Je bent moe van het dragen. En dat mag.
Onder die vermoeidheid leeft nog steeds jouw levenskracht. Soms heel klein, fluisterzacht, bijna onmerkbaar. Maar hij is er. En je hoeft hem niet alleen terug te vinden.
Wil jij jouw veerkracht verdiepen?
Weet je welkom om in een aantal Systemische coachsessies aan de slag gaan met wie jij in essentie bent – voorbij je overlevingsstrategieën. Je ontdekt welke kracht in jou leeft, juist als het leven wringt.
Meer weten?
Plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek of boek jouw Systemische coach sessie
Ziek zijn raakt ons allemaal, direct of indirect. Het biedt niet alleen een uitdaging, maar ook een kans tot heling. Helen is meer dan genezen: het is het herstellen van balans. Het luisteren naar wat ziekte ons wil vertellen. Door acceptatie en aandacht wordt heling een reis van groei en bewustzijn, zelfs als ziekte blijft.
“Dat vind ik lastig” is een belangrijk signaal dat uitnodigt tot zelfreflectie. Het helpt om ruimte te scheppen, je eigen grenzen te ontdekken en copingstrategieën te doorbreken.
Door dit gevoel serieus te nemen, groei je in autonomie en persoonlijke vrijheid.
Fijngevoeligheid is een kracht die jou helpt om subtiele signalen op te merken en diepere inzichten te krijgen. Door jezelf te aarden, grenzen te stellen, en je waarnemingen met respect te delen, kun je deze gevoeligheid omzetten in een waardevolle tool voor persoonlijke groei en het versterken van relaties.
Schaamte Onzichtbare kracht tegenhoudend en verlammend Zoekend naar eigen vrijheid Balans
Wie denk je wel dat je bent?
Ken je dat knagende gevoel van schaamte? Dat onzichtbare mechanisme dat je tegenhoudt om volledig jezelf te zijn? Terwijl je tegelijkertijd een diep verlangen voelt naar vrijheid en autonomie—je eigen keuzes maken, zonder je in te houden.
En toch is er een kracht in je die dat tegenwerkt. Alsof een stemmetje fluistert: “Wie denk jij wel dat je bent?”
Dit is de verborgen strijd tussen schaamte en autonomie. Twee tegenpolen die eigenlijk twee kanten van dezelfde medaille zijn. De één trekt je naar zelfstandigheid en eigenheid, de ander duwt je terug in zelfveroordeling en terughoudendheid. Zolang je vastzit aan één kant, blijf je gevangen in een onbewust patroon.
Maar er is een weg naar bevrijding.
In dit blog ontrafel ik deze dynamiek en laat ik je zien hoe je vrijer kunt leven. Aan het einde vind je bovendien een praktische oefening die je direct kunt toepassen.
Wat is schaamte?
Schaamte is volgens psycholoog Stephen B. Poulter een van de meest universele, traumatiserende emotionele krachten. Niemand is ervan gevrijwaard.
Het is een diepgewortelde emotie die je doet twijfelen aan je eigen bestaansrecht.
Schaamte zegt: “Ik mag er niet zijn zoals ik ben.”
Autonomie zegt: “Ik bepaal zelf wie ik ben.”
Zie je de tegenstelling?
Schaamte, gezond of toxisch wordt het liefst vermeden, ontkent en verstopt. Om vervolgens als last meegedragen te worden.
Waarom passen we ons aan om schaamte te vermijden?
Schaamte ontstaat vaak in onze vroege jeugd. Als kind ben je volledig afhankelijk van je omgeving. Wanneer jouw eigenheid werd afgewezen of gecorrigeerd, kon dat voelen als een bedreiging van je bestaan.
De enige manier om erbij te blijven horen, was aanpassen. Dus verstopte je delen van jezelf. Je werd misschien de pleaser, de perfectionist, de stille observator of degene die nooit zwak mocht zijn.
Zo ontstaat een interne strijd:
Aan de ene kant wil je autonoom zijn. Je wilt doen wat goed voelt voor jou.
Aan de andere kant houd je jezelf in. Uit angst om beoordeeld of afgewezen te worden.
Toch is schaamte niet per se verkeerd. Gezonde schaamte helpt je om te reflecteren en verantwoordelijkheid te nemen. Toxische schaamte daarentegen ondermijnt je autonomie en houdt je gevangen in zelfveroordeling.
“Schaamte is zo pijnlijk voor onze psyche dat de meeste mensen alles zullen doen om de pijn te vermijden.”
Wat is autonomie?
Autonomie betekent dat jij keuzes maakt vanuit jezelf—niet omdat anderen dat van je verwachten.
Een autonoom persoon:
Weet wat hij of zij wil en handelt daarnaar
Voelt zich verantwoordelijk voor zijn eigen leven
Heeft de moed om anders te zijn dan de norm
Maar autonomie betekent niet dat je altijd onafhankelijk moet zijn. Het betekent dat je vrij bent om te kiezen: soms voor zelfstandigheid, soms voor verbinding.
Het gaat om de balans.
Lemniscaat; een oneindige beweging tussen de polariteiten schaamte en autonomie
Hoe deze polariteit zich uit in je leven
Deze dynamiek kan zich op verschillende manieren manifesteren:
1. Je wilt je eigen weg volgen, maar je bent bang voor afwijzing
Je hebt dromen en verlangens—maar zodra je een stap zet, slaat de twijfel toe.
“Wat als mensen dit raar vinden? Wat als ik kritiek krijg?”
Schaamte trekt je terug, terwijl autonomie je vooruit duwt.
2. Je bent extreem zelfstandig en laat niemand dichtbij
Sommigen reageren op schaamte door juist extra autonoom te worden. Je hebt geleerd dat je het alleen moet doen, want afhankelijkheid betekent kwetsbaarheid.
Maar deze schijnbare onafhankelijkheid is vaak een pantser om onderliggende schaamte te verbergen.
3. Je past je aan en verliest jezelf in relaties
In plaats van je autonomie te claimen, geef je die juist weg.
Want je stemt je volledig af op anderen, zodat je geen afwijzing voelt.
Omdat je zegt ‘ja’ terwijl je ‘nee’ bedoelt.
Doordat je blijft hangen in situaties die niet goed voor je zijn.
Telkens als je een glimp opvangt van je eigen verlangens, duikt de schaamte op: “Doe niet zo moeilijk, pas je gewoon aan.”
Herkenbaar?
Waarom blijf je vastzitten in één kant?
Omdat het veilig voelt:
Blijf je hangen in autonomie? Dan hoef je je kwetsbaarheid niet te tonen.
Blijf je hangen in schaamte? Dan hoef je geen risico te nemen.
Maar groei zit in de beweging tussen deze twee krachten.
“Je hoeft niet te kiezen tussen schaamte en autonomie—de sleutel is de beweging ertussen. Groei ontstaat in de balans.”
De sleutel is om te leren schakelen tussen de polariteiten
De sleutel: leren schakelen tussen autonomie en schaamte
De oplossing is niet om schaamte te onderdrukken en alleen maar autonomie na te streven. De sleutel is om beide te erkennen en bewust te leren schakelen.
1. Doorvoel je schaamte in plaats van ervoor weg te lopen
Schaamte verdwijnt niet door jezelf te bewijzen of harder je best te doen. Het verdwijnt door het te doorvoelen zonder oordeel.
Waar in je lichaam voel je het?
Welke gedachten komen op?
Wat zegt dit deel van jou eigenlijk?
Door schaamte aan te kijken, verliest het zijn kracht.
2. Oefen met kleine stappen in autonomie
Begin klein:
Spreek je uit over iets kleins, ook al voelt het ongemakkelijk.
Kies bewust voor wat jij wilt, zonder het te verantwoorden.
Sta stil bij momenten waarop je jezelf inhoudt en vraag: “Wat als ik nu wél mezelf zou laten zien?”
Hoe vaker je deze stappen zet, hoe sterker je autonomie wordt.
3. Begrijp dat beide kanten waardevol zijn
Autonomie is krachtig, maar zonder schaamte kan het rigide worden. Schaamte is pijnlijk, maar herinnert je eraan dat je een sociale verbinding zoekt.
Denk aan een lemniscaat (∞), de oneindige beweging tussen twee polen. Blijf je hangen in autonomie, dan verlies je verbinding. Blijf je hangen in schaamte, dan verlies je jezelf.
Door beide te erkennen, ontstaat er een natuurlijke flow.
Jouw volgende stap
Merk je dat deze polariteit in jouw leven speelt?
Stel jezelf deze drie vragen:
1. Op welke momenten voel jij je het meest autonoom? Wat doe je dan?
2. Wanneer speelt schaamte het meest op? Welke situaties triggeren het?
3. Wat zou er gebeuren als je beide kanten meer ruimte geeft in je leven?
De eerste stap is bewustwording. De volgende stap is beweging.
Wil je hier dieper op ingaan? Plan een (gratis) vrijblijvend gesprek en onderzoek de mogelijkheden.
Laat de strijd los. Beweeg tussen autonomie en schaamte. Word vrij.
De symbiotische structuur ontstaat door jezelf weg te cijferen om harmonie te bewaren. Dit leidt tot verlies van autonomie en eigen identiteit. Door grenzen te stellen, schuldgevoelens los te laten en keuzes te maken die bij je passen, kun je jezelf terugvinden en authentieke verbindingen creëeren.
Vrijheid is meer dan de afwezigheid van beperkingen. Het gaat over autonomie: jezelf kunnen zijn binnen de verbondenheid met anderen. Echte vrijheid vraagt om acceptatie, zelfreflectie en loslaten van controle.
Door bewuste keuzes en innerlijke groei kun je balans vinden tussen persoonlijke ruimte en je plek in het grotere geheel.
De onderworpen structuur ontstaat door jezelf weg te cijferen en verantwoordelijkheden van anderen over te nemen. Dit leidt tot uitputting, verlies van eigenheid en onderdrukte emoties. Door je plek terug te vinden, grenzen te stellen en bewust met je patronen om te gaan, creëer je ruimte en energie voor jezelf
Oefening:
De Lemniscaat van Autonomie en Schaamte
Wil je deze polariteit niet alleen begrijpen, maar ook ervaren in je lichaam? Probeer dan deze oefening met een lemniscaat (∞). Dit helpt je om fysiek te voelen hoe je beweegt tussen autonomie en schaamte, en waar het kantelpunt zit waarop je van de ene kant naar de andere verschuift.
Wat heb je nodig?
Twee vellen papier of post-its
Een ruimte waarin je kunt bewegen
Download deze oefening in pdf en ontvang als extra een overzicht van verschillende polariteiten.
Download de oefening
Stap 1: Creëer de lemniscaat
Teken een grote Lemniscaat op de grond met krijt of leg een touw in die vorm. Als dat niet kan, beeld je de vorm dan in.
Leg aan de ene kant een papiertje met het woord “Autonomie” en aan de andere kant “Schaamte”
Stap 2: Stap in de ervaring
1. Ga aan de kant van autonomie staan.
Voel hoe het is om hier te zijn.
Welke gedachten komen op? Voel je vrijheid, kracht, zelfverzekerdheid? Of misschien een bepaalde druk om altijd sterk en onafhankelijk te zijn?
Hoe voelt je lichaam? Sta je stevig of gespannen?
2. Loop langzaam in de vorm van de lemniscaat naar de kant van schaamte.
Merk op wat er in je lichaam gebeurt terwijl je beweegt.
Voel je ergens weerstand? Komt er twijfel op?
Wanneer verandert de energie van autonomie naar schaamte?
3. Sta stil bij schaamte.
Wat gebeurt er hier?
Voelt het zwaar, alsof je kleiner wordt? Of ervaar je het juist als een beschermende plek?
Wat is de eerste gedachte die in je opkomt?
4. Loop weer terug naar autonomie.
Voel hoe je lichaam en je gedachten veranderen tijdens deze overgang.
Wanneer kantelt de ervaring?
Stap 3: Reflectie
Ga in het midden van de lemniscaat staan en stel jezelf de volgende vragen:
Waar in de beweging voelde ik het meeste weerstand?
Op welk punt sloeg de energie om van autonomie naar schaamte (of andersom)?
Wat vertelt dit mij over hoe ik deze polariteit in mijn dagelijks leven ervaar?
Waarom werkt deze oefening?
Polariteiten zoals autonomie en schaamte zijn niet statisch. Ze vormen een dynamische beweging in je leven. Door letterlijk tussen deze twee krachten te lopen, ervaar je hoe je innerlijke balans steeds verschuift.
Je ontdekt waar je jezelf tegenhoudt en waar je misschien meer ruimte mag nemen.
Wil je dit verder onderzoeken? Probeer de oefening regelmatig te herhalen en let op of er veranderingen optreden in hoe je autonomie en schaamte beleeft.
Zo leer je niet alleen de strijd los te laten, maar ook bewust te bewegen tussen beide polen—zonder vast te blijven zitten.
